Vísir - 22.10.1924, Blaðsíða 2

flil»
aöfam fyrlrllgglandi:
Þrjár tegnndir af
aldrei nema sína og sig
sér hún nokkúrn timá.
(ijörist henni greiöug lund
og gjafa.opni hún skríniti,
því er eins og hent í hund
og hitt sé bcint á trýni'ö.
Þessar stökur eru líka eítir Her-
EldspVtum.
dísi:
Oftast svellm örlaga
illum skellum valda,
fyrir brellum freistinga
fáir velli halda.
Símskeyti
Khöfn 21. okt. FB.
Bresku kosningarnar.
Aöalflokksstjórn breska frjáls-
lýnda flokksins neitar því harð-
Jega, að bún hafi gert nokkurt
kosningasamband við íhaldsmenn
undir kosningarar sem nú fara i
hönd. Hins vegar er það sannan-
legt, að. kjósendafélög frjálslynda
flokksins hér og hvár úti um land-
ið, haía stutt frambjóðendur
íhaldsmanna. líefir þessi tvíveðr-
ungsháttur orðið til þess, að ósam-
komulag er orðið innan flokksins,
og hlýtur það að veikja hann.
AnnaÖ flokksbrotið með Lloyd
Oeorge í broddi fylkingar, hefir
foeitt sér fyrir samvinnu við íhalds-
menn, en hitt brotið, undir stjórn
Asquiths og Grey lávarðar, vilja í
ekki neina samvinnu.
Þýska ríkisþingið rofið.
Simað er frá Berlín, að Ebert
íorseti hafi rofiö ríkisþingið vegna
erfiðleika þeirra, sem stjórnin á
við að búa gagnvart þvi. Verða
Tvosningar látnar fara fram 30.
-nóvember.
Ritiregn.
—x—
Ljóðmæli eftir Herdísi og
Ólínu Andrésdætur.
Sögur úr sveitinni eftir
Kristínu Sigfúsdóttur.
(Niðurl.)
II.
Um ljóðmæli þeirra sy.stra hefir
veriö svo xnikið og vel skrifað, að
crfitt er við að bæta í örstuttu
máli. En eg skal þó reyna að
benda á eitt af því, sem gefur bók-
inni sérstakt gildi í mínum aug-
um. Hún er ekki nema ofurlítið
jbroi. Sum skáld yrkja kvæði,
sem eru meiri en mennirnir. Þau
skjóta sinni síðustu ör og seilast
út á þekjuna eftir atföngum. En
lesandinn finnur ósjálfrátt, að þar
••er ekki „gnótt iniii fyrir“. En-hvað
•«ru þessi IjóSmæli ? Tækifæris-
kvæði og stökur, ort við dagleg
störf, stundum eftir annara til-
mælum, en sýna þó altaf, að af
liógti var að taka. Síðan rispuð
upp eftir minni á fáeinum vikum,
fiegar til orða kom að gefa þau
út. Eg veit, að vísur hafa gleymzt
úr sunuim kvæðum, og eg er viss
um. að mörg kvæði hafa ekki
komið í leitirnar í þetta sinn. Þó er
þetta smáræði í samanburði við
öll ókveSnu kvæðin, sem atvikin
hafa ckki leyft að fæðast. En mér
finst öll gleymdu og ókveSnu
kvæSin standa bak viS þau prent-
uSu og auka gildi þeirra. Og þá
cr ekki minna um hitt vert, að
ckáldskapurinn er ekki nema citt
af mörgu, sem merkilegt er í fari
þcirra systra. Þær eru miklar kon-
tir að dáð og mannviti, lífið hefir
látið þær fá hlut sinn fullkeyptan,
svo að ekki er furða, þótt af ær-
inni reynslu sé að miðla. Og þær
eru fróðleikskonur svo miklar,
bæði á mannfræði, þjóðsagnir og
bókmentir, að þeim myndi ekki
veita örðugt aS leggja á þvi sviði
til efni í fleiri en eina bók.
En svo lítið brot, sem þessi bók
er af auðlegð þeirra systra, er ekki
neinn kostur þess að benda hér á
öll beztu kvæðin né tilfæra sýnis- *
. liorn af þeim. En það er óhætt áð
íullyrða, að sumar þulur Ólínu,
kvæði eins og „Svarað bréfi“, „Til
r.æturinnar" og fjölda margar af
vísum þeirra beggja systra verði
áöur en langt um líður á hvers
manns vörum. Þessa bók leggur
enginn frá sér án þess að hafa
lært eitthvað í henni. Eg gríp þessi
crindi af handahófi, til þess að
gera lesandanunt úrlausn:
Ólína kveður eftir að hafa lesið
nýja bók:
Nú ertu hrygg og sjúk ntín sál
og sér ei nema húm og tál,
þér lokast lifsins vegir
af ólyfjan, sem eg þér Ias.
Eg ætla að taka Matthías
og sjá, hvað skáld mitt segir.
Þú les hann, og þér líður vel,
þú les hann, og þú skilur hel,
þú les, þig langar yfir.
Þú les, og kemst í ljóssins geim,
þú les, og elskar menn og heim.
Þú les hann, og þú lifir.
Fyrij- þessar vísur vildi cg láta
tvo þriöjungana af erfiljóðunum í
’Erfiminningu síra Matthíasar, og
cg held minning skáldsins væri
skaðlaus af skiftunum. Og þó hef-
ir Ólina farið fram úr sjálfri scr
með visunni um Matthias látinn:
— ’— skáldum fækkar, landið
Iækkar,
