Vísir - 15.01.1925, Blaðsíða 2

VfSIR
iKJl;
Höíam fyrirlífigjandl:
Umbúðapappir,
pappírspoka ai öíiam stæiðam
Seglgaru,
Skógarn.
Símskeyti
Khöfn 14. jan. FB.
Ný stjórn væntanleg
í Þýskalandi.
Símaö er frá Berlín, af> Ebert
lia.fi falið fjármálaráðherramim
.Luther að mynda ráöuneyti. Útlit
er fvrir, aS hann taki einn ráð-
herra úr hverjum stórflokki, en
íúnir verði utanflokksmenn.
Járnbrautarslys.
Símað er frá bænum Herne i
Ruhrhéraðinu, að þar hafi orðið
iiræðilegt járnbrautarslys. Þoka
var á og rendi hraðlest á aðra lest.
‘f uttugu og fjórir menn biöu bana.
Likin voru alveg sundurtætt og
óþekkjanleg með ölln. Sextiu
manueskjur voru háskalega særð-
ar. Þrjú samskonar slys urðu í
héraðinu sama daginn og biðu
rokku rir menn bana.
Lundúnaþoka.
Símað er frá Londoif, að þar sé
svo svört þoka, að menn muni
ekki aðra eins.
Frá Danmörku
(Tilk. frá sendiherra Dana).
Rvik, 13. jan. '25. FB.
Á íjórða auka-aðalfundi hinna
„Sameinuðu íslensku versiana“ á
töstudaginn var tilkynt. að Dis-
kóntobankinn hefði tekið aftur til-
lögu sína um þrotabúsmeðferð.
Zöllner konsúll gat þess m. a., að
samningar hefðu komist á um tals-
verða lækkun á hlutabréfupum, en
rneð tilliti til útlitsins væri óráð
;,ö satnþykkja þrotabúsmeðferð.
Jafnvel hvað bankann snerti, yrði 1
að líta svo á, að endurreisnarstarf !
væri heppilegri leið heldur en á- ;
kvörðun um þrotabúsmeöferð, þar
eð sennilega verði hægt að bjarga
<a. 3 milj. kr. fyrir bankann. lind-
tirreisnarstarfið (Rekonstruktion-
f’ti) verðttr rætt á næsta aðalftindi.
Bréf til Láru
frá Þórbergi Þórúarsyni kcntttr
aftur út svo fijótt sem auðið er
í ódýrri útgáfu. Fyrsta útgáfan
seldist upp á tólf dögnm. Áskrift-
um verður veitt móttaka i Bóka-
vcrsítm Isafoldar, Ársæls Arna-
spnar. Guðmundar Gamalíelsspn-
ar, Sigf. Eymundssonar, í IIIjóð-
færahúsinu, á Vesíurgötu 29, t af-
greiðslu A!j)ýðublaðshis og hjá
t-.öfundinum á Stýrimánnastig 9.
Bókhlöðuverð ér 6 krónttr. eu
áskrifendur, sem gefa sig frain
fy rir lok marsmánaðar næstkom-
andi, fá bókina fyrir 5 krónur ein-
takið og fyrir 4 krónur, ef tekin
ertt ío cintök eða fleiri.
Ættarnöfflin.
Hvað segir reynslan?
Nú er liftinn rúmur áratugur
síftan }>au lög gengu t gildi, er
heimila mönnum aö Iögskrá sér
ættarnöfn (lög ttr. 41, ro. nóv.
3)- '— A þessu ti ára timahilí
hafa verið skráð uni 140 ættar-
nöfrt, flest íýrri árin, en siðart ár-
in hefir skniningum farið fækk-
andi. Er nú helst svo að sjá, sem
aldan sé rokin fram hjá, oi^ af>
ættarnafnastefnan hafi l>eðið ósig-
ttr. Enda er 140 ekki há tala, nrið-
að við það, cf allar fjölskyldur
íandsins hefðtt tekið sér ættar-
nöfn.
Þegar áðumefnd lög voru sam-
þykt, voru mestar likur til að ætt-
amöfnin fengi alment fylgi. Isink-
ttm voru þær raddir sterkar, sem
héldu þvt fram, að vaxandi við-
.skifti við útlönd jtyldu þaC ekki, aíf
viS notuöum annan nafnsift en önn-
ut mentalönd i kring. Sömul. var
ekki laust við að menn litu upp til
þeirra ættarnaftia sem til vont í
landinu, svo að jarSvegurinn virt-
ist vera góður.
