Vísir - 20.08.1932, Blaðsíða 3

V I S I R
1932, er skrásett „Sogsvirkjunin,
h.f.“ Heimili félagsins og varaar-
þing er í Reykjavík. Tilgangur fé-
lagsins er að gera rannsóknir um
byggingu vatnsafísstöðva á íslandi
til raforkuframleiðslu, byggja slík-
ar stöðvar og reka þær og annari
skyldan atvinnurekstur. Stjórnend-
ur félagsins eru: Sigurður Krist-
insson, forstjóri, Svavar Guð-
mundsson, bankaráðsformaður,
Hjalti Jónsson, forstjóri, Jón Ól-
afsson, bankastjóri, Sigurður Jón-
asson, framkvæmdarstjóri. Vara-
stjórncndur eru: Tómas Tómasson,
forstjóri og Lárus Jóhannesson.
hrm. Sigurður Jónasson er for-
maður stjórnarinnar.
Gengið í dag.
Sterlingspund ......Kr. 22,15
/Dollar ............— 6.39
100 ríkismörk.......— 152.64
— frakkn. fr.....— 25.25
— belgur .......... — 88.86
— svissn. fr.....— 124.91
— lírur.......... -— 32.98
— pesetar ......... — 51.69
— gyllini ....... -— 258.26
— tékkósl. kr....— 19.06
— sænskar kr. ... — 113.94
— norskar kr.....— 111.10
— danskar kr. .... — 118.01
Gullverð
isl. krónu er nú 58.37.
Meistaramót í. S. I.
hefst i kveld kl. 6 á íþrótta-
vellinmn. Bestu íþróttamenn
landsins keppa. Keppendur frá
Vestmannaeyjum eru 9 talsins,
alt fræknir menn. -- I kveld
verður lcept í stökkum, köstuin,
sprettlilaupum og 5 kilómetra
hlaupi. 1 5 kílómetra lilaupinu
keppa þeir m. a. Karl Sigur-
hansson úr Vestmannaeyjum,
Magnús Guðbjömsson og Odd-
geir Sveinsson. Verður hlaupíð
án efa Skemtilegt og mun marg-
an fýsa að sjá liver bei sigur
úr býtum.
Gagnfræðaskólinn
i Reykjavík starfar frá 1. okt.
til 1. mai. Sjá augl. í blaðinu.
Gamla Bíó
sýnir i fyrsta sinn i kveld
kvikmyndina „Hjartadrotning-
in“. Er það þýsk tal- og söngva-
kvikmynd. Aðalhlutverk leika:
Walter Jansen og Liane Haid.
K. P. U. M. og K. P. U. K.
fara suður í Kaldársel á morgun,
ef veður leyfir. Þar verður almenn
samkoma, söngur og hljóðfæra-
sláttur. Kaffi fæst í selinu. Ferðir
app j selið frá húsi K. F. U. M. í
Hafnarfirði eftir kl. 1. Sjá augl.
Áheit á Strandarkirkju,
afhent Vísi: 2 kr. (gamalt á-
heit) frá F. B., 5 kr. frá kerl-
ngu, 2 kr. frá N. N.
Til Hallgrímskirkju í Saurb*:
Gjöí frá síra Eiríki Helgasyni,
Bjarnanesi, 6 kr., frá sama fyrir
seld rit 40 kr., írá síra Halldóri á
Reynivöllum fyrir seld rit 8 kr. •—-
Með þöklatm meðtekið. -—
E. Thorlacius.
Cftvarpið í dag.
10,00 Veðurfregnir.
12,15 Hádegisútvarp.
16,00 Veðurfregnir.
19.30 Veðurfregnir.
19,40 Tónleikar (Útvarps-
tríóið).
.20,00 Klukkusláttur.
Grammófóntónleikar:
Symphonia nr. 8, eftir
Beethoven.
20.30 Fréttir.
Danslög" til kl. 24.
Símskeyti
—o—
Madrid 19. ágúst.
United Press. - FB.
Frá Spáni.
Þjóðþingið hefir, nteð 262 at-
kvæðmn gegn 14, samþykt
eignarnámsfrumvarpið. Sam-
kvæmt því er ríkisstjórninni
heimilað að gera upptækar
jarðeignir þeirra manna, sem
þátt tóku i uppreisnartilraun-
inni þ. 10. ágúst.
Vínarborg, 20. ágúst.
United Press. - FB.
Schober látinn.
1 Látin er Schober fyrrverandi
kanslari. Banamein ,hans var
hjartabilun. Hann lést í Baden.
Deilnr nm kvikmpdír.
—o—
London í ágúst. FB.
