Vísir - 05.10.1931, Blaðsíða 2

Nýjar birgðir fyrirliggjandi af:
SVÍNAFEITI,
SMJÖRLÍKI „Prima“,
BAKARASMJÖRLÍKI „B“.
BAKARASMJÖRLÍKI „97“,
OSTUR „Edam“,
OSTUR „Gruyere“.

æ
Ný hlutaskpá
fyrir TEOFANI CIGARETTUR
er komin út.
Helmingi færri
arðmiða þarf nú til þess að eignast hina ýmsu muni.
Skráin fæst í öllum verslunum.
Gildir til 31. desember.
Byrjið að safna strax,
t
Frú
Martha Pjetursdðttir
kona Indriða Iíinarssonar and-
aðist í gærmorgun á heimili
sínu hér í bænum.
Æfiatriða þessarar merkis-
konu verður síðar getið.
Símskeyti
—o—
London, 3. okt.
United Press. I*'B.
Páfinn og kreppan.
Páfinn hefir útgefið bréf um
fjárhags- og viðskiftaástandið í
heiminum og skorar á iðju-
hölda og aðra atvinnurekendur
að gera alt, sem i þeirra valdi
stendur, til þess að koma í veg
fyrir skort bágstaddra og veita
eins mörgum mönnum atvinnu
og frekast er unt. Búist er við,
að boðskapur þessi verði birt-
ur i „Osservatore Romano“
(málgagni páfastólsins) í kveld.
— Undrun allmikla befir ])að
vakið, að páfinn hefir gefið út
bréf þetla.
London, 5. okt.
United Press. FB.
MacDonald eykst fylgi.
Stefnufesta og áreiðanleiki
MacDonald hefir haft þau álirif,
að nú er talið víst, að mikill
fjöldi jafnaðarmanna muni
flykkja sér undir merki lians,
ef hann verður aðal-leiðtogi
þjóðstjómarínnar í kosningun-
uin. Munu þá stuðningsmenn
hans, sem í kjöri verða, kalla
sig „National Labour“ fram-
bjóðendur.
MacDonald mun ef til vill
bjóða sig fram í Seaham kjör-
dæmi, þar sem nokkur hluti
verkalýðsins Iiefif nú breytt að-
stöðu sinni. Námumannafélagið
í Merton og Merton-deild verka-
lýðsflokksins, haí'a á sameigin-
legum fu'ndi einróma saniþykt
að útnefna MacDonald sem
frambjóðanda í kosningunum,
og farið þess á leit, að fram-
kvæmdaráð flokksins taki fyrri
ákvarðanir sínar í þessu efni
til athugunar af nýju.
Hugleiðing.
—o-
Sú skoöun kentur oft frani hér
á landi i ræöu og riti, aö nauð-
syn Leri til aft umheimurinn sé
íræddur betur um land vort og
þjóð en verift hefir. Menn segja
sem svo, að almenningur í flestum
löndum, jafnvel á Norðurlöndum,
Þýskalandi og Bretlandseyjum, sé
næsta fáfróður um ísland nú á
dögum. Og ]>að er engum efa und-
ir orpið, aft menn hafa erlendis
mjög takmarkaða þekkingu á ís-
iandi og gera sér ramskakkar hug-
myndir um land yort og þjóð. —
Þetta er öllum kunnugt, sem ferð-
ast hafa erlendis. Er mörgum það
mikift metnaðarmál, aö úr þessu
sé bætt. Þvi verður nú að vísu
eigi á móti mælt með rökum, að
æskilegt væri að aðrar þjóðir fengi
íéttari upplýsingar um ísland en
oftast vill raun á verða, er íslands
er minst erlendis, en jafn vist er
hitt, að niikið CT undir ]>ví komið,
að þeir sem taka sér fyrir hend-
tir að fræða erlendar þjóðar urn
landgæði hér á landi og atvinnu-
skilyrði, geri það á þann hatt, að
j'að veki eigi ásælni í okkar garð
efta leiöi til fólksflutninga hingað.
Iiygg eg, að vér íslendingar hug-
leiðum eigi sem skyldi, að eins og
ástatt er mun það þjóð vorri fyr-
ir bestu, að hún verfti hér
ein og öllu ráðandi um sín mál.
