Vísir - 09.02.1931, Síða 2

T
F YRIRLIGGJ ANDI:
UMBÚÐAPAPPÍR 20 cm., 40 cm. & 57 cm. rí.
UMBÚÐAPOKAR frá 1/16 til 10 kg.
Verðið er lægra en nokkuru sinni áður.
G ú m m í s t i m p 1 a r
eru búnir til í
Félagsprentsmiðjunni.
Vandaðir og ódýrir.
Símskeyt!
Berlín 8. i'ebr.
United Press. - FB.
Frá Þýskalandi.
í Leuna litunarvérksmiðj-
unum liefir vinnuslundafjöld-
inn verið lækkaður úr 18 í 42
stundir. Vekur vinnustunda-
lækkun þessi eftirtekt, þar eð
eigi er lengra síðan en í septem-
ber, að stundafjöldinn var
lækkaður úr 56 í 48.
Manchester 8. febr.
United Press. - FB.
Baðmullardeilan breska.
Framkvæmdarráð vefaranna
neitaði að verða við þeim til-
mælum ríkisstjórnarinnar, að
gengið verði til almennrar at-
kvæðagreiðslu um að frekari
tilraunir verði gerðar um
fjölgun vefstóla í vefnaðar-
verksmiðjunum (þ. e. tilraun-
ir um, að liver vefari starf-
ræki fleiri vefstóla en áður).
— Horfumar fyrir bráðri
lausn deilunnar eru því slærn-
ar.
Madrid 9. febr.
United Press. - FB.
Fiá Spáni.
Konungsboðskapurinn. var
birtur í gær í „Gazeta de Mad-
rid“. Samkvæmt kom ngsboð-
skapnum gengur 13. gr. stiprn-
arskrárinnar nú aftur í gildi.
(Grein Jiessi er um málfrelsi).
Konungsboðskápurinn inn-
heldur einnig tilkynningm um
samanköllun þingsins.
Vegna tilkynningarinnar uin
13. gr. stjórnarskrárinnar er
gert ráð fyrir, að eflirlit með
blaðaútgáfu (censorsliip) verði
afnumið í dag.
Stjðrnarskiftin
I Frakklandi.
—o---
Steegstjórnin, jólaleyfisstjórn-
in svo kallaða, beið ósigur við
atkvæðagreiðlu í fulltrúadeild-
inni þ. 22. janúar. Á móti
stjórninni greiddu 293 atkvæði,
en 283 með. Steegstjórnin tók
við af Tardieustjórninni, eins
og' áður var getið, og þótt hún
væri skammlif, þá var lienni
ekki eins langt líf liugað og
rauu varð á. I*að var búist við
áð fulltrúadeildin myndi fella
Steegstjórnina þcgar’ eii það
varð ekki. Síeeg frestaði þá
þingi, vegna jólaleyfisins, sem
í liönd fór. Viku áður en stjórn-
in féll ,tiafði landbúnaðarráð-
herrann, Victor Porét, tilkynt,
að stjórnin ætlaði að stuðla að
verðliækkun á tiveiti, til þess
að hjálpa hændum. Undir-
verslunarmálaráðherrann, Le-
on Meyer, liótaði ]iá að segja af
sér, nema Porét liætti við ráða-
gerðir sínar, því af þeim mundi
leiða, að dýrtíðin . ykist í land-
inu. Andstæðingar stjórnarinn-
ar réðust á tiana fyrir stefnu
hennar í þessu máli. Sögðu
þeir ,að af þessu liefði leitt
mikið liveitibrask, sem tiefði
liaft illar afleiðingar. Lauk
þeiin deilum öllum með stjórn-
arósigri. Fyrst fréttist, að Dou-
mergue forseti niundi leita til
Briands, en hann var þá í Genf,
en hann vildi ekki taka að sér
stjórnmyndun, bæði vegna
þess, að hann vill geta unnið
óskiftur að samvinnuáformum
sínum meðal Evrópuþjóðanna,
og eins, að forsetakosningar
fara fram í Frakklandi á þessu
ári, en Briand mim gjarna vilja
hreppa þá tign. Briand er nú
sem stendur utanríkismálaráð-
herra og liefir verið um all-
langt skeið, en forsætisráð-
lierra hefir tiann verið tólf
sinnum. Einnig' voru þeir lil-
nefndir Laval og Flandin, en
liann er Tardieusinni og hafði
ráðist mjög hvasslega að Steeg,
í umræðunum í fulltrúadeild-
inni. En svo fór, að þegar Bri-
and liafði hafnað boði Dou-
mergue’s, þá leitaði forsetinn
VlSIR
til Lavaís. Myndaði liann stjórn
þ. 27. jan. Briand var utanrík-
ismálaráðherra, eins og fyiæi,
en Tardieu landbúnaðarráð-
lierra.
