Vísir - 07.08.1932, Blaðsíða 2

V 1 S I R
toHro«M(OisiEM
ÞAKJÁRN.
ÞAKPAPPI.
ÞAKSAUMUR.
Fyrirliggjandi.
fmskeyt
Kaupmannahöfn 6. ágúst.
United Press. - FB.
Eknian, stjórnarforseti Svíþjóð-
ar, beiðist lausnar.
Sænski forsætisráðherrann,
Ekman, hefir afhent konungi
lausnarbeiðni sína.
Stokkhólmi 6. ágúst.
United Press. - FB.
Lausnarbeiðni Ekmans.
Ekman, fyrv. forsætisráðh.,
mun á mánudaginn skýra frá
ástæðunum til lausnarbeiðni
sinnar, sem orðrómur liggur á
að standi í sambandi við Kreu-
germálin. Felix Hampin, fjár-
málaráðherra, liefir verið skip-
aður forsætisráðlierra.
Stokkliólmi 6. ágúst.
United Press. - FB.
Ekman forsætisráðherra fékk
í febrúarmánuði síðastliðnum
50.000 kr. frá Kreuger til
styrktar flokki sínum. Ekman
hafði áður neitað þessu fyrir
rannsókndrnefndinni í Kreug-
er-málunum, en ýmis atvik
neyddu hann til að meðganga
síðastl. föstudag.
Ann Arbor, Mich., í júlí.
United Press. - FB.
Veturseta á Grænlandi.
Leiðangursmenn frá Michi-
gan-háskólanum (í Ann Arbor)
fara í haust lil vetursetu i
Grænlandi. Fararstjóri verður
Ralþ Belknap, verkfræðingur
og jarðfræðingur. Hinir eru
námsmenn við háskólann, Max
Demorest, Evans Schmeling og
Herhert Gardner. Þeir ætla að
vera upp undir ár í Grænlandi
í nánd við Górnell-jökulinn.
Þeir ælla að vinna að jarð- og
veðurf ræð ilegmn athugunum.
Ennfremur ælla þeir að gera
uppdrátt af svæðinu fyrir norð-
an jökulinn.
Utan af landi.
Siglufirði 6. ágúst FB.
Búið var að verka hér í gær-
kveldi samtals 53.322 tunnur
síldar til útflutnings. Þar af
saltsild 32.047 tn., kryddsíld
6431 tn., sykursöltuð 1202 tn.,
sérverkuð 11.338 tn., fínsöltuð
og hreinsitð 1404 tn. Af
bræðslusíld voru komin á land
í morgun 00.000 mál til ríkis-
itræðslunnar, og 13.200 mál til
Hjaltalíns. — Um hádegi i gær
var húið að verka til útflutn-
ings á öllu landinu um 70.000
tunnur.
Óstilt veður og hrim síðustu
daga hafa hindrað herpinóta-
veiði. Þó komu nokkur skip í
gærkveldi og i nótt með síld,
sem þau höfðu veitt á Eyja-
firði. — Regn og norðangarri í
<lag. — Netabátar öfluðu lítið i
nótt. — Gullfoss lestar hér síld
í dag.
Siglufirði 6. ág. FB.
Um 70 norsk veiðiskip ligg.ja
hér inni í dag. Eftir viðtali við
þau er scnnilegt, að um (j()
norsk herpinótaskip salti utan
landhelginnar í suniar og liafi
til jjessa veitt og saltað um 700
tunnur á skip. Um 90 ei’lend
reknetaski]) eru við síldveiðar.
Meðalafli þcirra er 220—500
tn. Jiingíið til. — Nokkur norsk .
hei'pinótaskip eru farin heim
fullfermd. Margir Norðmenn
liafa selt aflann fyrirfram við
lágu verði. Dönsku síldveiða-
skipin veiða nú innan land-
iielgi á Eyjafirði, en liafa að
sögn fengið fyrirskipun urn að
greiða toll af þeim afla, sem
veiddur er innan landhelgi.
