Vísir - 21.07.1931, Blaðsíða 2

V IST R
1 1 Olseini (0 I
Höfum fyi irliggjandi: Þakjárn, 24 & 26, allar stærðir. Þakpappa, 4 teg. Þaksaum.
æ .
Islenskar landlagsrayndir.
Þenna og næsta mánuð látum við heilan myndaflokk,
Nr. 55—100, af hinum fallegu brúnu Teofani ljósmynd-
um (landslagsmyndum)
fyrir 25 arSmiða
úr SWÁSTÍKA cigarettum.
Að eins heill myndaflokkur afhentur í einu.
Gildir til 1. ágúst.
Þórður Sveinsson & Co«
Hafnarstræti 10.
Símskeyti
París, 20. júlí.
United Press. FB.
Þýskir og franskir ráðherrar
á fundi.
Frakknesku og þýsku ráð-
herrarnir sátu á fundi til mið-
nættis. Frakkar ákváðu a.ð taka
þátt í Lundúnaráðstéfnunni,
sem hefst í dag kl. 6 e. h., eftir
að samkomulag hafði náðst um
að ræðá að eins fjármál Þýska-
lands.
London 20. júlí.
United Press. FB.
Lundúnaráðstefnan.
Fulltrúar Belgíu, Frakka og
Þjóðverja komu til London í
dag. MacDonald og Henderson
komu til móts við þá á járn-
brautarstöðina og buðu þá vel-
komna á ráðstefnuna.
S í ð ar: S j ö veld af u ndurinn
hófst kl. 6,30 e. h. og lauk
fyrsta fundinum kl. 8,15. Mac-
Donald forsætisráðlierra hélt
þar ræðu og fór mörgum orð-
um um hið þýðingarmikla
starf, sem ráðstefnan ætti að
inna af liendi. Hlutverk ráð-
stefnunnar væti að gera ráð-
stafanir til að traust skapaðist
þjóða milli og lánstraust þyrfti
að komast á fastan grundvöll
afiur nú þegar. Hvers konar
tafir, þótt stuttar væri, gæli
haft mjög alvarlegar gtleiðing-
ar. Með sérhverjum deginum
bæri hætturnar nær, sem gæti
leitt af sér það hrun, sem eng-
inn mannlegur máttur gæti við
ráðið. Hlutverkið væri nú fyrst
og fremst að atliuga sérstak-
lega fjárliagsaðstöðu og ástand
Þýskalands. Vandamál Þýska-
lands væri bæði stjórnmála-
legs og fjármálalegs eðlis, en
MacDonald bað fulltrúana að
hafa i huga, að það væri fjár-
málaerfiðleikar Þýskalands er
ráðstefnan hefði til athugunar.
Utan af landi.
—o--
Akureyri, 20. júlí. FB.
Fjögur síldveiðiskip komu i
nótt og er búið að salta af þeim.
Engin tilraun varð gerð til
vinnustöðvunar.
Kven-
gímmí-
stígvél
mött og glansandi.
Mjög stórt úrval.
Verð frá kr. 10,75.
Híanntiergsliræíttr.
Á laugardaginn bvolfdi vöru-
bifreið, er var að flytja fólk, of-
arlega á Vaðlaheiði vestan-
verðri. Var 14 manns í bifreið-
inni að bifreiðarstjóranum með-
töldum. Valt bifreiðin hálfa
aðra veltu og meiddust jjrjár
konur talsvert, en aðra sakaði
lílið eða ekki.
Frá Alþingi
í gær.
E f r i d e i 1 d.
í efri deild stóð fundur til
kl. að ganga fjögur, og snerust
umræðurnar lengsl af um
kjördæmaskipunina.
1. mál var frv. stjórnarinnar
um ríkisbókbald og endur-
'skoðun, og var þvi visað áfram
til 2. umræðu og fjárbags-
nefndar.
2. Tillaga til þingsályktun-
ar um dýrtiðaruppbót embætt-
ismanna, og
3. Þingsályklunartill. út af
Rússavíxlunum, fóru báðar til
fjárhagsnefndar.
