Vísir - 18.12.1922, Blaðsíða 2

VÍSIR
r
■
Hannes Hafstein.
Hann var fæddur á MöSruvöll-
um í Hörgárdal 4. des. 1861. Voru
foreldrar hans Pétur amtmaöur
(d. 24. júní 1875) °fí Kristjana
Gunnarsdóttir, prests í Laufási; er
hún enn á lífi, 86 ára gömul. —
Hannes Hafstein tók burtfarar-
próf úr latínuskólanum hér voriö
1880, sigldi til háskólans í Khöfn
og tók þar embættispróf í lögum
voriö 1886. Kom liann þegar heim
tii íslands aö loknu nárni. Var sett-
ur sýslumaöur í Dalasýslu nokk-
urn tíma síðla sumars og í árs-
lokin (1886) var hann settur mála-
flutningsmaður við landsyfirdóm.
Landritari varð hann haustið 1889
og gegndi því starfi í sex ár, uns
hann varþ sýslumaður í ísafjaröar-
sýslu og bæjarfógeti á Skutils-
fjarðareyri, og fór hann þangað
vorið 1896. Hafði hann gegnt
málaflutningsstörfum með landrit-
ara-embættinu um þriggja ára
tima.
Hann var kosinn til Aljiingis
haustið 1900 og sat á þingi 1901.
Þá var stjórnarskrárfrumvarpið
„valtýska“ samþykt við lítinn at-
kvæðamun. Um sömu mundir
komust vinstri menn til valda í
Danmörku. Undu „And-Valtýing-
ar“ illa úrslitunum á þingi og varð
það að ráði, að þeir sendu Hannes
Hafstein utan, þegar eftir þing, til
þess að leita betri kosta við Dana-
stjórn. Kom síðar nýtt „tilboð“ frá
stjórn Dana um „ráðherra búsett-
an í ■ Rvík“ og urðu enn um það
rniklar deilur. Hafstein náði ekki
kosning til aukaþingsins 1902, en
þá var samþykt nýtt frumvarp.
Vorið 1903 var hann kosinn á þing
í Eyjafirði og hafði þar jafnan
siðan óbilanda fylgi og var jafnan
endurkosinn, meðan hann bauð sig
þar fram; en landkjörinn varð
hann á flokkslista „heimastjórnar-
manna“ við landkjörið 1916.
Nýja stjórnarskráin var samj). á
þinginu 1903 og síðan staðfest af
lconungi. Hún gekk í gildi 1. febr.
1904. — í okt. 1903 var Hannes
Hafstein kvaddur utan og skipað-
ur ráðherra tslands 30. janúar
1904. Tók hann þá við völdum, er
stjórnarskráin gekk í gildi. Hann
lét af ráðherrastorfum á alþingi
1909. Aftur varð hann ráðherra
eftir Kristján Jónsson, á alþingi
1912’ en fór frá völdum tveim ár-
um síðar, á þingtíma 1914, er Sig-
urður Eggertz tók við.
Hann tók við banlcastjórastörf-
um í íslandsbanka, þá er hann lét
af landsstjórn, og hélt þvi starfi
meðan heilsan vanst.
• Hannes Hafstein var bráðger að
öllum * þroska. Gerðist hann
snemma skáld gott og „ofsamaðr
mikill ok þótti vænn til höfðingja“,
svo sem stundum hefir verið að
orði kveðið um íslendinga. Var
fjir mifcið og umbrot meðal ís-
I
\
lenskra stúdenta á „Hafnarárum“
hans, enda segir Þorvaldur Thor-
oddsen, að „stórbokkarnir", sem
til Khafnar komu ufn Og eftir 1880
hafi sett alt í „bál og brand“ í fé-
lagslifi íslendinga suður þar. Á
þeim árum gaf H. PI. sig mjög við
skáldskap og fylgdi fast stefnu
Brandesar. er þá ruddi sér ákaft
til rúms í Danmörku. Var hann
einn af útgeföndum „Verðandi“, er
samin var í anda innar nýju tísku.
Þá gaf hann og út kvæði Jónasar
Hallgrímssonar og reit langan for-
mála íyrir.
