Vísir - 30.08.1928, Blaðsíða 3

VISIR
BARNAFATAVERSLUNIN
Klapparstíg 37. Sími 2035.
Kri-jtaltúttur mjög sterkar, aðeins
25 au. pr. stk.
, i nnn—ti III
Ný PontiaC'bitreið
- lokuð -
með 4 hurðum, til sölu af
sórstökum ástæðum.
Semjið við Tryggva As-
grímsson Hverfisgötu 16 B.
St. Minerva nr. 172
' heldur funcl anna'S kveld kl. SJ4-
Knattspyrnumót Rvíkur.
8. kappleikur mótsins fór fram í
gærkveldi. Fóru leikar svo, aS
Valur a-liö sigraöi 1>liö Vals meö
■6 geg'ii 3 mörkum. -—• í kveld kl.
bjú keppa a- og b-liö K. R.
Nýja Bíó
sýnir þessi kvöldin hina ágætu
tnynd Carmen.
■Gamla Bíó
sýnir gamanmyndina Svei, svei
Rósa.
Áheit á Strandarkirkju,
afhent Vísi: 10 kr. frá Z. og Þ.,
10 kr. frá ónefndum, kr. 1,50 frá
’N. N. í Keflavík, 2 kr. frá Fjólu,
40 (fjörutiu) kr. frá H. H.
Magnús Egilsson
steinsmiður, Suðurpól,
sjötugur í dag.
—o—
Nöfn þeirra manna, sem viö
anargt eru riðnir, fara víða og inna
.af hönduni mörg opinber störf, lifa
svo að segja á hvers manns vörum.
Hínir, sem fáu sinna, eru næstum
alla æfina á sömu þúfunni og beina
huganum tæpast út fyrir daglegan
verkahring, eru oft með öllu
.gleýmdir, þegar þeir eru komnir
undir græna torfu. Þvi er sem sé
oft veitt miður eftirtekt en skyldi,
að smátt merkir stundum „stórt“.
Eitthvað á þessa leið kom mér i
hug, þegar eg vissi, að Magnús
Egilsson steinsmiður átti sjötugs-
afmæli í dag. Verkin, sem eftir
hann Uggja, bæði á sjó og landi,
eru í alla staði þess verð, að þeim
•sé ekki gleymt sama daginn sem
hann kveður þenna kalda heim.
Magnús er fæddur á Þorgríms-
stöðum í Hjallasókn í Ölfusi 30.
Ag. 1858. Litlu siðar fór hann meö
foreldrum sínum að Gerðakoti i
sömu sókn, sem í það mund byrj-
uðu þar búskap. Hjá þeim dvaldi
.hann til 16 ára aldurs. Þá fór hann
vistferlum til Finnboga bónda
Árnasonar á Syðri-Reykjum í
Mosfellssveit. Var Magnús þar
vinnumaður í fjögur ár og reri
þann tíma allar vertíðir ársins hjá
'Þórði heitnum i Ráðagerði á Sel-
íjarnarnesi. Fram úr því var hann
svo vinnumaður hjá Þórði eitt ár.
Áður en Magnús fór frá föður
•sínum, mun hann eitthvað hafa
vanist við sjó hjá honum, því að
hann var mörg ár formaður í Þor-
Jákshöfn. Egill, faðir Magnúsar,
hafði orð á sér fyrir það að vera
mjög laginn og séður til allra
verka, sem hann gekk að, Hygg eg,
að Magnús Egilsson beri þar ein-
hvern keim af föður sínum sáluga..
Nú hneigðist hugur Magnúsar
aftur að sveitalífinu, svo að hann
réðist vinnumaður til Halldórs
Halldórssonar á Vatnsleysu í Bisk-
upstungum, sem þá bjó þar viður-
kendu rausnarbúi og alinent nefnd-
ur „Halldór ríki“. Þarna var hann
i samfleytt fimm ár og var þá til
sjóróöra á vetrum í Þorlákshöfn.
Fékk Magnús Egilsson þá þann
vitnisburð, að hann væri lang lið-
tækasti maðurinn, sem þá færi þar
á flot í fiskivoðum. Eg leyfi mér
að tilfæra hér eina sögu af sjóferð-
um hans á þessum árum:
Einu sinni þraut salt á Eyrar-
bakka. Var þá lcitað til Þorláks-
hafnar, að fá salt þaðan. Jón frá
Norðurkoti á Eyrarbakka var þá
fenginn til að ílytja einn skips-
farni austur eftir. Var hanu nafn-
kunnur formaður og sjógarpur.
