Vísir - 26.01.1932, Page 2

VlSIR
UMBÚÐAPAPPÍR, 20, 40, 50 cm.
UMBÚÐAPOKAR, 1/16 kg. til 10 kg.
GÚMMÍBÖND.
ELINJAGARN.
SEGLGARN.
Símskeyti
—s--
Madrid, 25. jan. Mótl. 2(5.
United Press. FB.
Allsherjarverkfall á Spáni
mistekst.
Tilraun til þess að koma á
allsherjarverkfalli á Spáni, mis-
tókst algerlega. í að eins fátun
borgum var um nokkrar undir-
tektir að ræða og hvergi al-
mennar. Að eins smá-uppþot
hafa orðið á stöku stað.
London, 25. jan. Mótt. 26.
United Press. FB.
Gengi sterlingspunds.
Gengi sterlingspunds ,er við-
skifti hófust, 3.42%, niiðað við
dollar, en 3.44, er viðskiftum
lauk.
New York: Gengi sterlings-
punds: $ 3.43%—3.43%.
Shanghai, 25. jan.
United Press. FB.
Frá Kína.
Sunfo, forseti framkvæmda-
ráðs Nankingstjórnarinnar, og
]>ví í rauninni stjórnarforseti,
hefir heðist lausnar.
Huang-ham-liang, fjármála-
ráðherra, hefir beðist lausnar.
— Hann var stuðningsmaður
Sunfo.
Princetown, 25. jan. Mótt. 26.
United Press. FB.
Nýtt fangauppþot í Dartmoor?
Vregna ástandsins í Dartmoor
fangelsi hefir 100 manna her-
liðsflokkur verið sendur frá
Plymouth. /Þegar herliðið kom
til Dartmoor, voru hermenn
settir á vörð liringinn í kring
um fangelsið.
Boston í janúar.
United Press. FB.
Kvenfulltrúi Bandaríkjanna
á afvopnunarstefnunni.
Ma ry Emma Woolley, forsyti
Moúnt Holyoke College undan-
farin 31 ár, er eini kvenfulltrúi
Bandaríkjanna á afvopnunar-
ráðstefnunni í Genf. Hún hefir
um langt skeið látið friðarhreyf-
inguna í heiminuin sig miklu
varða og lagt fram mikið starf
fyrir Iiana.
Miss Woollev hlaut mentun
sína í Brown-háskólanum og
lauk þar prófi 1894. Var hún
fyrsta konan, sem lók próf við
þann skóla. Hún hafði mikinn
áhuga fvrir stofnun alþjóða-
bandalagsins og studdi Wilson
forseta í baráttunni fyrir banda-
lagshugsjónum hans í Banda-
ríkjunum. - Miss Woolley er
fædd í South Norwalk í rikinu
Connecticut þann 13. júlí 1863.
Faðir hennar var prestur að
nafni Joseph J. Woolley.
Chicago í janúar.
United Press. FB.
Bifreiðarslys í Bandarikjunum.
34.000 manneskjur hiðu bana
í Bandarikjumun árið 1931 af
völdum bifreiðarslysa, samkv.
skýrslum, sem United Press
hefir aflað sér. Á þessu eina
ári hiðu því fleiri menn hana i
Bandarikjunum af bifreiðar-
Hiðursodid.
Buff-karbonaði, grisasulta,
grísahjörtu, kjötbollur, lifrar-
kæfa, kindakæfa, kindakjöt,
fiskabollur, sardínur, sild o. m
fl. með gamla lága verðinu.
VERSLUNIN FÍLLINN.
Laugavegi 79.
Sími: 1551.
slvsum en l'éllu af her þeirra í
heimsstyrjöldinni. Skýrslur frá
27 ríkjum og 12 stærstu borg-
unum sýna, að bifreiðarslysum
fjölgar mjög. Dauðsföll af völd-
um bifreiðarslvsa jukust um
2.5% árið sem leið. í Chicago
biðu 1100 manns bana af völd-
um bifreiðarslvsa 1930, en 1266
árið sem leið. Of hraður akstur
er tíðasta orsök bifreiðarslysa.
Ógætilegur akstur virðist auk-
ast eflir því sem þjóðvegirnir
eru bættir og auknir.
I
London í jan. FB.
Sýningar o. fl.