Rússneski speninn.
—o---
Rússar eru taldir ósínkir á
fé lil jieirra manna, sem lofa
að nota það til stjórnmála-und-
irróðurs í öðrum löndum. Hafa
því margir vandræðamenn, ó-
drættir og letingjar, sem ekki
nenna að vinna fyrir sér, geng-
ið á það lagið, að leita lil Rússa
um f járframlög til þess, að boða
kenningar þeirra með öðrum
þjóðuxn. Og ráðstjórnin tekur
öllum vel, þeim er skrifta fyrir
henni, sýna liið „rétta liugar-
far“ og sverja liollustu-eiðinn.
Því næst eru náungar þessir
gerðir út „með nesti og nýja
skó“ og sendir til lieimkynna
sinna, til þess að lioða trú kom-
múnista og undirbúa heims-
byltinguna.
Eins og menn vita hefir ófögn-
uður þessi borist hingað til
lands. Fáeinar landeyður, sem
ckki hefir tekist, sakir menn-
ingarleysis eða af öðrum svip-
uðum ástæðum, að vinna fyrir
sér með heiðarlégu móti, liafa
lagst á rússneska spenann og
jiykjast nú vera að vinna hér
að byltingu í anda „húsbænd-
anna“ þar ei'stra. Ganga mikl-
ax sögur af því, að piltar jiess-
ir hafi of fjár milli lianda, enda
liafði gloprast út úr einum
jæirra, að hin hlessaða stjórn-
mála-kusa jieirra Rússanna væri
bæði liámjólk og dropsöm. —
Gefa kommúnistar liér út blöð
og timarit og ber ekki á öðru,
en að gnóttir sé í búi hjá for-
sprökkunum, en orð leikur á
j)ví, að algengir flokksmenn sé
ekki aldir úr liófi. En j>eim er
ætlað áð bera mikla lotningu
fyrir forsprökkunum og Jilýða
skilyrðislaust öllu, sem fyrir j>á
er lagt. t
Sumir eru nú þeirrar skoð-
unar, að kommúnistar J)ér á
landi meini ekkert með gaspri
sínu. Hitt sé lieldur, að j>eir
verði að bera sig mannalega og
stofna lil uj>pj>ota og óspekta
annað veifið, svo að j>eir geti
sýnt „húsbændunum“ fram á,
skýrt og ótvirætt, að þeir vinni
j>ó fvrir mat sinum og sé ein-
lægt að l>æ>la við að undirbúa
bvltinguna. T. d. liafi uppþot-
ið á I)æjarsljórnarfundinum 7.
f. m. verið alveg nauðsynlegt
til j>ess, að fjársendingar að
auslan (þ e. frá Rússlandi eða
u m boðsmönn u m ráðs t jórnar-
innar í Svíþjóð eða Finnlandi)
stöðvuðust ekki. Er mælt, að
kommúnistum erlendis liafi
jiótt Jognið liér fullmikið, og
J)cnt forsprökkum liérlendra
lvommúnista á j)að, að við svo
búið mætti ekki standa. VAri
jafnvel liætt við, að spenanum
yrði kipt úr munni þeirra, ef
j)eir sýnfli elcki einlivern lit á
því, að vinna fyrir mat sínum.
Hafi j)á forsprakkarnir brugð-
ið við og stofnað lil óspektanna,
en j)ví næsl gerl „liúsbændun-
um“ grein fyrir tilhurðunum
og frammistöðunni og livergi
dregið úr. Kommúnistar liafi
verið Jjarðir til óbóta af æstum
skríl liöfuðstaðarins og mundi
ekki af veita, að lieldur væri
aukinn skamturinn eftir slíkar
meiðingar.
Hér verður ekki um það sagt,
livort j)etta muni rétt, en j)að
er ekki ósennilegt. Kommúnist-
ar liér geta ekki verið j>au hörn
eða óvitar, að jieim detti i lmg,
að j)eir sé j)ess megnugir, að ná
nokkurum tökum á jijóðinni.
