Vísir - 30.12.1927, Blaðsíða 2

VlSIR
Appelsínur
240 stk. í kassa.
Kaffi og Hrísgrjón
sérstaklega ódýr.
Með tækifærisverði:
1 Imperial ritvél með stórum vals og
1 do. með venjulegum> og
1 Mercedesriúél, stór, þýsk.
A. Obenhaupt,
Flioeldar.
Púður-
kerlingap
og
Kínvepjar
mikið lirval
Khöfn, 29. des. F. B.
Trotski lýsir horfum í Rúss-
landi.
Frá Prag er síiuaö: Trotski
hefir skýrt tekkverskum blöð-
um frá afleiðingunum af stefnu
þeirri, sem ráðstjórnin rúss-
neska nú fylgi. Segir hann, að
ný borgarastétt sé að myndast í
bæjunum, efnuðum bændum
fjölgi og kjör vcrkalýðsins séu
hvergi eins slsém og í Rússlandi.
Merkileg uppfundning-.
Frá Stokkhólmi er simað:
Fevrier, frakkneskur maður,
hefir fundið upp óeldfima
bensíntegund, sem hefir alla
kosti venjulegs bensíns.
Skip ferst.
Frá Konstantinópel er símað:
Tyrkneskt farþegaslcip söldc í
Marmarahafi eftir árekstur.
Sjötiu menn fórust.
Utan af landi.
—-o—
þjórsá, 30. des. F. B.
Tíðarfar gott. Um jólin var
nokkur snjókoma, en jörð er nú
alauð aftur. — Skepnur voru al-
ment teknar á gjöf laust fyrir
jölin. — Gott heilsufar.
Leipi a rifeasisHluni.
A fundi rafmagnsstjórnarinn-
ar 20. mai síðastl. var rafmagns-
stjóra falið að atliuga hvort fært
væri að lækka leigu á rafmagns-
mælunx. 9. ágúst síðastl. sendi
rafmagnsstjóri skýrsíu uixi
íxxálið tii rafmagxxsstjórnariixn-
ar. par sem skrifað hefir verið
ixokkrum simium i blöðiix um
að leigan væri óeðlilega liá og
í mesta máta ósanngjörn, hef-
ir rafmagnsstjóri beði$ Vísi að
birta skýrslu þessa, og er hún
á þessa leið:
A. Árlegur kostnaður af raf-
nxagnsnxælunum er þessi:
1. Viðhald og fyi’ning. það
er alment álitið að ending' mæl-
anna sé 10 ár, cf þeinx er jafn-
framt vel lialdið við. petta virð-
ist i fljótu bragði nokkuð litil
ending, en reynsla margra er-
lendra stöðva hefir þó sýnt það,
að ekki má telja öllu lengri
tíma. Lig'gja til þe§s niargar or-
sakir, senx ekki gerist þörf að
i’ekja hér nánara. — Séu vext-
irnir taldirTx%,- verður fyrning
xnælanna 7,6% af verði þeii-ra.
Viðhaldið er framkvæmt
þannig, að 3. til 5. hvert ár eru
mæíarnir teknir niður og atlxug-
aðir, skift um tappa, Jeg o. fl.,
eftir því sem þöi’f gerist, iireins-
aðix’, smurðir og síðast réttir.
Auk þessa er viðhald, endur-
nýjun og rétíing á biluðunx
mælum.
2. Eftirlit og mælaálestur.
Lesið er á mælana lxér í Reykja-
víkeinu sinni i hverjum mánúði'
og klukkumælar eru dregnir
upp mánaðarlega. Á þann háfi
fæs,t stöðugt eftirlit með mæl-
unuixi. Auk þess er litið sérstxxlc-
lega eftir mælum, sem eru grun-
samir eða véfengdir.
3. Vexíir og stofnfé mælanna.
4. Innheimtukostnaður. Inn-
heimtukostnaðurinn er beinast
lagður á í mælaleigumxi, af því
að hann liækkar og lækkar i
beinu hlutfalli við mælafjöld-
ann.