'i. málið var tillaga stjórnar-
innar um sldpun milliþingci-
nrfndar í kjördæmamálinu.
Forsæiisráðherra mælti fyr-
ir tillögunni lyrstur manna.
Kvað hann skipun Alþingis og
kjördæmaskipunina eitt bið
þýðingarmesta í íslenskri lög-
gjöf. Væri því sjálfsagt, er slíkt
mál kæmi á dagskrá þings og
þjóðar, að hafa sem vandað-
astan undirbúning og hrapa
ekki að neinu óliugsuðu. Þess
vegna bæri stjórnin nú lram
tillögu um skipun milliþmga-
nefndar, sein skvldi rannsaka
þetta mál sem gaumgæfilegast,
liæði innanlands og eins liitt,
hversu erlendar þjóðir liefði
bjá sér leyst þenna vanda.
Yrði að vanda til nefndarinn-
ar eftir föngum, og myndi
Framsóknarflokkurinn ekki
velja í hana neinar liðleskjur,
heldur þá menn, er iiæði liefði
þrek og greind til að leysa
þetla mál. Óskaði hann eftir
því að fá vinnufrið fyrir nefnd-
jna, og að allir flokkar gætu
orðið sammála um að skipa
liana, en ldtt væri mjöglíklegt,
að þegar til úrslita og ákvörð-
unar kæmi, myndi leiðirnar
skilja.
Jón Þorláksson tók þá til
máls. Sagði hann stjórnina
liafa gefið þá meginástæðu
fyrir þingrofinu 14. apríl, að
hún vildi tefja fyrir breyting-
um á kjördæmaskipuninni og
tilhögun Alþingiskosninga. En
það væri óvenjulegt, sem bet-
ur færi, að stjórn í þingfrjálsu
landi gripi til þess að fremja
slíkt atliæfi, traðka þingræðinu
og brjóta stjórnarskrána, og
það jafnvel áður en það mál
væri komið fram í þinginu,
sem liún þættist þurfa að rjúfa
þingið út af. Það eina sem
komið liefði verið fram fvrir
þingið, iiefði verið tillaga um
að rýmika grundvöllinn undir
skipun Alþingis og kjördæm-
íinna, til þess að síðari þing
liefðu þar frjálsari hendur. Þá
liefði stjórnin hleypt upp þing-
inu, og væri dæmi til slikra
verka hvergi að finna nema á
byltingartímum.
Núverandi kjördæmaskipun
væri óviðunandi, þar sem
meiri liluti þjóðarinnar hefir
enga tryggingu fyrir þvi, að
þingið sýni vilja þcss meiri
hluta. — Af ótta við, að rétt-
lætiskröfurnar um leiðrétting
á þessu næðu fram að ganga,
liefði Framsóknarflokkurinn
rofið þingið. En nú væri l)lás-
ið til undanhalds af hálfu
flokksins og boðið upp á nefnd
til þess að athuga þetta mál.
Að visu væri hætt við, að þetta
væri herbragð, og í þá átt
bentu orð forsætisráðherra, um
að leiðirnar myndu skilja, þeg-
ar til ákvörðnnar drægi. En ef
nefndin yrði samþvkt, yrði að
lieimta, að hún skilaði áliti
fvrir næsta þing. Til þess að
nokkrar verulegar umbætur
væri ha-gt að gera i kjördæma-
skipunarmálinu, yrði að brevta
stjórnarskránni. Það mætti
gera nú á þessu þingi, eins og
Sjálfstæðisflokkurinn ber fram
frumvarp um, og leysa það svo
til fullnaðar á vetrarþinginu.
þegar milliþinganefndin befði
skilað áliti.
Lagði Jón að lokum til, að
kosin yrði sérstök nefnd
(stjórnarskrárnefnd), sen:
bessari tillögu yrði vísað til, og
þangað færi svo einnig frum-
varp Sjálfstæðismanna um
breytingar á stjórnarskránni.
