Vísir - 31.10.1932, Page 2

V I S I R
Ito HmrHM & Oilsbhi M
Heildsölubirgdir:
Appelsínnr - Epli - Lanknr.
Símskeyti
--o--
Manchester 29. okt.
United Press. - FB.
Vefaradeilan enn.
Sarnkomulag- ]taö sem gert var
um síðastliöna helgi, um launa-
kjör og vinnutíma vefaranna, af
eigendum baðmullarverkstniðjanna
og fulltrúmn vefaranna, hefir nú
verið til atkvæðagreiðslu innan
Sambands vefarafélaganna, og
liefir það hafnaö samkomulagina
með miklum meiri hluta atkvæða
Berlin 29. okt.
United Press. - FB.
Afvopnunartillögur Frakka og
undirtektir Þjóðverja.
United Prcss hefir átt viðtal við
fulltrúa rikisstjórnarinnar um
ræðu þá, er Herriot forsætisráö-
herra Frakklands, hélt á þingi 1
gær (föstuciEg) urn afvopnunartii-
lögur Frakka. Kvaö talsmaður
þýsku ríkisstjórnarinnar hana ekki
geta fallist á ræðu Herriots i ein-
stökum atrioum, en lagði áhershi
á það. að eftirektarvert væri og
mikilvægt, að Frakkar hefði uú
í fyrsta sinni horfið frá þeirri
skoðun, að engu mætti hrófla við
Versalaíriðarsamningunum. Talið
er, að ræða Herriots muni verða
lögð til grundvallar fyrir frekari
umræðum um afvopnunarmálin.
Madrid 19. okt.
United Press. - FB.
Frá Spáni.
Viðskifta og fjármálahorfurnar
á Spáni er nú öllu vænlegri en
verið hefir og er meginorsökin sú,
að hveitiuppskeran í ár varð meiri
en nokkru sinni áður, eða miklnm
niuh meiri en árlegt meðaltal upp-
skcrunnar seinustu tíu árin. Er tai-
ið víst, að hveitiuppskeran nemi
meiru en bjóoín þarf til eigin nota,
og verði því hægt að geyma all*
verulegan híuta hennar til næsta
árs. Ekkert hveiti þarf því að
flytja inn á næstu mánuðum. Er
það. Spánverjum mikið fagnaðar-
efni að komast hjá hveitiinnflutn-
ingi, |)ví að viðskiftajöfnuðurinn
er ekki hagstæður, en hinsvegar
þár.f að vinna að því, að pesetar
falli ekki, og hefir það því góð
áhrif einnig í því efni, að ekki þarf
að láta af hendi erlendan gjald-
eyri til hveitikaupa. Að undan-
förnn hefir gengi peseta í hlut-
fall viö dollar verið hagstæðara
en áður eða 12,25 á dollar, en ail-
an seinni hluta súmars 1245. ‘
marsmánuði siðastliðnum hinsvegar
var gengi peseta 1 hlutfalli við
dollar 13,15 og 13,05. Þegar út-
flutningur á appelsínum og öðrum
ávöxtum hefst eftir 1—2 mátiiioi
frá Valencia, Castellon,- Murcia og
fleiri stöðum verður um mikinu
innflutning erlends gjaldeyris að
ræða.
London
United Pres^BHp'
Uppþot.
Tuttugu menn meiddust i skær-
um milli lögreglunnar og hungur-
göngumanna í gær. Fóru hungur-
göngumennirnir í kröfugöngu og
söfnuðust saman á Tafalgar
Square. Safnaðist þar saman múg-
ur og margnrenni, að þvi er menn
ætla ttm 25,000 manns. Fimtán
hundruð lögreglumenn, riðandi og
fótgangandi, voru þarna, og beitti
fótgöngulið lögreglunnar kylfu.m
’sínum. Uppj)otið var ekki alvar-
legs eðlis.
Aþenuborg 31. okt
United Press. - FB.
Stjórnarskifti í Grikklandi.
Venizelos-stjórnin hcfir beðist
lausnar. Saldaris formaöur alþýðu-
flokksins gerir tilráun til þess að
mynda, nýja samsteypustjórn.
Skyldur.
—o—
II.