Islendingar eru svo frábitnir
kommúnisma, ’sem mesl má
verða, og telja jæssa Rússa-
sinnuðu æsinga-pilta hrjóstum-
kennanlega aumingja. Það cr
og gersamlega vonlaust verk, að
ætla sér að snúa islenskri j)jóð
til landeyðustefnunnar eða
kommúnistískrar trúar. Þjóðin
istendur nálega einliuga
gegn áhlaupi slíkra pilta
— stendur eins og jarð-
fastur klettur. Hún horfir með
vanjióknan á j)essa anga - ji^ssi
pelabörn eða spena-snápa rúss-
neskrar J)öðlastjórnar, sem eru
að orga og sprikla og niða ut-
an í henni.
En „einhversstaðar lilýtur
maðurinn að versla“, eins og
karlinn sagði forðum. — Og
forspraklcar kommúnista liér á
landi munu liafa tekið að sér
að hoða ný og fráleit stjóm-
mála-trúarhrögð gegn því, að
j)eir fengi að Iiggja við rúss-
neska spenann og totta nægju
sína. — Það er liægur starfi
og fyrirhafnar-lítill. Og Jiættu-
litið mun J)eim finnast að standa
bak við fylkingu undirmanna
sinna, aðallega óþroskáðra ung-
linga, sem ski])að er fram til
upphlaupa og óláta.
Það er svo auðvelt að flýja
úr fylkingar-jaðrinum, ef á
þarf að lialda.
Hitler I Hamborg.
—o—
Niðurl.
Kæru félagar mínir, menn og
konur, tekur hann til ipáls. J?ið
hljótið sjálf að finna það, að viö
lifum á sögulegum tímamótum.
pann 31. júlí á að kjósa, og eg
er viss um, að meðal ykkar er eng-
inn, sem á þeim degi hugsar meira
um annað en það, að gerbreyta um
fulltrúa í Jjýska þinginu, fá nýja
stjórn, sjá ráðherrastólana skipaða
réttum mönnum. Við getum ekki
sagt í dag, að kosningarnar þann
31. júlí fari fram einungis vegna
síðustu 6 viknanna, sem yfir okkur
hafa gengið. Andstæðingar okkar
vilja binda sig við j>að að gaspra
um ráðuneyti von Papens. Við þurf-
um ekki að hliðra okkur við slíkum
umræðum, því að við erum eini
flokkurinn í landinu, sem höfum sið-
ferðilegan rétt til þess að dæma
um það, sem orðið er. En við mun-
um ekki láta umræðurnar um síð-
ustu 6 vikurnar J?urka út minning-
una um þjáningar síðustu 13 ára
(þ. e. síðan Hitler lióf pólitíska bar-
áttu). Fjandmenn okkar, sem hafa
svörtustu afbrot, er sagan þekkir, á
samviskunni, mundu ekki harma
það, þó að við gleymdum okkar
eigin baráttu í þessari kosningahríð.
peir hafa.lagt þjóðlíf okkar í auðn.
Hvar sem þið lítið á hér í pýska-
landi, er alt atvinnulíf lagt í rústir.
Eg man þá tíð, að jafnaðarmenn-
irnir þrumuðu yfir því, að kjötpund-
ið steig um 2 pfenninga, en nú gera
þeir ekki annað en væla yfir því,
að ráðuneyti það, sem stjórnar
pýskalandi, hefir skrifað undir 3
milliarda fjárgreiðslu. peir einu,
sem hafa rétt til þess að taka af-
stöðu gegn þessu framferði, erum
við, því að við höfum í 12 ár ver-
ið í andstöðu við þá fávisku og
glæpsemi, sem skaðabótapólitíkin
stjórnast af. Jafnaðarmennirnir,
sem fyrir tveim árum héldu, að
þýska þjóðin gæti greitt 130 milj-
arða, mögla nú undan þriggja
miljarða greiðslu. Og eg get full-
vissað þá herra um, að þessir 3
miljarðar verða aldrei greiddir.
