Vísir - 08.07.1927, Blaðsíða 2

v í s r. k
Smáhögginn Molasykur,
Stransykar i \ sekkjnm,
Kandis, Florsyknr.
Símskeyti
Khöfn, 7. júlí. F. B.
Vantraustsyfirlýsing' feld.
Símað er frá London, að
þingmenn úr verkalýðsflokkin-
um breska hafi borið fram í
neðri málstofunni vantraust til
stjórnarinnar út af frumvarpi
því er stjórnin áformar að bera
fram, um breytingar á skipun
efri málstofunnar. Vantrausts-
tillaga verkalýðsþingmannanna
var feld.
Drepnir án dóms og laga.
Símað er frá Berlín, að þang-
að hafi borist fregnir frá
Moskwa, er herma, að „tjekan“
hafi látið handsama fjörutíu
uppreisnarmenn í Norður-Káka-
sus. Uppreistarmenn höfðu bú-
ist til varnar gegn sendiliði
„tjekunnar“ og urðu þeir fyrst
handteknir eftir harðan bardaga
Voru þeir síðan allir skotnir,
án þess nokkurt réttarhald færi
fram.
Viðsjár í Ukraine.
Símað er frá Moskwa, að ráð-
stjórnin óttist vaxandi fylgi
þjóðernissinna í Ukraine. pað,
sem vakir fyrir þjóðernissinn-
um í Ukraine er að stofna kapi-
talistiskt ríki í Ukraine, méð
öllu óháð Soviet-Rússlandi.
Utan af landi.
fsafirði, 7. júlí. FB.
Réttarhöld stóðu yfir hér í
dag í kærumálinu og stóðu yfir
í 4 tima. Yfirheyrðir voru, auk
hreppstjóra, tveir menn af ísa-
firði. (Eftir símtali).
Fréttaritari FB. á ísafirði
sendir skeyti um þetta mál, und-
ir eins og nokkuð upplýsist i
því, sem yfirvöldin leyfa að
skýrt sé frá opinberlega.
Keflavík, 8. júlí. FB.
Afli enn dágóður, eftir 4 daga
kom einn bátur með 30 skpd.,
annar með 20, þriðji með 12—
14 skpd. Bátar réru á þriðju-
dag og komu að í gær. — Bátar,'
sem veitt hafa síld i íshúsin hafa
aflað sæmilega. Hafa þrír bátar
stundað þá veiði. Fyrri part
vikunnar kom einn bátur inn
með 100 tn., annar 80, í fyrra-
dag einn með 60, annar 40, í
gær einn með 20, en hinir ekk-
ert. Bátar þessir leggja netun-
um að lcveldi og liggja yfir nótt-
ina.
Bátar fara norður til Siglu-
f jarðar nú eftir miðjan mánuð-
inn, en róa þangað til.
Vestm.eyjum, 7. júli. FB.
Báðir frambjóðendurnar liéldu
fund hér í gær, hvor með sín-
um flokki.
Aflast nokkuð undanfarið,
lielst lúða. Annars eru bátar sem
óðast að búast í norðurförina,
sumir þegar farnir, hinir um
það bil að fara.
og Jón Baldvinsson.
Eg á þeim dálítið ósvarað
báðum. pað þarf þó ekki langt
mál til þess að bæta úr því.
Jóni Baldvinssyni sárnar það
bersýnilega, að eg bar honum á
brýn óvandvirkni í undirbún-
ingi þingmála, t. d. þegar hann
bar fram frv. um hvíldartím-
ann á botnvörpungunum, og
hann vill ekki kannast við, að
hann hafi kastað til þess Iiönd-
unum. Hann segir, að það sé
raunar ekki alveg ljóst, hvað
eg eigi við með því, að það mál
liafi verið „illa undirbúið“ af
bans hálfu. En liann ræður bót
á þessum óskýrleik mínum og
segir, að „Iíklega“ eigi eg við
það, „að ekki hafi verið nægi-
lega sýnt fram á nauðsyn lag-
anna“. Síðan ver liann þrem
dálkum Alþbl. til að sýna fram
á, að þessi lilið málsins hafi
verið nægilega upplýst.
Auðvitað er Jón svo heppinn,
að detta einmitt ofan á þá skýr-
inguna, sem honum hentar bet-
ur. En hann virðist alveg gleyma
því, að á hverju máli eru tvær
hliðar, og þeirri hlið málsins,
sem frá honum snýr, gleymir
hann alveg. — Og hann virðist
alveg liafa hlaupið yfir það í
grein minni, sem sagt var um
staðhæfingar útgerðarmanna
um það, að útgerðin gæti ekki
borið þann kostnað, sem af
þessu skipulagi leiddi. Og það
var einmitt sú hlið málsins, sem
Jón hirti ekkert um að upplýsa.