Hóf hann þessa för einn sunnudag
laust eftir páska. Sumir af mönn-
um hans skáfust úr leik að íylgja
honum. Þóttust frjálsir að neita á
helgum degi. Fékk Jón þá eitthvað
af mönnum af öðrum skipum, og
var Magnús Egiísson einn i þeim
hópi. Landsynningur var og útlit
fyrir aS hvessa mundi og þyngja i
sjóinn. Var.því tekinn „barnings-
róður“. Þegar komið var austur
undir Eyrarbakkasund, var það
sýnilega ófært, enda var þá komið
sterkviðri og sjór orðinn úfinn.
Formaður sat þögull við stýrið og
ætlaði að leggja hiklaust á sundið.
Þetta álitu skipverjar hið mesta
óráðsflan og lmgðu sina daga talda.
En hvað skeði? Þá stóö Magnús
Egilsson upp, skipaði að varpa salt-
inu í sjóinn upp á sína ábyrgð, og
snúa síðan við út i Þorlákshöfn.
Þessu var tafarlaust hlýtt. En á
meðan verið var að „létta“ skipið
og breyta um stefnu, þótti sem það
mundi þá og þegar ganga undir.
Var svo haldið til Þorlákshafnar
undan sjó og vindi. Og þá var það
hjálpin í lendingunni, að fjöldi
manna stóð í vörinni og tók á móti
skipinu, þegar það kendi grunns að
framan. Hvað mannlega ráðstöfun
snerti, var það allra álit, að hér
hefðu 17 menn átt algerlega Magn-
úsi Egilssyni líf sitt að þakka. —
Á Vatnsleysu kyntist Magnús
stúlku þeirri, sem síðar varð eigin-
kona hans. Hún hét Jóhanna Guð-
ríður Sigurðardóttir, ættuð frá
Jaðri í Hrunamannahreppi. Þau
fluttust svo til Reykjavíkur og
giftust þar. Bjuggu þau sarnan i
hjónabandi í 10 ár hér í Rvík. En
eftir þriggja ára legu misti Magn-
ús konu sína frá fjórum sonum
þeirra í ómegð. Þessir synir Magn-
úsar eru: Ágúst, Magnús, setu báð-
ir eru verkstjórar hér í borginni, þá
Eiríkur, meðlimur í hljómsveit
Reykjavíkur, og Sigurður, sem nú
er erlendis. — Magnús er nú bú-
inn að vera ekkjumaður í 28 ár og
á þeim tíma komið sonum sínum
vel til manns.
Eftir að Magnús Egilsson kom
til Reykjavíkur, byrjaði hann að
stunda steinsmíði hjá Júlíusi
Schou, sem margir kannast við.
Hefir hann nú verið við þá iðn í
36 ár. Þeir, sem ganga hér um göt-
ur borgárinnar, munu tæplega fara
langan spöl svo, að ekki verði und-
ir fótum þeirra steinar, sem ]>ang-
að eru komnir beint eða óbeint úr
höndum Magnúsar.
Ný'lega hitti eg Magnús að máli.
Mintist hann þá lítið eitt á sum at-
riði úr liðna tímanum. Meðal ann-
ars sagðist hann þakka öllum fyrir
samferðina, sem með sér hefðu ver-
ið á genginni leið, en þó einkiun og
scrstahlega hr. Knud Zimsen borg-
arstjóra í Reykjavík. Og fanst mér
hann leggja áherslu á það.
Guð blessi Magnús Egilsson á
ófarinni braut!
Jón frá Hvoli.
Mi ber -- barður vetor.
—o--
í ungdæmi minu trúði sumt
gamla fólkið því statt og stöð-
ugt, að þegar mikið væri um
ber að sumrinu, boðaði það
ávalt barðan 'vetur. — Man eg
sérstaklega eftir einum göml-
um manni, sem fullyrti með
miklum sannfæringarkrafti, að
það hefði aldrei brugðisl og
gæti ekki brugðist, að eftir mik-
ið berjasumar kæmi fimbulvet-
ur og því harðari yrði hann og
grimmari, þvi meiri sem væri
berin. Sagðist gamli maðurinn
hafa veitt þessu athygli alla
sína löngu ævi, en á undan sér
faðir sinn og afi og allir for-
feður.
