Vísir - 04.08.1932, Qupperneq 2

V I S I R
ÞAKJÁRN.
ÞAKPAPPI.
ÞAKSAUMUR.
Fyrirliggjandi.
Ástand og horfor í Þýskalandi
Miinchen, 3. ágúst. I
Uuited Press. - FB.
Hitler hefir lýst þvi yfir i við-
tali, að ef liann taki við völd-
unum, verði Lausannesamn-
ingurinn ckki samþyktur til
fullnustu (ratified) af Þjóð-
verjum. Kvað hann ennfremur
svo að orði, að það væri að þvi
komið, að stofnað vrði facista-
veldi í Þýskalandi. „Vér ætlum
oss ekki að gera neitt bandalag
við miðfIokkana.“ Hitler kvað
Nazista mundu viðurkenna
verslunarskuldir Þjóðverja und-
ir eins og völdin séu komin i
þeirra Iiendur.
Berlin, 3. ágúst.
United Press. - FB.
Óeirðir voru um gervalt
Þýskaland i dag, en mestar í
nánd við Königsberg. Þar var
ráðist á tvo leiðtoga lýðveldis-
sinna og særðist annar hættu-
lega á böfði. I Augsburg var
ráðist á kommúnista nokkurn
og konu hans. Hann slapp við
meiðsli. en kona lians særðist.
Fregn frá Zweibrúcken herm-
ir, að Nazistar hafi grýtt tii bana
mann, sem var meðlimur í
verklýðsfélagi.
Nýja rikisþingið kemur sam-
an þann 13. ágúst.
Mæpid.
Eg sá þess getið i Visi um
daginn, að Ólafur Friðriksson
mundi ekki vera kommúnisti
lengur. Hann hefði bætt ráð sitt
og væri nú orðinn hægfara. Eg
lield að þetta sé nokkuð hæpin
fullyrðing, því að stundum hef-
ir mér fundist, t. d. á Dagsbrún-
arfundum, að Ölafur sé óbreytt-
ur. Og hann var kommúnisti,
ekkert siður en Jónas, eins og
líka var tekið fram í blaðinu.
Mér hefir altaf fundist, að
bæði Ó. F. og ýmsir aðrir for-
ingjar verkalýðsins, sé alt af
reiðubúnir til þess, að verða
kommúnistar, ef þvi er að
skifta. En þeir hafa „hitann í
haldinu“, sem kallað er, og skai
eg' nú skýra frá, livernig þessu
vikur við.
Það er vitanlegt, að danskir
jafnaðarmenn eru mótsnúnir
komm únismanum og fordæma
liina rússnesku stefnu. Danskir
jafnaðarmenn eru margir vel
mentaðir og ágætir menn, hóf-
samir um alt og vilja byggja
upp jafnaðarmannaríkið með
skynsemd og' fara að lögum í
hvívetna. Þeir — eða langmest-
ur hluti þeirra að minsta kosti
— fordæma allan skrílshátt og
óspektir og vilja yfirleitt hegða
sér eins og siðaðir menn. Þeir
hafa barist gegn ærslum og' vit-
leysu kommúnista þar í landi
og árangurinn liefir orðið sá,
að dönskum kommúnistum hef-
ir liríðfækkað. Hafa flestir
danskir kommúnistar hallast á
sveif með jafnaðarmönnum, en
þeir sem eftir eru, munu eink-
um launaðir undirróðrarmenn,
sem lialda enn saman þroska-
minsta hluta verkalýðsins. Eru
inargir þeirrar skoðunar, að
eftir nokkur ár verði engir
danskir kommúnistar til.
Nú er því svo liáttað, eins og
allir vita, að jafnaðarmanna-
flokkurinn liér í Reykjavík nýt-
ur árlega mjög mikils peninga-
styrks frá dönskum jafnaðar-
mönnum. Er fullyrt að styrk-
veitingar þessar liafi sum árin
að minsta kosti numið mörg-
um tugum þúsunda. En það
hafa menn fyrir satt, að styrk-
urinn hafi, síðari árin, verið þvi
ófrávíkjanlega skilyrði bund-
inn, að jafnaðarmannaflokkur-
inn hér greindi sig algerlega frá
kommúnistum, og léti þá ekki
fá eyrisvirði af hinu danska
gjafafé. Danskir jafnaðarmenn
munu liafa ráðlagt skoðana-
bræðrunum hér að fara ávalt
samningaleiðina og lagaveginn,
en forðast ærsl og bjánaskap
kommúnista. Tæki islenskir
jafnaðarmenn að ballast að
rússneskum kenningum, mætti
þeir búast við, að danskir jafn-
aðarmenn slægi hendinni af
þeim og styrkti þá ekki lengur.
