Vísir - 13.01.1932, Blaðsíða 3

T
Jþessiu Nú verja erlend ríki inn-
lenda menn gegn erlendri sam-
kepni, líka frá Isléndingum, og
verðum \ ér ]>á að gera hið sama,
hvað sem oss annars kann að
litast um slikar ráðstafanir.
Kona ]>essi er dönsk og nýtur
|>v i ' amkv. 1. málgr. 6. gr. sam-
Jbandslaganna jafnréttis við ís-
lendinga hér i landi, líka til at-
vinnureksturs, og verður lienni
]>ví í sjálfu sér ekki meinað að
tstarfa hér. Hins vegar þurfa all-
ír, innlendir sem útlendir, leyfis
lögreglustjóra til þess að halda
opinherar skemtanir. Réttast
væri liklega, að þau neiti öllum
jum leyfi til þess að halda slikar
akemtanir sem liér um ræðir,
itneðan á kreppunni stendur, og
þessari lconu lika. Þegar krepp-
fjjUni linnir mun enginn liér á
landi amist við útlendingum,
jafnvel ekki heldur þeim, sem
x'kki er ástæða til þess að bjóða
•sérstaklega velkomna.
G. J,
Að öðrum mætum málfræð-
ímgurn ólöstuðum, þykist eg
d'kki fara með neinar staðleys-
u r, er eg tel Þórhall Þorgilsson
lærðastan allra manna hér-
lendra í rómönskum málum.
Hann liefir stundað nám á liá-
ískólum í Frakklandi, Spáni og
ítaliu og auk þess lagt stund á
Portúgölsku og Provencjölsku
og er grunur minn, að liann
joauni einnig kunna Katalónsku.
Undánfarin 2VÍ> ár hefir hann
kent hér flest ofangreind mál,
og þeir, sem þekkja nákvæmni
Jians og áhuga, munu ekki i
■yafa um árangur kenslunnar.
Enda þótt mér væri kunnugt að
JÞórhallur liefði fengist við
kenslul>ókargerð, rak mig i
jrogastans, þegar eg sá nýút-
komna kenslubók eftir hann i
Spænsku. Já, minna má nú gagn
gera! Hér erann vér að burðast
með löngu úrelta og óhentuga
kenslubók i Ensku og enginn
fæst til að bæta úr því! Á með-
an tekur Þórhallur sig til og
gefur sjálfur út kenslubók í
.■Spænsku! Stórhuga er Þórhall-
,ur, varð mér að orði.
Eg hefi áður bent á, hver
nauðsyn oss bæri til, Islending-
um, að læra mál þeirrar ]>jóðar,
sem mest étur af afurðum vor-
um, en enn þann dag í dag tel-
nr hávaði Islendinga sér skyld-
ara að læra önnur mál. Spænsk-
,an er það mál, sem einna mesta
þýðingu hefir fyrir oss og í
þeirri trú braust fátækur og
umkomulaus slúdent suður i
lönd lil náms og hefir nú rek-
íð smiðshöggið með útgáfu þess-
áirar kenslubókar. Einhvern
styrk mun liann liafa fengið til
verksins — 1500 krónur trúi eg
-—' en liann nær skamt.
Bólcin er prýðilega úr garði
jjerð að ytra útliti, i linu bandi
dOg fer vel í vasa.
Innihaldinu er skift sem hér
-segir: 1. Inngangur (hljóðfræði
o. s. frv.), 2. Mjílfræði, 3. Mál-
fræðisæfingar, 4. Talæfingar, 5.
ÍLeskaflar, 6. Verslunarbréf, 7.
Spænsk—islenskl orðasafn.
Hljóðfræði og málfræði eru
skýrar og skipulegar og að eins
tckið það, sem „praktiska“ þýð-
ingu hefir fyrir nemendur. Til
þessa liefir hér verið notuð
kenslubók Ivr. Nyirops prófes-
sors, i tveim bindum (2. bindið
finíóm málfræði — nemandinn
fær vart séð skóginn fvrir trján-
um), afar óhentug byrjendum
og auk þess á dönsku með got-
nesku letri. Talæfingarnar eru
miðaðar við það, sem daglega
kemur fyrir (bankar, ferða-
mannáskrifstofur, gistihús, \xist-
hús o. s. frv.) og svipar sá kafli
til Linguaphpne-námskeiðanna
(enda er orðasafnið einnig mið-
að við Linguáphorie). Leskafl-
arnir eru prýðilega valdir. Til-
spgn i bréfaritun er einkar
nauðsynleg og er ]>að ómetan-
legur kostur hókinni.