Jón Baldvinsson bar fram
breylingartillögu þess efnis, að
nefndin skyldi liafa lokið
störfum fyrir næsta reglulegt
jjíng. Ennfremur skuli tveir
nefndarmenn tilnefndir af mið-
stjórn Sjálfstæðisfl., tveir af
miðstjórn Framsóknarfl. og
einn af Alþýðuflokknum, i
stað þess að eftir till. stjórnar-
innar vrði i nefndinni 4 Fram-
sóknarmenn og 1 Sjálfstæðis-
maður.
Jón Baldv. sagðist sannar-
lega ekki hafa búist við þvi, að
stjórnin bæri fram tillögu um
skipun nefndar til að athuga
brevtingar á kjördæmaskipun-
inni, að minsta kosti eftir því
sem flokkur hennar befði
komið fram við kosningarnar.
En batnandi manni er best að
lifa. Hins vegar kvaðst Jón
Baldv. vera tortrygginn um að
bér væri heilindi á bak við hjá
stjórninni. Forsætisráðherra
befði gengið út frá þvi, að leið-
irnar myndi skilja. þegar til
ákvörðunar kæmi, og ef*Fram-
sóknarfl. ætlaði að lialda • við
þvi ástandi sem nú er, þá væri
það leikaraskapur einn, að
skipa ])essa nefnd. Sagðist
hann ekki geta greitt tillögu
stjórnarinnar atkvæði, nertia
breytingartillaga sín vrði sani-
þvkt.
Forsætisráðherra vildi ekki
r:eða þingrofið á þessum stað
og stundu. Ekki gat hann þess,
hvort nefndin ætti að skila áliti
fyrir næsta þing, né livort liann
væri samþykkur tillögu Jóns
Baldvinssonar. Út af lcjör-
dæmamálinu tók hann það
fram, að ekki kæmi til neinna
mála, að höfðatalan ein ætti
að ráða.
Jakob Möller tók næstur til
máls. Sagði hann, að ef þetta
mál hefði, eins og forsætisráð-
herra licfði minst á, ckki verið
athugað og rætt rólega, þá væri
það stjórnin og fyrst og fremst
Trvggvi sjálfur, sem liefði
valdið þvi, að biti hljóp i mál-
ið, með þingrofstiltæki sínu
14. apríl, sem nú væri svo al-
ræmt orðið.
Fór Jakob siðan nokkrum
orðum um hið gífurlega rang-
læti, er svo greinilega hefði
komið í ljós við þessar kosn-
ingar. Úr þessu vrði að bæta
sem allra skjótasl; og sá meiri
hluti kjósenda, sem væri of-
beldi beittur, gæti ekki og
myndi ekki una slíku ástandi.
Spurði þá Jónas frá Hriflu,
hvort þetta ætti að vera hót-
un. Jakob sagðist skyldu revna
að skýra það enn einu sinni
l’vrir Jónasi, sem bann virtist
aldrei geta skilið, að þess fvnd-
ust engin dæmi i sögunni, að
meiri hluti þjóðar sem væri
kúgaður, léti sér það lynda til
lengdar, og það væri ólíklegt
að íslendingar væri eina und-
antekningin frá þessari stað-
reynd.
Jónas Jónsson talaði þá og
deildi á Sjálfstæðisflokkinn og
þó sérstaklega á Jakob. Vildi
hann halda ])ví fram, að þeim
svipaði mest til kommúnista,
fyrst þeir vildu „taka kosning-
arréttinn og skiftá honum jafnt
upp á milli manna,“ eins og
kommúnistar vildu taka allar
eignir og skifta þeim jafnt.
Jakoh Möller svaraði og
sagði, að Jónas liefði aldrei
skilið og gæti ekki skilið kröf-
ur lýðræðismanna, um að allir
hafi jafnan kosningarrétt og
meiri hlutinn sé ekki beittur
ofbeldi af minni hlutanum.
.Tónas ruglaði altaf saman
kröfuin lýðræðismanna og
kommúnista, en það sé skilj-
anlegt, því að Jónas hafi lengi
staðið nálægt kommúnistum
og stafi þessi hugsanagrautur
hans væntanlega af því.