Það er alkunna, hve ntiklmu
vinsældum kvikmyndir eiga að
fagna meðal ahnennings. Áhrif
kvikmyTidanna em orðin svo
mikil og víðtæk, að það er al-
varlegt ihugunarefni, livort þeir,
sem ráða vfir kvikmyndafram-
leiðslunni hafa eigi of mikil
ráð um það, itvað almenningi
er boðið á þessu sviði, þegar
tekið er tillit til þess, að kvik-
myndir, sem hafa verulegt
menningargildi og fræðslugildi,
eru tiltölulega fáar. Fyrir nokk-
ururn mánuðum skrifaði Mr. F.
S. Smythe helstu blöðunum í
landinu og kvartaði yfir því, að
sér væri ógerlegt að fá nokkurt
kvikmyndaleikliús til þess að
sýna kvikmynd, sent hann hafði
tekið á göngunni upp Mount
Kamet (Kamet-fjall) i hreska
Himalaya-leiðangrinum í fyrra.
Hafði þvi verið borið við, að
fólk myndi ekki vilja sjá mynd-
ina, af því að ekki væri nein-
um ástaræfintýriun inn í liana
fléttað. Út af þessu var mikið
unt þetta rætt í blöðunum og
réttmætar ásakanir komu frarn
um það, að haldið væri að fólki
og reynt með öllu móti að gylla
fyrir fóllci ltvers konar kvik-
myndum, gersamlega snauðum
að menningargildi, þótt oft
væri í ginnandi umbúðum, en
kvikinyndir af leiðangursmönn-
um, sem legði lif sitt í hættu,
til þess að auka þeldkingu þjóð-
anna, væri taldar ósýnandi. Var
í þvi sambandi bent á, að það
væri beinlinis skylt að vinna að
þvi, að smekkur fólks batnaði,
en tekki að vinna að því, að
hann spiltist, sent nú er oft gert,
með skrumauglýsingúm og
skrum-meðmælum um 'fánýtar
kvikmyndir.
Umræður þær, sem urðu um
Kamet-myndina, urðu til þess,
að Bretlandskonungur hauð Mr.
Smythe að konta til Bucking-
ham-liallar- og sýna liana þar.
1 þessu var vitanlega mikið aug-
lýsingargildi fólgið fyrir kvik-
myndina, enda fór nú svo, að
ganga Mr. Smythe til þéss að
koma kvikmyndinni áleiðis, fór
að verða greiðari. Kvikmyndin
var síðan sýnd i The Polytech-
nic Theatre og ráðstafanir voru
gerðar til þess að sýna liana al-
menningi víðsvegar um iandið.
Til þessa hefir kvikmvndinni
hvervetna verið vel tekið, en
fullreynt er ekki enn, hvemig
undirtektir almennings verða.
Sýning þessarar inerku kvik-
mvndar er af sumum talin próf-
steinn á smekk bresks álmenn-
ings. Er almemiingur reiðubú-
inn til þess að snúa baki við
liinum menningarsnauðu, efnis-
lausu gleðilífsmyndum og slik-
um, sem auk þess draga upp
j’yrir mönnurn ósannar myndir
af lífinu, og hafa ill áhrif? —
Er almenningur reiðuhúiim til
iess að meta það, sem betra er,
almenningur í Bretlandi og al-
menningur urn heim allan, sem
tekið hefir við öllu þvi, sent
j ramleiðendurnir liafa rétt
mönnum? Þannig er spurt af
þeim, sem vilja hefja kvik-
myndaiðnaðinn til þeirrar virð-
ingar, sem hann ætti að njóta,
og knýja framleiðendurna til
þess að bjóða það, sem þeim
væri sæmd að bjóða almenningi
til sýnis, smekkltætandi, fræð-
andi og göfgandi kvikmyndir,
og gera sitt til að almenningur
læri að meta kvikmyndir sem
Kamet-myndina að verðleikum.
(Úr blaÖatilk. Brctastjórnar).
Hver er maðnrmn?
Fisksalan á götnnnm.
Það liefir verið ritað um götu-
rykið í blöðin, hvað mikil óholl-
usta og jafnvel bráð liætta geti
af því stafað, bæði fyrir böm
og fullorðna, og er það síst að
ástæðulausu. Þar ægir mörgu
saman af hættulegum efnum,
bæði frá nxönnum og dýrum.
