Vísir - 29.10.1932, Blaðsíða 2

Vísir - 29.10.1932, Blaðsíða 2
V I' S-1' R toMamaMs QlsemÍVÉ Símskeytt -o— Heildsölubirgöir: Appelsínnr - Epli - Lankur. Prímos - ofninn. Gefar mikinn hita. Logar hávaðalaast, reyklanst og lyktarlaust. Notar einn liter stelnolín I 10 stonðir. K08TAR 25 KR Senðnr gegn póstkrðfo. Þðrður Sveinsson & eo. | SigurSnr Þórðarson | fyrrum sýslumaður Mýramanna og Borgfirðinga, andaðist að heimili sinu hér i hænum 16. j). m. eftir langvinn- an sjúkleik. Hann hafði mælt svo fyrir, að lík sitl yrði ekki jarðsctt liér, lieldur scnt til Kaupmannaliafn- ar og bálsctt þar, en askan flutt hingað og látin í islenska mold. -— Líkið var sent til Kaup- mannahafnar á Gullfossi 25. ]). m. Sigurður Þórðarson fæddist að Litla-Hrauni við Eyrarbakka 24. des. 1856. Voru foreldrar hans Þórður kammerráð Guð- mundsson, sýslumaður í Ámes- sýslu, og kona hans, Jóhanna Andrea, f. Knudsen, ein liinna nafnkunnu Knudsens-systra. Er sú ætt alkunn og merk. Þórður sýslumaður var ísfirskur að kyni, sonur Guðmundar Ketils- #onar, verslunarmanns á ísa- firði, og Sigríðar Helgadóttur, prests að Evri i Skutilsfirði Einarssonar. Að loknu námi var Þ. G. um hríð skrifari hjá Bardenfleth stiftamtmanni, en gegndi siðan ýmsum embætt- um: sýslumaður í Veslmanna- eyjum, sýslufn. i Gullbringu og Kjósarsýslu og jafnframt bæj- arfógeti í Reykjavík, oft settur yfirdómari. Hann hélt Árnes- sýslu frá 1850—1867, en lét þá af embætti og andaðist í Reykja- vík í bárri elli (19. ágúsl 1892). Sigurður Þórðarson ójst upp með foreldrum sínum, gekk i Lalínuskólann og varð slúdcnt tæplega tvítugur að aldri, vor- ið 1876. Næsta vetur mun liann hafa verið kennari á Iiskifirði, hjá Tuliniusi kaupmanni, en sigldi j)á til háskólanáms í Kaupmannahöfn og lagði stund á lögfræði. Hann lauk embættis- prófi í lögum 1885, en ári síð- ar varð hann sýslumaður í Mýrasýslu og Borgarfjarðar og sat í því embætti tæp 30 ár. Hann keypti Arnarholt i Staf- holtstungum og setti j)ar hú saman. Jörðin er ein hin feg- ursta og besta í héraðinu og sat sýslumaður liana prýðiiega. Búið mun aldrei hafa verið sér- lega stórt, en einstakur myndar- h gur á öllu. ívrafðist sýslu- maður þess af mönnum sinum, að vel væri um alt gengið og vel farið með allar skepnur. Hann var mikill dýravinur, þó að liann flíkaði því ekki mik- ið, fremur en öðrum tilfinning- um sínum, og j>ótti hin mesta Ósvinna, að menn færi illa með skepnur. Sigurður sýslumaður var ó- kvænturalla ævi, en systur hans stóðu fyrir búi með honum, og þó lengst frú Margrét, ekkja síra Páls heitins Sigurðssonar, hins þjóðkunna prests í Gaul- verjabæ. Er liún enn á lífi, há- öldruð, komin nokkuð yfir ní- rætt. Sigurður Þórðarson var ágætt yfirvald. Hann mun hafa verið góður lagamaður og gott var til hans að leita í vandamálum, að vitni kunnugra manna. Hann var ávalt heill og óskiftur, ó- hvilcull, ráðliollur og góðgjarn. Hann var yfirvald í anda hinn- ar fornu tíðar og kunni þvi bet- ur, að alþýða manna mæti vald- ið og bæri fyrir j>vi nokkura virðingu. En liann var ekki refs- ingasamur. liann fór yfirleitt vel með valdið