Eftir ]>ekkingu minni á sivax-
andi málakunnáttuáhuga Is-
lendinga, ætti þessi ágæta1 bók
að hvetja menn til að læra
Spænsku. Hún er ekki þungt
mál og sérlega hæf íslending-
um.
Þórhalli ber þakkir fyrir bók
ina.
1. janúar 1932.
Hendrik .1. S. Ottósson.
Utan af landi.
Vestmeyjum, 13. jan. FB.
Bo tnvörj> u n gn um hefir verið
lagt fyrir utan brimgarðinn.
Skipsmenn eru komnir i vélbát-
ana. Áður en þeir yfir-
gáfu skipið drógu ]>eir uþp
enska fánann. Búist er við, að
skipið muni sökkva. Bohivörp-
ungurinn heitir Black Prince og
er frá Grjmsby. — Enn ókunn-
ugt um livernig orsakaðist að
gat kom á skipið (bakborðs
kinnung).
Veðrið í morgun.
Hiti í Reykjavík -f- t, ísafirði
1, Akureyri -f- o, Sejrðisfirði 2,
V e.c. tmanuaeyj uivi -f- 2, Stykkis-
hóhni -f- i, Blönduósi -f- 3, Hól-
um i Hornafirði o, Grindavík o,
Færeyjum 7, Julianehaab -f- 22,
Jan Mayen -f- 3, Angmagsalik -f-
2, Hjaltlandi 8 stig. (Skeyti vant-
ar frá Raufarhöfn, Tynemouth og
Kaupmannahöfn). — Mestur hiti
í Reykjavík í gær 5 stig, minstur
-f- 3 stig. Úrkoma' 2.4 mm. — Yf-
irlit: Lægðin, sem var íyrir sunn-
an land í gær, er nú við Vestur-
land og grvnnist ört. Önnur djúp
lægð vestan við Færeyjar á hreyf-
ingu norðaustur eftir. — Horfur:
Suðvesturland, Faxaflói: Suð-
austan og sunnan kaldi og dálítil
snjóél í dag, en léttir til með norð-
austan átt í nótt. Breiðafjörður,
Vestfirðir: Allhvass austan og
síðar norðaustan, hvass norður af
Vestfjörðum. Dálítil snjókoma.
Norðurland, norðausturland, Aust-
firðir: Austan átt, víða allhvass.
Sumstaðar snjókoma. Suðaustur-
land: Hægviðri fyrst, en síðan
norðaustan kaldi. Nokkur snjó-
koma.
Áttræður
er i dag Jónas Guðbrandsson
frá Brennu, góður og gegn borg-
ari ]>essa bæjar.
Fimtugsafmæli
á i dag G. Zimsen, forstjóri
afgreiðslu Sameinaða gufu-
skipafélagsins hér i bæ og ræðis-
maður ítala. C. Zimsen er einn
af N'insælustu Itorgurum bæjar-
ins.
V IS I R
Sjötugsafmæli.
Jóhann Eyjólfsson fyrv. alþm.
frá Sveinatungu, cr sjötugur í
dag. Hann er alkunnur dugnað-
ar- og atorkumaður.
Fimtugsafmæli
á í dag R. P. Levi kaupm.
Hefir liann starfrækt verslun
hér í bæ um langt skeið og varð
fyrstur manna til þess að stofna
sérverslun með tóbaksvörur liér
i bænum. Á seinni árum starf-
rækir R. P. Leví fatnaðarversl-
un og fataefna.
Rifreiðaskattur
var 111.500 krónur árið 1930,
cn til viðhalds og umbóta á
jjóðvégtini var sama ár alls var-
ið kr. 726,338,70. Mest af þessu
lé liefir gengið tíl viðhalds á ak-
>rautunum, en sá kostnaður fer
sívaxandi ár frá ári, vegna
ífurlega aukinnar umferðar
og sakir þess, að meiri kröfur
eru nú gérðar með ári hverju
um bætt viðhald.
Ferjukotssíki
(á Hvítárbraut) liefir löng-
um verið örðugt viðureignar,
en i hitt eð fyrra var gengið
svo frá þvi, að væntanlega þarf
ekki umbóta við i bráð. í
aftaka-flóði 2. mars 1930 kom
skarð í veginn fyrir norðan
hrúna. Var þá afráðið að setja
þar smábrú, fremur en að fylla
upp í skarðið. — Brúin er 20
m. löng og stendur á þreiri ok-
uni úr símastaurum, sem rekn-
ir voru 8,10 m. niður í mýrina,
til þess að fá haldgóðan hotn.
