Vísir - 09.08.1926, Blaðsíða 2

▼ ISIR
Euþá er Iltið eiti óselt si Bárnjársi.
Hðfum einnig fyrirlip gjandi
Zince-Knbir Þakpippa, afar góð tegnnd.
IGOLD DUST 1
er hægt að nota alstaðar í |j
stað sápu.
Símskeyti
—•—.
Khöfn 7. ágúst. FB.
Frankinn hækkar í verði.
Símaö er frá' París, að frank-
inn fari hækkandi. — Orsakirnar
eru taldar: kaup Frakklandsbanka
á erlendum gjaldeyri, traustsyíir-
lýsing þingsins til stjórnarinnar og
væntanlegv krafa frá Poincaré til
þingsins, aS það sainþykki tafár-
laust sktíldasamningana viS Eng-
land og Bandaríkin.
Pilsudski eflist að völdum.
Símað er frá Varsjá, að stjórnin
hafi mjög aukið völd æSsta her-
stjórans. — Pilsudskj hefir veriS
fengiö þaS embætti i hendur.
Khöfn 8., ágúst. FB.
Poincaré frestar að krefjast sam-
þyktar þingsins á skulda-
samningunum.
SímaS er frá París, að Poincaré
hafi frestaS aS krefjast samþyktar
þingsins á skuldasamningunum
viö England og Bandaríkin, þar eS
mótspyrna þingflokkanna gegn
samþyktunum er fyrirsjáanleg.
Frá Rússum.
Símaö er frá' Varsjá, að upp-
reisnarmenn, er menn ætla aö Trot-
ski stjórni, hafi tekiS stjórnar-'
byggingarnar i Leningrad. Upp-
reisnarmenn hafa eimiig tekið
stjórnarbyggingarnar i Kronstadt.
Sovjet-stjórnin á aS hafa Iýst báð-
ar þessar borgir i umsátursástand.
— UmboSsmaSur sovjet-stjórnar-
innar hér (í Khöfn) mótmælir
fregninni.
Róstur í Ukraine.
SímaS er frá Bukarest, að víð-
tæk uppreisn geysi í Ukraine.
Svartahafsflotinn hefir hertekið
tvær borgir á Krim-skaganum.
Sovjet-stjórnin hefir fyrirskipaS
hervæSing.
Utan af landi.
—ÍO—
SeySisfirSi 7. ágúst. FB.
SíldveiSi var hér í gærkveldi ná-
lega 200 tn., en í fyrradag 45. Út-
lit er ágætt, einnig á suSurfjörS-
unum.
„Hænir“.
7 7
Færeyjamál
og frænðrækni vor íslenðinga.
„Ber er hver að baki —.“
Eg hefi beSiö þess meS óþreyju,
aS eitthvert blaða vorra gerSi til-
hlýöilega athugasemd viS kveSju
þá, er háttvirtur forsætisráSherra
Dana sendi hingaS frá Færeyjum
síSast. En til þessa viröist enginn
hafa fundiS ástæSu til aS taka til
máls, og mun þess þá tæplega
seinna aS vænta. Ber aS líkindum
að skilja þögn þessa á þann veg,
að hún sé áþreifanleg sönnun og
staðfesting hinnar fagnaðarriku
reynslu herra Staunings á fslands-
för sinni: „hve samúöin meS Dön-
um er ihér innileg og hjartanleg".
— Er þaS þá aö líkindum þessi
hjartnæma hugklökkvi, er hefir
blindaö oss svo mjög undanfariS,
að vér hvorki höfum eygt dreng-
skaparskyldu vora né sóma sjálfra
vor í því máli, sem hér er um aö
ræða, — af einskærri Dana-ást.
Sé svo, ætti þaS eigi aS verafcgóö-
um íslendingum eindregiS „fagm-
aSarefni".
Atburöur sá, er blöö vor og al-
menningur viröist eigi hafa gefiö
neinn gaum aö, er á þessa leiö:
— Þann 24. fyrra mánaöar flutti
MorgunblaSiS (eitt) skrautyrt
jjakkarskeyti frá Stauning forsæt-
isráðherra, er þá var kominn til
Færeyja, og hefst skeyti þetta á
þessa leiö (Ieturbr. eru minar) :
„Um leiS og viö aftur stígum
fæti á danskt land“ etc.----—
Og síðar í skeytinu: — „Mér er
einnig faliö aö senda á sama hátt
þakkir frá fulltrúum Finnlands,
Noregs og Svíþjóðar" etc.-------
BlaSiS „Vísir“ á þakkir skilið
fyrir greinar þær um sjálfstæðis-
mál iFæreyinga, er þaS hefir flutt
öSru hverju árum samán. Hafa ísl.
blöS venjulega látið sig þau mál
of litlu skifta, og er þaS illa farið.