Eg minnist þess ekki nú, að
nokkur yrði til þess, að and-
mæla þessari skoðun karlsins
og fullyrðingum, en ekki varð
eg þess var, að hændur tæki
neitt tillit til herja-mergðarinn-
ar að sumrinu, er þeir settu á
heyin að liaustinu. Samt létust
margir vera þeirrar skoðunar
eða jafnvel trúa því fastlega,
að mikil her hoðuðu áreiðanlega
harðan vetur. — En gamli mað-
urinn, sá er eg nefndi áðan, pré-
dikaði stinningsþétt í réttunum
á haústin, ef her höfðu verið
með meira móti að sumrinu, og
livatti hænciur til gætilegrar
ásetningar, „því að nú væri
fimbulvetur í aðsigi og hafþölc
af ís til fardaga.“
En á næsta hæ var annar
gamall karl og hann var ekki
alveg sömu skoðunar um berin.
Taldi hann það einstaka
heimsku og lijátrú, að láta sér
detta i hug, að krækiber eða hlá-
her gæti nokkur hoð borið til
mannanna um tíðarfar á næstu
misserum. Hann sagðist nú
vera orðinn gamall í hettunni
og mörgu bafa athygli veitt um
dagana og það gæti liann full
yrt af reynslu sinni, að berin
segði ekkert til um bafísa og
óáran. — peir, sem á slíkt tryði,
væri blátt áfram aumkunar-
verðir garmar og fáráðlingar.
E'n sjálfur gæti hann ávalt sagt
til um veðrafar á komanda
vetri með svo mikihi vissu, að
elclci skeikaði. — Eg spurði
hann einusinni að því, hvernig
liann færi að því að vita með
öruggri vissu um tiðarfarið,
svona löngu fyrirfram. petta
var að liaustlagi skömmu eftir
réttir. „Komdu eftir helgina,
stúfurinn minn,“ sagði karlinn,
„og þá skal eg segja þér hvernig
tíðin verður i vetur og svo get-
urðu sagt pabba þinum það.
Hvergi eins gott:
Spikfeitt dilkakjöt, nýtt kjötfars
og fiskfars, lifur, hjörtu. svið, ný-
lagaðar Vínarbjúgur, súr hvalur,
glænýtt smjör. Þeir, sem kunna
að meta góða vöru kaupa í
Kjötbúð Hafnarfjarðar.
Hahn tapar varla á þeim upp-
lýsingum, karlskepnan!“
Eg fór til hans eftir helgina.
Karl var þá mjög alvarlegur í
bragði og sagði, að nú væri ilt
í efni. Hann sæi ekki betur, en
áð veturinn mundi leggjast að
mjög bráðlega, með stórhrið-
um, frostliörkum og fannkomu,
en síðan vrði óslitinn illviðra-
bálkur til fardaga að minsta
kosti. „Og nú skaltu segja
pahba þínum að skera og skera
alt hvað af tekur, þvi að það er
betra en að strádrepa skepnurn-
ar úr hor í vor.“ — Eg spurði,
livernig liann færi að vita um
þessi óttalegu harðindi, og hvort
liann vissi þetta alveg áreiðan-
lega. — „Já — eg held nú það
— aldeilis eins og Guð er uppi
yfir mér,“ sagði gamli maður-
inn. „Og nú skal eg segja þér,
hvernig eg fer að því að vita
þetla. Eg spái í garnir, drengur
minn. pað er list út af fyrir
sig. Og eg segi þér alveg gull-
satt, að mér liefir aldrei skjátl-
að.“ — Eg glápti á karlinn. Eg
hafði aldrei heyrt þessa garna-
spádóma nefnda og var mjög
undrandi. — ,,.Tá, það er von að
þú sért hissa. petta er sérstök
náðargáfa. sem. engum blotnast
nema fáeinum útvöldum. Lik-
lega er eg nú eini maðurinn á
öllu landinu, sem kann þessa
íþrótt, síðan faðir minn sálugi
dó. — Athugi eg garnirnar úr
gamalli kviarollu á blóðvelli, sé
eg undireins livernig veturinn
muni verða. Eg sé fannalögin,
hriðarnar, hafísinn og alt sam-
an.“ — Eg yinpraði þá eittlivað
á því, að mig liálflangaði til að
fá að læra þessa merkilegu
íþrótt. En við það var ekki
komandi. — „Dettur þér virki-
lega í hug, stúfurinn minn, að
eg sleppi öðru eins og þessu við
þig, óvitann ? — Nei-nei-nei-nei!
