Vísir - 09.04.1932, Blaðsíða 2

y i s i r
Nýkomid:
Ppessugei*e
Humlar til ölgeröar.
Símskeyti
—o—
Berlín, 8. apríl.
United Press. - FB.
Forvaxtalækkun í Þýskalandi.
Rildsbankinn hefir lækkað
forvexti uni %> % í 5%%.
London, 8. april.
United Press. - FB.
Óreiðan í Kreuger-félögunum.
Við rannsóknina á starfsemi
Kreuger & Toll félaganna liefir
komið í ljós, að hún hefir um
langt skeið verið óskipuleg.
Mjög alvarlegar ákærur eru
fx-am lcomnar í sambandi við
starfsemi félaganna. Þannig
hafa kornið fram kærur um, að
bókfærslan liafi vei'ið sviksam-
leg frá því árið 1929 og jafnvel
áður liafi verið færðar eignir á
jafnaðarreikninga, sem ekki
voru til. Ennfremur er því liald-
ið fram, að félagið hafi keypt
sin eigin verðbréf i verðlxælck-
unarskyni. — Ráðstafanir hafa
verið gerðar i Löndon og Bei'-
lín til að gæta liagsmuna
breskra og þýskra liluthafa, og
nefridir stofnaðar í ]>ví skyni.
London, 8. april.
United Press. - FB.
Stórveldin og Dónárríkin.
Aðalnefndin á fjórveldaráð-
stefnunni (um viðskiftasam-
band Dónárríkjanna) hefir
liafnað tillögum Frakka um
fimmveldaráðstefnu til þess að
ræða málið, og eins tillögum
|tala og Þjóðverja um níu velda
ráðstefnu, en um leið og fund-
inum í dag var frestað, var sam-
þykl að bjóða ýmsum rikjum
að taka þátt í umræðum um
málið. Allir fulltrúar ráðstefn-
unnar koma saman á fund í
dag á ný til þess að ræða um
frestun ráðstefnunnar. Er búist
við, að samþykt vex-ði að fresta
i'áðstefnunni, og að henni vei'ði
haldið áfram í Genf. — Því er
haldið fram af ýmsum, að
áfonnin um viðskiftasambaftd
milli Dónárríkjanna, hafi i
raun og veru fengið sinn dauða-
dóm.
London, 8. april.
Unitcd Prcss. - FB.
Gengi.
Gengi sterlingspunds, miðað
við dollar, 3.77%, er viðskifti
hófust, en .3.78!/>, er viðskift-
um lauk.
New York: Gengi sterlings-
punds $ 3.78%, er viðskifti hóf-
ust, óbreytt er viðskiftum lauk.
London, 9. apri!
Unitcd Press. - FB.
Ðeilur íra og Breta.
Ný orðsending frá Bretastjórn
til fríríkisstjórnarinnar um af-
nám hollustueiðsins og árs-
gjalda-deiluna, verður send í
dag (laugardag). Talið er að í
orðsendingunni verði í stuttu
en skýru máli lögð áhersla á
skyldur beggja samningsaðila
og fríríkisstjórninni gert Ijóst
hver afstaða þjóðstjórnarinnár
verði, ef hún haldi afnáminu til
streitu.
Dublin: Uppkast að frum-
varpi um afnám hollustueiðsins
úr stjórnarskránni cr fullgert.
Frumvarpið er að eins um 100
orð og er stysta lagafrumvarp,
sem lagt liefir verið fyrir ríkis-
þingið.
Frá Alþingi
í gær.
—0—
Efri deiíd.
Efri deild sainþ. og sendi Nd.
frv. til 1. um sérstakt læknishér-
að í Ólafsfirði í Eyjafjarðar-
sýslu og frv. til 1. um eignar-
nám á landspildu í Skeljavík
við Hnífsdal (endursent Nd.)
Frý. til 1. um eignarnám á
landspildu á Bolungavíkurmöl-
um í Hólshreppi var al'greitt
sem lög og frv. til !. um geld-
ingu hesta og nauta var samþ.
og visað iil 3. umr.
Neðri deild.
Þar voru tvö mál á dagskrá.
1. Frv. til 1. um heimild fyrir
ríkisstjómina til þess að láta
öðlast gildi ákvæðin í samningi
milli íslands, Ðanmerkur, Finn-
lands, Noregs og Svíþjóðar, um
viðurkenningu dóma og full-
nægingu þeirra. Frá allsherjar-
nefnd.