og krafðist j)ess al' sjálfum sér, að ekki íélli blettur á embættisheiðurinn. Og það er lika áreiðanlegt, að skjöldur hans var lireinn og óflekkaður alla tíð. Hann var hverjum manni reglusamari í störfum og kunni illa flaustri og hroðvirkni. —- Mælt er, að Magnús landshöfð- ingi Stephensen hafi talið liann einn hinna allra bestu og reglu- sömustu sýslumanna. Sigurður Þórðarson tók all- mikinn j)átt i stjórnmálum og var talið, að hann hetði oftar en einu sinni ráðið að mestu þingmannskjöri í Mýrasýslu. Hann var manna kappsamast- ur, þar sem hann lagðist á sveií, og lét ekki hlut sinn að óreyndu. Hann hefir ritað allmikið uni stjórnmál og þykir ekki lilýða að rifja upp efni j)ess hér. Hann var prýðilega ritfær maður, á- deilinn nokkuð og liarðskeytt- ur i gai’ð andstæðinga sinna, og gerðist ærið hölsýnn um hag lands og j)jóðar hin síðari árin. — Hann var manna geðríkast- xu* að eðlisfari og konx sá þátt- ur skaplyndisins mjög fram í ritum hans. Sigurður Þórðarson var list- elskur maður. Sérstaklega hafði liann nxikið yndi af söng og hljóðfæraslætti og var vel dóm- hær á j)á hluti. En ekki íanst honum til um alt sönglistar- gutl, enda stefndi Iiugur hans hátt í þeim efnum. Hann var glæsilegur maður á yngri árumv fríður sýnum, vart mcðalmaður á hæð, jxrek- inn og karlmannlegur. Gleði- maður mun liann hafa verið nokkur framan af ævinni, en Jxó hófsamur jafnan. Síðustu ár- in í Arnarholti var hann orðinn stirður og þungur til ferðalaga, enda sjaldan heill heilsu. Hann fluttist til Reykjavíkur 1915 og dvaldist hér upp frá því. Var um eitt skeið lögfræðilegur ráðunautur Landsbankans, en hafði látið af þeim störfum fyr- ir nokkurum árum, sakir van- lxeilsu, Sigurður 'Þórðarson var greið,- vikinn nxaður og mun hafa tek- ið nærri sér, að synja unx hjálp nauðleitarmönnum, er til lians sóttu. Hann var talinn allvel cfnum búinn, er hann lét aí embætti, en mjög ixiunu þau efni liafa verið til jxurðar geng- in, er hann féll i valinn. Með Sigurði sýslumanni Þórðarsyni cr góður máður til moldar genginn, mikilhæfur maður og merkilcgur fyrir margra hluta sakir. Hann var ríklundaður héraðs- höfðingi og virðulegur fulltrúi hins forna embættisvalds, sem nú virðist vera að liða undir lok hér á landi. Riga,. 29. okt.. Unitcd Press. - FB. Viðskifti Breta og Lettlendinga.. Nefiid manna leggar innan skamms a,f 'stað til London íil þess að serma um vihski ftamál viö Bretastjórn iyrir hönd ríkisstjórti- arinnar í Lcttlandí. London, 29. okt. United Press. - FB. Uppþotsmenn dáemdir. Menn ])eir, sem valdir voru aö óspektunum í Iok Rydepark- fundarins í gær, hafa fengi'ð mis- munandi dóma. Nokkrir sluppu með lágar sektir, aðrir voru dæmd- ir í alt aö misseris fangelsi, eti einn jæirra, sem handtekinn var, var sýknaður. Britssel. 29. okt. Uniterl Press. - FB. Þingrof í Belgíú, Báðar deildir J)jóðj)ingsihs voru rofnar í dag og fara nýjar kosn- mgar fram }). 