Vísir - 23.08.1926, Blaðsíða 2

VISIR
i 125 miljónir doilara á ár£, Vii
vitum, aö þetta er óg'eminguT, og
a'S viS verSum aö stöSva grctíj«t-
nrnar íyr eSa siöar.“
Nýkomiar
danskar kartöílnr.
JOH. OLAFSSON & CO.,
REYKJAVIK.
Símskeyti
—-o——
Khöfn FB. 21. ágúst.
Frakkar andvígir því, að Þjóð-
verjar fái Eupen og Malmedy.
SímaíS er frá París, a‘S Frakkar
séu því mótfallnir, að ÞjóiSverjar
fái Eupen og Malmedy. Telja þeir
breytingu á landamærum Þýska-
lands og Belgíu brot á Versala-
friöarsamningunum og gagnstæða
loíoröum gefnum i Locarno.
Spánverjar vilja innlima Tangier.
Sírnaíi er frá Madrid, aS blöSin
fullyrði, að Rivera hafi tilkynt
Frökkum og Englendingum, að
Spánverjar óski aö innlinxa Tan-
gier í MarokkósvæSi Spánar.
Khöfn 22. ágúst. FB.
Sparnaðarhugur í Frökkum.
Símað er frá París, að stjórnin
hafi gert strangar ráöstafanir til
þess að hindra verðhækkun á
nauðsynjavörum og hefir hún
skipað svo fyrir, að allir, bæ'öi
ríkiö og einstaklingar, veröi aö
gæta hinnar mestu sparsemi. Á
matsöluhúsum má aö eins selja tvo
rétti matar í einu. Þá á og að tak-
rnarka brauðeyðsluna mikið til
þess að minka hveiti-innflutning-
ana- 1 'i ■ted
ÞjóÖverjar vilja kaupa Eupen
og Malmedy.
Símað er frá Berlin, að Þjóð-
verjar hafi boði'ð Belgiu 120 mil-
jónir marka fyrir Eupen og Mal-
medy, en málið virðist komið í
strand vegna mótspyrnu Poincaré.
Heimsblaðið „Daily Mail“ hefir
nýlega hafið ákafa sókn gegn
Bandaríkjamönnum og sakar þá
um óbilgirni og þverúð í skulda-
skiftum sínum við Evrópuþjóðirn-
ar. Má ganga að þvt visu, að blað-
ið tali fyrir munn mikils meiri
hluta ensku þjóðarinnar og hins
núverandi fjármálaráðherra, Win-
ston Churchill. Kennir blaðið aura-
girnd Ameríkumanna um fjár-
liagsógöngur Frakklands og Ev-
rópu yfirleitt, og segir þá lílca
maurapúkum og okrurumi. Þeir
hafi sloppið að mestu við mann-
skaða af ófriðnum, auðgast af
honum vegna verslunarinnar og
reyni nú að rýja inn að skyrtunni
þá samherja sína, semi mestu hafi
fórnað fyrir sameiginlegan mál-
stað. M. a. kemst blaðið svo að
orði:
Veit þjóðin ekki sannleikann
í málinu?
„—Það er því líkast, að í Banda-
tíkjunuiri séu samtök um að teyna
almenning þvi, sem rétt er í mál-
inu, þjóðin lifir i þeirri sælu trú,'
að ihún hafi unnið ófriðinn, að hún
hafi fórnað feiknum af mannslíf-
um og borgað allan kostnaðinn.
En sannleikurinn er sá, aö mann-
tjón hennar í öllum ófriðnum var
minna en Breta í Sommeorustunni
einni saman. Og hvað fjárframlög-
in snertir, þá er sannleikurinn sá,
að hver einasti penny var lánaður
með eftirtölum og okurkjörum.
Og þó er sagan ekki nema hálf-
sögð, því að hver einasti eyrir af
lánunum hvarf aftur í vasa Ame-
rikumanna, sem greiðsla fyrir
vörur.
Þeim, sem saka oss um að vér
krefjumst þess, að Bretar fari með
hattinn í hendinni til Washington
og biðji auðmjúklegá um aö
skuldasammingurinn frá 1922 verði
cndurskoðaður — viljum vér segja,
aö þess höfum vér aldrei krafist.