Ioksins sjást hér engin fjöll.
Herdis kveður m. a. um ver-
öldina:
Hirðir Iítt um þina og þig,
þreytt um völl að glíma,
*
Lífið þó mig leiki grátt
löngum ber ég geðið kátt,
en horfa á aðra eiga bágt
engan hef ég til þess mátt.
Hvin í hnúkum helfrosnum,
hrannir rjúka á firðinum,
ligg ég sjúk af leiðindum,
læt þó fjúka í kviðlingum.
Það er hægara að finna nóg af
slikum vísum í bókinni, heldur en
hætta að tilfæra, þegar maður er
kominn á stað. »
III.
Við síðdegisskemtun hér i bæn-
um fyrir tæpum tveim árum heyrði
eg frú Aðalbjörgu Sigurðardóttur
Itsa upp söguna um kaupstaðar-
ferð Gunnu í Ðal. Þá heyrði eg
Kristínu Sigfúsdóttur nefnda í
fyrsta sinn. Eg sat sem steini lost-
inn undir þessari frásögn eftir
r.orðlenzka sveitakonu, sem gerði
hversdagslegustu atburði nýja og
heillandi og fataðist hvergi tök á
list og stíl. Síðan las eg alla sög-
una um Gunnu í Dal og aðrar
fleiri í handriti, og varð ekki fyr-
ir vonbrigðum. Nú eru þær komn-
ar út og einni oýrri bætt við, sem
ekki er si,zt. I-eikrit Kristínar,
Tengdamamma, sem hér var sýnt
s fyrra við hinn bezta orðstír, ætti
að vera nóg meðmæli með bókinni
fyrir Reykvíkinga. En samt finst
mér skylda min að benda á hana
og biðja fólk að lesa hana. Trúið
mér þá aldrei siðan, ef hún svík-
ur yður!
„Gunna í Dal“ er saga um fá-
tæka og viðkvæma stúlku, sem
verður að bráð fyrsta flagaranum,
sem lítur hana girndarauga.. Fað-
ir hennar þröngvar manninum til
að kvænast henni og hjónabandið
veröur kalt og gleöisnautt. En ást
Guðrúnar er heit og skilyrðislaus,
og hún virðist ætla að sigra að
lokum, þegar sorgin og skömmin
hafa brætt kuldagervið af Jóni.
Að vísu má efast um í þessari
sögu og annari, sem i bókinni er,
„Gömlu hjónin", hvort sáttin og
eindrægnin sé annað cn geðbrigði,
hvort alt muni ekki sækja aftur í
sama horfið. En svo er í raun og
veru um allar sögur, sem enda vel.
Úrslita-endir sögu er ekkert, nema
dauðinn. Alt líf má búast við, að
verði barátta. En hér er sýnt, að
nóg sé af góðum og heilbrigðum
öflum til þess að halda uppi bar-
áttunni, og þá skilur skáldið við
jærsónur sínar. Hér er heldur ekk-
ert undan. dregið. Kulda og kæru-
Cement
frá Christianía
Portland
Cementíabrik
höfum viö fyrirliggjandt og
seljum ódýrt.
ÞÓRBUS 8TEIN88ON & 00.
leysi Jóns og smámununum, szm
mynduðu gjá milli gömlu hjón-
anna, er lýst með fullri djörfung’
og skarpri athugun. Trú K ristín-
ar Sigfúsdóttur á sigur hins góðsn
er ekki fengin né varðveitt meði
því að loka augunum fyrir hims
illa né gera sér glýju i augu, svo»
að alt renni í eiha móðu, ilt eg-
gott.
Ljómandi smásaga er „Bírta“»
nýjasta sagan í bókinni. Þar er
lýst aðfangadagskvöldi á sveita-
bæ, þar sem illviðri, annríki,
þreyta og áhyggjur leggjast eins
og mara á heimilisfólkið. Engmia.
hefur þrek til þess að hrista þetta.
afvsér, og samt þrá allir jólagleð-
ina. Niðursetan í rúminu er svo
skapstygg, að hún stuggar litlu-
stúlkunni frá sér, þegar hún kem-
ur áð sýna jólakertiö sitt. Ea þeg-
ar tárin koma í augu litlu stúlk-
unnar, iðrast gamla konan og tal-
ar vingjarnlega til bennar, og
barnið gefur henni jólakertið sitt
í gleðí sinni. Þetta er eins og rof
á skýjaþykkni. Sól og sunnart-
vindur streyma þar inn og gera
heiðan himin áður en varir. Frá.
barninu og karlæga aumingjanuns:
streymir gleði og guðs hlcjssuB
yfir alt heimilið. Inn í þetta cr
svo ofið sögu gömlu konunnar,
sem hafði fært þá fóm, að afnejta*
ást sinni frammi fyrir mannirranj,
sem hún unni og unni henni, til
þess að gera honum lífið léttara.
með þeirri konu, sem hann var
neyddur til þess að eiga. Svo atS
hér er líka skift lræfilega skugga-
og birtu, og engin hætta á, að*
sagan verði of fjarri reyndinni.
Kristín Sigfúsdóttir ritar óbrot-
ið og kjarngott íslenzkt mál, ævt
ekkert verður að fundið. Samtölia
eru altaf cðlileg, og mætti vel sj4
af þessum sögum, að höfundí
þeirra myndi vera sýnt um að rita.
fyrir leiksvið, þótt maður vissi

Vandaða r,
hvtar
Ullarpeysnr

fyrir yngri sem efd/i.
yf»uU^mJhnatoil