Vísir - 15.08.1922, Page 2

VÍSIR
Mteww s OlSIÍI Herehey’s átsukkulaði
----- 11 1 ■ — O iaf m/Sprrnm rr«pfliim fiAtnm vifl fvmrlianlflndi.
LibbysmjAlkiu er ksain attnr.
Einnig nýkomiö:
Rúgmjöl, hálfdgtimjöl, Sago, Kartöfiu-
mjöl. Hveiti, Sódi,1 Exportkaffi. Kaffi,
Chocolade. Rúsínur. Sveskjur.
Blailaðir ivextir, þarkaðir.
Skaldir Mamanna.
(Niöurl.)
Satt er þaö, aö Bretland á meira
lijá öörunr en það skuldar sinum
lánardrotnum, og ef allar skuldir
bandamanna, þeirra í milli, yröu
greiddar, þá ætti breska ríkisfjár-
hirslan mikið í ^afgangi.
En veröur, eins og nú standa
sakir, litið á máliö að eins frá svo
fjárhagslega þröngu sjónarmiði?;
Satt er það, að mörg ríki banda-
manna og þeirra skjólstæðingar
cru ýmist lánveitendur eða lántak-
ar eða hvorttveggja. En þeir eru
og vor’u miklu meira. Þeir voru
félagar í stærstu alþjóðasamtökum
sem nokkru sinni hafa verið gerö,
til að vernda frelsið, og þeir eru
cnn félagar til þess að ráða fram
lír sumum afleiðingunum, að
minsta kosti. Skuldir þeirra voru
stofnaðar, lán þeirra voru tekin
5 þessurn mikla og sampginlega
tilgangi, sem nú hefir að nokkru
leyti náðst, .en ekki handa neinu
sérstöku ríki. ‘
Hinir fjárhag-slegu örðugleikar,
sem þjaka heimiuum, eiga séi
margar orsakir, bæði siðferðileg-
ar og efnalegar, og ekki koma
þessu efni við. En þar á meðal má
vissulega telja skuldabyrði þjóð-
anna, með öllum þeim óheillavæn-
legu afleiðingum, sem hún hefjr á
tiltrú og viðskifti! framleiðslu ein-
stakra landa og alþjóðaverslun.
Allar þjóðir þrá, að þctta kom-
íst sem fyrst í samt lag. En hvern-
ig má það verða, meðan svo óeðli-
legt fyrirkomualg nær að viðgang-
ast? Og hvernig verður ráðin bót
á þessu með þeirri hjálp, sem við
verður komið í svip?
Því að augljóst er, að sú stefna
Bretlands, að krefjast engra
skulda, er að eins verjandi, meðan
cnginn fer aðra leið. Engin sann-
girni má það heita, að einn aðili
þessa máls fái alt, sem hánn hefir
lánað, en annar, sem ekkert fær í
aðra hönd, greiði alt, sem honum
hefir verið lánað.
Slíkt atferli er gagnstætt grund-
vallaratriðum eðlilegrar réttvlsi.—
Breska þjóðin er þjökuð af þungri
skattabyrði, af afarmikilli rýrnun
þjóðarauðsins, af alvarlegu at-
vínnuleysi og mjög takmörkuðum
íjárveitingum til nauðsvnlegra
íramkvæmdá.
En þessar byrð,ar bera menn
hugrakkir. Ef þær yrðu þó aukn-
ar, vcgna einhliða ráðstafana,
hversu lögmætar sem væru, þá er
augljóst að breskir skattgreiðend-
ur mundu spyrja, hvers vegna þeir
væru einir látnir bera þær byrðar,
sem öðrum væri skylt að taka á
sig aö einhverju leyti.
Við slíkri spurningu er ekki
nemá eitt svar, og bandamenn
inunu þar allir á einu máli.
En þó að breska stjórnin sé því
miður nauðbeygð til að fara þess
á" leit við stjórn Frakklands,* að
hún geri ráðstafanir til þess að
ráða sem best fram úr ensk-
frönsku skuldunum, þá vill hún
jafnframt gera þá skýring, að upp-
hæð vaxta og afb'organa, sem far-
ið er fram á, fer ekki svo mjög
eftir því, livað Frakkar og aðrir
iiandanienn skulda Stór-Breta-
landi, heldur eftir því, hve mikið
Bretland þarf að greiða Banda-
ríkjunum,
Stefna sú, sem stjóriiinni er best
að skapi, er sú, eins og fyrr segir,
að gefa upp hlut Breta í skaða-
hótakröfunum á hendur Þjóðverj-
um og láta niður falla, með einum
allsherjar samningi, allar skuldir,
_sem bandamenn hafa stofnað sin
í milli. En ef þetta reyndist ófram-
kvæmanlegt, þá vill breska stjórn-
in láta þess getið, að hún vill á
engan hátt fara aðrar óæskilegri
leiðir í eiginhagsmuna skyni. 1
engu tilfelli vill stjórnin krefjast
meira af skuldunautum sínum, en
liún þarf til jiess að greiða sínurn
lánardrotnum.
„Og er - vér krefjumst ekki
meira,“ segir í orðsendingunni,
„munti allir játa, að vér getum
tæplega sætt oss við minna. Því
eð ekki ætti þáð að gleymast,—sem
stundum er ]ió gfeymt — að skuld-
bindingar vorar tókumst vér á
heiidur, ekki vegna sjálfra vor,
heldur annara vegna.
