Vísir - 17.07.1928, Blaðsíða 2

VlSIR
)) Hhmm & Qlsiew í
Mveiti:
Cream of Manltoba.
Glenopa.
Canadlan Mald.
Onota.
Buffalo.
Ódývt I
Nýkomið:
Burma Hríspjón
ítölsk
do.
A, Ob®nliaiipt<

Ullar ballar
7 Ibs.
fyrirliggjaii di.
Þðrður Sveinsson & Co.
magnínu,. ,,og“ — bætir Ekinan vi'Ö
Símskeyti
—o—
Khöfn 16. júli. FB.
Deilur Pólverja og Lithaua.
Frá Genf er símað: Þjóða-
bandalagið hefir látið hirta
skýrslu stjórnarinnar í Pól-
landi um tilraun til samninga
á milli Pólverja og Litliauen-
manna, en samningatilraun
þessi har engan árangur. Segir
í skýrslunni, að Lithauen hafF
lagt það til, að Pólland og Lit-
hauen viðurkenni, að Vilna-
svæðið sé umþráttað svæði, og
lofi að útkljá deiluna um það
á firðsamlegan hátt. Lithauen
liefir neitað að fallast á tillögu
Póllands um öryggissamning,
nema Vilnamálið sé útkljáð
fyrst. Pólland liefir neitað að
fallast á þessa tillögu Lithauen.
Leitin að líki Malmgrens
árangurslaus.
Frá Stokkliólmi er símað:
Sænsku leiðangursmennirnir á
Spitzhergen hafa tilkynt, að
frekari leit að Malmgren sé
þýðingarlaus, þar eð sleðaleið-
angur liafi um síðastliðin mán-
aðamót árangurslaust leitað
kringum Brockseyju. Þrjár
, sænskar flugvélar, sem verið
hafa á Spitzbergen, liafa verið
sendar heim.
Landslcjálftar í Litlu-Asíu.
Frá Smyrna er símað: Land-
skjálftar liafa komið i Litlu-
Asíu. Mörg hús hrunið. Bærinn
Torbali gereyðilagst.
Utan af landi.
—o—
Akureyri, 17. júlí, F.B.
„Gullfoss með glaða fólkið“,
eins og Norðlingur kallar það, fór
héðan á miðnætti i gærkveldi eftir
tveggja daga dvöl hér. Fyrri dag-
inn fóru allir farþegar að Saurbæ
cig komu við á Grund og Krists-
nesi í bakaleiö. Þann dag var veö-
ur mjög kalt, svo farþegarnir uröu
að hafa sig alla við, til þess að
halda á sér hita, þangað til dans-
inn byrjaði um kveldið, og stóð
* *
. - i
hann til kl. 3. Annar dagurinn
rann upp eins fagur og best getur
verið á Norðurlandi og fóru flestir
í Vaglaskóg, en aðrir að Möðru-
völlum í HörgárdaL Voru allir
ánægðir, er heinr kom, þ. e. a. s.
til Akureyrar. Um kveldið var
„opið hus ‘ um borð og komu
margir til þess að dansa og stóð
dansinn til kl. nþý en tíminn eftir
það til rqaðnættis, var notaður fyr-
ir kveðjur og kossa. Þegar skipið
var að kasta Iandfestum, kom
Gotti með kallara og bar kveðju
Heklu og Sunnlendinga með þökk
fyrir viðtökurnar og bað Akur-
eyrarbúa lengi lifa, en ÁgustKvar-
an sendi Sunnlendingum somn
kveðju aftur og var enginn nær-
staddur, sem ekki tók þátt í því.
Þegar Gullfoss lagði frá, sendi
Gunnar Halldórsson og Tómas á
Iíoltinu kveðjur í land með skot-
iiríð mikilli, en óæfður söngflokk-
ur, sem stjórnað var frá París,
söng við raust.
Outsider.
Heimsókn
í sænska trjáviðarvefksmiðju.
(Fréttabréf til Vísis).
—o—-
Gestrekaland í Norður-Svíþjóð
má teljast eitt helsta iðnaðarhérað
landsins. Þar .eru málmar miklir í
jörðu, og járnvinsla hefir verið
þar frá því er sögur hófust. Einn-
ig eru víðlendir skógar um þessar
slóðir ,og lifir þar mikill hluti
íólksins á skógarhöggi og trjá-
vinslu.