Vér viljum að eins reyna að láta
staðreyndirnar ná sem mestri tk~
breiðslu, svo aö Ameríkumenn,.
sem fara yfir Atlantshafið, geti
Iesið þær og haft þær í minni þeg-r
ar þeir koma heim til sin, og sagt
vinum sínum frá þeim hörtnung-
um, sem Evrópumenn: eiga við að
l)úa vegna okurkjaranna sem hin
stóra og ríka Bandaríkjaþjóð, —
sem aldrei þreytist á að vegsama
sjáffa sig fyrir göfuglyndi og fagr-
ar hugsjónir, — Ihefir sett Evrópu.“
Skuldir, sem aldrei verða greiddar.
„New 'York World“ hefir flutt
mjög eftirtektarverða grein um
málið, ólíka því, sem Vestorheims-
blö'ðin eru vön að birta. Hann læt-
ur Frakkann tala við Mellon, fjár-
rnálaráðherra Bandaríkjanna, frá
sinu sjónarmiði, og gerir honum
þannig upp orðin:
„Þér talið mikið um veglyndi.
Þér gangið út frá 5% vóxtum af
skuldum okkar við yður, og með
því móti reiknast yður, að þér haf-
ið gefið okkur upp þann hluta
skuldanna, sem við stofnuðum fyr-
ir vopnahléð. En hvaða máli skift-
ir okkur það, hvort við greiðum
allar skuldirnar, 4.000.200 miljónir
dollara, með 2% rentu, eða við
greiðum aðeins skuldimar frá því
eftir vopnahléð, 1.000.665 miljónir
dollara, með 5% rentu, úr því a®
lokareikningurinn sýnir, að við
eigum að greiða yður jafn gífur-
lega upphæð og 6.847.000 miljómr
dollara áður en skuldaskiftunum
er lokið.
Yður er hægt um vik að segja,
að skaðabæturnar frá Þjóðverjum
geri meira en að nægja til lúkning-
ar skuldum okkar við yður og
Breta. En engum manni dettur t
hug, að Þjóðverjar geti uppfylt
Dawes-samningana. lYður ekki
heldur, Mr. Mellon! Þér talið hátt
ura samúð yðar með oss, en alt,
semi við Ihöfum af þeirri samúð að
segja, er það, að þér heimtið að
við borguhi upphaeðir, sem frá 5,
til 60. greiðsluárá vaxá úr 35 upp
Bandarfkin létu peninga fyrirmenn
Mikla athygli hefir og vakið op-
ið bréf, sem mikilsvirtur, amerísk-
ur Iögfræðingur, iF. W. Peabody,
hefir sent Coolidge forseta. Kemst
liann þar svo að orði:
„Persing yfiúhershöfðingi sagði
I924 að ástandið 1917 hefði veriS
þannig, að Ameríkumenn hefðu
hvorki haft stórskotalið, flutninga-
tæki eða skip, — í stuttu máli
ekkert. Ef bandamenn vorir hefðu
ekki getað veitt Þjóðverjum við-
nám hjálparlaust í fyrstu 15 mán-
uðina eftir að við gengum í ófrið-
inn, ihefði alt veriS tapaS.
— Bretar lánuðu sínum banda-
mönnúm 10 miljarða dollara — en
ekki fyrir menn. Við lánum Bret-
um 4 miljarða dollara — í staðinn
fyrir menn. Meðan synir Englands
dóu í skotgröfunum svo hundruð-
um þúsunda skiftí, fyrir okkar
málefni ekki síöur en sitt eigiö,
sátufn viS hjá, ófriðurínn kostaSi
okkur ekki eitt einasta mannslíf
fyrsta áríð eftir aS viS sögöum
Þjóöverjum stríS á hendur. Bretar
hafa ekkí sent okkur sinn reíkning
fyrir framlög sín til ófriSarins, en
viS heimtum okkar peninga aftur
meö rentuin og renturentum."
HljóS úr homi Borah.
ViS annan tón kveður Ihjá þeint
manninum, er teljast má fulítrúi
og máltól öldungaþingsins í Was-
hington, þá er um utanríMsmál er
aö ræða, senator Borah. Heljír
harfti gefið út yfirlýsingu í tilefni
af framangreindum’ aðfinslum, og
segir þar: „Hvað Breta snertir, þá
skal það aldrei takast Churchill
að láta heiminn gleyma landvinn-
íngurn þeim, sem Bretar fengu við
ófriSinn, hversu ákaft sem ihann
elur róginn i þeim tilgangi að fá
uppgjöf herskuldanna. Sannleikur-
inn er sá, að þegar til þess kom,
að skifta skyldi þeiin 4 miljón fer-
mílum lands, sem andstæSingarn-
ir mistu, kræktu Bretar í Y\ og
Frakkar í ýý. En Ameríkumenn
ékki neitt. HvaS er pað, sem gerst
liefir sxSan, að hægt sé að kallá
okkur okrara?“
Frakkar og skaðabæturnar.
