Vísir - 12.11.1928, Blaðsíða 2

VISIR
Möfum til:
Bætingsduft, ýmsar teg,
OespdnStið „Backin“,
Kökudpopa,
Ceipebos boFðsalt í dósum.
3 tegundip af járn- og stálskauíum
fypirliggjandi.
A. Obenliaupt.
Símskeyíi
—o--
Khöfn, 11. des. FB.
Stjórnarskiftin í Frakklandi.
Frá París er símað: Poincare
ráðgaðist í gær við foringja
flokkanna. Bauð hann radilcölu
ráðherrunum Sarraut og Queu-
ille sæti í stjórninni, en þeir
áttu sæti í fráfarandi stjórn.
peir kváðust verða að ráðgast
við radikalaflokkinn, áður eu
þeir jgæti gefið fullnaðarsvar.
Blöðin skýra frá þvi, að Poin-
care hafi boðist til ýmissa tii-
slakana við radikalaflokkinn,
sennilega viðvíkjandi skatta-
málunum, ef flokkurinn heiti
liinni nýju stjórn stuðningi.
Svar radikalaflokksins er ó-
komið.
Frá Etnu-gosinu.
Frá Berlín er simað: Etnu-
gosin lialda áfram. Hraði
hraunstraumsins er 4 metrar í,
mínútu. Allar járnbrautar-
brýrnar á milli Messina og Cati-
ana liafa eyðilagst. porpið Carr-
aba er í yfirvofandi liættu. Ibú-
arnir flýja. Stöðugt nýir hliðar-
straumar gcra erfitt fyrir að
takmarka eyðileggingarnar. —
Allmargir bændur hafa neitað
að flytja frá heimilum sínum
og hafa þess vegna verið fluttir
á brott frá þcim með valdi.
Prófessor Porte, sem starfar
við athuganastöðina (observa-
tory) á Etnu, hefir flogið yfir
eldf jallið og svæði þau, þar sem
hraunið veltist fram. Aðal-
hraunstraumm-inn fer í áttina
til Mascali, en slciftist í margar
hliðarálmur, alls liálfa aðra
enska mílu á breidd. Fjöldi
ferðamanna streymir til eld-
gosssvæðisins.
Stjórnarskifli í Rúmeníu.
Frá Bukarest er símað:
Bændaflokksmenn iiafa mynd-
að stjórn. Maniu er stjórnarfor-
seti, en prófessor Mirenesck
utanríkismálaráðhérra. þingrof
fór fram í dag. þingkosningar
fara fram 12. des.
Mýkomið
fjölbreylt úrv’al af
Leikíöngum
Og
Jölatrés-
skrauti.
A. Obenhaupt.
Verkamönnum hjálpað.
Frá Essen er símað: Borgar-
stjórnin liefir samþykt tillögu
frá centrumflokknum, social-
istum og kommúnistum, að
veita verkamönnum þeim, sem
atvinnulausir eru vegna verk-
bannsins í járn- og stáliðnaðin-
um, styrk nokkurn. Borgarstjór-
inn mælti á móti tillögunni og
kvað hana koma í bága við lög-
in, en útborgun byrjar samt í
þessari viku.
Hoover forsetaefni fer kynnis-
för til Suður-Ameríku.
Frá New York borg er sim-
að: Herbert Hoover ætlar í
heimsókn í næstu viku til ým-
issa ríkja í Suður-Ameríku
(hann tekur ekki við forseta-
stöðunni fyrr en i mars næsta
ár), til þess að kynnast ýmsum
málum, sem snerta bæði Banda-
ríkin og ríkin í Suður-Ameríku,
og til þess að vinna að'ýmis-
konar samvinnu á milli Suður-
Ameríkuríkjanna og Banda-
rikjanna. Hoover hefir beðið
um leyfi Coolidge’s íorseta til
þess að nota herskipið Mary-
land til ferðarinnar.
Ríkisstjóri kjörinn í New York
ríki.
Demokratinn Franklin D.
Roosevelt hefir verið kosinn
ríkisstjóri i New Yerk ríki.
Járnbrautarmálið.
