Vísir - 26.02.1931, Blaðsíða 2

V I s I R
Frá Alþingi
í g æ r.
Þupkaðir ávextir
Bl. ávextir
Epli
Aprikósur
Bláber þurk. etc.
Sveskjur
Rúsínur
Döðlur
Fíkjur.
Brnninn í HafnarfirBi.
—o—
Nánari fregnir eru nú komn-
ar af hinu sviplega slysi, sem
varð við brunann í Hafnarfirði
í gærmorgun. Hjónin, sem inni
brunnu, hétu Elís G. Árnason,
74 óra gamall, og Vilborg Vig-
fúsdóttir, 66 ára gömul. Dreng-
Hrinn, sonarsonur þeirra, liét
Dagbjartur Vigfiisson. — Lík
þeirra fundust í brunarústun-
um eftir liádegi i gær.
Þrjátíu og sex manns bjó i
húsinu, og þeir sem björguðust
misstu nálcga allar eigur sinar.
Suniir stóðu uppi ó nærklæð-
unum einum. Alll er það fá-
tækt fólk, og eigur þess voru
óvátrý'gðar. Hafnfirðingar voru
mjög samtaka um hjálpfýsi við
fólkið og sáu því þegar fyrir
húsáskjóli til bráðabirgða, en
nefnd var kosin til þess að leita
samskota og. greiða úr vand-
ræðum þess, eftir því sem fram-
ast verður við komið.
FCkki ]>arf að efa, að Reyk-
víkingar bregðist vel við og
leggi eitthvað af mörkum' til
samskota þessara. Vill Vísir
féislega veita gjöfum viðtöku.
En vert er að benda á, að auk
peninga mundi ýmislegt annað
koma sér vel, svo sem klæðnað-
ur, matvæli, rúmfatnaður o. s.
fr\'., en öllu sliku væri best að
koma beint til nefndarinnar í
Hafnarfirði, sem fúslega nnindi
láta i té allar upplýsingar við-
víkjandi brýnustu þörf fólks-
ins, en nefnd þessa skipa: Emil
.Tónsson bæjarstjóri, Þorleifur
Jónsson ritstjóri, Kjartan Ólafs-
son lögregluþjónn, Ferdinand
Hansen kaupaður, Guðmundur
Gizursson fátækrafulltrúí og
Gunnlaugur Stefánsson kaup-
maður.
Símskeyti
—o--
London, 25. febrúar.
United PresS. - FB.
Samkonudag um ílotamálin.
Samkv. áreiðanlegum heim-
ildum hefir náðst samkomulag
á milli Frakka og Englendinga
um flotamálin. Samkvæmt sam-
komulaginu fallast Frakkar á,
að smíða ekki ný herskip nema
að vissri smálestatölu, næstu 2
—3 árin. Bretar fara því næst
fram á það við ítali, að þeir
ákveði smálestatölu, sem gildi
íyrir sama tímabjl, svo sam-
komulagið geti gengið í gildi
fyrir þrjú löndin. Frá Róma-
borg berst sú fregn, að á með-
an á samkómulagstilraunum
stendur, sé ákveðið, að menn
ieiði hjá sér deiluna um jafnan
styrkleika ítalska og frakk-
neska flotans. Það ber þó eigi
að skilja svo, uð ítalir hafi fall-
ið frá kröfum sínum um jafn-
an flolastyrkleik, en þó muni
þeir slaka mikið til á kröfum
sínum.
Reiðhjúl gljábrend.
Svört, græn, brún og rauð, með
og án strika. Ath. Öll stell verða
menjumáluð áður en þau eru
gljábrend, og lakkið, sem brúk-
að er, er sérlega endingargott.
Þeir, sem óska að fá reiðhjól
sin gljábrend fyrir vorið, cru
beðnir að koma með þau nú.
„ÖRNINN“
I.augaveg 20 A.
Sími 1161.
Madrid, 25. febrúar
United Press. - FB.
Verkbann á Spáni.
Samband flu tningafélaganna
hefir ákveðið flutninga-verk-
hann í Madrid, ]>ar sem ekki sé
hægt að verða við kröfum um
hækkun launa. Fjöldi bifreiðar-
stjóra, vörubifreiðarstjóra o. s.
frv. missa atvinnu sína á með-
an verkbannið Stendur yfir.
