Vísir - 17.08.1923, Blaðsíða 2

V ISIR
r*
lD) teimiNi lö
Höíum fyrirliggjandi:
Pappírspoks5,
Umbúö»pappír,
Seglgarw.
egt útlit.
skór eru sterkir, v*tns-
beldir og sérlega édýrir.
Lárns G. Liflísson
8teóverslun.
HEVEA gúmmiskör
lekkjast ekki fr& leðursköm nema viö nékvœma
thugun. Eru þvl einu gúmmiskórnir sem binir
ern til i heiminum, er fara vel á teti og hafa fall-
gúmmi
Símskeyti
Khöfn 16. ágúst.
De Valera handtekinn.
Símaö er frá London, aö De
Valera hafi verið handtekinn og
fluttur í ríkisfangelsiö í Dublin.
Bandaríkin og Norðurálfumál.
Símaö er frá New York, aö
Bandaríkin ætli að halda áfram
sömu stefnu sem áður gagnvart
málefnum Noröurálfunnar. (Sum-
ir hafa búist viö, aö Bandaríkin
.nundu eitthvað láta til sín taka
um Ruhrmálin og önnur vandamál
Norðurálfunnar. og áskoranir í þá
átt hafa birtst frá einstökum
mönnum þar vestra. Auðsætt er af
þessu skeyti, aö forsetaskiftin
valda engri hreytingu í þessu
efni).
Gengi erl. myntar í Kaupm.höfn,
Sterlingspund ......... kr. 24.52
x<X) dollarar .......... — 538.50
I milj. mörk þýsk . . — 2.50
xoo frankar fr...........— 29.70
100 kr. sænskar.......— 143.40
100 kr. norskar....... — 89.50
Einkasalan.
Úr þessu fara menn nú aö sjá,
livernig landseinkasala gefst, og
live gróðavænleg hún reynist land-
inu.' Það kemur Vísi ekkert á ó-
vart, þó, aö þeir menn, sem trúöti
á þann gróöaveg, veröi fyrir von-
brigöum.
Það var stofnað til tóbaks-einka-
sölunnar i gróðaskyni eingöngu.
Gert var ráð fyrir því í upphafi,
aö tekjur rikissjóös af þeirri versl-
un yröu rúmlega 200 þús. kr. á
ári, með því að leggja 15—50%
á veröiö í hefldsölunni. Þinginu
þótti þetta of lítill gróöi; það
hækkaði þvi álagninguna um
helming, eöa upp í 25—75%. Tekj-
urnar uröu þó ekki nema 100 þús.
áriö 1922. Vitanlega var þess ekki
að vænta, að þær næðu áætlun
fyrsta áriö. en með tilliti til þess
voru þær þó áætlaðar 150 þús. í
fjárlögunum. Á árinu 1924 eru
tekjur af versluninni áætlaðar 200
þós., eöa eins og stjórnin hafði
gert ráð fyrir að þær yrðu, með
20—30% álagningu, en ]æss er að
gæta, að gróðinn ætti að vera alt
að því helmingi meiri, af því að
álagningin var hækkuð. Ef það
liefði ekki verið gert, hefðu tekj-
urnar af versluninni væntanlega
ekki oröið mik.ið meiri en 50 þús.
kr. fyrsta árið og úr þvi varla mik-
ið yfir 100 þús. kr.’á ári, ef áætl-
un fjárl. 1924 er nærri lagi. Er
ósennilegt, að nokkru sinni hefði
verið ráðist í þétta fyrirtæki,. ef
menn hefðu ekki gert sér tálvonir
um tekjurnar.
Reynsla tóbaksverslunarinnar er
cins og andstæðingár einkasölunn-
ar bjuggust við, og áþreifanlegir
eru á henni állir gallar einkasöl-
unnar, viðskiftin stirð, vöruval ó-
hentugt, vöruverðið hátt. svo að
tilhneigingin verður mikil til að
fara í kring urn hana. Enda fer
innflutningur, að minsta kosti á
■s indlum, stórum minkandi, þ. e. sá
innflutningur, sem opinberar
skýrslur ná yfir. Vöruinnflutning-
ur var yfirleitt talsvert rneiri árið
1922 en næstu ár á undan, eins og
áður hefir veið skýrt frá hér í
blaðinu. en svo var ])ó ekki um tó-
baksvörurnar. Af þeim voru fltítt
inn 65 þús kg., en árið áður 77
þús. kg., 1920: 137 þús. kg., 1919:
169 þús. kg., 1918: 71 þús. kg.
Vindlainnflutningurinn var næst-
um helmingi minni 1922 en 1921.
Þetta væri auðvitað ágætt, ef á-
reiðanlegt væri, að innflutningur-
inn hafi ekki orðið meiri 5 raun
og veru. En full ástæða er til að
ætla, að smyglun hafi átt sér stað
í allstórum stíl, og ríkissjóður
þannig mist af tolltekjum. Mis-
inunurinn á vindla- og vindlinga-
innflutningi tvö síðustu árin var
9 þús. kg„ en tollurinn er 8 kr.
á kg.. og er þá tekjumissir ríkis-
sjóðs 72 þús. kr. En að vísu mun
varla mega gera ráð fyrir því, að
svo mikil brögð hafi verið að
smyglun, enda væri þá gróðinn á
einkasölunni orðinn lítill! Hins
vegar rná vafalaust búast við þvi,
að smyglunin fari vaxandi ár frá
ári. Hér við bætist, að með einka-
sölunni er fjöldi manna sviftur at-
vinnutekjum, sem að sjálfsögðu
væri að öðrum kosti greiddur
tekjuskattur af til ríkissjóðs.