Almennast er álitið að leig-
an eigi aðeins að greiða viðhald
og fyrningu, en álestur, vexti og
imiheimtukostnað beri að skoða
sem almenn rekstrargjöld og
beri því að telja þau mcð í raf-
magnsgjaldinu. Um þetta eru
þó nokkuð slciftar skoðanir er-
lendis, sem sjá má af því, að
mælaleigan er yfirleitt frá 3 12
kr. á ái’i fyrir algenga cinfasa
mæla, á örfáum stöðum er leig-
an Ixæri’i eða lægi’i en þetta.
Iíversu mikill kostnaðurinn
verður, sem talinn er upp í lið-
ununx 1—4 liér að framan, sýn-
ir eftirfarandi tafla, sem bygð
er á reýnslu rafmagnsveitunn-
ar siðastl. 2 ár.
Einfasa msel- ar uppað 30 amp. & . g Ö Cu euB 73 a- cs 11) C f=3 O t- CC i- cc ~ Cu -3 C 115 .73 ® 07 o &
Meðalverð .... Kr. 28.00 Kr. 80.00 Kr 170.00
Fyrning 2 13 0.08 12.92
Viðlmld og eftir- lit 2.r,o 3.50 12.00
Áleslur og inii- iieiinlu 5.00 5.00 5.00
Vextir 1.68 5.40 10.20
Samlals 1 1.31 19.98 40.12
pessum tölum til samanburð-
ar skulu hér tilfæi’ð samsvar-
andi dæmi úr norskri skýrslu,
samin af nefnd þeirri úr félagi
norskra rafmagnsveitna (N. E.
V. F.), svokallaðri tarifkonxité,
er kósin var í fyrra til þess að
samræma þann sæg af gjald-
skrám fyrir rafmagn, sem nú er
i Noregi. Skýrslan heitir „Retn-
ingslinier for for beregning av
maalerleje“ og er birt i Eleclro-
leknisk Tidskrift, OsIÖ, í júlí
siðastl.. Nefndin leggur til að
að eins sé reiknað í leigunni
viðhald og fyrning. Fyrningin
er miðuð við 5% vexti til 10 ára.
Tölurnar sem nefndin birti eru
í norskum krónum þessar:
js*o . j S £§ j Cfl ~ i!;s b — 2 CU & =3 p.E Á S o 2 = o í > % hc u rí ;cu i- c3 Á -j | A =
Ivr. Kr. ; Kr.
Meðalverð . . . . 25.00 70.00 150.00
Viðliatd . . . . . | 3.00 4.00 15.00
Fyrning . . . . . ; 2.00 5.60 ; 12.00
V 1
Samtals ... 5.00 9.60 j 27.00
Hér er viðhaldið reikuað
heldur lxærra en að framan var
talið og má vel vera að það
reynist eimiig réttara lxér.
1 skýrsluiiixi eru taldir ýmsir
fleiri mælar og liemlar og þar
að auki er sagt, að fyrir stærri
mæla og þá, sem ekki séu þarna
með taldir, sé rctl að reikna
15% af stofnkostnaði í ársleigu.
B. Leigan og rxxfmagnsverðið.
Fyrir rafveituna og notendur
rafxnagns í heildinni, kemur
það að nokkru leyti i saixxa stað
uiður, livort leigan af mælunx
er liöfð liá eða lág, þegar raf-
magnsverðið er að sama skapi
Jægra eða liærra, svo að heildar-
útkomau verði liin sania, pað
nxunu þó flestir vei’ðxx sammála
um það, við uánari athugun, að
gjöld þau er notendur greiði
verði réttlátust, ef þau eru lögð
'Wei^nons heimsf^æga
Hiframjöl
er selt í sinápjkum á 7 lbs. og lausri vigt.
Einnig í pökknxn á 2 Ibs. (Millennium).
Viðurkent fyrir gxeöi. Fæst í flestum verslunum.
Umboðsmenn
ÞÚRÐUR S7EINSS0N & CO.