Það segir sig nú sjálft, að
flokki jafnaðarmanna hér muni
hentugt, að njóta liins mikla
fjárstyrks frá dönskum skoð-
anabræðrum. Og þó að for-
sprakkarnir sumir sé ef til vill
kommúnistar i raun og veru,
þá mun þeim ekki verða skota-
skuld úr því, að slaka nokkuð
til, þegar gull er í boði. For-
ingjar islenskra jafnaðarmanna
eru yfirleitt miklir fjárafla-
menn fyrir sjálfa sig, og býst
eg við að sumir þeirra sé með
allra efnuðustu mönnum lands-
ins. Hitt er óvíst, að þeir sé ör-
látari en aðrir menn og fáir vita
til þess, að þeir hafi hjálpað
þurfandi mönnum, né verið fús-
ir til hárra kaupgreiðslna úr
eigin vasa.
Nýkomið:
glænýtt íslenskt smjör.
Terslonin Tíðir.
Sími 2320.
Ólafur Friðriksson var eld-
rauður kommúnisti, einsog sagt
var í áðurnefndri Vísis-grein og
sjálfsagt fyrsti kommúnisti hér
á landi, með fóstbróður sínum
Jónasi. — Eg tel mjög bæpið,
að liann hafi skift um skoðun
i raun og veru, en atvikin liafa
hagað því svo, að hann hefir
kosið að starfa i anda danskra
jafnaðarmanna, en þeir eru
hægfara og yfirleitt löghlýðnir
menn. Ólafur mun og liafa
fundið, að kommúnisminn er
ekki líklegur til þess, að festa
hér rætur, og þvi hallað sér að
þar, sem fjölmennið var fyrir.
Danska gullið er lokkandi og
margir kunna þá list, að aka
seglum eftir vindi.
X.
Norskar
loflskeytafr e gnir.
Osló, 3. ágúst. NRP. — FB.
Hákon Norðmannalconungur
er sextugur i dag. Langar gx-ein-
ir með myndum birtust í öllum
blöðum landsins, i tilefni af-
mælisins. Ivonungurinn tók á
móti gestum i konungsliölhnni
i dag. Ríkisstjórnin flutti kon-
ungi heillaóskir. Ólafur krón-
prins og krónprinsessan efna til
veislu i kveld á Slcougum fyrir
konungshjónin.
Úrskurður í Grænlandsdeil-
unni fehur í dag, samkvæmt
simfregn frá Haag. Rjrgh lög-
maður og Hoel docent komu í
dag úr Haagferð sinni. Hoel
docent liefir sagt i viðtali við
blaðamenn, að Norðmenn liaí'i
að vissu leyti náð tilgangi sín-
um, áður en úrskurðurinn fell-
ur, þvi að dansld málflytjand-
inn viðurkendi, að ekki mundi
koma tii þess, að Danir beitti
ofbeldi við Norðmenn i Græn-
landi. Hoel kvað eigi ólíklegt,
að ágreiningur liefði orðið um
úrskurðinn milli dómendanna,
þar sem svo lengi hefir staðið á
honum.
í júlimánuði nam útflutning-
urinn 12,3 miljónum króna, en
11,7 miljónum i sama mánuði
i fyrra.
Samband skipaútgerðar-
manna tilkynnir, að nú sem
stendur séu 257 norsk skip ekki
í notkun. Samlögð smálestatala
þeirra er 1,264,549, en þessi
tala var í fyrra um það 65,000
hærri.
Frá Olympsleikjunum berast
þær fregnir, að Bandaríkin
hafi fengið 91 stig, Þýskaland
51, Frakkland 36.
Samkvæmt fregn, sem birt
er í Dagbladet, bafa kolanámur
„Nederlandske Spitzbergen-
kompagni“ á Spitzbergen verið
seldar rúsanesku félagi, sem
heitir „Arctic“. Rússar áforma
að hefja starfrækslu í námun-
um eins fljótt og auðið er. Frést
hefir, að þeir muni hefjast
handa innan skamms og liafa
í byrjun 60 manna við námu-
gröft þarna.
Veðrið í morgun.