Frv. var vísað til 2. umr.
2. Frv. til fjárlaga fyrir árið
1933, 2. umr.
Hannes Jónsson framsögum.
fyrri hluta fjárlaga tók fyrstur
til máls og rakti breytingar þær,
er fjárliagsnefnd hafði gert á
frv. Hér verða eklci raktar ein-
stakar breytingar nefndarinnar,
en að eins getið um heildarnið-
urstöður hennar.
Alls liefir nefndin lældcað
tekjuáætlunina um 662,330 kr.
Gjöldin hefir liún fært niður
um 357,430 lcr. Tekjuhalli
verður því samlcv. íillögum
nefndarinnar 304,900 lcr., en
]>ar frá dregst 45,741,87 kr.
(greiðslujöfnuðurinn), svo að
raunverulegur telcjuhalli verður
samkvæmt tillögum nefndar-
innár 259,158,13 kr. Nefndin
helir þó elcki viljað slcilja
við þetta mál, án þess að benda
á leið, til þess að jafna þenriau
lialla, og' ber liún því fram frv.
þess efnis að:
1. Að framkvæmd laga nr.
50, 10. nóv. 1913. um að lands-
sjóður leggi Landshankanum
til 100 þúsund kr. á ári i næstu
20 ár, sé frestað til ársloka 1933.
2. Tekjur eftir lögum nr. 56,
31. mai 1927, um skemtana-
skatt og þjóðleikliús, renni í
rikissjóð til ársloka 1933.
3. Telcjur eftir lögum nr. 58,
8. sept. 1931, um einkasölu rík-
isins á tóbalci, skuli rérina i rilc-
issjóð til ársloka 1933.
4. Framlcvæmd laga nr. 63, 8.
sept. 1931, um lýsing preátsetra,
sé frestað til ársloka 1933.
Nefndin telur tekjur samkv.
þessu nema 400,000 lcr. Nefndin
leggur til að lög ]>essi öðlist
þegar gildi, en af því leiðir, að
á árinu 1932 nýtur rílcissjóður
einnig góðs af lögunum.
Fundur hófst að nýju í gær-
kveldi kl. 9 og mællu þingm.
þá fvrir breytingartill. sinum.
Nýjar dráttarbrantir
f Reykjavík
íslendingar þurfa ekki fram-
vegis að senda nein skip til út-
landa til viðgerðar. Slippfélagið
hefir keypt tvær dráítarbrautir
í Þýskalandi, aðra fyrir botn-
vörpunga, en hina fyrir skip á
stærð við íslensku milliferða-
skipin.
—o—
Tíðindamaður Vísis fór í gær
á fund lir. verkfræðings Ben.
Gröndals framkvæmdarstjóra
h.f. Hamars og Slippfélagsins,
til þess að fá hjá honum upplýs-
ingar um starfsemi félaganna.
Lét hann tíðindamanninum i té
eftirfarandi upplýsingar:
„H.f. Hamar er íslenskt fyrir-
tæki, stofnað 1918. Félagið Iief-
ir vélaverkstæði, járnsteypu,
lcetilsmiðju, mótaverkstæði og'
ennfremur liefir það kafara í
þjónustu sinni með fullkomn-
asta útbúnaði. Félagið annast
viðgerðir á gufuskipum, mótor-
skipum, ennfremur gufuvélum
og mótorum, smíðar og steypir
hluti í vélar, bæði iir járni, lcop-
ar og öðrum málmuin. Botn-
vörpungar og linuveiðarar geta
fengið lijá félaginu allar við-
gerðir til endurnýj unar í flolcki
(lclassificering) nema þegar um
botnskemdir er að ræða á stærri
skipum en 120 feta löngum,
sem taka þarf á dráttarbraut til
viðgerðar. Ársumsetriing
Hamars hefir þrefaldast á 14
árum, sem liðin eru frá stofnun
félagsins. Starfsemin var liafin
með 20 mönnum, en siðustu 10
árin hefir starfsmannafjöldinn
verið 70—100. —
Auk slcipaviðgerða má geta
eftirfarandi verka, sem Hamar
hefir unnið:
Samsetning og uppsetning
túrbínuröranna í rafmagnsstöð-
inni við Elliðaár og sölu ljós-
kerastólpa og ínasturhringa til
ljósaveiturinar, . smíði fjöl-
margra vitagrinda og vita-
lampa, flóðgáttaliurðir í áveit-
urnar austanfjalls, siníði’ á 50
gufukötlum fyrir lýsisbræðslur,
klæðaverksmiðjur, fiskþurkun-
arlnis o. fl., allskonar vindur
fyrir skip og báta, uppsetning
kolakranans fyrir h.f. Kol og
sall á hafnaruppfyllingunni i
Reykjavík, uppsetning oliu-
geymanna við Slcerjafjörð og í
Viðey o. fl. Járnsmíðávinnu
ýmsa fyrir höfnina i Reykjavilc
hefir Harnar líka annast og
ýmislegt til brúargerða. —
Hamar hefir útibú í Hafnar-
firði og veitir Gunnar Bjarna-
sen verkfr. því forstöðu.“
Það liggur i augum uppi, að
starfsemi fyrirtækja sem Ham-
ars hefir hina mestu þýðingu
frá þjóðhagslegu sjónarmiði.