Nú er það heimtað, aö ölluni
verði séð fyrir vinnu, og það er
talin skylda þjóðfélags og bæj-
arfélags, að uppfylla þá kröfu.
„Hver maður á heimting á því
að fá að vinna,“ segja jafnaðar-
menn og kommúnistar.
Hér skal nú ekki farið íliörg-
um orðum um það, livernig
jafnaðarmönnum og kommún-
istum mundi takast að uppfylla
þessa „skyldu“, ef það væri þeir,
sem með völdin færi hér i
Reykjavjk. En það er alkunn-
ugt, að um þessar mundir er
atvinnuleysi ekki síður ríkjandi
í ýmsum þeim stöðum, þar sem
jafnaðarmenn fara með völd.
En hvergi hefir verið fullnægt
þeirri kröfu, að veita öllum
stöðuga vinnu. — Og jafnvel
ekki í Rússlandi, sjálfri „jtara-
disi“ kommúnismans, hefir þetta
tekist, og þar er nú yfirvofandi
hungursneyð í ýmsum liéruð-
um, að því er simfregnir það-
að herma. — Um Rússland má
þó segja, að þar liafi þjóðfé-
lagið, eða þeir, sém þar fara
með völdin, tekist þá skyldu á
liendur, að sjá öllum fyrir at-
vinnu, með þvi að taka atvinnu-
reksturinn vfirleitl i sínar
hendur.
En samkvæmt því þjóðskipu-
lagi, scm við búum við, livilir
engin slík skylda á Jijóðfélag-
inu eða sveitar- eða hæjarfé-
lögum, enda væri það gersam-
lega óframkvæmanlegt. Hér er
það viðurkend skylda hvers ein-
staklings, fyrst og fremst, að
sjá fyrir sér sjálfur, að sjá sér
sjálfum fyrir atvinnu og að
framfleyta fjölskyldu sinni. Þá
fyrst, þegar einstaklinginn þrýt-
ur krafta, og liann getur ekki
lengur framfleytt sér og sinum,
af eigin ramleik, kemur til
kasta þess opinbera. Og þá fer
það að sjálfsögðu eftir atvikum,
á livern háit það opinhera veit-
ir sína aðstoð. Það getur gert
það með þvi, að veita mönnum
atvinnu, ef það er talið hag-
kvæmara, heldur en að vcita
beinan framfærslustyrk. En það
er hlátt áfram ekkert vit i þvi,
að setja nokkrar algildar reglur
um það, livernig að því skuli
farið. Það verður að fara eftir
því, hvað lientar hest í liverju
tilfelli og á liverjum tíma. Það
væri ekkert vit í því, og kæmi
að engu gagni, að bjóða óverk-
færum manni atvinnu, sem
hann gæti ekki af hendi leyst.
Það er heldur ekkert vit í þvi,
að reka jafnvel fullhraitsta
menn út í qfært veður, til að
vinna einhverja vinnu, sem
þarfleg gæti þó verið undir öðr-
um kringumstæðum.
Hér i Reykjavík var það ráð
upp tekið i sumar, að stofna til
atvinnubóta, að láta fram-
kvæma ýmisleg verk, sem að
vísu ekki hafði verið ráðgert að
framkvæma á þessu ári, en í
sjálfu sér eru þó nauðsynja-
verk. En þó að liagkvæmt þætti
að gripa til þess úrræðis um
sumartímann, þá er augljóst,
að um vetrartímann getur ver-
ið alt öðru máli að gegna. Að
minsta kosti hlýtur öllum að
vera það ljóst, að slík vinna hef-
ir alt annað verðgildi, unnin að
sumri, heldur en að vetri. Það
er þvi líka augljóst, að það hlýt-
ur að vera athugunarefni, hvort
greiða skuli sama kaup fyrir
vinnuna, ú livaða tíma sem unn-
ið er. — Þvi mun nú vera hag-
að svo i Rússlandi, að þeir, sem
vinna hjá ríkinu, t. d. í verk-
smiðjum, fá það afskamtað i
vörum, sem þeir þurfa lil fram-
færis sér og sínum, en kaup er
ekki goldið i peningum sam-
kvæmt taxta verklýðsfélaga. Og
hér á landi var það að minsta
kosti fvrrum þckt fyrirkomu-
lag, að menn gerðusl „matvinn-
ungar“, þegar lítið var um at-
vinnu eða vinnuskilyrði voru
örðug. Nú á timum mun slikt
talið hin mesta óliæfa, livað sem
örðugleikunum líður. Og kom-
múnistar hér á landi munu jafn-
vel ekki vilja sætta sig við rúss-
neska fyrirkomulagið, þó að
þeir telji það ágætt í Rússlandi.
