Vísir - 24.07.1923, Blaðsíða 2

VÍSIR
Kaupum Sivit og* blá
nHöfum tyrirliggjandi hinn ágæta og ódýra fægilög
* ,^morn
tófusldnn
Fjórar stærðir af brúsum.
Jóh. Ólafsson & Co.
í AlþýöublaSinu hefir bersýnilega
gert þaö alveg óafvitandi, aö snúa
út úr ummælum Péturs Ólafssou-
ar um samkepnina „út á viö“ í
íiskversluninni. Hann hefir blátt
áfram misskiliö þetta, og haldiö
aö „út á viö“ og „innbyröis"
þýddi eitt og hiö sama. Þaö er
auöséö á því, hvaö honum hefir
orðiö mikiö um leiöréttingu Vísis
í laugardagsblaöinu. — En axar-
skaftasmiöurinn mun nú eiga sæti
í skólanefnd bæjarins, hann veit
því væntanlega, að þaö er taliö
nær því ókleift í barnaskólum, aö
kenna gáfuðum börnum og mjög
einföldum saman. Þess vegna er
þaö farið aö tiökast, aö flokka
börnin, og þannig veröa til „tossa-
bekkirnir“ í skólunum. En þessu
er ómögulegt aö koma við í blöö-
um. Og þó að „Vísi“ renni oft tii
rifja ástand axarskaftasmiðsins,
þá sér hann sér meö engu móti
fært, að korna upp sérstökum
„tossabekk" til aö kenna þeim,
sem Alþýöublaðiö skrifa, að skilja
mælt mál. Allir aðrir skilja þetta,
að þegar talað er um samkepni i
fisksölu út á viö, þá er ekki átt
viö innbyröis samkepni fiskfram-
leiöenda í sama láncíi; allra síst
ætti misskilningur aö geta komist
aö, þegar nú jafnframt er rætt um
væntanlega bætta fiskverkun ann-
ara þjóöa, sem muni gera þessa
samkepni erfiöari.
Þaö er nú raunar algert einka-
mál axarskaftasmiðsins, hvernig
hann hefir fariö aö því, aö rugla
sjálfan sig, svo að hann kemst að
þeirri niöurstöðu, aö „út“ þýöi
„inn". Og greinargerð hans fyrir
því er harla bágborin. Hann spyr
sem sé, hvaö P. A. Ó. meini þá
með ummælum sínum um „sam-
vinnuleysi" og „tortrygni" innan
kaupmannastéttarinnar, ef þaö sé
ekki innbyrðis samkepnin, sem
hann telji háskalega. — Fyrst og
fremst er nú þaö, aö P. A. Ó. tal-
ar um samvinnuleysið i alt öðru
sambandi. Um samkepnina „út á
viö“ talar hann í sambandi viö
fisksöluhorfurnar í Miðjarðar-
hafslöndunum, þegar þar að komi,
aö aörar ])jóöir hafi eins góða vöru
að bjóða og vér. Um samvinnu-
leysið talar hann í sambandi viö
tilraunasendingar á fiski til Suö-
ur-Ameríku. En svo er ekki endi-
lega sjálfsagt, aö um nokkra sam-
kepni sé aö ræöa, innbyrðis milli
hérlendra framleiðenda, þó aö
samvinna sé lítil eöa jafnvel engin
milli þeirra í fisksölunni. Hins
vegar er samvinna í fisksölunni aö
sjálfsögðu altaf æskileg, en sér-
staklega er hún nauösynleg, þeg-
ar um það er ræöa, að vinna nýj-
an markaö.
Axarskaftasmiöurinn er ákaf-
lega hneykslaöur á því, að Vísir
skuli bera honum á brýn æsingar
í sambandi við þetta mál, og yfir-
leitt, og segir, aö þeim sé „nú
mest brugðið um æsingar, er laus-
astir eru viö slíkt.“ — Þetta er
orðrétt svona í blaðinu! Ef til vill
halda menn, aö þetta sé sagt i
spaugi, en svo er víst ekki. Það
viröist vera bláköld alvara og tal-
að af helgri vandlætingasenú. Og
um þaö er óþarft að fjölyröa
frekára.
Hokkaskiltini á irlðnði.
Um þessar mundir eru tvær að-
alstefnur ráöandi í írskum stjórn-
málum — lýöveldisstefnan og frí-
rikiss'tefnan. — Aö vísu eru fleiri
flokkar til, en þeir hafa litla þýö-
ingu, og þcgar atkvæöagreiðsla fer
fram í Dail Eireann, skiftast at-
kvæöin ávalt eítir fyrnefndum aö-
alflokkum.
Venjulega eru þeir, sem ekki
hafa kynt sér írsk stjórnmál, þeirr-
ar skoöunar, að stjórnarlífið sé á
fullkominni ringulréiö; því fréttir
þær, er berast þaöan, eru ákaílega
villandi, stundum með þeim blæ,
sem fríríkismenn vilja vera láta
og stundum litaöar af lýöveldis-
mönnum. En sje málið brotiö til
mergjar, veröur reynslan sú, aö
stefnurnar eru mjög ákveönar.
Til lýðveldisflokksins teljast
einkum hinar gömlu aðalsættir,
sem hafa Mac eöa O’ í nafn-
inu sínu, og stór hluti verkmanna-
stéttarinnar (sá hluti hennar, sem
skipað hefir sér undir þjóöernis-
fána hins nýja leiðtoga Jim Lar-
kin). Ennfremur prestarnir og
lærðir menn. — Innan þess flokks
má nú þegar, eftir aö eins tveggja
ára tilveru i núverandi mynd,
greina stefnuskifti til hægri og
vinstri, sem skifta mun flokknum
síöar, ef lýðveldisstjórn kemst á.