Ekki af því að jafnaðarmennirnir
mögla nú. J?eir gengu inn á að
greiða 130 miljarða fyrir tveim ár-
um. Nei, heldur vegna þess, að hin
pólitíska stefna okkar er í uppsigl-
ingu og vegna þess, að við Nazist-
ar látum heiminn vita, að með
sigri okkar skulu skaðabótagreiðsl-
urnar hætta. í dag er ekki um
ráðuneyti von Papens né Gayls að
ræða, heldur um tvær stefnur,
stefnu kcmmúnista og stefnu okk-
ar Nazistanna. pað eru þær stefn-
ur, sem slagurinn stendur um. Ef
fjandmenn okkar bera okkur það á
brýn, að við þolum engan flokk
jafnfætis okkur, þá hafa þeir á
réttu að standa. Við viljum það
alls ekki. Við viljum losa þýsku
þjóðina undan því bclvunaroki að
dragast með 27—30 pólitíska
flokka. — Haldið þið að pýska-
lands eigi nokkurrar uppreisnar
von, meðan allir þessir flokkar
magnast hér í landinu? Nei, aldrei.
En við Nazistarnir viljum í staðinn
fyrir flokka borgaranna, iðnaðar-
manna, bænda, kaþólskra, öreiga,
mentamanna, mótmælenda og hvað
þeir nú allir heita, skapa einn
flokk, sem að eins viðurkennir
Pýskaland. Fjandmenn okkar
segja, að við getum þetta aldrei.
En við skulum geta það. Við skul-
um sýna þessum andstæðingum vor-
um, að enn á þýska þjóðin þá
fölskvalausu þrá í brjósti sér, að
lcsna við alla sníkjuflokkana. Og
eg er þess fullviss, að brátt mun
sólin aftur ljóma yfir pýskalandi,
þegar baráttu okkar er lokið. Okk-
ur er sama, þó að fjandmennirnir
vantreysi okkur, því að þegar einn
flokkur, sem fyrir 13 árum var
samtals 7 menn er orðinn 14 milj-
ónir, þá megum við fastlega vænta
þess, að öll þjóðin muni einn góð-
an veður dag fylla þennan flokk.
Eg hefi síðustu dagana séð, hvern-
ig miljónir manna hafa streymt til
ckkar, og ef fjandmenn okkar ætla
sér að hefta framgang okkar með
lygum eða bakmælgi, þá er það um
seinan. peir geta heldur ekki bælt
ckkur niður með ofbeldi. peir geta
ekki leyft sér að vænta undirgefni
af okkar hálfu. Eg er viss um, að
næstu kosningar munu færa okkur
nýja möguleika og aukin réttindi.
Eg er viss um, að við Nazistar
göngum hér af hólmi með glæsileg-
an sigur. Og ef þýska þjóðin þekk-
ir sinn vitjunartíma og kann að
gera skyldu sína við næstu kosning-
ar, mun árið 1932 ráða tímamót-
um í sögu hennar.
Eg kem ekki til ykkar, háttvirtir
kjósendur ,eins og betlari. Eg kem
ekki til ykkar eins og draumóra-
maður. Eg kem vegna ykkar
sjálfra. Afsökun mín er baráttan
fyrir velferð ykkar sjálfra og sú
staðreynd, að á 13 árum hefi eg
megnað að safna 14 miljónum
manna úr öllum flokkum og af öll-
um stéttum undir merki okkar.
Núna blossar flokkahatrið allsstað-
ar. En sú kemur tíð, að þýska
þjóðin mun fylkja sér um eina
hugsjón. Og þá munu menn vera
hissa á því, að hún hefir lotið svo
lágt að líða innbyrðis hatur og
flckkadeilur.
pann 31. júlí göngum við til
kosninga. Munið þá að gera skyldu
ykkar. Lítið á atvinnuvegi ykkar.