Vistirnar, hráéfnin, skotfærin,
sem nauðsynleg voru handa hin-
um afarstóra her og ílota Stór-
Bretalands, og helmingur þeirra
£ 2.ÖOO.OOO.OOO, sem bandamenn
íéngu að láni, — alt þetta var út-
af mörgum gerðum höjum við fyrirliggjandi.
Verölö afar
Jöh. Olafsson & Co.
Fisk „Bed fop“ bilignmmf,
Að auglýsa sig og vörur sinar er nauðsynlegt. En að
yörurnar mæli með sér sjálfar og auglýsi sig á þann
hátt, er þó best. J?að gera allar góðar vörur, það
gera öll góð verslunarhús, það gerir Fisk Rubber
Co„ sem býr lil hin ágætu Red Top bíladekk, eins
og allar tegundir af bíladekkum, sem miðað við
þyngd og gæði, eftirspurn og endingu, verða þau
langódýruslu, scm á íslenska markaðinn hafa komið.
Eftirfarandi stærðir eru fyrirliggjandi:
765/105, 3Í/4, SO/S1/^ Red top með blaðkaat.
32/áVa 35/5 með vírkant
£*. Stðf&nseon
Einkasali Fisk Rubber Co.
1
* Hver stjórn fékk sérstaka orö-
sending, en allar voru þær sam-
hljóða, að eins bréytt því er hrcyta
þurfti. Hér er farið eftir orðsend-
ingunni til Fralcka.
vegað fyrir lán, sem tekin voru
heima fyrir, eða fengin með skött-
um, en ekki tekin að láni í öðrum
löndum.
Því miður voru öðrum Evrópu-
þjóðunum slikar ráðstafanir um
megn. Þess vegna var áskorun
'send til stjórnar Bandaríkjanna,
cg samkvæmt þeirri skipan, sem
þá var gerð, kröfðust Bandaríkin
þess, í framkvæmd, ef ekki aö
formi til, að vér yrðum að ábvrgj-
ast lánin, ef þau ættu að fást, þó
að bandamenn vorir ættu að eySa
þeim.
Þessi samvinnuhjálp varð hin—
um sameiginlega málstað til ómet-
anlegs gagns, en ekki vefður sagt,
að hlutverk það,' sem Bretland
íekk í samvinnunni, hafi verið sér-
stök forréttindi eða því til ,hags-
rauna.
Áður en þessu máli er lokið,
mun mér leyfast að gera eina at-
hugasemd enn, til þess að skýra
sem itarlegast, með hverjum hug
stjórnin kýs að fjalla um þetta
yrnótta viðfangseíni, alþjóða-
skuldirnar.
Eg hefi hér að framan bent á,
að þegar alls er gætt, tekur þetta
atriði ekki að eins til bandamanna,
jieirra í milli. Fyrverandi óvina-
ríki eiga hér og hlut að máli, því
aö mesti skuldunauturinn í þessu
álþjóðaskuldamáli, er Þýskaland.
Ekki er það ætlun stjórnarinn-
ar, að Þýskaland eigi að fá upp-
gjöf skaðabótagreiðslu hjá öðrum
líkjum. Stjórnin talar að eins fyrir
rnunn Stór-Bretalands, og henni er
Ijúft áð taka það fram, einu sinni
enn, að svo sannfærð er hún um
j>að fjárhagslega böl, sem heimur-
inn verður fyrir vegna núverandi
ásigkomulags, að þetta land mundi
vera búið til þess (að trygöum rétt-
mæturn kröfum annara hluta
hreska veldisins), að falla frá öll-
um frek'ari rétti til þýskra skaða-
bóta, og öllum skuldagreiðslum af
hálfu bandamanha, að því til-
skildu, að þessi uppgjöf yrði einti
liður í ,allsherjar samtökum, þar.
sem alt þetta mikla mál yrði rætt
ög rannsakað í heild sinni og við-
unanleg úrlausn fengin á því.
Allsherjar málamiðlun er, að
ætlun stjórnarinnar, dýrmætari
mannkyninu heldur en nokkur
ávinningur, sem fást kynni, jafn-
vel af hinum happasælustu full-
nægingum löglegra skuldbind-
inga.“
Sambandsnefndin.
hefir nú lokið störfum að þessu
sinni, sem kunnugt er, og dönsku
nefndarmennirnir eru farnir aftur
heimleiðis. Nefndin var á fundum
9.—13. ágúst, og ræddi aðallega
samningsuppkast um landhelgis-
gæsluna við ísland árin 1923—
T925, sem lagt var fyrir hana af
ýönsku stjórninni. Er samnings-.
uppkast jietta fram komið út .af
þeirri ályktún síðasta Alþingis, að
fela stjórninni að semja við dönskec
stjórnina um aukning landhelgis-
gæslunnar.
Samningsuppkastið er á þá íeið,
að Danmprk skuldbindur sig til á
eigin kostnað að gera út tvö skip
til landhelgisgæslu hér við land
næstu þrjú árin, „í samtals 15 mán-
uði. á ári“, og eiga skipin að vera
hér bæði, mánuðina^ f.ebrúar, raar*
cg apríl, ar hvert. En samkvæmc
sambandslögunum telja Danir sér
ekki slcylt að hafa hér nema eitt
skip í 10 mánuði á ári hverju. Enn-
fremur eru í uppkastinu ýms' á-
kvæði um fyrirkomulag landhelg-
isgæslunnar og 'framkvæmd, og
einnig gert ráð fyrir sérstökum, ís-
1