Alþýðublaðið - 24.05.1928, Qupperneq 2

ÆfcÞ. ÝÐUBIíAÐIÐ
Takmorkun nemendafjöida í
gagnfræðadeild Mentaskólaiis.
Viðtal við rektor Þorleif H. Bjarnason.
Sú fregn gengur um bæmn, að
kens 1 umálaráðuneytið hafi mælt
svo fyrir, að eigi mætti veita
fleiri nemendum en 25 upptöku i
fyrsta bekk Mentaskólans á pessu
ári.
' Kom fregn pessi flesíum mjög.
á óvart og hefir vakið mikið um-
ftal i bænum. Bjuggust fæstir við
pví af núverandi kenslumálaráð-
herra, að hann gerðist til pess að
bægja unglingum frá mentun og
skólavist.
Engin opinber tilk\mning hefir
verið birt um petta efni; snéri
Alpýðubiaðið sér pví til rektors
Mentaskólans og bað hann að
skýra frá pví, hvað hæft væri í
fregn pessari.
Rektor kvaðst hafa fengið' bréf
frá kenslumálaráðuneytinu með
peim fyrirmælum, að fyrsti’ bekk-
ur Mentaskólans skyidi að eins
vera ein deild í stað tveggja, sem
nú eru, og eigi veita fleirum ánn-
töku í hana en svo, að hæfiiegt
væri í pessa einu deild, að dómi
skólalæknis, eða um 25 memend-
um, Skyldi peim veitt upptaka í
skýlann, er hæsta fengju eink-
unn við prófið.
Ástæðurnar, sem ráðuneytið
færði fyrir pessari ráðstöfun,
voru péssar: í fyrsta lagi, p'rengsli
i skólanum og óho>ilusta, sem
stafar af peim og fatageymslu í
skólastofum, og í öðru lagi, að
samkvæmt lögum frá síðasta
pingi yrði séð fyrir annari ung-
mennafræðslu hér í Reykjavik.
Nemendur í Mentaskólanum
voru í vetur rnilli 250 og 280.
Allir bekkir gagnfræðadeildarinin-
ar, 3, voru tvískiftir og einnig
allir, 3, bekkir máladeildarinnar,
svo að skólinn var í raun réttri
í 15 deildum.
Undan farið hafa peir getað
fengið upptöku í gagnfræðadeild-
ina, sem náðu meðaleinkunn, yfir
3,75, og voru milli 12 og 15 ára
aldurs. Upptökuskllyrði í lær-
dómsdeildina var yfir 4,75 með-
aleinkunn og lágmark aldurs 15
ár. Alltítt mun hafa verið að veita
ungíingum upptöku í lœrdóms-
deild, pó.tt eigi væru peir 15 ára,
og dæmi munu pess, aðbörn inn-
an 12 ára hafa verið tekin í ga'gnr
fræðadeild.
Pað mun sízt ofmælt, að pessi
ráðstöfun kenslumálaráðherrans
hafi mælst illa fyrir hér, og er
pað mjög að vonum.
Fiöldi manna hefir í vetur og
vor kappkostað að búa börn sín
undir upptöku í Mentaskólann og
gert ráð fyrir, að sömu skilyrði
yrðu nú sett fyrir upptöiku í skól-
ann og verið hafa að undnnförnu.
Nú frétta peir á skotspónum rétt
fyrir próf, að aðeins 25 fái upp-
töku í skólann, af ölium peim
fjölda, líklega jdir 70, sem hugsað
hafa til upptökuprófs.
Þótt pau börnin séu valin úr,
sem hæsta einkunn ,fá við prófið,
er engin trygging fyrir pví, að
pau séu betur fallin til náms en
hin, sem lægri fengu einkunnina.
Margt getur valdið pví. Böm
efnamanna eiga oftast kost betri
undirbúnings en börn fátæklinga,
pótt námfýsi og gáfur sé engu
meira. Börnin eru misjafnlega
einurðargóð o. fl. o. fl.