Ber ])ví að fara varlega, er
um ]>es.si mál er að ræða.
Eiiginn íslendingur efast um ])að
lengur. að ísland er að mörgu
hið mesta kosta land og að lifs-
skilyrði eru hér góð fyrir langt-
um-fleiri en nú byggja land vort.
Verkefnin hiða hVarvetna. Og i-
hugunarvert er það hve mikið
gagn oss er í rauninni i því, að
vér erum í alhnikilli fjarlægð frá
oðrum þióðum. Vegna fjarlægðar-
innar frá öðrum löndum hefir oss
auðnast að viðhalda þjóðinni að
mestu óblandaðri og vér geturn
með sanni verið stoltir af því,
að framfarirnar hér á landi byggj-
ast að mestu efta nær öllu leyti á
starfi íslands eigin barna. Og vafa
laust mun það verða oss mestur
farsældargjafi' í framtíöinni, að
vér getum sjálfir haldið þessu
starfi áfram upp á eigin spýtur.
Þangað til vér erum orðnir öflugri
en vér nú erurh er oss áreiðanlega
fvrir bestu, áð eigi sé um of gum-
að erlendis af landgæðum hér. —
Þjóðin hefir gýnt þaö með' þeim
framfarastörfum, er unnin hafa
veriö, að hún er einfær um að
vinna framfarastörfin. Vér þurf-
um eigi, nema að litlu leyti, að
leyfa innflutning erlendra manna
til ])ess aft vinna þau verk, sem
oss skortir þekkingu til, því önnúr
ráð eru fyrir hendi, sem sé þau,
;.ð láta unga menn íslenska sækja
þekkinguna út fyrir pollinn, enda
vottar þegar fyrir miklum umbót-
um að ]>ví er þetta snertir. Ungir
íslendingar eru nú í tugatali við
nám erlendis, t. d. ínargir við há-
skólanám, og leggja margir þeirra
stund á fræöigreinir, sem fáir eða
engir Islendingar hafa áður lagt
VISIR
stund á, en sem vér munum fá þörf
íyrir í náinni framtíð. Verkefnin
bíða hvervetna. Og væntanlega
verður ])að einvörðungu hlutverk
íslenskra manna að inna þau af
hendi. En það getur því að eins
orðið, að vér förunt skynsamlega
að. og búum svo í haginn, að
niðjar vorir geti „unað hér
glaðir við sitt“, með skynsamlegri,
gætinni framkontu út á við, og um
fram alt með því, að leysa þjóðina
sem fyrst af hinum erlenda
skuldaklafa. Framtíð þjóðarinnar
og vinnufriður er eigi síst undir
því komin, að ábyrgðarríkum
stjórnmálaflokki verði falið að
íara með völdin í landinu, flokki,
sem bætir um fyrir glópsku og
gáleysi núverandi valdhafa í utan-
ríkismálum og innanlandsmálum
þjóðar vorrar.
Laugatunga.
2. ágúst i sumar fór eg inn að
Laugatungu með fleira fólki. þar
sem málarameistari jón Björns-
son og kona hans Greta Erdntann
frá Stokkhólmi hafa komið sér
upp heimili. Þau höfðu í vetur sem
leið keypt ])etta býli og voru nú
búin að gjöra það að þægilegum
bústað handa sér. Þegar inn eftir
kom þótti okkur fagurt um að lit-
ast, allt. vafið í grasi og. snotur
býli með fram Laugadalnum
beggja megin. Við fórum út af að-
alveginum og héldurn heim tröð-
ina að Laugatungu. Húsið er ein-
lyft með rauðmáluðu risþaki, en
veggir og stafnar eru hvítir. FIús-
ið svarar sér vel og er fallegt að
sá þangað heiiti.