— Þar hefir þó „Vísir“ ætíð staöið
réttu megfn, og á þann hátt einan,
er. fslendingum ber og sæmir.
Þaö er því allmerkilegt „tímanna
tákn“, aS þann hinn sama dag, er
Mbl. flutti umrætt skeyti iherra
Staunings, frá hinu „danska landi"
Færeyjum, flutti „Vísir“ tvær góS-
ar greinar og eftirtektarveröar um
Færeyjamál. Bera báðar greinar
þes'sar það meö sér, að Danir
sjálfir viðurkenna ekki i verki, aö
Færeyjar séu danskt land, heldur
I-ceppa dönsk auSfélög og stjórnar-
völd aS þvi i sameiningu, aS svo
megi veröa, meö því aS bæla niöur
alla helstu sjálfstæSisviöleitni Fær-
e.yinga, og nú síöast aö stefna aö
þvi, aS gera Eyjarnar stjórnarfars-
lega danskar. Samkvaémt hinni
nýjustu stjórnarráðstöfun, er blöS-
in hafa getiS um, virðist full og
heil innlimun Færeyja í hið „Sam-
einaöa danska ríki“ vera ofarlega
á dagskrá hjá hinni frjálslyndu
jafnaðarmannastjórn Dana. AS lík-
indum hefir þó háttvirtur forsætis-
ráSherra Dana veriS full fljótur á
sér meö þessa tilkynningu sina til
íslendinga um hiö (nýja) „danskn
land“, því sannleikurinn mun sá.
aö Færeyjar hafa aldrei ódanskari
veriS en einmitt nú. Verður fróS-
legt aS írétta undirtektir Lög-
þingsins færeyska, sem nú er ný-
tekiS til starfa, í þessu nýja sam-
bandsmáli þeirra viö Dani. Er eig’
ósennilegt, aS hinni frjálslyndu
stjórn herra Staunings endist eigi
aldur til aö framkvæma þærstjórn-
arráSstafanir i Færeyjamálum, er
þeir 'hafa efnt til upp á síökastið.
Grein „Götuskeggja" í „Vísi“
(24-/7.) var athyglisverS mjög. Og
kalt er oss íslendingum orSi'S
undir rifjum, ef oss rennur eigi
blóöið til skyldunnar viS önnur
eins tíSindi. Fer eigi hjá þvi, aö
Færeyja-skeyti herra Staunings
hljóti að minna oss Islendinga ó-
þægilega á þá tíö, — sem enn e<’
tæplega úr augsýn, — er ísland
var einnig talið danskt land. Hefir
þaS þó óefaS eigi veriS tilgangur
háttv. forsætisráSherra Dana. —
Einnig mun mega fullyrða, að
herra Stauning muni alls eigi
fengiö hafa umboö þeirra NorSur-
landa-fulltrúa, er meS honurn
komu til Færeyja, til aS sima á
þeirra vegúm á jjann hátt, sem
raun er á orSin, heföi þeim veriö
kunnugt orðalag j)aS, er forsætis-
ráö'herra notaSi i skeyti sinu. Er
þar meö alls eigi sagt, hverjum
augum menn þessir annars kunna
aö líta á Færeyjamál. En svo hefði
það veriS megn ókurteisi í garS
Færeyinga og ósæmileg ónærgætní
gegn þeim, í sjálfstæöisbaráttu
þeirra, aS óhugsandi er, aö full-
trúar NorðurlandaþjóSa Jétu sér
annað eins til hugar koma í fyrsta
sinn, er þeir stíga fæti á færeyska
jörð.-------
Og hvaö sem öSru líSur, verSur
aö teljast óhugsanlegt með öllu
aö góöir Islendingar geti haft
„innilega og 'hjartanlega samúö“
með herra Stauning og hinni frjáls'
lyndu stjórn hans i Færeyjamál-
um. Ættu góSir flokksbræSur
hans a íslandi aS koma honum í
réttan skilning um það atriði.
Helgi Valtýsson.
Lokasvap.
—o *
Laugardaginn síöasta fer form.