Þarf eigi að nefna annað en
það tvent, að vegna þess að
slilcar stofnanir eru starfandi i
landinu er komið í veg fyrir, að
stórfé fari út úr ]>ví fyrir alls-
konar viðgerðir og að skipa-
eigendur spara stórlc, er
þeir komast hjá því að senda
skip sín til annara landa til við-
gerðar,en það liefir óhjákvæmi-
lega tafir og milcinn kostnað i
för með.sér. Loks l>er að nefna
hve mikilvægt það er, að slík
fyrirtæki veita fjölda manna
stöðuga atvinnu.
Nú hefir það verið svo og er
enn, að liér vantar dráttarbraut-
ir, sem geta telcið á land
stærslu islensku botnvörpung-
ana. Verður mikil framför að
því, þegar slik dráttarbraut tek-
ur til starfa, „enda þótt slcip
geli alla jafna farið til flolck-
unar til útlanda á þeim tíma
sem þeim er lientugastur og
siglt með fisk iit, en bilanirnar
spyrja ekkert að því, hvenær
iitgerðarmanninum sé lientug-
ast að senda slcip sitt til út-
landa, og lcomið getur fyrir, að
skip komist eklci þangað hjálp-
arlausí. Er því augljóst liversu
mikilsvert það er, að siglinga-
þjóðir geli sjálfar gert við skip
sín“.
í sambandi við þetta lætur
framlcvæmdarstjórinn þess
getið, að nú horfi vænlega um
þessi mál, því Slippfélagið hafi
keypt tvær dráttarbrautir í
Þýskalandi, aðra fyrir boln-
vörpunga, hina fyrir ski]> á
stærð við Gullfoss. Hingað til
liefír að eins verið liægt að
draga upp smá gufuskip til við-
gerðar, alt að ca. 30 metra á
lengd. Dráttarbrautin fyrir
botnvörpungana, sem kemur í
næsta mánuði, á að vera nægi-
lega stór fyrir stærstu islenslcu
b'otnvörpungana. Mun vera von
um, að þessi dráttarbraut geti
tekið til starfa i haust. Á liinni
dráttarbrautinni á að vera liægt
að draga upp skip, sem eru alt
að 70—78 mctrar á lengd. Þegar
þessar dráttarbrautir Slippfé-
lagsins eru teknar til slarfa,
þarf væntanlega ekki að senda
neitt íslenskt skip til útlanda til
viðgerðar og- er þar með komið
í veg fyrir, að síórfé fari út úr
landinu. Öllum vélaverkstæð-
um í bænum mun verða heimilt
að vinna að viðgerðum á drált-
arbrautunum.
Er hér um stórmerkilega
framfaraviðleitni að ræða og
má það vera einlxuga óslc allra,
að ]>essu fyrirtæki megi vel
farnast og verða sjálfsbjargar-
viðleitni þjóðarinnar til milcill-
ar eflingar.
Jarðarför
síra Árna prófasts Björnssonar
fór fram í Hafnarfirði í gær með
mikilli viðhöfn og að viöstöcldu
mjög miklu fjölmenni.
Messur á morgun.
í dómkirkjunni kl. 11, síra
Friðrik Friðriksson. Kl. 2, barna-
guðsþjónusta (síra Friðrik Hall-
grímssou). Kl. 5, sira Firiðrik
Ffallgrímsson.
í fríkirkjunni, kl. 5, síra Árni
Sigurðssou.
I fríkirkjunni í Hafnarfirði, kl.
2 á morgun, síra Jón Auðuns.