Hjónin komu út .á móti okkur
og buðu okkur inn. Fyrst komum
við inn i bjartar bæjardyr. Oðru
megin var stór fataskápur, en hin-
um megin lokrekkja með ábreiðu
og sessum. yfir bæjardyrunum er
geym^luloft. Inn úr þeim er stór
stofa, í innri enda hennar er stúka
að greind frá stofunni með skil-
rúmi, ofan á því er hilla með
vösum og blómskálum. Stúkan er
einkaherbergi húsmóðurinnar og
mátti þar á öllu sjá, að hún er
listakona, enda hefir hún haldið
sýningar á málverkum og fengið
góð blaðaummæli. I dag og næstu
daga heldur hún málverkasýningu
af fjölda af myndum á Vestur-
götu io. Faðir hennar er þektur
listmálari í Svíþjóð. Það vakti
eftirtekt rníná, hve vel hún talar
islensku og hefir hún þó aðeins
átt heima hér á landi í ár.
Stofan er 7 metrar á .lengd,
'oreiddin er um 4 rnetra og hæðin
undir loft 2,80 m. Öll gólf, loft,
gluggar og hurðir eru olíuborin
og var fallegt að sjá rákir, hringi
og kvisti í viðnum. Veggir voru
fóðraðir með grófum, sterkum
striga og málaðir hvítir. Hús-
gögnunum er vel fyrirkomið og
eru þau úr dökkum rauðavið. Frú-
in hafði erít ]iau eftir afasystur
sina, en sjálf hafði hún ofið fóðrið
á þau úr ísl. bandi með garðavefn-
aði (ribs). Margt fleira haffti hún
oíið bæði tjöld og sessu. Inn við
stúkuskilrúmið stendur hljóðfær-
ið (pianó) og þar nálægt hangir
fiðla og gítar. I stofunni er gömul
ísl. fatakista, einnig skrifkomm-
óða og ofan á henni bókahilla, á
öðrum stað er bókaskápur fullur
af bókurn. Stór spegill er í stof-
unni og hafði Htil stúlka á I. ári,
dóttir hjónanna, garnan af að
liorfa í hann og hló hún framan í
föður sinn, er hún sá hann í spegl-
inum. Á veggjunum hanga nxál-
verk og rnyndir af ættingjum hjón-
anna. Yfir sófanum eru stórar
myndir af skájdinu Esías Tegnér
og sagnfræðingnum og tónskáld-
inu Geijer, sem báðir eru móður-
frændur frú Gretu Björnsson,
einnig er þar mynd af hugvits-
manninum og efnafræðingnum
Berzelius. Yfir hljóðfæri frúar-
innar eru rnyndir af langömmu
og langafa hennar, falleg og
göfugnxannleg hjón að sjá.
Hinu megin í húsinu eru svefn-
herbergi, búr, eldhús og útidyr.
Eldhúsið er rúmgott og í þvi stórt
borð til að borða við. Tvöfaldur
vaskur er til uppþvotta og grind
(rikki) til að þurka leirinní.Marg-
ir skápar og borð með hillum og
skúffum eru bæði í búri og eld-
húsi. Miðstöðvareldavél er i eld-
húsinu og hefi eg heyrt sxðan, að
hún reynist ágætlega til að hita
upp íbúðina.
Nú er eftir að litast um úti við.
Ekki hafa hjónin aðrar skepnur
en hænsni og einn sumarkálf.
Garðræktin hjá þeim er hin rnynd-
arlegasta, fjölbreyttar matjurtir
og mikið af margskonar blómum.
Einnig voru þar tré og runnar, að
vísu á æskuskeiði, að eins síðan í
vor, en í öllu var gróska og alt
fallegt útlits. Túnið er 3 dagslátt-
ur í góðri rækt.
Eftir að við höfðum. skoðað
okkur um, settumst við að kaffi-
horði í stofunni og skemtum okk-
ur með samræðum, þar til undir
kveld að við heldurn heim aftur,
cftir góðar endurminningar dags-
ins og höfðum við vel minst hins
gamla þjóðhátíðardags frá 1874,
þegar langvarandi fjötrar hrukku
í sundur. Þá hefði enginn trúað
því, a'ð landsins synir og dætur
niundu . eftir nokkui'a áratugi
sökum óstjórnar, ráðleysi og óráð-
vendi verða búin að hefta þjóðina
og ’einstaklinga hennar í fjötur
skulda og með því glata hinu
sanna sjálfstæði landsntanna.
Elín.
FmIIX. S. A.
Washington í okt.
United Press. FB.