Þrátt fyrir kreppuna verður
engu minna um hverskonar
mót og sýningar í Bretlandi í ár
en venja er til. Fyrst her að
nefna bresku iðnsýninguna í
þremur deildum (2 i London og
1 i Birmingham). Landbúriað-
arsýningar verða í Yeovil, Nor-
wich, Southamton og Chester
og hrossa-héraðsýn i ngin mikla
verður haldin í London í febrú-
ar. Auk framantaldra sýninga
verða fjölda margar smærri
iðnaðar- og landbúnaðarsýning-
ar. — Þ. 23. april verður nýja
Shakespeare-leikhúsið i Strat-
ford-on-Avon opnað.
(Úr blaðatilk. Brctastjórnar).
London i jan. FB.
Atvinnugreinir í London.
í bókinni ,London Industries1,
sem gefin er út af „London
School of Economics“ er mik-
inn fróðleik að finna um at-
vinnugreinir í London. Tvö at-
riði vekja mesta athygli. Annað
er það hve vélanotkun vex hröð-
um fetum, hitl er það, að þótt
3,750,000 manns hafi alvinnu i
London við ýmiskonar verk, þá
eru að eins 34 atvinnufyrirtæki
í London, sem liverl um sig
veitir atvinnu j’fir 2000 verka-
mönnum. Verksmiðjum, sem
nota vélar, knúnar eim- eða
raforku fjölgaði úr 42% í 54%
árin 1921 1929. í flestum al-
vinnugreinum, scgir i bókinni,
eru skrásetlir félagar í verk-
lýðsfélögum í minni liluta. Um
miðbik árs voru 2 milj. atvinnu-
trvgðir verkamenn í London,
þar af 160,000 atvinnulausir. Ef
miðað er við það hvé margir
verkamenn af hundraði hverju
eru atvinnulausir í London og
Bretlandi í heild eru helmingi
færri af hundraði hverju al-
vinnulausir í London en í Bret-
landi sem heild.
(Úr blaðatilk. Bretastjórnar).
Eftirgjðf ófriBarskulfla.
—o—
Mr. Alexander Shaw, einn af
forstj. Englandsbanka, komst
m. a. svo að orði, í ræðu, sem
hann hélt þann 9. janúar, um
uppgjöf ófriðarskulda:
„Það er engum vafa undir-
orjiið, að Bretland skortir eigi
góðan vilja til þess að greiða
ófriðarskuldir sínar. En það er
líka hafið yfir allan vafa, að
Bretland hefir komið vel fram
við skuldunauta sina. Banda-
rikin hafa gefið eflir 18% af
þeirri upphæð, scm Bretland
skuldar jieim, frá ófriðarárun-
um. Því mcga Bretar aldrei
gleyma og aldrei gera lítið úr
því. Jafnframt verður þó að
taka fram, að Bretland hefir
gefið eftir bandamönnum sín-
um í heimsstyrjöldinni 70% af
]ivi fé, sem þeir skulda Bret-
landi vegna styrjaldarinnar. Og
eg er sannfærður um, að Bret-
land er reiðubúið til að gefa
eftir allar útistandandi ófriðar-
skuldir, þegar beimsmálunum
liefir verið komið i ])að liorf, að
það er kleift.“
Shaw lýsli því yfir, að Banda-
rikin yrði að taka vörur upp í
ófriðarskuldir fyrir 20 miljarða
dollara, með öðru móti gæti
skuldagreiðslur ekki haldið á-
fram.
„Sannleikurinn er sá, að ef
áfram verður haldið sem hing-
að til, er að eins um tvent að
velja: uppgjöf ófriðarskulda
eða hrun og upplausn. —- Á
þeim tímum, sem nú eru, mega
menn ekki gera sér neinar fals-
vonir. Almenningur í Evrópu
og Ameríku verður að gera sér
ljóst hverjar afleiðingarnar
verða, ef eigi verður tckin eina
skynsamlega stefnan, sem um
er að ræða: Uppgjöf ófriðar-
skiddanna.“
Branðgerð
stjðrnarinnar.
Ríkisstjórnin hefir komið á
fót hrauðgerð hér i bænum, sem
kunnugt er, og er látið heita
svo, sem fyrirtæki þessu sé eink-
um ætlað að sjá rikisstofnunum
fyrir hrauði. Vafalaust eru þeir
menn til, sem trúa því, að þetta
hafi vakið fyrir stjórninni fyrst
og fremst.
