Vísir - 13.08.1924, Blaðsíða 2

Vísir - 13.08.1924, Blaðsíða 2
ylsm ’ ))MaTHaM&QLsgMCbl eöfam íyrlrllggjandí: Nýjar danskar Kartoílur komu með e.s. Gulifoss. Símskeyti Khöfn, 12 ágúst. FB. Bretar semja við Rússa. Ráðstefna Rússa og Breta í London hófst aftur, öllum að óvör- um, vikuna sem leið, og varð árang- ur samninganna sá, að á föstudag- inn undirskrifaði Ramsey Mac- Donald forsætisráðherra samning og er aðalefni hans þetta: Rússar við- urkenna „principielt" skyldu sína til þess, að Iáta enska handhafa gamalla rússneskra ríkisskuldabréfa verða skaðlausa. Öll önnur mál skulu rædd síðar af sérstakri nefnd. Ríkisskuldamál Rússa hefir ekki -verið afgert enn þá, en Bretar lofa að styrkja Rúsa með lánum, þeg- ar þeir hafa innleyst helming skulda- bréfanna og gert fullnaðarsamnmg um hvernig leysa skuli úr öðrum mál- um, sem varða Rússa og Breta í sameiningu. Ensk blöð ávíta MacDonald fyr- ir samning þennan. Frá Lundúnafundinum. Hið merkasta, sem gerst hefir á Lundúnaráðstefnunni síðustu daga er það, að samkomulag hefir náðst um, að pjóðverjar fái fullkomlega fjárhagsleg yfirráð og stjórnmála- yfirráð 10 dögum fyr en áætlað var. Samkomulag hefir einnig náðst um gerðardóminn, sem skera á úr um vanrækslur pjóðverja. Einnig hefir náðst samkomulag um, að fangar sem settir hafa verið í fangelsi fyrir pólitískar óeirðir í Ruhr og í Pfalz fái uppgjöf saka. pjóðverjar hafa gert burtför Frakkahers, franskra og belgískra embættismanna við járnbrautirnar að aðalatriði í samningamálinu, og þar sem fjársýslumenn þeir, sem bú- ist var við að veitttu pjóðverjum lán, hafa tekið í sama strenginn, hefir Herriot farið til París til þess að ráðfæra sig við stjórnina. Er hann nú kominn aftur þaðan. Búist er við að fundinum ljúki í þessari viku. Frá Danmörku. Kaupmh. 9 ágúst. FB. Vegna óábyggilegra skeyta, sem birst hafa í ýmsum erlendum blöð- um, hefir hinn nýkjörni forseti lög- þingsins færeyska, Effersöe land- þingsmaður gefið út yfirlýsing þess Lampar og Iampaáhöld steinoliu «k rafmapns aliar gerðir kornu nieð „Gullfoss“ til versí. B. H. Bjarnason. efnis að allur Sambandsflokkurinn — þar á meðal hann sjálftir -—1 „haldi fast við fyrri stefnu sína í stjórnmálum, og að innan .þess flokks hafi engin breyting orðið. hvað snertir færeysk stjórnmál. For- maður lögþingsins hefir sagt, að hann ætli sjer að nota bæði dönsku og færeysku. Sambúðin milli Fær- eyinga og Islendinga, hefir verið, og mun vissulega verða ágæt framvegis, þar sem þjóðirnar eru náskyldar, hafa mörg sameiginleg áhugamál og forðast að blanda sér inn í mál hvorrar annarar. Sambandsflokkur- inn, þar á meðal Effersöe ætlar að birta yfirlýsing um að stefna flokks- ins í sambandsmálinu haldist ó- breytt.“ j 12. ágúst. Eigendur vélskipsins „Annie“ hafa beðið utanríkisráðuneytið norska að fara þess á leit við dönsku stjórnina, að hún láti „Godthaab“ leita að „Annie“. Sendi stjórnin þegar skipun um þetta til „Godt- haab“. .Í.JS'í Bókarfregn. Heiiög kirkja. Sex- ttig’ drápa eftir Sfefán frá Hvítadal. MCMXXIV. Kaþólsk helgikvæöi eiga sér langa og fagra sögu á íslandi. Um fjórar eða fimm aldir vermdu þau bug og hjörtu landsmanna og beindu þeim upp í hæðirnar til lotningar og tilbei'ðslu. Flestir kannast 'við Lilju, seni „öll skáld vildu kveðið hafa,“ en sum eldri kvæ'ði standa henni varla að baki, liótt þau séu almenningi ókunnari og erfiðari aflestrar. Sarna má og ef til vill segja um kvæði SigurS- ar þlinda og Halls prests Ögmund- arsonar. Svanasöngur þéssa kveð- skapar eru kvæði Jóns biskups Arasonar. Og að vísu hafa það flest verið andlegrar stéttar menn, sem kveðiö hafa slík kvæði, en þó Botn- nálning fyrir járnskip besta tegund fyriríiggjandi. KÓR91TR 8YEIK880N A CO. Rabarbar og nýjar kartöflur komu mtð Gullfoss Versl. B H. BJARN4S0N. eru til mörg dæmi þess, hve ka- j>ó!sk trú hefir gripið föstum tök- um hugi leikmanna, veitt þeim hjálp í þrautum og huggun í dauð- anum, er j>eir lyftust í bljúgu bænarantlvarpi upp til guðs eða Iielgra manna. Má þar til nefna hínar yndislegu vísur Kolbeins Tumasonar (ý 1208), sem byrja jtannig; Heyr; hímna