Sjölugasta og annað þjóð-
þing Bandaríkjanna kemur
saman til funda þ. 1. des. n.k„
og verða mestu vandamálin
fyrir þinginu sennilega land-
búnaðaj’málin og atvinnuleys-
ismálin, en mörg mál önnur,
sem úrlausnar bíða, munu
vafalausl revuast mjög erfið
meðferðar, og vafasamt hvort
takast muni að léiða þau til
lvkla á viðunandi liátt. Á und-
anförnum árum hefir ]iess gætt
mjög i meðferð þjóðþingsins á
vandamálum, að f járhagur rík-
isins Iiefir verið góður, og náðu
ýms lagafrumvörp afgreiðslu
þjóðþingsins af ])cirri orsök, að
liægt var að ráðasl í mikil úl-
gjöld, sem af samþykt laga-
frumvarpanna leiddu. En nú
liorfir öðru visi við um fjár-
haginn, ])vi á fjárhagsárinu,
sem lauk ]). 80. júní s.l„ vár
900 dollaramiljóna tekjuhalli á
Slátur
af góðum dilkum verður til á
þriðjudag. — Uppl. á afgreiðslu
Álafoss. Sími 404.
ríkisbúskapnum, og horfurnar
eru þær, að á yfirstandanda
fjárhagsári verði útgjöldiu
verulegum mun meiri en tekj-
urnar. Þjóðþingið mun vafa-
laust reyna að koma á jafnvægi
i ríkisbúskapnum og mun það
verða miklum erfiðleikum
bundið. Um tvent virðist vera
að ræða, að endurskoða tolia-
lögin, eða draga að stórmild-
um mun úr útgjöldum ríkisins.
—- Endurskoðun tollalaganna
munu báðir aðalflokkamir lielst
vilja hliðra sér lijá að taka til
meðferðar, eins og ástatt er
(forsetakosningar að ári). Er
og talið, að forsetinn vilji ekki,
að endurskoðun tollalaganua
komi til umræðu nú á næsta
þingi. Hinsvegar munu sumir
„progressive“ þingmenn, sem
að vísu teljast til stjórnarflokks-
ins, en oft bafa sýnt, að þeir
vilja ekki beygja sig undir
blindan flokksagan, hafa í hót-
unum um að draga tollamálin
fram til umræðna. Það mmi og
verða miklum erfiðleikum
bundið, að draga úr útgjöldum,
þar sem almenningur virðist
vera hlyntur ýmsum málum,
sem liafa mikil útgjöld í för
með sér, nfl. aðstoð til atvinnu-
lausra kai'la og kvenna, aðstoð
til bágstaddra bænda o. s. frv.
En einnig eru menn hlyntir
ýmsum ríjdsframkvæmdum
umfram það, sem vanalegt er,
vegna kreppunnar. Talið er, að
þessi mál verði rædd á þjóð-
þinginu: 1) Tillögur um at-
vinnuleysisstyrki. Svipað fyrir-
komulag og í Bretlandi. Ef tii
kæmi, vrði ríkið að leggja fram
stórfé í atvinnuleysissjóði. 2)
Tillögur um frekari fjárveiting-
ar til landbúnaðarráðsins (Fe-
derai Farm Board), sem á við
mikla erfiðleika að stríða. Land-
húnaðarráðið hefir fengið til
umráða 500 miljónir dollara, en
er i miklum kröggum. Ráðið
liefir gífurlegar birgðir af liveiti
og baðmull, sem ekki ganga út,
eins og ástatt er í heiminum.
3) Frekari lánveitingar til fyrr-
verandi hermanna út á bónus-
skirteini þeirra.
í hvaða öðru landi sem væri,
mundi vafalaust verða gerð lil-
raun til endurskoðunar tolla-
laga, el' ástatt væri sem í Banda-
rikjunum, ]>ó ekki væri annars
vegna cn vegna minkandi toll-
tekna rikisins siðan núverandi
tollalög komu lil framkvæmda.
En þessu liorfir nokkuð öðru
vísi við i Bandarikjunum, þar
sem sú skoðun er all-rótgróin,
að atvinnuvegunum sé „vernd“
að núverandi tollafyrirkomu-
lagi, en kröfum um breytingar
á tollalögunum er von á úr ann-