En nti hefir árangurinn samt
tkki orðið meiri cn Jæssi, scro
þegar er sagður. Og ástæðan tií
þcss er sú, að ættarnöfnin mættu
rnjög harðsnúinni vnótspymu þcg
ar í byrjún, og hafði s« mót-
spyrna örugt vigi í vaknandi þjóS-
cmiskend landsmanna, sem eink—
ttm fékk vínd i seglin með írant-
gangi sjálí stæð ismálsins.
Viðvikjandi viðskiftumun viS
aðrar þjóðir, þá var og fyrir löitgu
fundin lausn, sent er að mestu
leyti viðunanlcg, og húrt er sú, að
fylgja útlendum nafnsið }>egar út-
tent rná) er talað, og að nota ]>á ís-
lensktt föðurnöfnin á sama hátt og
ættamöfn. Hefír þetta fyrirkontu-
íitg engum tilfmnanlegum ntis-
pkiíningi valdið.
Mótstaðan gegn ættarnöímmnm
var og er algerlega bygft á því aS
þau mengi íslenskt má! með út-
Jensku.
l>«i.ð rr þvt mjög eftirtektarvert
hyernig óspilt tslensk málvenja
ter með þau ættamöfn, sat) nú eru
komtn mn t málið. — Útlenski
Hafnsifttirmn er þessi, að ættar-
nafnið ex aðalnafn hvers fulltíða
manns, skífnamafnið cr oftast
skaramstafað og föðumafnintt er
sieþt.
i'tnmn útlenda nafnsiö hefir
sslensk raálvenja ekki enn gengið
tmdir, eða þar sem hún hefir gert
það, er hún óðum aS hreinsa sig
artur. Skírnarnafnið er enn aðal-
nafnið t vitund alls }>orra ntanna,
íi-ttamafnið er að eins ættgengt
viðumefni og föðuraafnið vilja
ntenn altaf fá að vita um, er menn
spyrja um dcili á manni, enda vjð-
rrketina flestir ættárnafnacigend-
ttr }>a8 með því að taka mcð föð-
urnafnið skammstafað, er þetr rita
nafn siít..
Það er að eins þar scm útlciid
hurtcisi cr viðhöfð, að menn tala
ttm herra Hafstein eða hr. Brtm,
spyrja eftir honum Björnson cða
honnm Kvaran. Þessi siður hefir
að mtnsta kosti ekki fest rætur. —-
Flcstir ncfna fyrst og fremst skim-
amafn þess sem }>eir tala tim, og
skeyta þá oft aftan við æúarnakm
eða íöðumafiti, — segja Hanoe&
Hafstéin, Eggcrt Brim, Guðratmd-
«r Bjömsson o. s. frv., — tihki aS'
tala atn að nokkur óspilt sál iá-
ist til að nota síðastiiefada nafsrrð
öbeygt, segja t. rl. að i'ara roefi
bréf £rá honum Guðraundi Björas-
son til hans Þorstcins Gíslason!“
\:rcrí unt að venja mcnn á þetta,
cr nætt við að margt fíeira £æri
rJ: raskasí í islenskunni.
Etn óræk sönnun þess, að sraekk-
«r fölks er að lagast í þessu efm,
er það, að ná er sú tíska að hverfæ
;ið k«'día konur föðumöfnum tmmro
þeirra. Nú cr með fylstu knrtetst.
hægt að scgia frft Sigriður, ím
Guðrún o.-^s. frv., ttm alíær yngri
heldri manna kónur. f stutrn n*áíl_
— útlendu nafnsiðirnir og títfem-
it hverfa um leið og það íóllt <tejr.
sem nú bcr þó_ „Signorar" er» tttfc
aldauða, scm kunnugt er, „mad
ííömur" ern enn fáar á íiíi, 057
,.froken“ verður bráðum að ems
iitill nokkurra óldurmeyja, og d(xr
út með þeím.
Einn letður siðnr befir lengf
tíðkast, og gerir það sumslaðai*
enn, að rrvenn skammsiafi aðalnafu
sitt, skírnamafnið. og það
rnenn hafi ekkert ættarnafn. Attó‘
vitað hyerfur þetta með vaxarxlé
mentun, því að það cr cfns
hugsunarlaus stælíng á rithætti ót-
lendra úafn.-t.
Ef það, sem hér að ofan cr sag?,.
et rétt athugað, þá er Ijóst, aíS>
íslensk málvenja cr ilialdssamarf
cn margir hafa ætlaS. Hún er anSb-
vitað nrtn gegn yondrón áhriftim
frá mönmim, sem almmnmptr fef-
t:r ujip tii, og teknr sér sriið