Brúin er járnbitabrú með
þverbitum og gólfpalli úr gegn-
dreyj>tu timbri.
Sjómannakveðja.
FB. 12. jan. — Farnir til Eng-
l'ands, Vellíðan allra. Kveðjur til
ættingja og vina.
Skipshöfnin á Surprise.
Ver
er á leið frá
legur í dag.
Englandi. Væntan-
Hjúskapur.
A þrettándakveld voru gefin
sanian í hjónaband af síra Bjama
Jónssyni ungfrú Guðrún Tlieo-
dórSdóttir og Marinó Guöjónsson
trésmiður. Bergþórugötu 27. -
Gengið í dag:
Sterlingspund . kr. 22.13
Dollar • — 6.54
loo sænskar kr . -— 124.12
— norskar kr. . . .,. . — 121.46
— danskar kr . — 12-’.38
ríkismörk • •— LS4-94
frakkn. frankar . • — 25-85
— belgur . — 90.82
gyllini . — 263.12
—- svissn. frankar . . . — 127.86
—- j>esetar 55-31
lírur • — 33-31
tékkóslóv. kr. . . . . — 19.56
fengnum, að það sé í alla staði
óréttmætt að ásaka Mentamála-
ráð um pólitiska hlutdrægni.
Samkvæmt lögum er starfsemi
sjóðsins aðgreind og er bókaút-
gáfa sjóðsins aðskilin frá arin-
ari starfsemi Menningarsjóðs
og í höndum sérstakrar nefnd-
ar, en þannig er frá þeirri
nefndarskipim gengið i lögum,
að pólitisk hlutdrægni er úti-
lokuð. Er síður en svo, að eg
vilji væna nokkurn, sem i nefnd
þeirri er, um nokkuð óheiðar-
legt í sambandi við val liand-
rita til útgáfu. Hinsvegar munu
skoðanimar ávalt verða skiftar
um slikt val. En þær kröfur
verður að sjálfsögðn að gera, að
Menningarsjóður gefi að cins út
virValsrit, menningaraukandi og
mannbætandi.
IJtvarpið í dag.
10,15 Veðurfregnir.
16,10 Veðurfregnir.
18,40 Barnatími (Bjarni M.
Jónsson).
19,05 Þýzka, 1. flokkur.
19.30 Veðurfregnir.
19,35 Enska, 1. flokkur.
20,00 Klukkusláttur.
Erinch: Frá útlöndum
(síra Sig. Einarsson).
20.30 Fréttir.
21,05 Grammófón hljómleikar:
Óperulög: Ivar Aridrea-
sen syngur: In diesen hei-
ligen Hallen, og O, Isis
und Osiris úr „Töfra-
flautunni“, eftir Mozart,
og Elizabeth Schumann
syngur: Venite, incinaoc-
chiatevi og Non so piu, úr
„Brúðkauj>i Figaros“ cfl-
ir Mozart.
Kyartett í B-dúr, eftir
Mozart.
Byggingarsjóður templara.
Konur beönar aö mæta á fundi
Brattagötu fimtudaginn þ. 14.
. m. Sjá augl. i blaöinu í dag.
Verslunarmannafél. Rvíkur
heldur fund í Kaup]>ingssalnum
kl. Sy2 í kveld. Mikilsvaröandi fé-
lagsmál á dagskrá.
Hjálpræðisherinn.
Hljómleikasainkoma annað kveld
kl. 8. Lautn. H. Andrésen sjórnar.
Lúörafl. og strengjasveitin aö-
stoöa. Allir velkomnir!
Heimdallur.
Næsti fundur verður haldinn
a sunnudag. Nánara auglýst
síðar.
Til fátæku konunnar
á Vífilsstööum afhent \ ísi: 5
kr. frá ónefndum.
Áheit á Strandarkirkju,
afhent Vísi: Gamalt áheit. 5 kr.,
írá I. Þ.
Erindi um Rússland.
Árni Óla endurtekur erindi ]>að
um Rússland, er hann flutti hér
fyrir skömmu við mikla aðsókn, í
bíóhúsinu i HafnarfirÖi kl. 8j4
annaö kveld.
Menningarsjóður.
Kunnugir menn hafa tjáð
mér, að í grein minni um bóka-
útgáfu Menningarsjóðs o. fl., en
grein þessi var birt í Vísi, kenm
mikils misskilnings i veruleg-
um atriðum. Þar sem eigi vakti
fyrir mér að bera fram órétt-
mætar ásakanir i garð stjómar
sjóðsins, en eg liafði farið eftir
því, sem mun vera nokkuð al-
ment álit i Revkjavik, hefi eg
leilað mér nánari upplýsinga,
m. a. lijá formanni Mentamála-
ráðs, Barða Guðmundssyni, og
tel eg, að þeim upplýsingum
F r a m k ö 11 u n,
Kopíering,
Stækkanir.