Því er ])é> að líkindum ekki
þannig liáttað. Stjórniii hefir
trauðla verið að liugsa um rík-
isstofnanir þær, svo sem sjúkra-
húsin, sem þurfa ó brauðamat
að lialda, heldur liefir sennilega
fyrir lienni vakað, að geta með
þessu tiltæki hlynl að stjórn-
mála-bræðrum sínum. Og þeir
stjórnmála-bræður eru ekki
framsóknarmenn hér í bænum,
cf hægt er að tala um þá menn
serii „tilheyrandi“ nokkurum
stjórnmálaflokki. Sumir vilja
hajda því fram, að þeir sé ekki
annað en „fóðrarpeningur“
stjórnarinnar.
Svo er mál með vexti, að lil
er hér í bænum einhvers konar
félagsskapur, sem kallar sig
„Islensk -rússneska verslunarfé-
lagið h/f.“. Standa einvörðurigu
að ])ví félagi eldrauðir komm-
únistar, að því er menn ])ykjast
vita. Eélagsskapur Jiessi mun
vera ungur og viðskiftin tæp-
lega mjög mikil, enn sem kom-
ið er.
„Stjórnin þekkir sína“, og
sumir láta sér detta í hug, að
henni liafi verið ant um, að
þetta unga verslunarfélag fengi
sem mest að starfa. — Þegar
til þess kom, að „bjóða út“
vörur þær, er brauðgerðarhús
stjórnarinnar þurfti á að lialda,
var fresturinn hafður svo stutt-
ur — sumir segja hálftími, aðr-
ir klukkustund — að heildversl-
unum var sama sem ómögulegt
að gera tilboð. Er ekki liægt að
komast lijá því, að láta sér
detta í liug, að þessi stutti út-
boðsfrestur liafi að eins verið
til málamynda, og að áður liafi
verið fullráðið, liver hreppa
skyldi viðskiftin. Mér er ekki
kunnugt um, hverir hafi gert
tilboð, en sagan segir, að tilboði
kommiinistafélagsins bafi ver-
ið teþið. Nii er ekki líklegt,
að verslunarfélag þetta hafi
verið þess um komið, að gera
betri boð eu allar aðrar lieild-
verslanir, svo að orsakanna til
þess, að það hlaut viðskiftin, er
sennilega að leita annars stað-
ar. — Og ekki væri úr vegi, að
stjórnin léti skýra frá þvi, livers
vegna útboðsfresturinn var
hafður að eins hálf eða lieil
klukkustund.
Reykvikingar hafa lcngi vit-
að, að sumir ráðherrar ,hænda‘-
stjórnarimiar eru að eðlisfari-
hreinir kommúnistar, þó að þeir
flíki ekki þeim skoðunum nú
um sinn. Bændur eru lítið gefn-
ir fvrir kommúnisma og því er
]iað, að ýnisum, sem lifa af
náð þeirra, ])ykir vissara, að
liggja á hinu sanna eðli í bili,
því að annars kostar gæti hæg-
lega dottið i bændur, að reka
þessa náunga af liöndum sér.
En livað ætli þá um þessa menn
að verða, því að ekki geta kom-
múnistar lilaðið á sig mikilli
„óniegð4 að svo komnu? Þeir
hafa nóg með sig i ])essu ár-
ferði.
Eg skal nii ekkert um ])áð
segja, hvort nokkurt vit hafi
verið í því í sjálfu sér, að fara
nú að setja á laggirnar stjórn-
arbrauðgerð, en mér þykir það
ósennilegt. Mér virðist öll
reynsla af framferði stjórnar-
innar benda til þess, að því
fleira sem hún tekur sér fvrir
hendur, þess aumari verði út-
koman. Ilún liefir þetta einstaka
lag og liæfileika, að gera alt
að engu.
Hins vegar hef-ir liún vafa-
laust stofnað nokkur ný em-
bætti í sambandi við bakstur-
inn, og með þeim hætti bætt á
ríkisjötuna ekki all-fáum þæg-
um og þurfandi mönnum.
X.
Bresk'tyrkneskt
bandalag.
—o—
Eitt af útbreíddustu blöSum
Bandaríkjanna birti í deseniber
langt bréf frá fréttaritara sínurrt i
London, þess efnis m. a., aS Bret-
um sé mjög hugleikiS að gera
bandalag viS Tyrki, til þess aö
treysta aöstöðu sina austur i lönd-
um. Fréttaritarinn segir m. a.:
,,Það er engum vafa undirorpið, aS
stjórnin i Angora heíir átt í um-
leitunum viö Grikkland, Búlgaríu
og Albaníu, um stofriun banda-
lags, sem að einhverju léyti hefSi
samvinnu viS Italíu og Rússland.