Hann viðurkennir það nú,
sem hann þverneitaði á fyrsta
kjósendafundinum, að honum
hafi verið kunnugt um það, er
hann flutti frv.,að „verkaskifta-
fýrirkomulag hafði þá verið
reynt um tíma hjá tveimur
skipstjórum“. pað hefði því
verið auðvelt fyrir Jón, að
leggja fram með frv. umsögn
þessara tveggja skipstjóra um
það, hvernig þetta fyrirkomu-
lag hefði reynsl, eða að láta
nefndina, sem um málið fjall-
aði, fá slíka umsögn lijá þeim.
Með þessu móti gat hann kom-
ið fram hlutlausri rannsókn á
málinu, þannig, að það væri
upplýst frá báðum hliðum. En
um þetta hirti hann ekkert, og
slíkt hátalag kalla eg hirðu-
leysi, þegar um svo mikilsvert
mál er að ræða, sem Jón vill
láta álíta að hann hafi talið
þetta mál.
pað sem Jón segir um fram-
komu mína í þessu máli er alt
mjög úr lagi fært, en alveg
sleppir hann að geta þess, að
eg lýsti því alveg skýrt yfir, að
eg væri málinu hlyntur, en
vildi að eins að það yrði rann-
sakað frá báðum hliðum. pessi
rannsókn liefði vel getað farið
fram milli fyrstu og þriðju
umræðu málsins í neðri deild.
Jón Baldvinsson átti að sjá um,
að hún færi fram, en vanrækli
það.
Héðinn Valdimarsson bar á
mig nokkrar sakir á síðasta
kosningafundi, sem mér vanst
ekki tími til að svara þá. Sú
fyrsta var, að eg hefði „íundið
upp“ verðtollinn, sem lenti til-
tölulega harðast á fátækasta
fólkinu. Hann sleppir alveg að
geta þess, að um það tvent var
að velja, að taka upp nýja verð-
tolla eða að tvöfalda alla tolla,
sem fjrrir voru, þ. á m. kaffi og
sykur og kornvörutoll, toll á
byggingarefnum, kolum ogsalti.
Hvort heldur nú Héðinn . að
hefði lent harðara á fátæka
fólkinu, tvöföldun þessara
nauðsýnjavörutolla eðaverðtoll-
ur á minna nauðsynlegum vör-
um? ^
pá sagði Héðinn að eg hefði
„heimtað ríkislögreglu“. pað
þarf ekki að eyða mörgum orð-
um að þeirri staðhæfingu. Eg
greiddi atkvæði á móti frumv.
um rikislögreglu á Alþingi. —
Enn sagði Héðinn, að Vísir tæki
altaf málslað atvinnurekenda,
þegar kaupdeilur stæðu yfir. En
sannleikurinn er sá, að Vísir
hefir látið kaupdeilur mjög
hlutlausar og telur að best fari
á því. Sjálfur hefi eg ekki
komið mikið við sögu þeirra
mála. Eg befi þó átt sæti í einni
slíkri samninganefnd (prentara,
prentsmiðjueigenda og við-
skiftamanna þeirra) og tókust
sarnningar svo, að báðir aðilar
undu vel við.
Loks fann Héðinn mjög að
því, að eg hefði ekki flutt breyt-
ingartillögur við fátækralögin á
þingi í vetur. Eg veit nú, að
Héðinn hlýlur að minnast þess
með þakklæti, hve vægilega eg
talaði um klaufaskap hans í því
máli. Og hann man líka eftir
bendingum þeim, sem eg gaf
honum. En sannleikurinn er sá,
að eg gat unt Héðni alls heiðurs
af því máli, og vænti þess, að
hann tæki bendingum mínum
og bæri fram breytingartillög-
ur samkvæmt þeim, af því líka
að hann, en ekki eg, átti sæti i
nefnd þeirri, sem um málið
fjallaði, og hlaut því að eiga
hægra með að leita samkomu-
lags um málið en eg. En þetta
fór alt í handaskolum hjá
Héðni.
Héðinn er ekki hrifinn af
lagni minni í þingstörfum.
Hann sagði, að liún væri nú
ekki meiri en það, að tillaga
mín um að fella niður það
ákvæði stjórnarskrárinnar, að
sveitastyrkur varði missi kosn-
ingaréttar, hefði verið feld. —
Já, sú breyting var feld í efri
deild. Hún var samþykt í neðri
deild. Ef Héðni hefði tekist, þó
ekki væri nema svo vel, með
umbæturnar á fátækralögun-
um, þá hefði eg ekki áfelt hann
fyrir klaufaskapinn.
Jakob Möller.
Kuoottænir iliiis.
Ihaldsmenn hafa sent út „á-
varp til kosningabærra kvenna
i Reykjavík“. Undir ávarp þetta
liafa skrifað nokkrar konur,
sem að vísu munu flestar vera
eindregnir íhaldssinnar.