Hiti í Reykjavík 13; stig, ísafir'Si
10, Akureyri io;, Seyðisfirði 10,
Vestmannaeyjum 11, Stykkishólmi
10, Blönduósi 10, Rauiarhöfn 8,
Hólum í Hornafirði 11, Grindavík
11. Færeyjum 12, Julianehaab 5,
Jan Mayen 6, Hjaltlandi 13:, Tyne-
mouth 12. (Skeyti vantar frá Ang-
magsalik). Mestur hiti hér í gær
13 st., minstur 10. Urkoma 6,4 mm.
Sólskin í gær 3,9 st. Yfirlit: Lægð-
in er nú yfir suðausturlandi og
hreyfist austur eftir.. —- Horfur:
Suðvesturland, Faxaflói: Norðan
kaldi í dag, en hægviðri í nótt.
Bjartviðri. Breiðaf jörður: N.orð-
austan kaldi. Tjrkomulaust. V estfirð-
ir, Norðurland: Norðaustan lcaldi.
Þykt loft og dálítil rigning, einkum
í útsveitum. Norðausturland, Aust-
firðir: Norðaustan kaldi. Þokuloft
og nokkur rigning eða úði. Suð-
austurland: Hægviðri ‘ og dálítil
rigning austan til i dag, en léttir
til með norðanátt í nótt.
Bæjarstjórnarfundur
verður haldinn í dag á venjuleg-
um tíma. Þar verður tilkynt stað-
festing stjórnarráðsins á samþykt
utn stjórn bæjarmálefna. Kosning'
bæjarráðs. Tekin ákvörðun um
,,gegningu“ embættis borgarstjóra í
fjarveru hans. Rætt um atvinnu-
bætur o. fl.
Kveldúlfs-botnvörpungarnir
hafa nú allir koniið inn þriðja
sinni, frá því er síldveiðarnar hóf-
ust. Aflinn í seinustu veiðiferð
þeirra var 1000—1400 mál. Síld-
ina fengu þeir að þessu sinni á
Isafjarðardjúpi. Stormar hafa
hamlað síldveiði við Norðurland.
Leiðangur Lauge Kochs.
Samkvæmt tilkynningu frá sendi-
herra Dana, ganga vísindarann-
sóknir Dana mjög að óskurn. Flug-
maðurinn V. Petersen, sent tekur
þátt í leiðangri L. Kochs. hefir
farið margar flugferðir inn yfir
landið.
Utvarp frá Stavangerfjord.
Útvarpsstöðin á Stavangerfjord
útvarpar í • kveld kl. 7—12 handa
hlustöndum hér á landi. Utvarpað
verður á 420 metrum.
Gs. Island
er væntanlegt hingað seinni hluta
nætur. Fer héðan laugardagskvöld
til útlanda.
Gs. IJotnia
kom til Leith í gær.
Geir
kom af veiðum í dag. Fer
liéðan áleiðis til Englands i
kveld.
Skemtiferðaskip
frakkneskt, sem Columbia
lieitir, er væntanlegt hingað í
fyrramálið.
Stavangerfjord
•fór héðan á miðnætti i nótt.
Gengið í dag.
Sterlingspund ...... Kr. 22,15
Dollar ............. — 6,31%
100 ríkismörk.......— 150,53
— frakkn.fr......— 24,89
— belgur ...........— 87,59
— s\4ssn. fr.....—- 123,25
— lírur ........... — 32,33
— pesetar ..........— 51,21
— gyllini ......... — 254,67
— tékkósl. kr....— 18,82
— sænskar kr. ... — 113,97
— norskar kr. ... — 111,11
— danskar kr. ... — 119,09
Gullverð
isl. kr. er nú 59.06.
ímskeytí
Los Angeles, 31. júlí.
United Press. - FB.
Olymps-leikarnir.
100,000 menn vorn viðstadd-
ir, er Curtis varaforseti hélt
stutta ræðu og lýsti þvi yfir, að
olympsmótið væri sett. Tuttugu
þjóðir tóku þátl i skrúðgöngu á
íþróttasvæðinu og fóru Grikkir
fremstir, þá hver þjóðin af
annari eftir stafrófsröð.
Haag, 4. ágúst.
United Press. - FB.
Grænlandsdeilan.