Nefndu það eldd við mig. parna
má engu muna, eins og þú ætt-
ir að geta skilið, ekki einu
sparði auk lieldur meira, því að
þá getur spádómurinn orðið
bringa-vitlaus. Eg held lielst, að
eg triii engum fyrir leyndar-
málinu að mér látnum. pað fer
þá í gröfina með mér, eins og
sumt annað.“
Veturinn leið og var einn
hinn hesti í manna minnum.
Eg hitti karlinn um vorið og
sagði eittlivað á þá leið, að ekki
hefði nú „garna-spádómurinn“
ræst sem best. — „Og minstu
ekki á það ógrátancíi,“ sagði
karlinn, „eg fór í vitlausan
enda, og það hefir aldrei hent
mig fyr. Líklegast þykir mér að
eg sé nú lirað-feigur. Ójá, stúf-
urinn! Ekki er lán lengur en
léð er!“ — En karlinn lifði
mörg árin eftir þetta og lék sér
að því, að spá í garnir á hverju
einasta hausti.
Nú er óvenjumikið um ber í
sumar og ætti þá, samkvæmt
ifiis-kall gerir alla glala.
gamalli trú, að vera von á
grimmum vetri og hörðum. —
Eg hygg nú reyndar, að trúin
á það, að berja-mergðin sé ör-
uggur leiðarvísir í þeim efnum,
sé heldur tekin að clofna. — Og
um „garna-spádóma“ liefi eg
tæplega heyrt getið, síðan er
Gvendur gamli gekk veg allrar
veraldar fyrir rúmum fjörutíu
árum.
Norðdælingur.
Hitt og þetta.
Golf straumurinn.
Það vakti mikla athygli i
Lundúnum í byrjun ágústmán-
aðar, er tveir kunnir breskir
skipstjórar, sem um langt
skeið hafa siglt skipum símim
á milli Evrópu og Ameríku,
tilkyntu að í miðju Atlantshafi
hefði Golfstraumurinn breytt
um stefnu, færi þar i hálfhring
og svo i vesturátt, í stað þess
að áður fór liann í austur.
Vöktu fregnir þessar allmikla
athygli og kom í ljós ótti um,
að loftslag myndi kólna á
Bretlandseyjum. Sir Napier
Shaw, kunnur veðurfræðing-
ur, kvaðst aldrei hafa beyrt
getið um slika breytingu á
Golfstraumnum fyrr, en eigi
væri ástæða til þess' að ótlast
veðurfarshreytingu af þessu.
(FB).
Itölsk flugfélög
fluttu 12.517 farþega árið sem
leið. Engin slys urðu. Flogið
var alls 10.000 stundir, alls um
800.000 énskar mílur. Auk far-
þeganna voru flutt í flugvélum
félaganna 122 tonn af farþega-
flutningi, sjö tonn af pósti og
37 tonn af ýmiskonar verslun-
arvarningi. (FB.).
Forsetakosningarnar.
Kunnur hlaðamaður ame-
rískur, Marlc Sullivan, sem er
stjórnmálaritari merkra blaða
í Washington, hefir látið í ljós
þá skoðun sína, að meiri þátt-
taka verði í forsetakosningun-
um í ár en nokkuru sinni fyrr
í sögu Bandaríkjanna. Gerir
liann ráð fyrir, að 35 miljónir
kjósenda muni neyta atkvæð-
isréttar síns. (FB.).
Sagnfræðingaþingið í Ósló.
Sagnfræðingar frá 29 þjóð-
um sóttu alþjóðaþing sagn-
fræðinga, sem liófst i Ósló 14.
ágúst. Þetta er sjötta alþjóða-
þing sagnfræðinga, sem hald-
ið er. Verndari þingsins er
Hákon VII. Norð 1 n a n n akon-
ungur. — 1 maí 1926 var stofn-
uð í Genf alþjóðlega sagn-
fræðivisinda-nefnd, sem gengst
fyrir þinghaldinu. „The Laura
Spellman Rockefeller Memori-
al“ gaf nefndinni 25.000 doll-
ara til eflingar sagnfiæðileg-
um vísindum með alþjóðlegti
samvinnu. (FB.),