27. nóvember. París 29. okt. United Press. - FB. Afvopnunartillögur Frakka. Fulltrúadéild þjóSþingsins hef- ir meS 430:20 atkvæSum fallist á afvopnunartillögur ríkisstjórnar- innar i aSaiatriðuni, en aSalmark- nii'ð hennar með tillögunum er aö koma á öruggu hermálakerfi; sem Evrópuríkin fallist á sameigin- lega. M. a. er gert ráð íyrir stutt- iim herþjónustutíma í skylduher- })jónustu, en bannaS að hafa her- liS, er i séu menn, er hafa her- mensku a8 atvinnugrein. Er gert ráS fyrir, aö ríkisvarSliSiS j)ýska (Reichswehr) verSi banna'S. Al- J)jóSaeftirlit á aS hafa meS her- málurn og eiga j)eir, setn eftirlit- ið hafa með höndum, aS hafa rétt- indi til aS framkvæma hvers kyris athugánir í sambandi við eftirlit.;- starfsenxi sína. Um þaö bil 150 jhngmenn greiddu ekki atkvæSi. Osló, 27. október. NRP. - FB. Norskar loftskeytafregnir. FuIIlrúar á fundi iðnaðarsaiu- hands Norðurlanda, er haldinn lxefir verið hér undanfarna daga, sainþyktu einróma ályktun jxess efnis, að Norðui’lönd ætti fram- vegis að vinna að viðgangi frjálslegrar verslunarstefnu. CJtan af landi ísafirði 29. okt. — FB. í fyrrakveld rákust tveir bátar fyrir utan Hnífsdal. Var annar ]>eirra Samvirjnufélagsbáturinn Gunnibtjörn, er var á léiS til fiskj- ar, en hinn Þorsteinn SvörfuSur, er var á leiS' norðan frá SiglufirSi. Sökk Þorsteinn sanxstundis svo skipsverjar björgúðust meS naum- indunx yfir í Gunnbjörn, er ekki sakaði. Prófum er ekki lekiS út ar árekstrinum. Fremur tregnr afli að undan- förnu. Mestailur fiskur settur í ís. Enskur botnvörpungnr á vegum Samvinnufélagsins fór héðan i gærkvekli meS 60 smálestir. Sur- ])rise fró o.innig í gærkveldi meS fisk frá Bolyíkingum og Hnífs- dælum. HávarSur seldi afla í Grimsby i gær fyrir 1200 sterlingspund. Skúmsstaðakirkja 0 fl. Dr. Hanr.es Þorsteinsson stend- tu enn á þvi fastara en fótunum, a'S Einar Herjólfsson hafi veriS íslendingur og veriS veginn á SkúmsstöSum í Landeyjum, sbr. grein hans i Vísi 25. }>. m. Engiu ný rök, sem teljfmdi séu, hefir hann dregið frant í Jiessart seinni grein sinni. Snýst ntál hans aS all- miklu leyti um þaS aS sýna frant á. hve lítt kunnur staSur Skúms- staðir á Eyrarbakka hafi veriS og dregfttr nú jafnvel í efa, að |>ar hafi nokkur kirkja verio, þaS sé „aöeins óáreiSanleg munnmæli (meSal Eyrijekkinga)“. ÞaS er nú aS vísti rétt, a'ð fornar heimildir íslenskar nefna ekki þessa kirkjtt, ]>aS eg veit, en vafalaust jtykir j)ó, aS kirkja hafi veriö j)ar og verS- ur jjví ekki mótmælt. Ert ástæöan til J>ess, aS svo fátt er unx þetta ktmnugt, er J)ó ofboö ljós og vil eg leyfa ntér a'ð benda dr. H. Þ.. á hana. Þaö gildir sama um kirkj- una á SkúmsstöSum á Eyrar- bakka eins og kirkjuna í Hafnar- firSi og aö Gásum í EyjafirSi; þær voru allar útlendingakirkjur og lágu ekki undir íslensku bisk- upsstólana, heldur þann erlendan biskupsstól, sem hlut átti aö máli. Þe'ss vegna eru kirkjur þessar svo lítt kunnar sem raun er á, engir máldagar jteirra til eöa önnur gögn. ÞaÖ er skamt síSan menn vissu yfirleitt 11111 jtessar. útlendu kirkjur, t. d. Hafnarfjaröarkirkju. Sú kirkja var j)ó meS koparjmki og munu fáar kirkjur haía veriö svo vandaöar hér á landi (sbr. Skrá um tslensk skjöl i erlendum söfnum, bls. 107; x Landsbóka- safni). Kirkjan á Gásurn hefir veriö grafin út og