Og nú er svo komið, aS Bretar
eru farnir aS þreifa fyrir sér í
Tyrklandi, og víst er. aö áhrifa-,
miklir menn þar í landi eru hlynt-
ir Bretum. En ástæSan til þess, aö
margir Tyrkja vilja heldur sam-
vinnu viS Breta en t. d. Rússa, er
sú, aS á síSari tímum hefir af ýms-
um ástæSum boriS á því, aö tyrk-
neski herinn sé ekki sem hollast-
ur stjóniinni. Er gert ráS fyrir,
aS Bretar og Tyrkir veiti hverjir
öðrum liö á víxl, eftir því, sem
þurfa þykir, ]iegar óeirSasamt er
í breskum og tyrkneskum löndum
þarna austur frá. —- Stjórnin í
Angora hefir áformaS aö koma á,
launalækkunum í hernum, en
hernaöarútgjöldin eru þung byrSi
í Tyrklandi sem víSar. Herinn er
eSlilega mótfallinn öllum launa-
lækkunum. Hins vegar hefir
stjórnin miklar áhyggjur út af
cánægju hermánnanna, því ef til
uppreistar kæmi í hernum, gæti af
því leitt óeirSir um allan miShluta
og vesturhluta Asíu. Líklegt er þó
taliS, aS hermennirnir verSi ekki
hrifnir af bresk-tyrknesku lianda-
lagi, vegna undirróSurs Rússa. —
Eimiig eiga Tyrkir erfitt meS aS
gleyma ýmsum gömlum væring-
um viö* 1 * * Breta. En tyrkneskir hers-
höfSingjar kváSu vera hlyntir
bandalagi viS Breta og beita áhrif-
um sínum viS stjórnmálamennina
til þess aS koma liandalaginu á.
Hefir mikiS veriö rætt um þaS, að
sögn, meSal Breta, á hvern hátt
þeir gæti lilíSkað Tyrki. En ráS
til þess mun vandfundiö. Mestar
líkur eru til, aö Bretar geti veitt
þeim einhver hlunnindi, greiöari
aögang aS olíubirgöum frá olíu-
lindum sínum í Persíu. ■— I staö
veittra hlunriinda eiga Tyrkir svo
aS vera Bretum hjálplegir, að
halda opnum leiöum til Indlands,
eí þörf krefur. En Rússar hafa
beitt áhrifum sinum eftir megni í
Týrklandi og fleiri löndum aust-
ur þar. VerSur aS svo stöddu eigi
sagt hvaS úr þessu leynimakki
öllu vei’Sur, en sennilega kemur í
ljós á þessu ári, hverja kosti
Tyrkir taka, hvort þeir hallast á
sveif meS Bretum eSa Rússum.“
Keflavíknrdeilan.
Fundarskýrsla.
Ár 1932, hinn 24. janúar, var
haldinn almerinur borgara-
fundur í Keflavík. Fundarstjóri
og framsögumaður var Guð-
inundur Guðmundsson oddviti.
Fundarritari var 'Þorgrimur
Eyjólfsson.
Fundurinn var afar fjöl-
mennur, svo að fólkið rúmaðist
tæplega í liúsinu. Aðalefni fund-
arins var að ræða um bann það,
sem Alþýjðusamband íslands í
Revkjavik hefir lagt á Keflavík-
urlirepp, fyrst og fremst með
stöðvun á allri útgerð og verk-
legum framkvæmdum, og nii
síðast banni á kolaflutningum,
bæði á sjó og landi, þar sem
kunnugt cr, að Keflavíkur-
hreppur verður að fá allar sín-
ar nauðsynjar frá og í gegnrim
Reykjavík. i
Fyrst var til umræðu liurt-
flutningur Axels Björnssonar og
var samþykt tillaga sú, sem birt
var hér í blaðinu í gær, með 155
atkvæðum gegn 3.
Annað mál var bannlýsing
Alþýðusambands Islands og
kom fram i því máli svohljóð-
andi tillaga, sem samþykt var
með öllum greiddum atkvæð-
um:
„Þar sem Verkalýðsfélag
Keflavíkur er þegar upplé>-st og
liefir sjálft rim leið óskað þess,
að banni þvi, sem er á Kcfla-
víkurhreppi verði aflétt, lítur