Lægst verð.
Sportvöruhús Reykjavíkur.
J*. 18. nóv. lést í .Vkrabyg'ö í
North Dakota Björn bóndi Sig-
urðsson. Hann var nær yý' ájja
gamall, ættaöur úr EyjafirÖi. Kom
ti! Ameríku 1883. Fór þegar til
North Dakota og nam þar lgnd.
Bjó þar ávalt síöan. Björn var
kvæntur Guörúnu Jónsdóttur úr
EyjafjarÖarsýslu, og lifir hún
mann sinn. Þau eignuöust sex
börn, Seinustu átta ár æfi sinnar
var Björn blindur, óg átti á þeím
árum viö mikiö heilsulevsi aö
stríöa. —- (FB. eftir Hkr.).
Frð Veslur-Islendínoum.
Mannalát.
Þ. 16. nóv. s.l. lést að Ökrum,
North Dakota, Jakob Jónson, ætt-
aöur úr Gullbringusýslu. Varö
liann bráökvaddur. Hann var aldr-
aöur maöur, 81 árs aö aldri, og
var einn af fyrstu innflytjendun-
um íslensku til North Dakota.
Kom hann þangaö 1879 og var þar
ávalt siöan. Jakob var tvíkvænt-
ur. Fyrri kona hans var Valgerð
ur Björnsdóttir, seinni kona hans
Guðrún Jóhannsdóttir. Eru þær
báðar dánar fyrir löngu. Jakob
átti tvær dætur og einn son frá
fyrra hjónabandi og lifa þau öll.
Jakob hafði veriö hæglátur mað-
ur og vandáöur.
ísland
í eplendum blödum.
í Göteborgs Handels och Sjö-
fartstidning þ. 18. nóvember birt-
ist viðtal viö Kristmann Guö-
mundsson rithöfund. Fyrirsögn
greinarinnar er: Island i land-
namstiden ett. givande stoff för en
författares penna. — Var Kríst-
rnánn boðinn til Svíþjóðar til þess
aö halda fyrirlestur og geröi hann
aö umtalsefni í fyrirlestri sínum
daglegt lif á íslandi á landnáms-
öld. í viötali þessu getur Krist-
mann um bók þá, sem hann hefir
í smíðum, „Det helligc Fjell“
(Helgafell). — í sama blaöi þ. 20.
nóv. er getið vinsamlega um fyr-
irlestur Kristmanns. — í Göte-
borgs Posten og Göteborgs Morg-
onpost eru einnig itarlegar og vin-
samlegar frásagnir. Fyrirlestur
Kristmanns var haldinn aö til-
hlutun félagsins Sverige—Island
og var 'Kristmann gestur félags-
ins á meöan liann var í Gautaborg.
— Sænsk blöö birta ítarlegar rit-
fregnir um bók Kristmanns „Den
blá kyst“, m. a. öll blöð þau, sem
aö framan eru nefnd, og Ny Tid.
ÍFB.L
Hitt og þetta.
Frá Frakklandi.
Frakkneska þinginu var frest-
að þ. 24. desember. Þann dag
var ýmsum merkum málum
hraðað gegnúm þingið, til þess
að þingmenn gæti koinist heim
jóladaginn. Var störfum þiugs-
ins ekki lokið fyrr en kl. 8 á að-
fangadag jóla. Stjórnarandstæð-
ingar þvældust f\TÍr stjómiimi
sem best þeir máttu og tvær
vantrauststillögur á stjórnina
komu fram. Voru jafnaðar-
menn mjög andvigir stjórninni
í umræðunum og atkvæða-
greiðslunni. Aðalræðumaður af
]>eirra liálfu var Leon Blurii,
kunnur stjórnmálamaður. Rik-
isstjómin hafði borið fram tíl*
lögu um að rikið tæki á sig tap
Frakklandsbanka af verðfalK
sterlingspunda, en á verðfallinu
hefir Frakklandsbanki tapað 2
miljörðum og 300 miljónum fr.
Tillögur stjómarinnar í banka-
málinu samþykti efri deild
þingsins með 183 : 67 atkvæð-
um. — I fulltrúadeildinni var
vantrauststillaga jafnaðar-
manna feld með 329 :267 at-
kvæðum.