Það er fisksalan á götunum,
sem eg vildi minnast á í sam-
bandi við göturykið. Væri ekki
nauðsynlegt að taka hana til
íhugunar. Það er viðbjóðslegt
að sjá vagna og börur með nýj-
um fiski, sundurskornum lúð-
um, og fiöttum saltfiski, og
fólk alt í kring. Oft sést ekki
iitur á fiskinum fyrir ryki sem
á hann sest, ef nokkur vindblær
er i lofti. Jafnvel þó logn sé,
þyrlast rykið undan bílum, sem
þjóta fram hjá þessurn sölu-
stöðum. Þtama læækja menn
kringtun fiskilátin, svo þorna
lirákamir í liituiii og gerlar
berast i rykinu á fiskinn og
fólkið. — Eg hefi lieyrt suma
segja, að þetta sé ekki svo
hættulegt, því að fiskurinn sé
þveginn og soðinn, og þá drep-
ist gerlamir. Þetta getur verið
satt að nokkum leyti. En get-
ur ekki verið sama tilfellið með
fiskinn eins og bamaleikföngin
á götunum. Fólkið tekur á fisk
inum með höndunum, og geta
þá ekki gerlarnir borist í
föt fólksins, og inn á heimilin,
og þannig orðið liættulegir fyr-
ir börn og fullorðna? Svo kem-
ur fleira til greina með fiskinn,
sem ekki er máske eins hættu-
legt, en þess vert að atliuga.
Þegai' hitar eru, þá soðnar fisk-
urinn i ílátunum og grotnar í
sundur á stuttum tíma. Það em
nægilega margir sölustaðir að
minsta kosti í uppbænum, þar
sem fiskur er seldur í þrifaleg-
um sölubúðum, flestar þeirra
hafa síma og sendisveina, svo
þessi götusala er með öllu
óþörf.
Vill ekki heilbrigðisnefnd
borgarinnar í samráði við bæj
arstjórnina taka þetta mál til
íhugunar og afnema jiessa ó
þrifalegu og hættulegu götu
sölu. Hún er bænum til skamm-
ar og eg hygg til skaða.1
B.
Bnt ti iDglpa f V Isi.
Eg sá trúmálagrein i Alþhl.
25. þ. m„ sem stóð Sæmundur
neðanundir. En föðurnafninu
var slept. En hvort höfundurinn
skammast sín fyrir föðurnafn
sitt veit eg ekki. Eða hann hefir
skammast sín fyrir að setja sitt
eigið nafn undir greinina sem
er öllu sennilegra, þvi að grein-
in var bæði höf. og blaðinu til
istórrar skammar.
En þá finst mér miður heið-
arlegt af höfundi að setja ann-
ars manns nafn undir greinina,
ef hann liefir skamast sín fyrir
að setja sitt eigið nafn undir rií-
smið shia.
Af því eg hefi stöku sinnum
birt trúmálagreinar i blöðun-
um, þá getur verið að suma
hafi grunað að eg liafi skrifað
jjessa grein, þó eg liafi aldrei
birt trúmálagrein í Alþýðubl.
Eai eg vil ógjarna að fólk haldi,
að eg liafi skrifað þessa grein,
sem eg hefi þegar minst á.
Og eg vil mælast til þess, að
höfundurinn, hver sem liann er,
skrifi sitt rétta nafn og föður-
nafn undir þær greinar, sem
liann skrifar hér eftir, svo þær
verði ekki eignaðar öðrum en
honum sjálfum.
Eg var hissa á, að nokkurt
blað skvldi vilja birta svona
grein, þó mér finnist stundum
ástæða til að lialda, að Alþýðu-
blaðið verði öllu fegið, sem
saurugt er. Þó mun það síst
verða til þess, að hæta hag al-
þýðunnar.
Hvernig skyldi höfundnrinn
hafa fengið það inn í sig, að S.
Á. Gíslason „tryði á djöfulinn“!
Liklega liefir engin góð vera
skotið honum því í brjóst. Mér
finst frekar ástæða til að lialda,
að þeir trúi á djöfulinn, sem
blóta mikið, eins og svo sorg
lega rnargir ísl. gera. En eg hefi
ekki orðið var við, að S. Á.
Gislason blótaði að jafnaði.
Af þvi að höfundurinn
er svo vel heima í goðafræði,
eins og greinin ber með sér, þá
veit Iiann likl. að orðið „hlótá
þýðir sama og fórna. Svo það
má segja að þeir sem blóta,
fórni djöflinum því, sem þeir
blóta, hvort heldur J>að eru
menn eða málleysmgjar, sem
blótað er, hkt eins og þegar
heiðingjamir eru að fórna til
að sefa reiði sinna imynduðu
guða. En þetta er sá löstur á
Jijóðinni, sem allir sannir Isl.
ættu að leggjast á eitt með að
útrýma.
Frá lijartanu korna vondar
hugsanir, morð, liórdómur,
frillulífi, þjófnaður, ljúgvitni,
lastmæli. Þetta er það, sem
saurgar manninn, segir Jesús.