Enn er ekki séð, hTernig húsa-
kynni U ngmennaskólan s verða
næsta vetur, og pví ekkert hægt
um pað að fullyrða, hversu marg-
ir nemendur geta komist í hami,
hvort peir, sem hverfa verða frá
Mentaskólanum af pessum sökum,
geta fengið par kenslu, auk allra
hinna, sem pangað fara, en ekki
hefðu hugsað til náms í Menta-
skólanum, en peir verða auðvitað
mjög margir.
Hér hefir, eins og allir vita,
verið ærið tilfinnanleg pörf fyrir
unglingaskóila, prátt fyrir allan
nemendafjöldann í Mentaskóian-
um.
Er pví hætt við, að petta geti
orðið til pess að bægja ýmsum
peim frá námi, sem ella hefðu
notað veturinn til pess, en silikt
væri afar illa farið. Hér gengur
ærinn fjöldi ungmenina atvinnu-
laus að öllu eða nær öllu leyti
vetur eftir vetur. Riður mikið á,
að peim sé nú pegar gert auð-
velt að nota penna tíma til nyt-
samlegs náms til undirbúnings
undir lífið.
Efnamönnunum gerir petta ekki
svo mikið til. Þeir geta keypt
kenslu fyrir börn sin, fengið fyrir
pau kennara eða sett pau í einka-
skóla, sem ekki er ólíklegt að
verði settir á stofn. En pær leiðir
eru ekki fátæklingunum færar. Ef
börn peirra ekki geta komist í
skó'a rikisins, pá er flestum peirra
ókleyft mieð öllu að útvega peim
sæmilega undirbúningsmentun
undir lífið. En pað tjón, sem pjöð-
in í heild sinni bíður við pað,
verður aldrei tölum talið.
Loks er pess að gæta, að slíkar
pvingunarráðstafanir, sem pessi,
hljóta jafnan að vekja andúð og
óvild. Að ætla sér að takmarka
töiu stúdenta er fásinna, seni ekki
nær nokkurri átt, ef á annað borð
sú fræðs'.a, sem stúdentum er
veitt, er nokkurs virði, sem undir-
búningur undir lífið. Jafnvel pótt
ýmsir telji, að Mehtaskólinm veiti
eigi svo hagnýta undirbúnings-
fræðsiu, sem æskilegt væri, eru
pessar ráðstafanir óafsakaniegar.
Ýmsir tala um „stúdentafram-
leiðsluna" og nemendafjöldann í
Mentaskólanum sem hið mesta
bö'. Þetta lætur næsta hjákátiega
í eyrum þeirra manna ,sem gera
sér ljóst, að okkur hefir altaf
vantað og vantar enn skóla, fleiri
skóla, betri sköla. Manna, semvita
og skilja, að menthn er máttur og
nauðsynlég öllum, ekki embættis-
mönmuTn og efnamönnium aðeins,
heldur öllum almenningi.
Þegar við höfum fengið nægi-
lega marga góða alpýðu- og
ungmenna-skóla, hvort sem þeir
nú kallast gagnfræðaskólar eða
eitthvað annað1, sem veita al-
rnenna undirstöðumentun, minkar
aðsóknin að Mentaskólanum og
par með „stúdentaframleiðslan"
af sjálfu sér.
Hér þarf pví að byggja hið
alira fyrsta stóran nýtísku ung-
i mennaskóla í Reykjavík.
Bæjarst|órnin.
Frá fumlinum í gær.
Fátækramálin.
Eftirgjafir sveitaskulda.
Ofbeldi forseta.
íhaldið og umkomulausu börnin.
Stefán J. St. spurðist fyrir um
pað í sambandi við fundargefðir
fátækranefndar, hvort ekki væri
til skýrsla yfir pá menn, er stæðu
í sveitarskuld, en ekki hefðu peg-.
ið síðustu tvö árin. Kvað* hann
pað ekki vanslaust af bæjar-
stjórninni, ef hún notaði sér ekki
pá héimild, er gekk í gildi 1.