Lítið á rústirnar, sem alstaðar
mæta augum ykkar og látið þær
segja ykkur, hvernig þið eigið að
kjósa. Standið hugrökk og einbeitt,
það er alt og sumt, sem eg krefst
af ykkur, og það sem eg skal lofa
ykkur er, að barátta okkar skal
halda áfram, hverju sem tautar.
Ef við berjumst öll hinni góðu
baráttu, sem að endingu mun sam-
eina dreifða krafta okkar í eina
bróðurlega heild, þá mun dómur
sögunnar réttlæta baráttu okkar.
Og þið öll, sem fylkið ykkur undir
merki okkar getið sjálf sagt:
Eg barðist þá líka með. —
Hitler þagnar, stígur niður af
ræðupallinum og gengur hægt í átt-
ina til bílsins, sem bíður. En mann-
fjöldinn Iirópar: Lengi lifi Hitler,
foringinn. Alla leið að bílnum er
hann hyltur, og fagnaðarlátunum
linnir ekki fyr en næsti ræðumaður
er stiginn upp á ræðupallinn.
Hér hefir verið reynt að endur-
segja í fám höfuðdráttum ræðu
Hitlers í Hamborg þann 20. júlí.
Svipaðar ræður heldur hann um
alt jTýskaland þessa dagana. I
í morgun var hann í Lúneburg og í
kveld verður hann sennilega í Kiel.
Uti á landsbygðinni meðal bænd-
anna hefir hann yfirgnæfandi fylgi,
cg hvar sem hann kemur, eykst
fylgi hans stórkostlega. Miðstéttirn-
ar streyma undir fána Nazistanna.
pær hafa alt að vinna, en engu að
tapa, og þegar þessi mikli ræðu-
maður kemur fljúgandi, þessi póli-
tíski trúboði, sem áreiðanlega held-
ur að hann sé af forsjóninni sendur
til þess að sameina þýsku þjóðina
til endurreisnar, þá streyma menn
að og lilusta og æpa. En hvað get-
ur Hitler? Getur hann læknað við-
skiftakreppuna? Er hann svo fávís
og einsýnn, að hann trúi því, að
hann geti annað en í mesta lagi
breytt um stefnu, án þess að stýra
út úr ógöngunum? Hvers er að
vænta af manni, sem ekki kannast
við neitt fólk nema eina einustu
þjóð? Hvað geta slíkir pólitískir
spámenn, sem reka starfsemi sína
eins og trúboð annað en gasprað á
fundum og æst fávísan lýð, sem öllu
trúir, til fylgis við sig? En það vill
svo til, að fjandmennirnir eiga örð-
ugt um vik. Hitler getur deilt á alt
hér í landi með nokkurum rökum;
það getur nefnilega hvert barn.
Neyðin hérna hrópar til himins.
Ástandið er orðið óþolandi. Og í
sjálfu sér er Adolf Hitler, Austur-
ríkismaðurinn, sem barðist með
pjóðverjum í stríðinu og hefir nú
að því er virðist helgað líf sitt
þýskri hugsjón, fyllilega verður sam-
úðar þýskra kjósenda. Auk þess
á hann sér hreinan feril að baki og
persónulega verður ekki á hann
deilt. Hann er ræðuskörungur, sem
getur undirbúið jarðveginn og jafn-
vel ráðið heilum kosningum. Hann
kann að hrífa áheyrendur, og það
er örðugt að gleyma honum, ef
maður hefir heyrt hann halda ræðu.
En framtíðin verður að svara því,
til hvers barátta hans kann að
leiða. pví verður vitanlega ekki
svarað við þýsku kosningarnar
þann 31. júlí 1932.
Hamborg, 20. júlí 1932.
Sigurður SI(úlason.
J