Hann gerðist heldur ihaldssam-
ur um hrið í stjórnmálum eftir
heimkomu sína til íslands. Þlafði
þá ekki mikið brautargengi; beitti
sér og lítt. Stóð hann nálega einn
uppi, til andmæla á Þingvallafundi
1889. Varð þá heldur hljótt um
hann meðan hann var landritari og
sýslumaður vestra, alt að aldamót-
um.Þótti vinum hans nóg umkyrr-
sætið, svo sem Matthías Jochums-
son kvað i þann tínia í skáldatali:
Vestur á Horni Hannes situr her-
mannlegur,
bæði hár og herðadigur —
hlífist þó að beita vigur:
En er „Valtýskan“ var komin
nær sigri, skarst hann í leikinn
eindregið og gerðist síðan miklu
tilþrifameiri en áður um öll lands-
mála-afskifti. — Er eigi tækifæri
til að ,rekja þau mál í lítilli blaða-
grein.
Hannes Hafstein var mikill
vexti og gildlegur, manna föngu-
legastur á velli, aðsópsmikjll,
glæsimenni og gervilegur í allri
framkomu, vel máli farinn, gleði-
maður mikill og inn skemtilegasti
að mannfagnaði. Hann var flokks-
foringi með yfirburðum, kunm
ágætt lag á sínum mönnum, hafði
lengstum fult vald yfir flestum
þeim; liélt og vel vini sína.
Hann v^.r vel búinn að íþrótt-
um, fleirum en þeim, er að andlegri
atgervi lutu. Hann var sundmaður
frækinn; kom honum það í gott
hald, þegar hann lenti í harðbráki
við botnvörpung enskan á Dýra-
firði sumarið 1899, sem frægt er
orðið.
H. H. kvæntist Ragnheiði Ste-
fánsdóttur prests Thordersens
haustið 1889. Hún lést 18. júlí
1913. Eru átta börn þeirra á lífi,
sjö dætur og eirin sonur. Fjórar
elstu dæturnar eru giftar: Ástríð-
ur Þórarni Kristjánssyni hafnar-
stjóra, Þórunn Ragnari presti
Kvaran, Sigríður Geir Thorsteins-
son framkvæmmdarstjóra, Soffía
Hauki Thors framkvæmdarstjóra.
Heima eru: Ragnheiður, Elín,
Kristjana, Sigurður.
Heilsu sína misti Hannes Þlaf-
stein árið 1917. Var hann lengstum
rúmfastur in síðustu ár.
Höfum fyrirliggjandi:
Niðursoðin JARÐARBER,
HIN D B E R,
APRICÓSUR,
FERSKJUR.
STEARINKERTI frá „G o u d a“. Besíu jólakerti.
Úðfnsta 0£ bestn olínmar ori:
Beniiin, BP. Mo. 3. á tuimsM
og dúnkum.
Biðjlð »tfð mii olín á stáltunnnm, seua er hreinust,
aflmest og rýrnar ekki vtð geymsluna.
Landsversiunin.
»
u
mx 'V/
beimsfræga ilmvöta.
Stórt úrval.
TJm leið og Grossmiths ilmvötn era
T'A"'Zí fyrsta flokks era þau ódýr.
Phul-Naaa, Haaa-uo Hana, Shemel-
Necsim, Wána Eaaee, era fyrirliggjaudi, auk
margra ann&ra teganda,
SlziliLasall ét Islandl.
Hið heimsfræga
Millennium
Hveiti
er betra til heimabök-
unar en nokkurt annað
hveiti.
Biðjið um það.
I
ÞÓKÐUB SVBIN8S0N & CO.
EaupiO
TOBLEI
og vlnnið
verðlaunln.
KJÓLATAU
KÁPUTAU
SILKITAU
og margt fleira nýkomið.
H. P. DUUS A-DEILD
Fdbbar,
Biud.4
Me»chetskyrtur
Sðoklzar,
Hanskar,
Hattar
ojf húfur.
Fjöibreytt úrval.
Kauplfi og notið aðelns
íslenskar vðrur,
T . A "Vo* tfTk gra
útsalan fiatt í Nýhöfa.