smiðr, hvers skáldit biðr; komi mjúk til mín miskunnin þín, Pví heit’k á þik, þú hefr skaptan mik; • ek em þrællinn þinn, þú est dróttinn minn, og' enda svona: Set, meyjar mögr, snáls-efni fögr, — öll es hjálp af þér, — í hjarta mér. En siðaskiptin komu; kaj.ióískn' trú var rutt úr landi, og þótt það væri í fyrstu gegn vilja mikils lduta þjóðarimiar, náði nýja trú- in, lúterskan, smátt og smátt þeim tökum á hugum landsmanna, sem Passíusálmar Hallgrims Péturs- sonar bera vitni um. Síöan hafa ýmsir andlegir straumar flætt yf- ir landið, sumir með ýms atriði kaþólskrar trúar í nýrri mynd (t. d. spíritismi og guðspeki), og nú sem stendur munu þeir vera fáir, sem óska hreinni kaþólsku sigurs á landi hér eða búast við, að hún nái hér nokkru sinni aftur fornri frægð og vcldi. Og eg get sagt íyrir mig, af hverju eg óska þess ckki og mundi telja það illa farið, ef svo yrði. Þrátt fyrir það, að eg tel ýmsar kenningar kaþólskrar kirkju nær sánni en þær lútersku tim sama efni, hefir hún i mínunt augiim einn aðalgalla, sent mikið her á, nefnilega ófrelsið. Líkam- legt og efnalegt ófrelsi er vont, en hálfu verra er hið andlega ó- frelsi, sem bindur sálirnar á klafa sérstakra játninga eða kenninga- kerfis, þar scm skynsemin fær hvergi að komast að. Það er að vísu hátt.til lofts í kaþólskri. ttú* *. — líún er eins og vegleg og niikit dómkirkja, skrauti og ljósura jirýdd, en mér finst vanta þar guSs; heiða himin yfir höfði manna, —- það er að eins kirkjuþak. Og" kenningin unt „extra ecclesiam nulla salus“ (engin sáluhjálp utan kirkjunnar) er ntér rnikill þyrnir i augum, einkum, ef lum er skilin. á þröngsýnan hátt unt hina sýni- legu kirkju. — Stefán skáld frá Hvítadal hefir tekið sér fyrir hendur að yrkjæ sextuga hrynhenda drápu un* „heilaga kirkju“, kaþólsku kirkj- una. Menn vissu áður, að Stefárr er trúhneigður niaður; „Aðfanga- cLagskvöId jóla 1912“ í „Söngvura? förumannsins“ sýndi það og sann— aði afbrigða-vel, með þeirri djúpti trúrækni og syndatilfinningu, sem ]>ar birtist. En í þvi kvæði bendir ekkert í sérstaklega kaþólska átt. En Stefán er trúrækinn í gömlura: stíl, og kemur það af eðlilegura sálfræöilegum orsökum, sem og hitt, aö hanö er nú farinn syngja kaþólskunni dýrðaróð; Hann er að eðlisfari ekki skyn- semismaður, þótt skynsamur sé„ — ekki hneigður til vísindalegra, rannsókna né heimspekiiegra luig— leiðinga; hann er tilfínningamað- :tr, sem lifir í hverfuhurt'blæbrigð- uin sálar sihnar, en sbkir menu' þurfa, eða þeim finst þeir imrfa, eitthvað fast og einskorðað að hakla sér við. Þc.ir eru ekki gefnir fyrír villugjarnar landaleitir á út- liafi sannleikans, helclur þrá þeir að eiga tiífinningum sínum fast ættland eða heimili, þar sem þeir geti öruggir og í friði Jifað með í rás dags og nætur, dáðst a'ð sólar- uppkomunni og látið sál sínæ renna út í litastraum sólaHagsins og kvölddýrðarinnar. En slíkt ætt- land, slíkan fastan grundvöll þyk- ist kaþólskan veita og veitir þeim, sem aðhylst geta hana; þar þar£ engin heilabrot lengur né ráf urnr veglaus öræfi, — nei, þar er kerfiít tilbúið handa manni og hægt aS hfa í „stemningum“ þeim, er það vekur. Nokkru hygg eg og, að það valdi um ka{)ólskun Stefáns, ItvaS kaþólskan er skrautleg og á mik- ilfenglega sögu að baki sér: Það/ sama, sem gerði mörg rómantísku skáldin kaþólsk, hcfir einnig hneigt huga Stefáns að kaþólskum sið, nefnilcga „prédilection d’art- iste“ (listrænt dálæti). En nú stendur öðru vísi á, held- ur en {>á, er fornu helgikvæðki voru ort. Þá var í kaþólskunni meginstrautnur andlegs lífs í hin- um kristna heimi og þá auðvitað cinnig hér á landi; skáldin lifSix með í honum og yoru borin áfram. aí honum. Nú er ekki svo háttaS icngur; kirkjan er ekki Iengur „hælið eina“, eins og Stefán segir hka, og þrátt fyrir alt veldi ka- þólskunnar nú á timuni, mun fú- um detta í hug að halda því fram,. að Jiar renni nú þeir meginstraum- ar andlegs lífs, sem mestri ólgu valda í hugum siðaðra manna. Kirkjan var einu sinni eins og framsveitin í herfyjkingu nianns-

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.