Athugasemdir á víð og dreif.
Eftir Árnesing.
—x—
II.
pegar járnbrautarmálið kom
fyrst til umræðu hér á landi,
fyrir rúmum 30 árum, datt víst
fæstum hér austan fjalls i hug,
að úr því mundi nokkuru sinni
verða annað en ráðagerðin ein.
Og sú hefir líka reyndin orðið
hingað til. Samgönguvand-
ræði þessara héraða voru mik-
il á þeim árum og lengi síðan,
svo sem kunnugt er. En nú eru
samgöngurnar við höfuðstaðinn
að komast í það horf af sjálfu
sér og án alls kostnaðar fyrir
ríkissjóð, að vart mundi þær
betri verða, þó að járnbraut yrði
lögð liingað að Ölfusá eða
lengra, og tæplega eins góðar.
-— Virðist því heldur lítil ástæða
til, að leggja drápsklyfjar á alla
þjóðina til þess, áð fullnægja
þeirri þörf, sem lítil er nú þég-
ar og verða mun alls engin að
fám árum liðnum.
I ungdæmi mínu og miklu
lengur að visu, var allur varn-
ingur bænda, bæði í kaupstað
og úr, fluttur á hestum. Hest-
vagnar voru þá ekki komnir í
notkun, síst alment, enda hefði
þeim ekki orðið við komið
nema á stöku stað, sakir veg-
leysis. Á þeim árum voru kaup-
staðarferðir hýsna þreytandi,
seinlegar og kostnaðarsamar,
eins og að likindum lætur. Fjgr-
vistin frá heimilinu gat orðið
ærið löng, þar sem fara varð
fót fyrir fót vegalengdir, er oft
námu lmndruðum rasta fram
og aftur. — Á þeim árum hefði
verið noltkur ástæða til, að
heimta járnbraut einhvern
hluta leiðarinnar, því að þá
þektu menn ekki önnur betri,
hentugri og ódýrari samgöngu-
tæki, en nú eru þau komin til
sögunnar. - En menn lieimt-
uðu ekki neitt á þeim tímum.
Bændur í Árnesþingi kusu held-
ur örðugleikana og gamla lagið,
en að lagður væri á þjóðina ó-
bærilegur og órjúfandi skulda-
fjötur þeirra vegna.
Menn undu við ástandið eir.s
og það var og mögluðu ekki,
enda hefði það fráleitt borið
mikinn árangur. — þeir hug'ðu
á betri tíðir, er veganetið stækk-
aði og greindist um bygðarlögin
smám saman. Og vegirnir
lengdusf og greindust i ýmsar
áttir jafnt og þétt. Tók þá hver
bóndi upp vagnfiutninga jafn-
skjótt og fært þótti. Og nú er
svo komið, að telja má, að um
alla þessa sýslu megi koma við
vögnum og jafnvel bifreiðum
til allra aðdrátta, og er það ekki
lítið hagræði.
Með því er í raun réttri full-
nægt samgönguþörfinni innan
liéraðs, og líku máli gégnir um
samgöngurnar við höfuðstað-
inn.
Öllum rosknum mönnum hér
eystra og raunar öllum þeim,
sem ekki hafa sogast inn í hring-
iðu fjárbralls og stórgróða-vona
án fyrirhafnar og tilverknaðar,
Iiefir verið fjarri skapi, að taka
undir járnbrautar-gaspur þeirra
Talið þetta
í tóbaksbdðum: „TEOFANI“

alt sem þar er framyfir
er óþarft.
manna, sem barist liafa fyrir
þessu dýra og úrelta samgöngu-
tæki. — Okkur hefir skilist, að
þar væri ekki fyrst og fremst
um að ræða einlæga ást til hér-
aðsbúa yfirleitt. pað hefir at-
vikast svo, hvernig sem á því
stendur, að grimmustu járn-
brautar-postularnir hér eystra,
hafa oftast átt einhverra liags-
muna að gæta i námunda við
hin fyrirliuguðu brautarstæði.