janúar s. 1., að bæja- og sveita-
stjórnir gætu meðal annars gefið
eftir sveitarskuld peim, er ekki
hefðu þegið í síðast liðin tvö
ár. Pegar St. J. St. fékk pað svar,
aö skýrslan væri ekki til, kom
hann fram með eftirfarandi til-
Iögu, er var sampykt:
„Bæjarstjórnin felur borgar-
stjóra í samráði við fátækra-
nefnd, að semja fyrir næsta regiu-
iegan bæjarstjómarfund skýrslu
yfir pá menn, er standa í skuld
við bæjarsjöð fyrir peginn sveit-
arstyrk, en ekki hafa pegið tvö
síðustu árin.“
Á fundi fátækranefndar 10. maí
hafði verlð lögð fram skýrsla uto
styrki, er veittir höfðu verið miili
reglulegra nefndaTfunda. Styrk-
pegar voru 51 að tölu og styrk-
urinn nam samtals kr. 1796,28.
Eftir að fundargerðirnar höfðu
verið afgreiddar með miklum
flýti af hálfu borga r stjóraliös in s,
báðu jafnaðarmenn um, að taka
1. lið fundargerðar fátækranefnd-
ar frá 7. maí sérstaklega tiil með-
ferðar. Forseti úrskurðaði, að ekki
væri hægt að taka liðinn fyrir
á ný, par eð fundargerðin
væri útrædd. Var petta
auðvitað ofbeldi hið mesta og
sýndi, hve forseti er hlýðið verk-
færi Knúts um að skjóta honrum
og iiði hans undan réttmætri
gagnrýni. Varð töluvert pjark
um penna úrskurð. Liður sá, er
jafnaðarmenn vildu láta taka fyr-
ir sérstaklega, fjallaði um.tiliög-
Áhugi og framtak K. R.
í gær var auglý&ing hér í bLað-
inu frá stjórn Knattspymuféiags
Reykjavíkur, par sem hún tilkynn-
ir félögum sínum, að. peir hafi
ókeypis afnot af sundlauginni hér
og fria sundkenslu, gegn því að
sýna, félagsskirteini fyrir árið
1928, eða sundskírteini, sem fá má
hjá henni. Einínig háfa þeir frjáls
afnot af Álafosssundlaugimni.
Fyrir petta á stjórn K. R. pakkir
skildar, pví að pótt pað auki lít-
ilsháttar kostnað félagsins, er það
til almennra heilla, að mönnum
sé gert sem hægast fyrir um að
læra pessa nauðsynlegustu og
hollustu íprótt og njóta hennari
Önnur ípróttafélög ættu að
gera slíkt hið saina.
úr, er fátækranefnd hafði gert til:
ríkisstjórnar uni lækkun meðlags
með óskilgetnum börnum. Sýndí
Sigurður Jónasson fram á, hví-
lík fjarstæða og mannúðarieysi
pað væri, að þrengja kjör pedirra
mæðra, er hafa fyrir óskilgetn-
um börnum að sjá. Kvað hann
pað svo sem enga nýlundu, að
íhaldið réðist par á garðinn, sem
hann væri iægstur og reyndi að
rýra kost hinna fátækustu með
ýmsu miður glæsilegu móti. Fá-
tækranefnd hafði iagt til, að með-
lagið. með börnum innan
við fjögurra ára aldur væri lækk-
að úr 300 kr. niður í 270 kr.
og á öðrum aldri hlutfailsiega.
Kvað Sigurður pettá vera beina>
tilraun borgarstjóraliðsins til að
kúga barnsmæðux á sveitina. Ól.
Fr. sagði, að framkoma í-
haldsins í pessu máli væri í sam-
ræmi við það, sem væri að ger-
ast hér í bænum. Pað væri sem.
sé verið að lækka styrki til
purfaiinga. Kvað hann pað stund-
um koma fyrir, að ef kona misti
mann sinin frá mörgum börnum,
væri meðaumkunin mikil og
styrkur væri veittur álitlegur, en
pegar frá drægi, færi meðaumk-
unin að minka og styrkurinn væri
'kiiptur og skorinn við neglur
Avextir
til hvltasunnunnar,
svo seisa:
Jaffa appelsínur,
Blóð do.
Epli ranð og
Bananar.
Ódýrast í
Verzlunin
„Framnes“,
við Framnesveg. Simi 2266..