Þar eru íhaldsmennirnir, sem lifa
i fortíð írlands og vilja láta skifta
landinu í fjögur ríki, og fái hvert
ríki sinn írska konung, en yfir
þeim sé ír'skur yfirkonungur.
Þar er annar flokkur íhaldsmanna,
sem ekki vilja ganga eins langt, en
vilja láta efla írska tungu í skólum
og kirkjum (til þess brots teljast
prestarnir og læröu stéttirnar). Þá
Smásoluverð á tóbaki
iitá ekfe1 ye h hæ r» e hé *egt :
Vindlar:
Bonaro a
La Traviata
Anpacla
Reiaas, emávindlar
Flor de Yaldes
50 stk.
25 —
kassinn & br. 19.00
— ■ — 1850
_ . _ 14 50
— ■ — 11 00.
— - - 0 76
Utan Reykjavíkur má verðið vera því liærra, sem nemur
flutningskostnaði frá Reykjavík til sölustaðar, þó ekki yfir 2%.
Landsverslun
er verkamannaflokkur Jim Lar-
kins, sem er k e 11 n e s k u r þjóö-
c:rnisflokkur, og vill koma á kelt-
nesku jafnaöarmannaríki, sem ekki
ckki aðeins nái yfir írland heldur
einnig Skotland og Wales. Er vert
aö gefa flokki þessum gætur, því
liklega veröur hann stærsti verk-
mannaflokkur írlands, og það af
tveimur ástæöum, afarmikilli lýö-
hylli Jim Larkins og stórkostleg-
nm dugnaði hans, og af hinni
djúpu þjóðerniskend, sem býr í
irskum verkamönnúm, hversu fá-
tækir sem þeir eru. Þeirri tilfinn-
ingu getur engin alþjóðleg kom-
munistakenning bifað, hversu
girnileg sem hún er. Loks mætti
telja, innan lýðveldisflokksins
irska, kommúnistaflokkinn, og er
þaö kona, sem stjórnar þeim
flokki. Þetta flokksbrot er af
íramansögðum ástæðum ákaflega
litið, og til lýöveldisflokksins telst
]iaö af þeirri ástæöu einni, aö hann
er í andstöðu við stjórnina.
Fríríkisflokkurinn er allur ein
heild, sem eins og sakir standa
nú, hefir mikinn meiri hluta i
þinginu. En við nána athugun
viröist að andúð þjóðarinnar í garö
þessarar stjórnar, sem það hefir
neyöst til aö samþykkja, er írar
voru orönir uppgefnir á ófriðnum,
sé að vaxa. í flokki þessum mynd-
ar bændaflokkurinn nokkurn veg-
inn heild út af fyrir sig, og eru
það einkum enskir stórbændur. Til
þessa flokks telst einnig mestur
hluti verslunarstéttarinnar, sem
helst vill hafa svo nána samvinnu
sem mögulegt er, milli Englands
og fríríkisins.
Eftirtektarvert er þaö og getur
haft miklar afleiöingar í jafn ka-
þólsku landi og írland er, hvernig
deilunni milli biskupanna og prest-
anna lýkur. Aö vísu hefir enn ekki
orðið eldur úr þessari deilu, en hún
er alvarlegasta misklíðin, sem
nokkurn tírna hefir borið að innan
kaþólsku kirkjunnar í írlandi. Á
sunnudaginn annan en var hélt
írskur prestur kaþólskur, faðir
Fagan, ákæruræöur gegn biskup-
unum á strætunum í Dublin. Slíkt
mun aldrei hafa komið fyrir áður,
enda vakti það mikið hneyksli hjá
blöðunum. Deilan er í stuttu máli
þannig til orðin: Biskuparnir eru
fríríkismenn og hlyntir Englend-
ingum og gáfu út fyrir hálfu ári
skipunarbréf um aö neita öllum
lýðveídismönnum um syndafyrir-
gefning. — En prestarnir skipuö-
ust ckki við þessu og veittu af-
lausn, þvert ofan í biskupsbréfin,
og sendu biskuparnir þá kæru til
páfans. Páfalegáti einn, Monsig-
nore Lucio, var þá sendur til ír-
lands. Var för hans með fullkomnu
miöaldasniöi. Hann fór bæ frá bæ
og stað ur stað og kynti sér hug
landsbúa. Hann dvaldi í dularbún-
ingi við ýmsar helstu stöðvar, til
þess aö fá rétta mynd af ástand-
inu, og loks tókst honum, þrátt
íyrir nánar gætur lögreglunnar, aö
ná tali af de Valcra. Forseti írska
lýðvejdisins fór á fund Lucio dul-
búinn, sem munkur í kápu, með
sítt skegg og linda um mittið og
þeir sátu lengi á tali. Skömmu síð-
ar, fyrir mánuði, fór páfalegátinn
aftur til Róm, og innan skamms
verður ákvörðun tekin um málið.
írland er í flestu tilliti land í
þróun, hert af aldagamalli baráttu
við tuttugu sinnum stærra ríki en
það er sjálft. Enn þá brenna ó-
friðarkyndlar hér og hvar á þess-
ari friðsamlegu, brosandi, grænu
eyju og öðru hverju ófegra reyk-
irnir frá brennandi húsum hið
undurfagra sólarlag viö Kilarney.
En áköfustu lýðveldissinnar þrá
allir frið í frjálsu Iandi, og