Anflrée pðlfari
og félagar hans.
Eftir Ársæl Árnason.
—o—
Niðurl.
Lokaþátturinn.
Hvað varð þeim Strindberg, Andrée
og Frænkel að aldurtiia?
Við höfum nú dálítið kynt okk-
ur hvað fanst eftir ])á Andrée og
íélaga hans á Hvíteyju. ViS höf-
■ um séð, að líkin og farangurinn
muni lengstum hafa verið undir
snjó, liklega ekki þiðnað ofau .af
þeim nema einstaka sumur.
Höfundar bokarinnar ,,Med
Ornen mot polen" koma með
nokkrar ályktanir um hvernig þeir
félagar hafi íarist, en við nákvæma
athugun á þeim gögnum, er bókin
íær manni í hendur. virðast mér
sumar ályktanir þeirra hæpnar,
aðrar jafnvel augljóslega rangar.
Hvers vegna hætta þeir að skrifa
í dagbækur sínar eftir að þeir
•konía á land? Hva'ð gerðist dagana
milli 7. okt., er Strindberg bókar
„Flyttniug“, og 17. okt. er hann
bókar „hem kl. 7,5 f.m.“? Hvers
vegna stendur sle'ði Frænkels, með
bátnum o g ýmsuin nauðsynjum
þeirra í honúm, skamt frá dvalar-
staðnunTog stefnir iipp að honum ?
Var hann að koma með hann e'ða
að búa sig til burtferðar með
hann? Höfðu þeir ef til vill gert
tilraun til að komast yfir að Norð-
austurlandinu dagana milli 7. og
17. okt. en orðið aö snúa aftur?
Flvers vcgna liggja þeir Andrée og
Frænkel að eins í fötum sínum í
„tjaldinu"? Hvers vegna uota þeir
ekki bjarndýrsfeldina, sem liggja
fyrir utan, sér til skjóls? Hvers
vegna lá hvílupokinn rétt hjá þeim
en hvorugur þeirra notar hann ?
Flestum af þessum spurningum
verður sjálfsagt aldrei svarað með
nokkurri vissu. Eu við látum okk-
ur ósjálfrátt varða svo mikið um
þennan síðasta og alvarlegasta þátt
sorgarleiksins, að við getum ekki
annað en reynt að brjóta heilann
um hann, eftir þeim líkum, sem
fyrir hendi eru.
Norsku sjómennirnir sögðu strax,
er þeir sáu fötin á líkunum, að
þeir hefðu ekki veri'S uógu vel
klæddir til þess að þola vetrar-
hörkurnar þarna norðurfrá. „Þeir
hafa blátt áfram frosið í hel“ var
ályktun þeirra. Stubbeudoríf full-
yrðir strax að þeir hafi dvalið í
tjaldi, og það virðist tekið sem
óyggjandi sannleikur. Helstu álykt-
anir höfundanna eru þær, að ástæð-
ur þeirra félaga hafi, strax og þeir
komu á land, verið svo ömurlegar,
að þeir hafi við ekkert ráðið;
kuldinn hafi strax haft yfirhönd-
ina, uns þeir að fullu og öllu féllu
sem herfang hans.
Hvers vegna hætta þeir að skrifa
er þeir koma á land? Það finst
mér í rauninni mjög auðskilið máí.