tnæld; hefir hún veriö 20 álnir á lengd..8Vá alin á breidd og kórinn 6\6 álnir (Árbók, Fornleifafélagsins 1908, bls. 7). ÞaS er ])vi eigi víst, aö Skúmsstaðakirkja hafi verið „eitt- hvert kirkjukríli — eins og t. d. í IiafnarfirSi" svo sem dr. H. Þ. segir í fyrri grein sinni. Um stærS Hafnarfjarðarkirkju er ekkert kunnugt og j)ví síSur um stærS Skúmsstaöakirkju. Dr. H. Þ. veit ekki nema J>ær hafi veriS meSal- kirkjur eSa vel jtaS, sbr. stærð Gásakirkjtt. Hattn getur ekkert r.m j)aS fulíyrt, fremur en aSrir menn. SömuleiSis er ósennilegt, aS kirkjur þessar hafi veriS lítt kunnar á sinni tíS. Þvert á móti er ekkert sennilegra cn þær hafi yfir- leitt verið k.unnar unx land allt, | engu si'ður en t. d. kaþólska kirkj- J an í Reykjavík (einnig áður en ' hún varS slíkt stórhýsi sem hún cr i nú) cr kunn öllunl þorra manna á landi hér, enda þótt hún standi ekki. undir biskupinum yfir ís- landi. Hins vegar tnýfídi menn 'áS fEr hfið yöar slæm? Ef þér hafi'ð saxa, spningna húS, fílapensa eða lniSornia, notið þá Kósól Glycerin, sem er liið full- koxnnasta hörundslyf, er strax græ'ðir og mýkir liúðina og gerir hana silkimjúka og fagra. Varist eftirlíkingar. Gætið þess að nafnið Kósól sé á unibúðnnuin. Fæst i Laugavegs Apóteki, lyfja- búðinni Iðunn og víðar. HL.f. Efnagerð Reykjavíkur nokkurum öldum liönum leita ár- angurslaust að heimilcium um kaþólsku kirkjuna í skjalasafni biskups. Má af jtessu ntarka, aS varlegt er aS álykta ntikiS um okynni útlendingakirkjunnar á SkúmsstöSum á Eyrarbakka, þó að ekki finnist gögn um hana í fornum skjölum hér á landi. Um vetursetu Einars Herjólfs- sonar á Evrarbakka eru auSvitaS engar heimildir, en eg setti ]>aö franx senx tilgátu, sent mér virtist cftir atvikuin sennileg og í sam- ræmi.viS ]>á skoSun mína, aS Ein- ar hafi verið norskur kaupmaSúr og veginn á Eyaébakka. Er sú ályktun mín engu ósennilegri en sú tilgáta dr. H. Þ„ aS Einar hafi hætt farmensku eftir aS hann flutti út SvartadauSa 1402, því aS fyrir ])vi eru ettgar heimildir. Þvert á móti bendir j>aS á hiB gagnstæSa, að Einar er viðriðinn alj)ingisúrskufS um flutning á vöru milli landa 1409. Annars sýndi eg fram á ]>aS í íyrri grein minni, aS ]>að skjal sannar ekkert ura j)jóöerni Einars. j)ar sem und- ir j>aö skrifa bæSi Islendingar og Norömenn. Eg skal nú ekki fara lengra út í þetta mál eSa endurtaka ])aö, sem eg hefi sagt i fyrri grein minni. Eg þykist J)ó hafa unniS j>aS á, að framvegis nntni enginn, sem rannsakar ]>etta efni fdutlaust, leyfa sér aö fullvrSa, að Einar Herjólfsson hafi verið íslending- ur. Eg skal aö vísu játa, aS ekki cr hægt aS sanna, a'S hann hafi veriS norskur, en allmiklar líkur hefi eg j)ó íært fyrir því. Seinni grein dr. H. Þ. gefur all- rikulegt tileíni til ónijúkra orða i hans garö i ]>essu svari mínu, erx eg ætla aS stiila mig um aS svara í þeim tón. ÞaS ætti aS vera hægt að rökræöa opinlrerlega viö kunn- ingja sinn um fræSileg efni, án jxess aö fara að sveigja að honum ])ersónulega. Læt eg svo þetta rnál útrætt af minni hálfu. Guðni Jónsson.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.