Alþýðublaðið - 14.06.1928, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐÍÐ
LICORICE
CONFECnONER3f
borgarlif, og hina fegurstu sveit
Svípjóðar. Auk pess er eixx mynd-
in af skógarvinnu, fiutningi trjá-
viðarins niður eftir ámum, störí-
um 'Og skemtunum flotkarlanna,
og loks ifmíi'ði peim, sem byggist
á skógarböggi.
Hér er gott tækifæri fyrir hina
mörgu vini Svípjóðar tl að rifja
upp endurminningar sínar eða fá
skýra hugmynd um þá staði, sem
þeir aldrei hafa komið á. X.
Samvinniiféfögiii norskii
Staífsemin árið sem leið.
Samkvæmt skilríkjum, er Alpbl
hafa borist voru 99,860 manns í
samvinnufélögunum norsku, árið
sem leið, og auk pess 578 í pönt-
unarfélögum. Viðskiftavelta sam-
vinnufélaganna var 101,444,400
krónur og pöntunarfélaganna 237,
000. ÍJtsölustaðir voru árið 1927
567 — og er pað 16 fleira en
árið áður. Félögin hafa og fjölgað
starfsfólki sinu, og starfa nú hjá
peim 2383 menn og konur.
Tekjur af rekstrinum voru, að
ófrádregnum kostnaði, 14,547,400
kr. eða 14,3 o/b af viðskiftaveltunni.
(192613,1 o/°). Kostnaður allur nam-
9,844,400 kr. eða 9,7o/° (1926 9,3)
Launagreiðslur voru 5,741,600 kr.
eða 5,6o/° (árið áður 5,5).
Gróðanum var varið pannig.
952,700 kr. voru dregnar f rá fyrir fyrn-
ingu, 187,800 kr. voru borgaðar
sem rentur af stofnfé félaga, 875,
000 kr. voru lagðar í sjóði og
2,525,000 kr. voru greiddar félögum
sem viðskiftauppbót.
Jafnaðarreikningur félaganna
nam 39,696,400 kr., par af er stofn-
fé, sjöðir og tekjuafgangur árs-
ins samtals um 22 millj. kr. Er
pað 393,500 kr. aukning frá pví
árið áður. Félögin Iágu
við áramót rneð miklu minni
vörubirgðir en um áramótin næstu
á undan, og ber pað vott um
örari viðskifti.
Félögin relta 105 fyrirtæki. Þar
af eru 69 brauðgerðarhus, 16,
pylsugerðarlnis, 1 fiskmetisgerð
1 kornmylla, 1 sutunarverksmiðja,
1 skóvinnustofa og 5 klæðskera-
vinnustofur. Við pessi fyrirtæki
vinna 356 verkamenn.
Samvinnufélagsskapurinn í Nor-
egi hefir náð miklum blóma og
mun ugglaust eiga mikla framtíð
fyrir sér.
tr bréíi frá Indrési J. Síraum-
iamt nm „Söp“ Porsíems
Ðorsíeiíissonaf.
Nokkur undan farin ár hefir
Þorsteinn Þorsteinss. . Vestur-lsl.
gefið út tímaritið „Sögu“. Er
ýmislegt gott um það að segja.
Efnið er fjölbreytt og oft all-
mikill veigur í pví — tíg frá-
gangur ritsins mjög sæmilegur. 1
bréfi til Alþbl. frá Andrési J.
Straumland, er nú stundar nám
í Oxford í Englandi, er svohljóð-
andi kafli um grein, er „Breyt-
ingar“ heitir og er í 2. bók. 3.
árg. „Sögu“:
„Breytingar" er hugleiðing út
af fyrirlestri um bolsivismann, er
Guðmundur skáld frá Sandi flutti
í Rvík fyrir 7 árum og Þorsteinn
hlýddi á. Þótti honum mælskan
og fjörið hjá G. bráðskemtilegt,
en rökin og heimildirnar af van-
efnum. Rithöfundurinn á Sandi er
einn í peirra tölu, er „óttast eins
og fjandann sjálfan ruðnings-
stefnu i landsstjórnarmálum, og
alla framfaraákefð og breytingar
á jpví sviði“.
En hvers vegna er allur pessi
ógnar skelkur við gerbreytingar
á þjóðfélagsmálum ? Hvers vegna
á þjóðfélagsskipulagið að standa
í stað, óvísindalegt og vitlaust,
rneðan alt annað í heiminunx tek-
ur sífeldum breytingum fyrir
aukna visindalega rannsókn og
pekkingu? Þorsteinn líkir mönn-
unum við stálpuð börn, er leiki
sér að sameiginlegum gullum
pjóðfélagsins. Sum börnin vilja
breyta til, en önnur — aðallega
pau, er náð hafa til sín mestu
af gullunum — vilja halda á-
fram gömlu leikjunum og verða
óð og uppvæg, ef gullin eru tekin
frá peim. ,.Þau munnhöggvast og
rífast, hrína og grenja, hrinda og
slá, bita og berjast. Þessi börn
eru að sjálfsögÖu ekkert verri en
hin, en pau hafa ekld proskast
jafnt hinum og halda svo, að
arfteknu gullin sín sé lífið sjálft
— æðsta takmarkið og kóróna
fuilkomnunarinnar." —
Þessi flokkur er enn í meiri
hluta hjá pjóðunum, hann spenn-
ir greipar um gullahrúgu sína
og hrópar: eldur! eldur! ef ein-
hver talar um að taka gullin frá
honum. Undir pauóp taka Guðm.