Nú voru þeir loks komnir á fast-
an grundvöll og allar mælingar því
óþarfar, eða gátu að minsta kosti
beðið. Nú var líka nóg starf fyrir
liöndum, að flytja farangurinn og
matarforðann, er þeir höfðu aflað
sér, upp á land, velja sér verustað
og rcisa snjóhús. Heimskautánótt-
in var að skella yfír ]»á, og ]iví
varð a'ð hafa hraðan á. ViS höfum
séð hve ant þeir létu sér um að
búa vel um sig á ísnum, hvi skvldi
ekki hið sama liafa vakað fyrir
þeim cr þeir urðu að flytja sig á
land ?
imiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiniiiiinimiiiiiiiiiiiiiiniim
I Þegar hveiti er údýrt 1
er sjálfsagt ad kaupa þad besta.
1 BIÐJIÐ UM
| MILLENNIUM. |
^ Fæst í smápokum, hvarvetna.
miHIIHIIHIIIIHimillllllHIHIIHIHIllillllHIIIHIlllllHlilillHlillilllllI
Þegar við athugum staðiun, þar
sem Andrée og Frænkel lágu, sjá-
um við íljótlega, að þar gat ekki
hafa verið 'tjald. Þeir liggja upp
við klett, sem er þó ekki þver-
hnýptur, heldur ávalur klettahóll.
Uppi á einni syllunni er prímusinn
og bolli þar rétt fyrir neðan. Þeir
hlutir liafa ekki flutst þangaS upp
seinna, frekar hrapað eitthvað nið-
ur. Þessi klettahóll getur alls ekki
hafa verið hlið eða gafl í tjaldi.
'Eg hefi áður getið um tvo staura
og eitt hvalbein, er Stubbendor.ff
telur a'Ö muni hafa verið lagt á
brún tjaldsins, til ]>ess að halda
])ví niðri. Sá, sem nokku'ö Jækkir
til veru í tjöldum, veit. a'ð það
mundi hafa verið gersainlega
gagnslaust. Nú viröist, cftir myiul-
um i hókinni, sem tjaldið hafi ekki
verið með neinum „veggjum",
heldur hafi súðin náð alt til jar'ðar.
Ef botninn eða „gólfið" hefir ver-
ið fástsaumað við tjaldið, hefðu
staurarnir og' hvalbeinið átt að hafa
verið úti viS rönd inni i því, og
var þá helst hugsanlegt að Jieir
kæmi að notum. En til þess eru
þeir of stórir.
í bókinni er fundstaðurinn
teildiaður, með öllu því, sem þar
fanst, svo nákvæmlega sem nokk-
ur kostur hefir verið á. Eftir
teikningunni að dæma er annar
staurinn, sá sem liggur samhliða
klettahóhnun, 5,60 m. á leugd, eða
hér um bil nákvæmlega jafnlangur
og snjóhúsið, er Strindberg hafði
gert úti á ísnum. Hvalbeinið vi'ð
vesturendann er rúmir 3 m. eða
mjög nálægt því sem breiddin var
á husi Strindbergs. Staurinn að
austanverðu er ofurlítiÖ styttri.
■Mér virðist því augljóst, að hér
hafi vérið snjóhús, og hafi kletta-
hóllinn verið notaður sem ein hlið-
in á því. Mér þykir ólíklegt, að
minna hafi vcrið um snjó þarna,
komið fram i október, lieldur en
úti á ísnum í septembcr. Þeir hafa
máske orðið a'ð ílytja eitthvað að
sér af snjó, — það hafa þeir senni-
lega orðiö að gera líka úti á ísn-
um. En hér hefir verið minna um
vatn, til þess að hræra saman við
snjóinn og láta hann frjósa, og
hafa þeir því ekki haft lag á a'ð
gera livelft snjóþak yfir. í þess
stað hafa þeir breitt dúk yfir
og fest honum niður með staurun-
um og hvalbeininu. Sú aðferð er
einnig algeng. Þannig gerði I., H
Múllcr hús yfir sig og félaga sína
á Sprengisandi. Svipa'ð þessu var
hreysi það, er þeir Nansen og Jo-
hansen gerðu yfir sig veturinn sem
])eir dvöldu á Franz Jósefslandi.
Meðal síðustu, oröanna, sem hægt
er að lesa eftir Andrée, er „hydd-
an“ -- hin nýja?