Hver skvldi þá að lokum verða
hreinn ágóði ríkissjóðs af þessari
verslun? N— Hann verður víst
harla lítill, þegar á alt er litið.
Það á því tvínxælalaust að leggja
niður tóbakseinkasöluna hið allra
bráðasta. Því lengur sem hún
verður rekin, því meira verður
smyglað, og það er ekki víst, að
það leggist alveg niður þegar í
stað, þó að verslunin verði gefin
frjáls einhvern tíma síðar, ef ])að
verður orðið alsiða áður.
Atvinnublaðamenska L J.
—o—
Hr. ritstjóri!
Þér hafið í blaði yðar í gær
tekið upp atriði úr grein Lárusar
Jóliannessonar, 5 Verði, um stein-
olíueinkasölu, sem þér reyndar
lagfærið nokkuð i meðferðinni, ef
til vjll til þess að nota þau gagn-
vart mér. Vil eg því biðja yður um
að birta i blaði yðar eftirfarandi
skilaboð frá mér til lesenda Visis.
Lárusi litla hefi eg þegar svar-
að í sama blaði, ,,Verði“, og mun
þarbest sjást.hve mikiðstendureft-
ir af rakatilraunum hans. ,,Kaup-
félagið" á Eyrarbakka hefir ald-
rei boðist ti! að taka að sér stein-
oliusöluna þar, heldur þvert á móti
gert alt sem i valdi þess stóð, nú
og í fyrra, til þess að varna því,
að Landsverslunarolían kæmist á
Eyrarbakka. Auk þess hefir fram-
kvæmdarstjóri félagsins verið svo
erfiður í viöskiftum við Lánds-
verslunina, að hún mundi ekki trúa
bonum fyrir vörum sinum. Kaup-
maður sá, sem tók að sér olíusöl-
una hefir reynst Landsversluninni
áreiðanlegur og skilvís í viðskift-
um. Að sjálfsögðu hefir forstjóri
Landsverslunar samið við hann.
Ókunnugt er mér, hvort hann er
jafnaðarmaður eða ekki, enda
skiftir það litlu máli í þessu sam-
bandi. nema Vísir og Lárus vilji
láta útiloka menn með öðrum
skoðunum en þá sjálfa frá Lands-
versluninni, sem menn af öllum
pólitískum flokkum starfa við,
bæði í og utan Reykjavíkur.
Lóðin á Eyrarhakka er ekki dýr,
er tekið er tillit ti! aðstöðu skúr-
anna á lóðinni. sbr. leigukjör á
bakkanum.
Misskilningur mun það vera hjá
Vísi, að Lárus haldi því fram. að
Villemoes hafi orðið að híða '5
daga vegna bátaleysís afgreiðslu-
manns, enda nær það engri átt.
f stað þess að minnast á at-
vinnustjórnmálamensku hjá mér í
þessu sambandi finst mér. að Vís-
ir hefði átt að minnást á atvinnu-
Sfeskjar,
Rnsinnr,
Döðlnr,
Fikjnr.
fyrirliggjandi.
ÞÓBBUB SVEINS80N & CO.
blaðamensku I.árusar litla fýrir
stórkaupmenn og Steinolíufélagið.
Héðinn Valdimarsson.
Sú villa hefir slæðst í greinar-
kornið i Vísi, að þar er talið, að
„Villemoes“ hafi tafist á 'Eyrar-
bakka um 5 daga, en töfin hefír
ekki orðið nema 4 sólarhringar,
eftir því sem L. J. skýrir frá í
„Verði“. Hann segir, að skipið
hafi komið þangað að kveldi þ.
27. júní, en farið þaðan 2. júlí á
hádegi. En oliunni hefði verið
hægt að skipa upp á Jr—8 timunx,
ef bvrjað hefði verið á því þegar’
í stað, um kveklið 27. júní, en
veður spiltist ]). 28., svo að ekki
varð aðhafst. En það var bátaleysi
afgðreiðslumannsins, sem olli því,
að ekki varð byrjað á uppskipun-
inni þegar í stað. Og auðvitað er
það tilviljun ein, og „lán í óláni",
að töfn varð ekki enn þá lengri.
— Að öðru leyti en þessu hefir
Vísir hvorki „Jagfært“ né fært úr
lagi ummæli L. J. Hann segir ekki,
að Kaupfélagið á Bakkanum hafi
„boðist til“ að taka að sér stein-
olíusöluna, og í Vísi var það ekki
haft eftir honum, heldur að eins
að kostur hefði verið á því, að
það tæki hana að sér, og það með
miklu betri kjörum en tekið var.
„Kaupfélagið hefðf viljað leigja
skúra og port fyrir svo sem 250
kr. á ári. Auk þess hafði það
bryggju og báta til ráðstöfunar til
vppskipunar, og hefði tekið að sér
að afhenda olíuna fyrir sanngjarna
borgun, ef þess hefði verið beiðst“,
segir L. J. En H. V. var ekkert
að beiðast neins slíks, hann virðist
hafa att manninn vísan, hvort sem
hann hefir nú vitað um flokksaf-
stöðu hans eða ekki! — Ummælí