Stærsti bærinn í Gestrekalandi
er Gefle, iðnaðar- og verslunarbær,
með rúmlega þriðjungi fleiri íbúa
en Reykjavík. —- Þangað vorum
við komnir, 25 stúdentar >frá öllum
ríkjum Norðurlanda, og vorum að
Ieggja af stað í ferðalag um Sví-
þjóð, til þess að kynnast sænskri
náttúru, lifnaðarháttum 0 g at-
vinnuvegum. — Okkur hafði verið
boðið að skoða eina stærstu og
fullkomnustu trjáviðarverksmiðju
Svíþjóðar, Kastets Ságvefk, sem
er kippkorn frá Gefle. Hér verður
reynt að segja nokkuð frá þeirri
heimsókn.
Við héldum frá Gefle á litlu
gufuskipi, og var tframkvæmdar-
stjóri verksmiðjunnar, Wilhelm
Ekman, í för með okkur. Hann er
lágur maður vexti, grannur, þunn-
leitur í andliti; látlaus mjög i fasi
og berst ekki á í klæðaburði, en er
talinn meðal fremstu atvinnurek-
enda í Svíþjóð.
Þegar við nálgumst verksmiðj-
una, sjáum við, að hún liggur við
lón eða vík, sem full er af trjáviði.
Lesandinn getur hugsað sér
Reykjavíkurhöfn fulla af síma-
staurum og þaðan af stærri trjám,
þannig að hvert liggi við annað að
kalla. Svipað því var það, er við
okkur blasti, og við þurftum að
komast yfir, til þess að geta skoð-
að verksmiðjuna. — Átti gufubát-
urinn að ])ræða milli trjánna til
lnnds, eða var ætlast til að við
hoppuðum tré af tré á land? Okk-
ur hætti alveg að lítast á blikuna.
Þá Ieggur annar minni gufubátur
að farinu hjá okkur, og í snatri
er skift um skip. Þessi litli bátur
síglir beint áfram, eins og ekkert
sé um að vera, yfir trjábolina og
viðarflekana. Hann hefir sérsták-
an útbtínað tií að kaffæra trén,
sem verða á vegi hans, og til að
varna því, að þau fari í skrúfuna.
AÖalverksmiðjuhúsið er gríðar-
stórt, og vita gaflar út að lóninu,
sem við höfum siglt eftir til lands.
Um ji>að bil £rá miðri hæð hússins
liggja 10 langar, nokkuð bogadregn-
ar rennur, út í lónið. Þrjú eða fjög-
ur tré eru áltaf á ferðinni upp eftir
hverri rennu, úr lóninu og inn í hús-
ið. Fyrst verður ekki annað séð, en
að þau taki sig upp og skríði al-
veg sjálfkraía þarna inn. En skyn-
sentin mælir á móti, að svo geti
verið. Við skjóta athugun sjást all-
margir karlar ganga tré af tré, nteð
langa stjaka í höndum. Þeir ýta við
trjánum og beina jieim bersýnilega
leið, hvert þau eigi að fara. Og
jiegar nær kemur sést, að í rénn-
unum hreyfast tannreimar, sem
halda trjánum föstum og flytja þau:
inn i verksmiðjuna.
Þegar -inn kemur, taka sagirnar
við. Tíu tré koma inn í einu, og
eftir nokkum hluta úr mínútu er
búið að kljúfa jiau. öll að endi-
löngu, í misþykk borð. Þatt halda
áfram göngu sinni; koma að öðr-
um sögum, klófna á annan veg, eru
bútuð sundur, svo að jjatt fá mis-
munandi lengd o. s. frv. Alt af sýn-
ast jtau ferðast mest af sjálfsdáð-
um. Það er rafmagnskrafturinn,
sent íær mest af stritinu við að
hreyfa þau. Menn sjást einungis
stjórna sögunum og velta trjánum
við stöku sinnum.
Við höldum áfram gegnum verk-
smiðjuna. Ekman stjórnar ferðinni
og er tilbúinn til að greiða úr 'öll-
um, spurningum, og þær eru hvorki
fáar né fábreyttar. Flann sýnir okk-
ur kjallarann, Jtár sem vélarnar eru
smurðar og litið er eftir þeim. Það
sýnist alls ekki hættulaust, en al-
staðar eru grindur og annar útbún-
aður til öryggis. Fjögur ár eru síð-
an nokkurt slys, sem teljandi sé,
hefir borið þarna að höndum. —
Einhver undrast, hve húsið er ný-
legt, hátt undir loft og rúmgott.
Við fáum þá að vita, að fyrir fám
árum brann verksmiðjuhúsið, og þá
var Jietta bygt upp á einu misseri.
Við komum í aníiað hús, þar sem
fullkomustu gufuvélar eru. En Jiær
standa ónotaðar; er aðeins gripið
til jæirra, jiegar bilun verður á raf-.
brosandi, — „þegar við þurfum að
semja mn rafmagnsverðið, er gott
að geta kynt undir gufukötlunum.