Alþjóðadómstóllinn kvað upp
dómsúrskurð síðari hluta dags
í gær og liafnaði kröfu Norð-
manna um að gera ráðstafanir
viðvíkjandi vernd og réttindum
norskra ríkisborgara i Suðaust-
ur-Grænlandi. — Alþjóðadóm-
stóllinn áskildi sér rétt til þess,
að taka þetta til atliugunar síð-
ar, ef ástæður væri fyrir hendi
til þess, að gripa til slíkra vernd-
ar-ráðstafana, er farið var frain
á. —
Dublin, 4. ágúst.
United Press. - FB.
Frá Irum.
De Valera hefir farið fram á
þa'ð við þingið, að stofnaður
verði sjóður að uppliæð tvær
miljónir sterlingspunda til þess
að afla nýrra markaða og slofna
nýja iðnaði.
Detroit í júlí.
United Press. - FB.
Gúmmíframleiðslan og starf-
semi Henry Fords.
Ræktunar- og framleiðslutil-
raunir þær, sem Henry Ford,
bifreiðakóngurinn, lætur fram
fara í Suður-Ameríku, vekja
hina mestu eftirtekt um Vestur-
álfu alla. Það var fyrir f jórum
árum, senr fyrsta tilkynningin
kom frá Henry Ford um þessi
áform. Hann tilkynti, að hann
ætlaði að gera stórfelda tilraun
til þess að rækta jurtir og runna
til gúmmiframleiðslu í Ama-
zon-dalnum. Við ræktunar- og
framleiðslustörfin þar hefir
Ford 2000—3000 menn að störf-
um og til þessa mun liann liafa
varið 7—8 miljónum dollara til
undirbúnings þessum fram-
kvæmdum. Liðlega 1000 ekrur
lands liafa verið teknar lil rækt-
unar árlega og liefir trjám nú
verið plantað í liðlega 4000 ekr-
ur lands. Afar mikil vinna lief-
ir farið í að gera landið hæft
til gúmmíframleiðslu, því að
hvervetna var þéttkjarr (jungle)
þar sem rutt hefir verið. Rækt-
unarstöð Henry Fords í Ama-
zon-dalnum er kölluð Boa Vista
og er inni í landi, 610 rnílur
enskar frá Para, hafnarborg,
sem stendur við ósa Amazon-
fljótsins. Vegalengdin frá New
York til Boa Vista er 3.600 míl-
ur enskar. í Boa Vista er alt í
framför, vegna framkvæmda
Henry Fords, liús eru bvgð í
tugatali árlega, götur lagðar o.
s. frv. Talið er, að innan fjög-
urra ára verði svo langt komið
gúmmiframleiðslunni, að út-
flutningur liefjist. — Para-fylki
í norðurliluta Brazilíu var um
meira en aldar bil aðal-gúmmí-
framleiðslulandið í heiminum.
Árið 1908 var aðalgúmmífram-
leiðsla heimsins í Para og öðr-
11111 Brazilíu-fylkjum, Venezu-
ela, Columbia, Ecuador, Peru
og Bolivíu. En árið 1910 lcorn
ný framleiðsla á markaðinn, ó-
dýrara „Para-gúmmí“, sem
framleitt hafði verið á ekrum
í Malai-ríkjunum, þótt þaðan
væri langtum lengra á New
York markaðinn, en frá Para.
— Þetta leiddi til lirasks með
gúmmí og stofnun gúmmí-
hringsins. Verð á gúmmí rauk
upp á heimsstyrjaldarárunum.
Mun þctta alt hafa leitt til þess,
að Henry Ford ákvað að fram-
leiða það gúmmí, sem liann
þurfti, upp á eigin kostnað.
Þess er nú skamt að biða, að
5000 ekrur lands hafi verið
ruddar í Amazon-dalnum og
„Hevea Braziliensis" gróðursett
í þær, en Ford ætlar að leggja
álierslu á margskonar fram-
leiðslu aðra. Þarna á að rækta
tré til harðviðar-framleiðslu,
ávaxtatré o. fl. Og þarna á að
framleiða hrísgrjón, kókó,
baðmull, baunir, sykur o. s. frv.
Járnbraut hefir verið lögð til
Boa Vista og sögunarmylla lief-
ir verið reist þarna. Enn frem-
ur járnsmiðja, rafmagnsstöð,
trésmíðaverkstæði, skólahús o.
fl. — Búist er við, að verka-
menn verði alls 6.000—10.000
þarna í dalnum, þegar fram-
kvæmdir eru komnar í fullan
gang.