Helsingfors, 26. fcbrúar.
United Press. - FB.
Bannlögin í Finnlandi.
Ýms líelstu kvenfélög í land-
inu undirbúa áskoranir til for-
setans viðvíkjandi afnámi bann-
laganna. Ráðgert er, að safna
undirskrift 100.000 kvenna und-
ir áskoranir þessar. Vilja kon-
ur ])essar afnám núgildandi
bannlaga.
London, 26. februar.
United Press. - FB.
Kröfugöngur kommúnista.
Mótmælagöngur koimnúnista
gegn atvinnuleysinu, sem fram
fóru i flestum stórborgum álf-
unnar i gær, voru áhrifalitlar
og fóru alstaðar fram, án þess
að til mjö'g alvarlegra óeirða
kæmi, nema í Leipzig. Þar biðu
4 kröfugöngumenn bana, en
nokkrir meiddust. Lögreglan
hafði hvarvetna gert viðtækar
va r ú ða rráðs tafanir.
Madrid, 26. febrúar
United Press. - FB.
Flutningaverkbannið.
Þegar kunnugt varð um verk-
bannsákvörðun sambands flutn-
ingafélaganna, fór borgar-
stjórnin þess á leit við stjórn-
ina, að koma í vcg fyrir verk-
bannið, og að gerðar verði frek-
ari tilraunir til þess, að koma
á samkomulagi.
Það eð járnbrautarmenn hafa
neitað tilboði Cierva, ráðherra
opinberra verka, hefir stjórnin
kallað saman tvö herfylki í var-
liðarskyni, ef til jámbrautar-
verkfalls kemur.
Síðar: Sambandi flutninga-
félaganna hefir verið skipað, að
afturkalla verkbannsákvörðun-
ina. — Nefnd verður skipuð til
þess að ráða fram úr launa-
deilunni, sem var orsök verk-
bannsákvörðunarinnar, og eiga
bæði atvinnurekendur og verka-
menn að eiga sæti í henni.
—n—
Efri deild.
Þingmenn efri deildar eiga
rólega daga. Oftast fá þeir að-
eins eitt mál til meðferðar á
dag.
í gær var þar til fyrstu umr.
eitt einokunarfóstur þeirra Jóns
Baldvinssonar og Erlings. Vilja
þeir nú ekki láta sér nægja, eins
og á þinginu í fyrra, einokun á
’tóbaki, heldur vilja j>eir einoka
eldspýtur lika. Má þar segja, að
lítið leggist fyrir kappana, er
þeir hyggjast að frelsa þjóðina
og rétta við fjárhag hennar
með einkasölu á eldspýtna-
stokkum.
Fry. fór umræðulitið til 2.
umr. og nefndar.
Neðri deild.
Þar voru á dagskrá tvö frum-
vörp, sem dagaði uppi á siðasta
þingi í efri deild. Það eru frum-
vörpin um hafnargerð á Akra-
nesi og á Sauðárkróki.
Flytur Pétur Ottesen hið
fvrra og mælti með þvi nokkur
orð. Kvað hann þörfina á lcnd-
ingarbótum og hafnargerð ])ar
svo brýna, að Aluirnesingar
hefðu á siðastliðnu vori einir
ráðist i að byggja garð, sem
bátarnir gætu lagsl við til af-
greiðslu, og það þó að ríkið
væri ékki enn búið að fallast á
að rétta þeim hjálparhönd.
Væri garður þessi orðinn 72
metra langur og hefði kostað
120 þús. kr., sem kauptúnsbúar
hefðu einir orðið að standa
straum af. Hingað til hefði að-
eins verið þar ein bryggja,. sem
2—4 bátar gátu lagst við, en
þar sem skipastóllinn væri allúr
yfir 20 vélbátar, sem kæmu í
höfn á svipuðum tima, yrði liin
mesta töf á uppskipun, og það
svo, að stundum mistu bátar af
róðri næsla dag. Og ef stór-
brim og stormur skvlli á, með-
an bátar væru i .róðri, yrðu þeir
að leita nauðhafnar í Reykja-
vík eða Hafnarfirði, vegna þess
að þeir kæinusl ekki inn á
bálaleguna á Akranesi. Gufu-
línuveiðiskip þau, sem þaðan
eru gerð út, yrðu að leggja upp
afla sinn í Reykjavík eða i
Hafnarfirði. Garður sá, sem fyr
er getið, er of stuttur enn, til
þess að veita nokkurt hlé eða
afdrep, þótl hann sé til hagræð-
is við afgreiðslu smærri skipa.