(Matt. 15: 19—20). Og Jtetta er
Jiað sem gerir mennina ófar-
sæla um tima og eilifð. En Jesús
kom í heiminn til Jiess, að
frelsa mennina frá allri synd
og öllu sem getur gert oss ófar-
sæla um tíma og eilifð. Ef vér
liöfum nógu sterka trú á frels-
arann, þá getum vér losnað við
alt Jietta, sem saurgar oss. Þvi
Jesús kom í lieiminn til þess að
niðurbrjóta verk djöfulsins. En
alt, sem saurgar manninn eru
verk djöfulsins, og keniur frá
honum inn í mannshjartað. Og
til J)ess varð Jesús að fórna lífi
sinu fyrir oss mennina, að blóð
hans gæti hreinsað syndina úr
hjörtum mannanna.
Eg held að Ás-hjónin hafi
svo oft vitnað um frelsarann
og gert grein fjnrir trii sinni á
hann, að öllum, sem þekkja
J)au eitthvað, ætti að vera J)að
ljóst, á hvern þau trúa, svo aS
engin ástæða sé til að skrifa um
J)að i blöðin, að þau trúi á djöf-
ulinn.
p. t. Siglufirði, 31. júli 1932.
Sæmundur S. Sigfússon.
Esperanto og almennlngnr.
Einmitt nú á þessum atvinnu-
leysistimum fer mörg stund
fyrir litið eða ekki neitt, sem
betur væri notuð til einhvers
gagns, t. d. til að kynna sér al-
heimshjálparmálið esperanto.
Frá þvi fyrst að esperanto
birtist almenningi árið 1887,
hefir það altaf mmið á jafnt og
Jætt að því takmarki að verða
allieims-hjálparmál, J). e. a. s.
það mál, sem allir menn læri
auk móðurmálsins. Esperanto
er nú mjög víða kent sem föst
námsgrein við ýmsa skóla er-
lendis, en J)ó enn víðar sem
frjáls námsgrein, og verður að
sjálfsögðu ekki langt að bíða
þess, að svo verði einnig hér á
íslandi.
Esperanto liefir Jægar náS
allmikilli útbreiðslu sem versl-
unarmál og auglýsingarmál, og
nota ýms meiri háttar vöruhús
og verslimarfyrirtæki það mjög
rnikið; einnig er esperanto mik-
ið notað á ýmsmn alþjóðafund-
um og ráðstefnmn, þar sem
margir menn koma saman af
ýmsmn þjóðflokkum, talandi
mismtmandi tungur, t. d. notar
Þjóðabandalagið esperanto
mjög mikið, og segir m. a. svo
í skýrslum J)ess, að esperanto
sé fjórða málið i röðinni að al-
Iieimsnotagildi og er þá langt
jafnáð.
Bókaútgáfa er mikil og bóka-
val fjölhreytt á esperanto, og er
óliætt að fullyrða, að esperanto
hafi nú J)egar upp á að bjóða
bækur við flestra hæfi; einnig
er gefið út á esperanto fjöldi
blaða og tímarita, öll mjög vel
og læsilega rituð.
Esperanto er tvímælalaust
lang auðlærðasta mál sem enn
Jækkist, en fulikomlega eins
skýrt og önnur mál.
Þess mtm ekki langt að bíða,
að esperanto verði J)að málið,
sem allir læra auk nióðurmáls-
ins, jafnvel liér á Islandi, enda
mun kappsamlega verða unnið
að því af íslenskum esperant-
istum, H. Þ. J.
Norskar loftskeytafregnir.
Osló, 18. ágúsl. NRP. — FB.
Á fundi livalveiðafélagsins
Sandefjord í gær var tilkynt, að
ensk-norska félagið, sem ræður
yfir Sven-F oyn-hvalveiðaleið-
angrinum háfi selt Unilever Co.
15,000 smál. af livallýsi af fram-
leiðslu næstu vertiðar fyrir 10
sterlingspund smálestina. Sam-
lcvæint blöðum i Tönsherg hefir
J)að vakið óánægju, að nýtt
hvallýsi er selt fyrir Jxdta verð.
Öll norsku livalveiðafélögin, að
einu undanteknu, hafa nú kom-
ið sér saman um, að selja ekki
hvallýsi nema hærra verð fáist
en 10 sterlingspund á smálest.
Ákveðið hefir verið að skipa
nefnd maniia, sem á að koma
fram með tillögur um frekari
samvinnu að þvi er snertir sölu
á livallýsi. I byrjun september-
mánaðar verður haldinn auka-
aðalfundur i hvalveiðafélaginu
Hektor til þess að ræða um
samband félagsins við hið
breska „systurfélag“ sitt.
Standa umræður J)ær, sem fram