1 Landakotskirkjunni: Lágmessa
ur kl. 6)4 og kl. 8 árd. Hámessa
kl. 10 árd. Guðsþjónusta með pre-
dikun kl. 6 síðd.
Spítalakirkjan í Hafnarfirði:
Hámessa kl. 9 árd. Guðsþjónusta
með predilcun kl. 6 síðcl.
Veðrið í morgun.
Hiti í Reykjavík -f- 4 stig, ísa-
íirði -f- 6, Akureyri -f- 4, Seyðis-
firði -f- 2, Vestmannaeyjum -f- o,
Stykkishólmi -f- 3, Blönduósi
4, Raufarhöfn -f- 2, Hóltun i
Hornafirði -f- 3, Grindavík -f- 3,
Byggingavðrnr
af ýmsu tagi komu með „Guli-
foss“, þ. á m. Perkeo skothurða-
járnin alkunnu, Hurðarskrár,
Hurðarhandföng, Rúmhakar,
Tréskrúfur, allar stærðir m. m.
Skóflur, Stungugafflar, Garð-
hrífur, Skóflusköft.
Þakjárn, galv. og slétt, galv.
járn, besta teg., er væntanlegt
með „Goðafoss" í þessum mán-
uði. Þrátt fyrir verðfall krón-
unnar verður verðið lægra en
nokkru sinni fyr.
Stiftasaumur og aðrar bygg-
ingavörur eru væntanlegar um
líkt leyti. Seljum þaksaum
galv. í heildsölu gegn fyrirfram
pöntun og af lager hér, ódýrari
en nolckur annar.
Miletan rullurnar og Durable
tauvindurnar eru bestar — og
þess utan hinar ódýrustu.
VERSL. B. H. BJARNASON.
Færeyjum ~ 3, Jan Mayen -f- 6,
Angmagsalik -f- 10, Hjaltland 3,
Tjmemonth 4 stig (skeyti vantar
frá Kaupmaimahöfn). Mestur
hiti í Reykjavík í gær 3 stig,
minstur hiti -f- 6. Sólskin í gær
4.6 st. Úrkoma 0.0 nun. Yfirlit:
Stormsveipur íyrir sunnan land á
hreyfingu austur eftir. — Horfítr:
Suðvesturland, Faxaflói: Norð-
austanrok. Víðast úrkomulaust.
Breiðaf jörður, Vestfirðir: Norð-
austanstormur. Snjókoma. Norð-
urland, norðausturland, Austfirð-
ír: Flvass norðaustan. Snjókoma.
Suðausturland: Norðaustanstorin-
ur. Snjókoma aústan til.
Kaupendur Vísis,
þeir er verða fyrir vanskil-
um á blaðinu, eru vinsamlegaSt
beðnir að gera afgreiðslunni
viðvart, í síma 400 eða á ann-
an hátt. — Er mjög áríð-
andi, að látnar sé í té upp-
lýsingar um öll vanskil á út-
burði blaðsins, svo að hægt sé
að ráða bætur á þeim.
Karlakór Reykjavíkur
syngur í síðasta sinn á morgun
kl. 3. Söngnum hefir verið ágæt-
lega tekið, og kórinn er á miklu
framfaraskeiði, að áliti dómbærra
manna á þá hluti. — Samsöngnum
verður ekki útvarpað, svo að eng-
inn á þess kost, að heyra hann þá
leið. Aðgöngumiðar fást í Nýja
Bíó eftir kl. 1 á morgun, ef eitt-
hvað verður eftir óselt í kveld.
Næsti háskólafyrirlestur
Matthíasar Þórðarsonar um list-
ir og listiðnað á fyrri öldum verð-
ur fluttur í Þjóðminjasafnmu kl.
6,15 í kveld.
Farþegar á Gullfossi
voru m. a. Carl Finsen forstj. og
frú, Hclgi Skúlason læknir og frú.
Þorkell Jóhannesson o. m. fl.
Botnvörpungarnir,
Gulltoppur kom af veiðum í gær
með 82 tn. Andri og Þórólfur komu
af veiðum í fnorgun, báðir með
fremur góðan afla.
E.s. Súöin
var á ísafirði í gær. Væntanleg
hingað um þ. 20. þ. m.
\
E.s. Esja
fór frá Leith í gær áleiðis hing-
að til lands.
E.s. SuÖurland
hefir verið tekið upp í Slippinn
til viðgerðar, sem nú mun langt
komin.
Timburskip
lcom í morgun til Völundar.
Gullverð
íslcnkrar lcrónu er í dag 63.43.