En hér stoðar elckert að tala
um skyldur, án þess að athuga
hvað kleift er. Það viðurkenna
allir, að æskilegast væri, að all-
ir hefði sem mestar tekjur. Það
sjá menn og skilja, án j>ess að
fá umsögn erlendra hagfræð-
inga. En þær tekjur vcrða
gagnslitlar til langframa, ef
ekki skapast raunverulegt vepð-
mæti, sem þeim svarar. Til
þess að hæta úr atvinnuleysinu
er ekkert annað ráð, en að koma
atvinnurekstri landsmanna í
það horf, að liann beri sig. Og
í þvi sambandi má henda á
skyldu, sem hvílir á ölluni, sem
að atvinnurekstrinum standa,
ekki að eins á atvinnurekönd-
um, heldur einnig á vérkamönn-
unum og leiðtogum þeirra, og
sú skylda er að vinna saman
að þvi, að koma atvinnurekstr-
inum í það horf, að hann geti
veitt öllum lífvænlega atvinnu.
Morgnnn llfsins.
Katanesfólkið.
—o—
Jvristmanni Guðmundssyni
hefir þegar verið skipað til sæt-
is meðal góðra eða jafnvel
bestu rithöfunda á Norðurlönd-
#
um. —
Hánn er mikilvirkur rithöf-
undur og skrifar b<ík á ári
liverju. Hitt er þó mikilsverð-
ara, að liann er góðúr ríthöf-
undur og mun enn eiga eftir
að vaxa og þroskast. ,
„Morgunn lífsins“ er ágæt
skáldsaga og munu ýmsir telja
hana Jiesta verk höfundarins.
Það er Jk'i hæpið að liún sé það.
Sennilega er „Den ])lá kyst“
meira listaverk, jxí að hún „láti
ininna yfir sér“. »Þár er sagt af
mikilli list frá því, sem sumum
mun jivkja litið efni, og er shkt
ekki á allra færi. Væntanlega
verður þess eklci langt að bíða.
að ]>eirri ágætu skáldsögu verði
snúið á islensku.
„Morgunn lífsins" er merki-
leg skáldsaga. Hún segir frá
geðríku og stórbrotnu jólki, Jiar
sem eru höfuS-söguhetjurnar,
Jmui Halldór Bersason og Salvör.
Halldór er merkilegur maður
og frábær um smnt. Mun liann
eiga fáa sína líka í íslenskum
bókmentum siðari tíma.
„Vísir“ hefir áður getið atl-
ítarlega um „Morgunn lífsins“
(Jiegar bókin kom út á norsku)
og Jiykir Jiví ekki ástæða til, að
aulca mildu við þessar línur. -—
„Morgunn Iífsins“ er ein Jieiira
góðu bóka, sem enginn hættir
yið að lesa, fyrr en lokið er, sá
er á henni byrjar.
Guðm. G. Ilagalín liefir snú-
ið sögunni á íslensku og tekist
vel yfirleitt, að ])ví er séð verð-
ur við skjotan lestur. Sennilega
mætti þó finna nokkur lykkju-
föll, ef vel væri leitað, en víða
er málið prýðis-fagurt og Jiýð-
andauum til mikils sóma.
Sagan er prentuð á Akureyriy
en útgefandi er Ölafur Eriings-
son, prenlari hér í bænum. Hef-
ir hann gefið út all-margar bæk-
ur síðustu árin og vandað til eft-
ir föngum.
Það er ekki vansalaust, að
bækur Gunnars Gunnarssonar,
allar Iiinar ágætustu að minsta
kosti, skuli ekki vera til á móð-
urmáli höfundarins. Gunnar
ber hróður Islands um víða ver-
öld, en hér heima er skáldverk-
um hans, mörguin og merkileg-
um, lítill gaumur gefinn. Mundi
þó Gunnari, slíkur Islendingur
sem liann er í raun og veru,
fátt kærara, en að starf hans
væri að einhverju metið heima
á ættlandinu.