á eftir raunverulegum tilkíxstn-
aði af sölu rafmagnsiiis. Nú
skifist tilkostnaðurinn í 3 höf-
uðflokka, en það er:
1. kostnaður vegna kwsteyðslu
notendanna,
2. kostnaður vegiia afls not-
endanua í lcw,
3. kostnaður vegna notenda-
fjöldans (sem kemur niður
senx afgjáld á hvern mæli).
Ymsar rafmagnsveitnr nota
þrefalt gjald, samkvæmt þess-
nni tilkostnaði, einkum i Amc-
ríku (three-cliarges rate). Aðal-
gallinn á því er sá, að það er
flókið, meiiix eiga öi’ðugt nxeð
að skilja það, og verður það þvi
ekki vinsælt af notöndixm. Eix
það reynist að öðru leyti vel og
kemur réttlátlega niður.
Hér skal ekki farið meira xit
í þessi atriði, sem þó eru milcið
rædd víðsvegar um þessar
nxundir. En þetta nægir til þess
að benda á að svokölluð mæla-
leiga er ékki ávalt slcoðuð senx
afgjöld af mælunum sjálfunx,
lieldur yfii-leitt sá liluti tilkostn-
aðar, er breytist með notenda-
fjöldanum, en er óháður eyðslu
eða afli notandans. En sá kostn-
aður er, aulc sjálfra ínælamia,
aðaflega imilieimtan, bókfærsla
vegna innheimtunnar, Iieim-
taugar og línukerfi áð nokkru
leyti.
pegar vikið er xit frá þeirri
reglu, að miða gjöldin sem ná-
kvæmast við raunverulegan til-
kostiiað, er það venjxilega til
þess að gera^ söiuna á rafmagn-
imx einfaldari og venjulega á
þann hátt, að reynt er að létta
undir með himmx mimii not-
endum þannig, að tap, sem
kann að verða á sölu til smáixot-
enda jafnast upp með lxagnaði
á öðrum stærri. pað niun sjálf-
sagt og vera tilætlunin liér iiieð
þessum tilmælum bæjarstjórn-
arimxar nm lækkun mælaleig-
unnar, að með því verði lótt
undir með snxærri notöndum.
Mælaleigan er nú 6 kr. á ári
á ölluni faslnppsettuni, almenn,-
um einíasa niæluni, og liefir
verið það frá byi'jun. Við árs-
lok 1926 voru leigumælar alls
nærri 4000 og auk þcss 900 mæl-
ar, er notendur eiga sjálfir. Leig-
an af þessum mælum var árið
1926 kr. 20084.92, eu tekjur fyr-
ir rafmagn af öllum mælunum,
4900 að tölu, kr. 430940.50. Af
þessum nxæluni eru 3813 í'yrir
ljós, er greiða kr. 296604.10 i
ljósagjald. Aflur fjöldinn af
snxæiTÍ notendum hafa ekkí
nema 1 Ijósamæli. Svo sem sjá
má af þessum tölum er maúa-
leigan í heild sinni mjög lág á
móts við rafmagnsgjaldið og
lækkun leiguixnar yfirleitt er
lítil bót hinum smæri’i notend-
um að því er til ljósmælanna
tekur. Bót væri liinsvegar að
læklca rafmagnsverðið. *)
Fyrir sérmæla til liitunar sem
eru 575 talsins, og svo kallaða
frádráttarmæla til hitunar, en
þeir eru 292, er því að eins um
verulegan mun að ræða, að not-
endur noti lítið eða alls ekki
þessa mæla, og kemur það fyr-
ir, að ekki er nema um 6 kr.
reikningur yfir árið á þesskon-
ar mælum. Ilefir þá notandi
greilt 6 kr. fyrir rafmagnið til
hitunar um mælinn og 6 kr. í
ársleigu af mælinum, eða alis
12 kr., en allur tilkostnaður við
mælinn er, eins og áður er
sýnt, til jafnaðar kr. 11,31. j?ar
sem þannig er ástatt er rétt áð
halda liáxri mælaleigu og lágu
rafmagnsverði. J?að er hvötin
*) Síðan þeta var skrifað,
hefir kwst-gjaldið »111 ljósa
lækkað úr 65 au. niður í 55 an.