Islandsdeildar dansk-íslenska fé-
lagsins enn af staS út af ummæl-
um mínum um þann þátt starf-
semis félagsins, sem mér þykir
einna skjiSlegastur og verst til
þess faílinn, aS vera félaginu til
sóma. L rauninni ætti dansk-
íslenska féiagiS áS vera þakklátt
fyrir skrif mín, ef j)au mættu }>vi
til leiðar koma, aS j)essi starfs-
þáttur legöist niöur og annar betri
væri upp tekinn í staöinn.
En þaö er víst ööru nær en aS
svo sé, j)ó fyrirhyggjulítið tnegi
kalla. A. nt. k. ber form. deildar-
innar tnér á brýn, aS eg nefni
„hvíta ]>rælasölu“ og „Dansk-
islandsk Samfund" í sömu and-
ránni og aS.eg vilji „auðsjáanlega
ekki viö þaS kannast aS eg fari
með dylgjur og staðlausar get-
sakir“. Fyrst er j>vi til aS svara,
að eg tala um „J)rælasölumáliS“,
sem laust upp í dönskum blööum
Frederik i - Larsen & Co A KöbenhaYn. SELUR: ~ Glervöru, Járnvöru og Búsáliöld. ,s.
Hf , 4 Umboðsmenn: Þórður Sveinsson & Co.
út af hvarfi danskrar stúlku í
París, eit ekki íslenskrar stúlku i
Khöfn, og síst íslenskrar stúlku,
sent utan fór á vegum D. I. S„ og
er lítt skiljanlegt aS ruglast hafi
fyrir jafn skilgóöum manni og
herra biskupi.
SíSara atriðinu er auSsvarað. I
raun réttri svarar biskup því sjálf-
ur í gtein sinni, meS því aö fara
milu vegar kringum ummæli þau,
er eg hafði orörétt eftir fram-
kvæmdastjóra félagsins í Khöfn
eða einhverjum öörum félaginu
jafn nákomnum, þeim er stööu i
nafnlausri grein í blaöi félagsins.
Eg þarf einungis aS -taka þaö
fram, a8 framkvæmdastjóri( ?)
játar j)ar, aS vandræöafólk fari ut-
an á vegum félagsins og aS fólkiS
fráhverfist félaginu eöa vistarver-
um þeim, sem félagiS útvegar,
sökum óánægju (sbr. Vísi 5. þ.
m.). Hverjar afleiöingar þaS get-
ur haft, að fólk hröklist frá heim-
ilum, þar sem því er komiS fyrir,
og fari aS reyna aS krafsa sig
áfram, ókunnugt og ósjálfbjarga,
i stórborg j>ar sem gjálifi er og
glerhálka ístööulitlum, læt eg
hvern mann dæma um fyrir sjálf-
an sig. Eg bendi á, aS ummæli
blaÖsins séu ekki neinar dylgjur
og aö þau verði ekki meiri dylgj-
ur, þó aö eg hafi þau eftir. En
j>etta hefir nú raunar fariS fram
hjá herra biskupi.
Eg geri fastlega ráS fyrir því,
aS form. félagsdeildarinnar hér
sjái J>etta, er hann hugsar sig ei-
lítiS um, og aS hann jafnframt
sjái, aS þar sem engin nöfn eru
r.efnd í umræddri grein, telji eg
mér heldur ekki skylt aS nefna
dæmi máli mínu til sönnunar.
Þegar biskup nú hvaS eftií ann-
aS ihvetur mig til þess „að leggja
spilin á borðið sem ærlegur mað-
ur“, j)á býst eg viS, að hann eigi
viö, aS eg tilfæri dæmi, en eg geri
ráö fyrir aS honuin skiljist j>aS
einnig, aS ]>aS væri beinlinis illa
gert af mér og rangt gagnvart
fólki, sem í hlut á, ef eg færi
meS nöfn þess í blöSin. Mér finst
því biskup tala gálauslega um al-
varlegan þátt þessa máls, er hann
leggur viSureign okkar a'S jöfnu
viS spilaleik, þar sem „spil eru
lögð á' borSiS.“
Að lokum vil eg þakka herra
biskuþi fyrir viðurkenningu hans
á þvi, aS D. I. S. ýti óbeinlínis
undir fólk til utanferöa meS vild-
arkjörum sínum, en eg verö aS
taka þaS fram, aS það skiftir litltt
niáli hvort félagiö vinnur „bein-
línis“ eSa „óbeinlinis" aö þessu,
munurinn er fólginn í því, aö
„óbeinlínis" starf félagsins í þessa