En eins og kunnugt er, hafa
þrjár eða fleiri brautarleiðii
austur iiingað verið ráðgerðar,
og má svo að orði kveða, að
áhugi sumra manna í málinu
liafi aukist og þorrið á víxl, eft-
ir því, hvort brautin hefir í það
og það skiftið átt að liggja ná-
lægt eða fjarri bústöðum þeirra
og jarðeignum. — Annars hygg
eg það mála sannast, að al-
mennur áhugi fyrir lagning
járnbrautar austur um fjall
liafi aldrei verið mikill i þessu
liéraði. Eri járnbrautarmenn-
irnir hafa haft liátt um sig víða
á mannfundum og því er það.
að svo kann að hafa virst stund-
um, sem þeir væri í meiri hluta.
Menn vita, liversu miklum há-
vaða og gauragangi ein glam-
ur-skjóða eða tvær geta valdið,
ef þær fá að vaða elginn og
gösla áfram hindrunarlaust. —
Eg játa fúslega, að við, sein
andvígir erum málinu, liöfum
þagað of lengi, en sú þögn er
fyrst og fremst sprottin af með-
fæddu tómlæti, og í annan stað
af því, að við höfum treyst svo
mannviti og drengskap forráða-
manna þjóðarinnar, að slíkt mál
sem þetta mundi aldrei ná fram
að ganga.
En þó að járnbrautar-hugur
kunni að hafa verið all-mikill
meðal sumra manna hér um
slóðir á fyrri árum, þá er þó
engum vafa bundið, að hann
er mjög þorrinn nú. Bifreiðirn- ■
ar hafa sýnt, að þær gela annað
öllum flutningum austur og að
austan. pær ganga hihdrunar
íítið austur yfir HeJlisheiði all-
an ársins hring, og sannleikur-
inn er sá, að síðastliðið sumar
og haust Jiöfðu þær livergi
nærri nægilegan flufning Jiéðan
að austan. IJrðu þær því iðu-
lega að fara tómar eða lítt
hlaðnar suður, og fyrir því urðu
flutningsgjöld á varningi úr
Reykjavík liærri en þurft hefði
að vera, ef um nægan flutning
hefði verið að ræða. Samt voru'
flutriingsgjöldin vist aldrei
liærri, en ráðgerðum járn-
brautar-töxtum er ætlað að
verða, og stundum töluvert
lægri. Má þvi örugt treysta
því, að með aukinni framleiðslu
hér eystra, muni flutnings-
gjöld með bifreiðum verða
miklu lægri, en komið getur til
mála, að járnbrautartáxtarnir
verði nokkuru sinni. Og svo er
á það að lita, að járnbrautin
tekur vörur og slvilar þeim ein-
ungis á brautarstöðvunum, og
legst því mikill aukakostnaður
,á þær við flutning að og frá
stöðvunum. En bifreiðirnar fara
endilangar sveitirnar, eftir því
sem hentast þvkir og um er
beðið, og skila fólki og farangri
eða sækja lieim á hlað eða að
vallargarði á sumum bæjum,
en mjög í námunda við aðra. —
Sjá allir heilvita menn, að slíkt
er elcld lítið Iiagræði. En að
hafa sérstakar bifreiðir í förum
milli brautarstöðvanna og lieim-
ilanna, mundi verða mjög
Jíostnaðarsamt, ofan á liin ó-
liæfilega liáu gjöld, sem járn-
Jirautin ldýtur að taka, ef nolck-
ur von á að vera um það, að ár-
legur rekstrarhalli þess fyrir-
tælcis, verði ekki blátt áfram
óbærilegur fyrir þjóðina.
J?að er augljóst mál, að járn-
brautin mundi ekld geta kept
við bifreiðir, livorki um mann-
flutninga né aðra flutninga.
pess vegna liafa einliverir látið
sér detta í liug, að heppilegast
mundi og jafnvel eina ráðið, að
einoka alla flutninga í höndum
járnbrautarinnar, en láta Hell-
isheiðarveginn eiga sig og spill-
ast, þar til er hann verður ófær
Regnfrakkar
fyrir kvenfólk, - Hýkomnir,
Ennfremur inikií af:
Kven'Silkikjölnm.