Sag og spænir eru ekki svo dýr vara
hér.“
Svona höldum við áfram, og loks
komum við að húsi, þar sem 102
járnbrautarvagnar standa á sporum,
hlið við hlið. Borðviðurinn er flokk-
aður- á jafnnmrga vegu, eftir stærð
og gæðum. Það er gert að miklu
leyti með vélum. Hvert borð fellur
niður, jiegar ji>að kemur yfir þann
vagn, þar sem það á heima. Á efri
hæð hússins eru menn sem stjóma
vélunum. Koma við ákveðið hand-
fang, j>egar borð af ■ einhverri á-
kveðinni tegund fer fram hjá. Að
öðru' leyti geri'st alt „af sjál'fu sér“.
Eftir jjesssa meðferð eru sænsku
skógartrén tilbúin til að fara út í
heiminn, og gegna sínum hlutverk-
um> sem kassaf jalir, húsaviður, hús-
gagnaefni og alt annað, sem vitrir
menn geta úr þeim smíðað.
(Niðurl.)
P.
Veðrið í morgun.
‘ Hiti í Reykjavík 10 stig, Isafirði
9, Akureyri 11, Seyðisfirði 10,
Vestmannaeyjum 9, Stykkishólmi
12, Blönduósi 11, Raufarhöfn 9,
Hólum í Hornafirði 12, Grindavík
11, Færeyjum 10, Julianehaab 15,
Jan Mayen 1, Angmagsalik 6,
Tynemouth 14, Kaupmannahöfn
15 st. Mestur hiti hér í gær 15 st.,
minstur 8 st. Lægð fyrir austan
land og noröan. Hæð fyrir sunnan
land. — Horfur: SuSvesturland og
Faxaflói: í dag og nótt norSvest-
an kaldi, skúrir seinni partinn,
einkum til fjalla. BreiSafjörður og
VestfirSir: í dag og nótt hægur
vestan, skúraleiSingar. NorSur-
land, norðausturland og Austfirð-
ir: í dag og nótt hægur vestan og
norSan. ViSast þurt, en sumstaðar
skúraleiðingar. SuSausturland: í
dag og nótt hægviöri, skúrir.
Fimtugsaf mæli
á í dag Magnús Jónsson
lagaprófessor. Hann er stúd-
ent frá 1898 og las síðau lög
við háskólann í Kaupmanna-
höfn, en að því námi loknu
stjórnfræði og hagfræði og tók
einnig gott próf i þeim grein-
um. Var liann siðan lengi í
Kaupmannahöfn og gegndi þar
embætti í borgarstjórninni.
Þegar sambandslaganefndin
sat hér á rökstólum 1918 varð
hann skrifari hennar og lagði
herini til ýmsar upplýsingar,
sem greiddu þar fyrir úrlausn
málanna, því að liann er fróð-
ur maður. 1920 varð hann pró-
fessor við háskólann hér og
nokkuru síðar fjármálaráð-
herra um stund, er Sigurður
Eggerz myndaði stjórn 1922.
Magnús er kvæntur danskri
konu og eiga þau tvo syni upp
komna, Úlf stúdent og Vagn.
Magnús prófessor dvelur nú
með fjölskyldu sinni i sumar-
bústað, sem liann á við Þing-
vallavatn. Ilann er eigandi
Úlfljótsvatns í Grafningi og
þar upp alinn.
Næst-síðhsti lcappleikurinn
verður í kveld milli Skota
og íslendinga. Skotar voru
ekki búnir að ákveða kapplið
sitt í morgun, en áreiðanlega
vanda þeir valið á mönnum
sínum, sem keppa eiga á móti
fyrsta úrvals-kappliði (B-liði)
íslendinga. í B-liðinu verða
þessir menn: Markvörður Axel
Þórðarson. Bakverðir: Pétur
Sigurðsson, Sigurjón Jónsson.
Framverðir: Kristján Gests-
son, Erlingur IJjaltested, Sig-
í. S. 1.
Meistaramót í. 8. í.
fer fram n. ágúst og næstu daga. Kept veröur í hlaupum: ioo,
200, 400, 800, 1500, 5000 °g 10000 stiku hlaupi og iio st. grinda-
hlaupi. Stökkum með atrennu: Hástökki, Langstökki, Þrístökki,
Stangarstökki. Köstum beggja handa: Kringlukasti, Spjótkasti,
Ivúluvarpi. Boðhlaup 4Xi°o stikur og Fimtarþraut. — Þátttakend-
ur geri svo vel og gefi sig fram við undirritaSa fyrir 5, ágúst
næstkomandi.
Knattspyrnufélag Reykjavíkur.