Frv. fer fram á, að úr ríkis-
sjóði veitist til hafnargerðar þar
alt að 480 þús. kr., og séu ])að
% hlutar kostnaðár, en hafnar-
sjóður Akraness leggi fram %.
Ennfremur veitist stj. heimild
til að ábvrgjast alt að 500 þús.
kr. lán til hafnargerðarinnar,
gegn ábvrgð Borgarf jarðar-
sýslu.
Frv. var vísað til 2. umr. og
sjá'varútvegsnefndar.
2. mál.
Síðara þafnarfrv., fyrir
Sauðárkrók, flytja þingmenn
Skagfirðinga, þeir Magnús Guð-
mundsson og Jón á Reynistað.
Er í því einnig farið fram á %
kostnaðar, eða alt að 250 þús.
kr. og ennfremur ábyrgð á alt
að 370 þús. kr. láni gegn ábyrgð
sýslunefndar Skagafjarðar-
sýslu.
Magnús. Guðm. liafði fram-
sögu og kvað málið fiutt sam-
kvæmt eindregnum áskorun-
um Skagfirðinga. Þar kæmi
engin flokkaskifting til greina,
og sagðist hann vona, að svo
yrði einnig i þing'inu.
88
88
SWASTIKA
CIGARETTUR
fást hvarvetna - 20 stk. 1,00.
88
88
88
88
88
88
88
Yar málinu visað til sjávar-
útvegsnefndar, en þar liefir það
verið tvisvar áður, þótt það hafi
ekki enn náð fram að ganga.
3. mál
var þingsályktunartill. um
lækkun á dagpeningum þing-
manna (hvernig ræða skyldi).
Voru að tillögu forseta ákveðn-
ar tvær umr. — Þessi till. hefir
áður verið birt i blaðinu orðrétt.
4. mál
var þingsályktunartillaga um
lyfjaverslun. Er hún á þessa
leið:
„Neðri deild Alþingis ályktar
að skora á ríkisstjómina að láta
athuga gildandi lyfjataxta,
gæði lyfja og fyrirkomulag
lyfjaverslunarinnar yfir höfuð
og leggja árangur þeirra athug-
ana og tillögur til umbóta fyrir
næsta Alþingi.“
Flutningsmenn eru jafnaðar-
mennirnir þrir i neðri deild.
Ákveðin var ein umr, um .til-
löguna.
5. mál.
Siðasta málið á dagskránni
var þingsálvktunartill. upi
lækkun vaxta, sem flutt er af
Magnúsi Torfasyni, Jörundi,
Þorleifi, Lárusi og Hákoni.
Hljóðar hún svo:
„Neðri deild Alþingis álykt-
ar að skora alvarlega á rikis-
stjórnina, að gera alt livað í
hennar valdi stendur til þess,
að Landsbanki íslands lækki
forvexti hið allra bráðasta.“
Till. fylgir svofeld greinar-.
gerð:
„Samskonar þáltill. sam-
þykti hv. deild með Jiorra at-
kvæða á síðasta þingi. Nú eru
öll sömu rök fyrir hendi, mikl-
um nnm ríkari, og auk þess
fjárkreppa yfir oss gengin,
Önnur ráðstöfun, öllum lands-
lýð til bóta, verður vart gerð, og
þó engum til afdráttar.“
Um till. var ákveðin ein um-
ræða.
Stóð fundurinn aðeins rúman
fjórðung stundar.
Nýja Sjáland.
—o—
m
I.
Nýja Sjáland (á ensku New
Zealand) er eyjaflokkur í
Kyrrahafi, í austurátt frá suð-
urhluta Ástralíu. Nýja Sjáland
er álíka langt sunnan miðjarð-
ar línu eins og Ítalía er norðan,
og lögun landanna nokkuð lík.