Efni ávarpsins er það, að
skora á konur í bænum, að
kjósa íhaldslistaim á laugardag-
inn, til þess að koma að Sigur-
björgu porláksdóttur. pað er
raunar játað i ávarpinu, að
„lítil von sé um, að þriðji mað-
ur á íhaldslistanum nái kosn-
ingu“. Ávarpið mun hafa verið
samið snemma i júnímánuði,
og hafi vonin þá verið lítil, vita
allir, að hún er engin nú. Til-
raunir íhaldsmanna til að safna
þannig atkvæðum að B-listan-
um, miða þvi eingöngu að því,
að reyna að fella C-listann (Jak-
ob Möller) og koma að öðrum
manni á A-listanum, Sigurjóni
Ólafssyni. petta vita allir nú. í
þessu skvni á að reyna að fleka
konur til þess að kjósa B-list-
ann.
Bending ávarpsins um, að
breyta röðinni á listanum, setja
1 fyrir framan nafn Sigurbjarg-
ar, er ekkert annað en blekk-
ingartilraun. Slík breyting á
röðinni væri gersamlega þýð-
ingarlaus, Sigurbjörg gæti ekki
náð kosningu -að heldur. pað
vita allir, að að eins örlítill hluti
kvenna, utan íhaldsflokksins,
mun kjósa B-listann, og þó að
þær fáu konur breyttu röðinni,
hefði það engin áhrif. —
Vísi er það nú fullkunnugt,
að þær konur, sem undir þetta
ávarp hafa ritað, kjósa ekki B-
listann allar saman. pær éru
jafnvel farnar að vinna á móti
honum sumar. peim er sjálfum
orðið það ljóst, að engin von er
um að koma Sigurbjörgu að.
Auk þess er það kunnugt, að
eftir að ávarp þetta var samið,
liélt Sigurbjöi-g porláksdóttir
almennan kvenkjósendafund,
og framkoma hennar þar var
þannig vaxin, að konum mun
liafa geðjast mjög misjafnlega
að.
Mörgum mun þykja það kyn-
legt, að sjá nöfn nokkurra á-
kveðinna bannkvenna undir
þessu ávarpi. En skýringin á
því mun vera sú, að Sigur-
björg hafði ekki lýst afstöðu
sinni til aðflutningsbannsins, er
ávarpið var samið. En á þess-
um umrædda kvennafundi, lýsti
hún því yfir, að hún vildi að
hver rhaður fengi að hafa sína
brennivínsflösku í friði! — pað
er nú alkunnugt, að menn lita
misjöfnum augum á bannið. En
kynlegt væri það, ef ákveðnar
bannkonur gætu, eftir þessa
yfirlýsingu, unnið að kosningu
Sigurbjargar. Og það er vitan-
legt, að þær gera það ekki.
pegar þetta ávarp nú er borið
út, er það því í raun og' veru
ekkert annað en blekking. peir,
sem senda það, vita, að síðan
það var samið og undirskrifað
í fyrstu, hafa kringumstæður
breyst svo, að það lýsir ekki
rétt afstöðu þeirra kvenna, sem
undir það hafa ritað.
En konur munu ekki láta
blekkjast. pær eru alment svo
þroskaðar, að þær kjósa ekki
eftir kynferði, heldur eftir skoð-
unum. Og slík blekkingartil-
raun, sem íhaldsmenn hafa hér
liaft í frammi, mun sist til þess
fallin, að bæta fyrir þeim.
í ávarpinu er sagt, að íhalds-
flokkurinn sé eini flokkurinn,
sem sett hafi konu á lista sinn.
Hinir hafi ekki fundið ástæðu
til þess. — Minnist þess þá kon-
ur, að íhaldsmenn hófu fyrst
þessa hiðilsför sína til kvenna,
er þeir höfðu lxiðið 6 karlmönn-
um þriðja sætið á lista sinum
og fengið neitun þeirra allra,
enda öllum vitanlegt, að sætið
var vonlaust. — Og þá var val-
in systir forsætisráðherrans,
sem væntanlega enginn vænir
þess, að hún muni vera flokks-
leysingi í stjórnmálum, og er
því sem verst til þess fallin, að
vera hlutlaus fulltrúi kvenna
úr öllum stjórnmálaflokkum.
Frjálslyndi flokkurinn taldi
„litla von“ um annað sæti á
sínum lista, eins og íhaldsflokk-
urinn um þriðja sætið á sínum.
En munurinn á flokkunum er
sá, að ihaldsflokkurinn kveink-
ar sér ekkert við þvi að bjóða
konum vonlaust sæti, en það
gerði frjálslyndi flokkurinn.
íhaldsstjðrnin brýtor íö;.
Á Alþingi 1924 bar Jakob
Möller fyrstur fram frumvarp
um útvarp. Á því þingi náði
málið þó ekki fram að ganga.
pingmenn voru ekki enn búnir
að átta sig á málinu; skildu ekki
að víðvarp er — eða réttara sagt
— gæti orðið hið mesta menn-
ingarfyrirtækí. Á næsta þingi,
1925, bar Jak. Möller enn á ný
fram frumvarp sama efnis, og
náði það fram að ganga í nolck-
uð breyttri mynd. I framsögu-
ræðu sinni og síðar, í umræð-
Nýkomið:
Drengjahúfnr,
Reiðbaxnr,
tf
ásætar á aðeins 15.75.
* ^ i Sokkar > úrvaii.