Þrjú frönsk ráöuneyti sáluðust
á fjárhagsmálinu á sama mánuð-
íhum núna nýlega.' Allar tilraunir
til þess að semja hallalaus fjárlög
og veröfesta frankann, hafa mis-
tekist til þessa. Og ein af aöal-
ástæSunum til þess, ihve erfitt er
að koma fjárhagnum í fast horf
er sú, aö ennþá hafa ekki fengist
aSgengilegir samningar um skuld-
ir Frakka i Ameríku. Stjómimar
hafa aS visu gert samning, og samr
kvæmt honum fá Frakkar uppgjöf
á um 60% af skuldunum, en á
þeim grundvelli, sem getið er hér
aS framan.
ÞaS er allsendis óvíst, hvort
franska þingiö samiþykkir þessa
samninga, og enn minni líkindi til,
að þeir geti haldið þá. Bretar
sömdu við Ameríkumenn 1922 um
að greiða skuldir sínar affallalaust,
og það er vafasatnt, hvort þeir
geta haldið þá samninga til lengd-
ar. Eiga þeir að greiða miljónir
punda árlega í 62 ár, lánsfé, sem
þeir ekki hafa notað sjálfir, heldur
lánað éamherjuni sínum til þess að
kaupa fyrir vopn og vistir hjá
Ameríkumönnum. Veröur ekki
astnað sagt, en að framkoma Breta
í herskuldamálinu sé ólík fram-
komu Amerikumanna, og er því
ekki furöa, þó stóryrði jh-a.fi komiö
fram, eins og þau, sem „Daily
Mail“ nú hefir flútt þeim miljón-
ran, sem það blaö l'esa.
Sk. Sk.
Færemir 09 Isiipr.
—o——
Færeyingar eru skyldari oss Is-
lendingum en nokkur önnur þjóð.
Þeir tala tungu, sem vér skiljum
fyrirhafnarlítið, og það er ekki
vansalaust fyrir oss íslendinga, að
vér höfum eigi sint færeyskum
bókmentum meir eu raun er á.
Færeyingar eru siglingamenn svo
sem vér erum. Á ári hverju koma
þeir hingað í stórhópum og stunda
fiskveiöar, og njóta þá þess, að
þeir hafa rikisborgararéttindi hér
á landi. Frá Austfjörðum sækja
þeir jafnvel sjó frá landi eins og
íslenskir sjómenn. Öll hlunnindi,
sem Færeyingar njóta hér á landi
eigá þeir sambandslögunum a5
þakka, og þetta vita Færeyíngar
mætavel. Svo augljóst er Færey-
ingum gagn það, sem þeir hafa af
sambandslögunum, að forvígis-
maður þeirra í sjái fstæðismáJinÚ.
Tómir kassv.
Stórir pakkkassar, með gjaf>
verði í
Versl. B. H. BJARNASON.
Jóannes Patursson, hefir bent á
alvarlegar afleiöingar, sem samn-
ingsslit milli íslands og Danmerk-
ur árið 1943 kunna að hafa fyrir
atvinnuvegi eyjarskeggja. Segir
hann að þá muni Færeyingar rétt-
lausir á íslenskum fiskimiSum og
steypt muni undan þýSingarmesta
atvinnuvegi Færeyinga, en at-
vinnuvegur sá, eru fiskveiSar
þeirra hér. Ef til samningsslita
kæmi, ríSur Færeyingum því lífiS
á aS tryggja sér réttindi til fisk-
veiSa við ísland.
Þegar sýnt er, aö Færeyingar
hafa mikið gagn af sambandslög-
unum, en íslendingar lítiS eSa öllu
heldur ekkert gagn af sömu lög-
um aS því er snertir Færeyjar, má
búast viS því, að Færeyingar
reyníst íslendingum svo dreng-
lyndir, að þeir reyni ekki á nokk-
urn hátt að svíkja oss í trygðum
eða verða til þess að baka ogs
tjón einmitt i þeirri atvinnugrein-
inni, sem báðum þjóðunum ríður
mest á að stunduð sé í fullu sam-
ráði hvor við aðra og með setn
mestri gagnkvætnri tryggingu.
En þasr fréttír berast oss nú ft'á