Nýja Sjáland er tvær stóreyjar
(hið mjóa Cooksund á milli) og
liafa þær, ef litið er á þær báðar
i einu, á landabréfinu, svipaða
lögun og italski skaginn. Stærð
eyjanna er 270.500 ferkilóm.
og er syðri eyjan stærri (151.580
ferkílóm.). Á nyrðri eyjunni er
mergð eldfjalla og gíga, heit-
ar laugar og hverir. Syðri eyj-
an er hálendarí. A vesturströnd-
inni er fjallgarður mikill (gneis,
granít o. s. frv.). Hæsti tindur-
inn er Mt. Cook (Aorangi) 3768
metrar. Jöklar eru margir og
við sjóinn eru fjöllin viða snar-
brött. í suðvesturhluta landsins
er ströndin vogskorin og kvað
minna á vesturströnd Noregs.
Sléttuland er á austurliluta eyj-
arinnar. — Loftslagið er heil-
næmt og lieilbrigði fólks á háu
stigi. Sumrin eru ekki mjög
lieit, en vetumir mildir. Úr-
koma er mikil á vesturströnd-
inni. Jurta og dýralífíð er mjög
fjölskrúðugt.
Hinir upprunalegu eyjar-
skeggjar (maoriarnir) voru
mannætur, sem áttu stöðugt i
innbyrðis ófriði. Fækkaði þeim
mjög um langt skeið, en nú
liefir fækkunin Stöðvast, og þeir
liafa flestir kristnasf. Hinir
hvítu eyjai-skeggjar crfi flestir
af breskum ættuml Árið 1840
voru ca. 2000 hvítir nieiin í
landinu, 1921 1,220,000, nú alls
\rfir 1,300,000. Alþýðuí'ræðsla
er komin í gott liorf í landinu
og maoriárnir, sem eru margir
vel gefnir, hafa mentast sæmi-
lega, enda lögð talsverð rækt
við það. Háskóh er í landinu og
margir undirbúningsskólar
undír háskólann o. s. frv. Þótt
mikill hluti landsins sé enn lítt
ræktaður er búskapur rekinn í
stórum stíl. Á syðri eyjunni eru
j beitilönd góð og engjar, gerð$r
af náttúrunnar hendi. Árið 1921
var búfjáreign Ný-Sjálendinga
23% miljó'n sauða, 3 milj. naut-
gripa og 334,000 hross. Fjöldi
nýtísku mjólkurbúa hefir verið
reistur viðsvegar í landinu og
Ný-Sjálendingar flytja mikið af
landbúnaðarafurðum sínum til
Bretlands og fá þar góðau
markað fvrir þær. Af komteg-
undum rækta menn mest hafra
og liveiti. Náma-auðlegðin er
mikil. Þannig var gullfram-
leiðslan ’20 £ 900.000 virði, enn-
fremur silfur, kol o. fl. Iðnaður
er enn eigi víðtækur, miðað við
skilyrðin, 1920 65,000 verka-
menn og framleiðslan 70 milj.
sterlpd. Verslun við önnur lönd
er mikil, aðallega við Bretland,
Bandaríkin og Ástraliu. Lengd
járnbrautanna cr 5000 km. og
notkun pósts og sima almenu-
ari en i nokkru landi Evrópu.
Höfuðborgin er Wellington, á
nyrðri eyjunni, við Cooksundið.
Æðsti niaður landsins er kallað-
ur governor-general (land-
'stjóri) og er útnefndur af Bret-
landskonungi. — Þingið er í
tveimur deildum. Verulegur
hluti ríkisútgjaklanna fer til
elhstyrkja. AlUr, sem orðnir eru
65 ára að aldri, fá ellistyrk, ef
vissum skilvrðum er fullnægt.
Hollendingurinn Abel Tasman
fann Nýja Sjáland 1642 og gaf
landinu það nafn sem það hefir
enn í dag. Cook landkönnuður
kom þangað 1769 og kannaðí
strendurnar næstu árin á eftir.
Hann helgaði landið Bretlandi,
en Bretar lögðu eigi landið und-
ir sig fvr en siðar. Árið 1814
fluttust aUmargir enskir trú-
boðar þangað og á næstu ánuu,