Var kuldinn farinn að ]>jaka
þeim ? Mér virðist ekkert benda á
að svo liafi verið. Þetta voru eng-
ir veifiskatar. Þeir voru a'ð visu
ekkert dúðaðir, en þó sæmilega vel
klæddir. Þeir höfðu meðferðis föt,
sem þeir voru eklci farnir að nota,
t. d. virðast ]>eir ekki hafa sett upp
loöhúfurnar, er þeir höfðu með-
ferðis. Getum við hugsað okkur
annað en að menn klæði sig eftir
kuldanum, meðan þeir geta? An-
dree hafði verið heilau vetur á líku
hreiddarstigi. og \'ar ]>ví ekki
ókunnugt um veðurfari'Ö. Meira að
segja heima fyrir voru.þeir vanir
meiri kulda en þarna er.í október t.
d. Frænkel frá Jamtaíandi.
Það er eftirtektarvert, að lík
Andrées liggnr nokkuð hátt uppi
vi'ð klettinn eða á honum. Lík
Frænkels er miklu neðar; því
fanst ]>að ekki samtímis. En auð-
vitað hafa þeir ui)phaflega l)áðir
verið i sömu hæð. Þáð bendir til
þess, að inni í húsinu hafi verið
stallur. eins og velija er til í snjó-
húsum, og er þar heitara en niÖri
við gólfið.
Kn sleðinn með bátnum og öllu
sem í honum var? Það virðist í
fljótu bragði eðlilegt að álykta svo
sem hann væri annaðhvort ný-
kominn cða ætti að fara að leggja
af stað með hann. En við nánari
athugun kemur amiað í ljós. í bátn-
um er ekkert af því, sem þeim er
nauðsyn á að hafa inni hjá sér. Inn
í húsið hefir báturinn ekki komist;
þeir hafa því notað hanu sem
geymslu fyrir alla þá smáhlúti.
sem þeim voru nauðsynlegir á
ferðalagi. I framhýsi hafa þeir haft
„íörrádsrum", ]). e. geymslu fyrir
matvæli eins og í fyrra húsinu. Þar
voru matvælin betur varin tyrir
bjarndýrum.
E11 því er sleðinn elcki upþi viö
húsið, heldur um 10 m. frá því?
Úr því að við sjáum að bjarndýr
hafa verið að rótast þarna, má ekk-
ert furða sig á þó að hlutirnir hafi
færst úr stað. Þó að sleðinn með
bátnum á væri þungur, væri bjarn-
dýri auðvelt að flytja hann til. Eft-
ir því sem sýnt er á teikningunm
af fundstaðnum virðist sleðinn
liggja að nokkru leyti ofan á bjarn-
dýrsfeldi, og bendir það til þess.
að þarna hafi hann ekki verið upp-
haflega.
Þeini hefir liðið vel þarna eftir
hætti. Þeir höfðu nægan matar-
forða og eldsneyti. Þeir hafa skot-
ið bjarndýr og fugla eftir að þeir
komu á land. Þeir hafa haft mikið
að gera fyrst, og því ekkert skrif-
að — nógur var veturinn til þess.
Enga beina hættu var að sjá; ef
svo hef'Öi veriö, mundi Andrée
áreiðanlega hafa tekið pennann.
Síðustu orð Strindbergs virðast
mér segja það, að þeir hafi tekið
sér óvanalega langa göngu í indælu'
vetrarveðri; dagur um það bil
horfinn og því nokkuð sama hvort
þeir leggjast til hvíldar ld. 7 að
morgni eða 7 a'ð kveldi.
Svo deyr Strindberg snögglega,
líklega af slysi. Hef'ði verið um
einhver veikindi aö ræða, þó ekki
hefði verið nema í 2—3 daga, er
óhugsandi annað en að Andrée
hefði bókað eitthvað um það, svo
ant lét hann sér um þá félaga sína.
Andrée og Frænkel verða lostnir
harmi yfir missi svo ágæts félaga.
Þeir leggja hann til í klettaskoru,
taka af líkinu jakka og skinnvesti
— það sýnir fyrirhyggju fyrir
framtíð sjálfra þeirra. — Frænkel
stingur í brjóstvasa sinn dagbók-
in'ni og lindarpennanum, hálffullum
af blcki. Andrée geymir buddu
hans með smá-minjagripum. Þess-
ar helgustu minjar íélaga síns eru
þeir meðívösunum.en það hafa ]»eir