Tillaga .Tóns Þorlákssonar
um sérstaka nefnd i málið var
síðan samþvkt og hlutu þessir
kosningu: Jón Þorláksson,
Jakob Möller, Magnús Torfa-
son, Páll Hermannsson, .Tón
.Tónsson (i Stóradal).
Síðan var þessari fyrri um-
ræðu um tillöguna frestað, og
kom þá hvorki liún né breyt-
ingartillaga .Tóns Baldvinsson-
ar til atkvæða í gær.
5. og fí. mál vöru frumvörp
Jóns Baldv. um forkaupsrétt
kaupstaða á hafnarmannvirkj-
um o. fl., og um breyting á
lögum um samþvklir um lok-
unartíma sölubúða. Fóru þau
bæði til nefndá.
N e ð r i d e i I d.
Mestar umræður urðu þar
um jöfiuinarsjóðinn og frum-
varp Sjálfstæðism. um bregt-
ing á stjórn Síldareinkasölunn-
ar. — Um bið síðarnefnda
tóku lil máls Jóhann .Tósefs-
son, Guðbrandur ísberg og
Vilmundur .Tónsson. Voru þeir
allir á einu máli um að l)revta
tilhögun um kosningu útflutn-
ingsnefndar, en hins vegar
greindi þá ísberg og Jóhann á
við Vilmund um, hversu mik-
ill skyldi vera íhlutunarréttur
verkamanna þeirra, er í landi
vinna.
Fóru þessi frumvörp tvö, á-
samt fleirum, er á dagskrá
stóðu, til 2. umr. og nefnda.
Lífvördup
stj ópnarinnar
Eg x-akst af tilviljun á „Al-
þýðublaðið“ hjá kunningja
mínurn hér i bænum og sá þar,
mér til mikillar furðu, að
stjórnin muni liafa konxið sér
upp 100 manna lífvarðarsveit
(leynilögreglu) niina eftir
I kosningarnar og greiði þessum
100 mönnum 20 kr. á dag
hverjum eða 2000 kr. allri
sveitinni. Segir blaðið að þetta
sé „sagt“, en fullj'rðir ekki að
það sé áreiðanlegt.
Eg átti bágt með að trúa
þessu, en kunningi minn benti
mér á, að ritstjóri Alþbl. væri
gamall og nýr samherji og
skoðanabróðir þess mannsins,
sem umsvifamestur hefir verið
i framsóknarflokknum, lir. Jón-
asar .Tónssonar, og mundi því
að hkindum vita þetta með
vissu, þó að hann orðaði það
svona vai'lega. Mundi enn full-
ur trúnaður með þeim Ólafi og
Jónasi, þó að svo væri látið lita
út við og við, sem þeir væri á
gagnstæðri skoðun um liitt og
þetta. Þar væri alt „sama tóbak-
ið“ undir niðri.
Og það fullyrti kunningi
minn, að enn mundi Jónas ráða
þvi, sem honum sýndist hjá
framsóknarmönnum, og vafa-
laust væri „lífvörðurinn“ lians
verk að mestu leýti eða öllu.
Tx-yggvi hefði aldrei þorað að
standa eða sitja öðruvísi en
Jónas skipaði fyrir. Og sama
væri að segja um Ásgeir og alla
framsóknar-hersinguna.
Eg fór að hugsa um það,
hvað hugleysið gæti stundum
verið dýrt og slænx samviska
valdamannanna kostnaðarsöm
fvrir rjkissjóðinn. !Það er ekk-
ert smáræði, ef þjóðin þarf að
borga 2000 kr. á dag végna hug-
lausra og sakbitinna valdhafa.
Mætti ef til vill kalla þessa fjár-
hæð „hræðsluskattinn“. — Á 10
dögum verður hræðsluskattur-
inn 20 þúsund krónur, en 200
þúsund á 100 dögum. Og enginn
má vita, bversu lengi liðinu
verður haldið vígbúnu.
Út af þessu rifjuðust upp
fyrir mér slitur úr grein í
„Tímanum“ fyrir skömmu, þar
sem J. .1. er að lýsa aðdáun
sinni á því fyrirkomulagi, er
minni hlutinn stjórnar meiri
hlutanum og kúgar bann.