Ólafur Erlingsson hóf ágætl
starf, er lianii tók sér • fyrir
hendur, að gefa út á íslensku
slíka hók, sem „Morgunn líl’s-
ins“. Vonandi heldur hann á-
fram að gefa út bækur Krist-
manns Guðmundssonar og ætti
ekki að hafa hallann of. Ivrist-
mann er góður rithöfundur og
hefir orðið ættlandi sínu Iil
sóma. Hann er enn ungur mað-
ur og á vonandi eftir að skrifa
margar bækur og góðar.
En hver verður nú til Jvess
hérlendra maiina, að liefja út-
gáfu á skáldverkuní Gunnars
Gunnarssonar? — Það er leið-
inlegt, að Jvurfa að spyrja um
slíkt, því að íslenskuin bóka-
útgeföndum ætti að vera nokk-
Litið heima
með köldum litum ull,
baðmull, silki og léreft.
CítOCOl
.35 aura.
THIELE
Austurstræti 20.
Jfinas Gnðmnndsson
löggiltur rafvirki.
Kárastíg 1. Sími 342.
Raflagnir, viðgerðir og breyt-
ingar. — Ódýrástar raftækja-
viðgerðir. — Sótt og sent lieim.
ur melnaður, að inna slíkt verk
af liöndum.
Mjðlknrrerðið.
—O—
Eg hefi sjaldan stungið nið-
ur penna til Jaess að skrifa i
blöðin, en vildi með fáum orð-
um mega minnast á mál, seni
okkur öll varðar, er hcima eig'-
uin hér í bætnim, en Jvað er
mjólkurverðið. Tímarnir eru
erfiðir, og Jiað er að minsta
kosti svo um okkur alþýðu-
mennina, að við verðuin að
spara við okkur sem mest,
jafnvel nauðsvnjar. Það liefir
kornið sér vel, núna í krepp-
unni og atvinnuleysinu, að
verð á ýmsum matvælum, til
dæmis kjöti, hefir lækkað, og
húsaleiga liefir lækkað hjá
mörgum, og nuetti þó viðu
meira vera. Er það gleðiefni,
að dýrtiðin fer minkandi, Jvótt
það sé ekki nándar nærri nóg
enn sem komið er. Eg veit, að
bændur eiga erfitt og þeim
veitir víst ekki af að fá það,
sem þeir fá, fyrir afurðir sin-
ar. En væri nú ekki hægt að
draga eitthvað úr flutnings- og
sölukostnaði, svo að mjólkur-
verðið lækkaði, án þess |)að
bitnaði á framleiðendunum.
Eg er sjálfúr ekki nægilega
kunnugur til Jiess að geta uin
þetta dæmt. En það veit eg, og
um það munu allir alþýðu-
menn sammála, að væri mjólk-
in ódýrari, myndu þeir kaupa
meira af hcnni. Mjólkin er i
svo háu verði, að menn kaupa
ekki meira af henni en það
minsta, sem af verður komist
með. Margir gela ekki einu
sinni fullnægt mjólkurþörf
barna sinna. Væri mjólkin ó-
dýrari, mundi verða keypt
meira aíf Jiessari hollu fæðu
lianda bömum, og xnena
mundu áreiðanlega kaupa
miklu meira af henni til alls-
konar matargerðar. Hitt er
annað mál, hvort unt er að
selja hana lægra verði. Eg licfi
séð i blöðunum, að mjólkur-
verð á Akurevri t. d. er miklu
lægra en hér, en framleiðslu-
kostnaðurinn þar er sjálfsagt
minni. Eg vildi nú hiðja Vísi
að flytja þá íýTÍrspurn fyrir
mig til mjólkurframleiðend-
anna, hvort ekki væri unt að
lækka verðið á mjólkinni eitt-
hvað í vetur og Jiví fyrr, Jivá
betra. Eg veit það vel, að sum-
ír mjólkurframleiðendur hér,
Mjólkurfélag Revkjavikur og
Tlior Jensen og ef til vill fleiri,