á Sandi og aðrar pólitískar kyr-
stöðusálir, sem ekki hugsa, ekki
rannsaka, en gerast í blidnni
sinni vikadrengir peirra, er græða
á pví, að alt haldist í gámla far-
inu. Klerkaveldi 17. aldarinnar
neyddi Galilei til að taka aftur
kenningu sina um að jörðin gengi
í kring um sólina, sökum pess,
að pað kom í bág við „sannleika“
kirkjunnar. Nú á tíhium eiga þeir,
er beita vísindagáfu sinni í parf-
ir pjóðfélagsmála, pað á hættu
að vera settir í fangelsi sökum
þess, að kenning peirra fer í bág
við „prógramm" peningaaðalsins.
Þorsteinn er jafnaðarmaður, er
finnur sárt til þess, hve „brauð-
mola-bardaginn“ er sorglegur og
gerir oft báða málsparta að
„grimmum rökkum og iævísum
refum“. Sá, senx miður nxá í lífs-
baráttunni, verður tíðum að „berj-
ast með klóm og kjafti við meiri
máttinn, til að seðja sárasta hung-
ur sitt og sinna“. En Þorsteinn
virðist pó ekki trúaður á, að jafn-
aðarstefnan sé tímabær; hann
segir:
„Rödd jafnaðarstefnunnar er
boðskapur hrópandans í eyði-
mörkinni um þanin tima, sem
koma á og í vændunx sé, ef rétt
er stefnt. En hvorki jafnaðar-
stjórn, Jesú sjálfur eða Jehóva,
faðir hans, gæti stjórnað okkur
svo, sem nú lifunx, að við værum
allir ánægðÍT með pað, — af
þeirri einföldu ástæðu, að við er-
um enn pá börn, sem getum ekki
stjórnað okkur sjálf. En með
sæmilegu samúðaruppeldi á næstu
pústmfd árum, ef pau margfalda
afrek sín eins vel og síðustu ára-
tugirnir, — og pau afrek snér-
ust öll til heilla —, pá ættum við
að vera komin svo langt; á leið,
o,0 uið sœam ijyi t,il hins fyrir-
heitm Lmds.“
Mér finst höf. vera parna furðu
böisýnn á hraða breytinganma. Ég
býst við, að hann með fyrir-
heitm* Imdinn eigi við pjóðskipu-
lag pað, er jafnaðarstefnan berst
fyrir. Eftir púsund ár — ef alt
gengur vel — eigum við að sjá
inn til fyrirheitna landsins, líkt
og Móses forðum af fjallinu Ne-

bo! Næstu 2—3 aldirnar þar á
eftir ættu svo að likindum áð
faxia í pað, að komast með sátt-
málsörk jafnaðarstefnunnar yfir
„Jórdan“ pá, er enn væri á milll
okkar og landsins fyrirheitna.
Við höfum að sönnu mikíð 09
margt að læra, og sjálfsagt er
pess langt að bíða — pví míður
— að hugsjónir jafnaðarstefnunn-
ar fái að fullu notið sín í !:f
þjóðanna; en hitt er og víst, áð
kúgaður lýður býður ekki í þús-
und ár eftir frelsi úr fjötrum
peim, er núverandi þjóðskipulag
leggur á hann. Byltingamenn
pjóðfélaganna munu ekki halda
að sér höndum í nánustu fram-
tíð. Akramir eru nú pegyr „hvít-
ir til uppskeru“. „Þjáðir menn
í púsund löndum“ em að rétta úr
sér og safna kröftum til að
brjóta af sér viðjarnar. Þeir vita,
að peir hafa engu að tapa nema
hlekkjunum, en allan heiminn að
vinna“. Og hvers vegna skyldu
peir pá vera að bíða? En ef til
vill misskil ég greinarhöf. að ein-
hverju leyti. Ef svo er, vænti ég
að hann leiðrétti mig.
Þótt ég hafi nú komið með
pessa aðfinslu, þá er pað auðvit-
að ekki gert í þeim tiigangi að
varpa neinni rýrð á ritið; pað
hefir yfirleitt hollar kenningar að
flytja og á pað skilið, að pað
sé keypt og lesið.
Þökk fyrir „Sögu“ pína Þor-
steinn!“
Um daglnsi og vegsnn.
Gisli Kristjánsson
trésmiður, Vesturgötu 57, verð-
ur 60 ára á rnorgun. Hann hefir
verið búsettur hér í bænum yfir
20 ár.
Prófpredikanir.
Guðfræðikandidatar flytja próf-
predikanir sínar í dómk. sem hér
segir: Föstud. 15. júni kl. 4 síðd.
Jakob Jónsson, Þormóður Sig-
urðsson, Knútur Arngrímsson.
Laugard. 16. júní kl. IO1/2 árd.
Kristinn Stefánsson, Benjamín
Kristjánsson, Sig. S. Haukdal —
og sarna dag kL 4 síðd. Jón ól-
afsson, Þórarinn Þórarinsson og
Sigfús Sigurhjartarson.
Æfintýrið
verður ekki leikio í kvöld,
vegna veikinda eins leikenda.
Þeir, sem vilja, geta fengið að-
göngumiða sína endurgreidda.
„Súlan“
flaug í gær með farþega og
póst til Vestmannaeyja. Sí'ðari
hluta dags flaug hún suður yfir
ReykjanesfjailgaTÖ með Þjóðverja,
er tóku myndix úr Ioftinu af
fjallgarðinum. f gærkveldi komju
frarn gaLlar á vélinni, og verður
ekki flogið næstu 10 daga vegna
vöntunar á varahlutum.
Séra Guðmiiiidur Eínarsson
heíir verið kosinn prestur í