Vísir - 22.11.1932, Blaðsíða 3

nr próf. aiS viö höfum hafið árás
á Jón Benediktsson meö því aö
birta svargrein okkar í opinberu
dagblaöi. úr því okkur var neitaS
a'ð svara ósannindum hans og sví-
viröingum í Læknablaðinu, af því
viö vrerum utanfélagsmenn ? Eöa
finst prófessornum sanngjarnt, aö
viö þegöum viö slíkú? Or því Jón
Benediktsson og prófessorinn eru
búnir aö koma þessu námsmáli á
dagskrá, langar mig til að athuga
]iaö nokkuö nánar.
Prófessorinn segir, aö Jón Bene-
<liktsson og aörir læknar, sem læra
tannlækningar á líkan hátt og
hann, séu sérfræðingar i tannlækn-
ingum. Nú er þaö vitanlegt að
læknar eru jafn ókunnir hinu verk-
lega námi, sem kent er á tann-
læknaskólum og aðrir þegar þeir
koma þangað, nema ef til vill deyf-
ingum og tannútdrætti. Læknarn-
ir ljúka þessu námi á helmingi
styttri tíma en hinir. Nú er ekki
nema tvent fil: annaðhvort eru
læknarnir helmingi gáfaöri og af-
kastameiri en aðrir menn eða
þekking þeirra í þessum greinum
verður þeim mun ófullkomnari en
annara tannlækna sem námstími
þeirra er styttri. Hvernig er þá
hægt að gera þá að sérfræðingúm
eða nokkurskonar yfir tannlækn-
um úr því þeir hafa ekki þekkingu
á við vanalega tannlækna í starfs-
grein sinni ?
Ef prófessorinn hefir kynt sér
námstilhögun og námstíma i klin-
iskum og tekniskum greinum tann-
læknaskólanna, lílýtur hann aö
vera mér sammála um þettá.
Annars getur tæplega verið rétt
að tala um tannlæknisfræðina
sem sérgrein. Hún er orðin
svo yfirgripsmikil, aö það er
ekki á færi neins eins manns að
veröa sérfrreðingur i öllum grein-
um hennar, jafnvel þó hann hafi
fengið fullkomna tannlæknament-
u.n.
A hinn bóginn hefir tannlækna-
starfið skifst i ýmsar sérgreinir á
seinni árum. Þar, sem fjiölmenni er
nógu' mikið velja margir tann-
læknar sér einhvern vissan hluta
starfsins sem sérgrein* eftir að
hafa veitt sér aukna mentun á þyí
sviði, alveg eins og læknar gera i
sínu starfi.
I fyrra var tilhögun tannlækna-
námsins mjög á dagskrá hjá Sví-
um. Prófessor Haggquist, inspec-
tör tannlæknaskólans í Stokk-
hólmi, lagði lil við heilbrigðis-
stjórnina aö tannlæknanáminu
skyldi breytt ])annig, að hver sá,
■sem vildi veröa tannlæknir yröi
fyrst að taka læknapróf, síðan
vera i —Jj4 ár viö tannlæknanám
ó eftir.
Þessar tillögur prófessor Elagg-
quists voru mikiö ræddar á fund-
um og i tfmaritum lækna og tann-
lækna. en endirinn varð sá, að til-
lögurnar ])óttu með öllu óhæfar.
ef framkvæmdar yröu, og gera
tannlæknastéttina óhæfa til að
rækja starf sitt, þar eöa mest af
námstímnnum færi í að læra náms-
greinar, sem ekki koma að neinu
gagni í tannlæknastarfinu, en aft-
ur á móti væri tíminn, sem ætlað-
ur væri til hins eiginlega tann-
læknanáms algerlega ófullnægj-
andi. Heilbrigöisstjórnin hafnaöi
því öllum tillögum prófessor
Haggquists og hann hröklaöist frá
skólanum við lítinn orðstír. Pró-
fessor Haggquist vildi ])ó haga
náminu nákvæmlega eins og pró-
fessor Guðmundur Thoroddsen
iinst vera idealið.
Eg get ekki stilt mig um að, til-
færa nokkrar setningar úr bréfi,
sem sænsku heilbrigÖisstjórninni
* Tannréttingar, dental ort
hopædi, tannkirurgi, gull og postu
únsvinna o. s. frv.
var skrifað i tilefni af þessu máli.
Bréfiö er undirskrifaö af stjórn
Sænska tannlæknafélagsins, stjórn
sænska tannlæknasambandsins,
prófdómurum við tannlæknaskól-
ann og kennararáöiskólans. í ke.nn-
araráðinu og meðal prófdóm-
enda eru. auk tannlækna. bæöi
læknar og sérfræðingar í hinum
ýmsum greinum, sem kendar eru
við skólann.
í þessu bréfi er meðal annars
bent á aö tannlæknir, sem útskrif-
aðist samkvæmt tillögum prófess-
ors Haggquists hefði ekki nóga
praktiska þekkingu til aö geta
unnið hin vanalegu klinisku störf
tannlækna; hann yrði því aö hafa
tekniker til að vinna þau, sjálfur
yröi liann aðallega ábyrgðarmað-
ur, tannlækningastofunnar, og
gæti aöeins gert fá af hinum dag-
legu störfum. Og svo bæta þeir
við. „Hans* studieplan ger ej en
fullgod tandlákare utan tvá kvack-
salvare". Á íslensku: Með náms-
tillögum hans fæst ekki einn full-
gildur tannlæknir, heldur tveir
fúskarar.
Heldur nú ])rófessor Guðmund-
ur Thoroddsen, að ])essir menn og
heilbrigðisstjórnin sænska hafi
hafnað þessari námstil.högun af
|)vi aö þeir hafi álitið sænska
lækna standa útlendum aö baki?
Ef svo er ekki, þá er heldur engin
ástæöa til aö bera okkur íslenskum
tannlæknum á brýn aö viö lítils-
virðurn íslenska lækna meö því að
hafa sömu skoðun á sámskonar
máli hér.
Hallur Hallsson.
Ath. Guöm. próf. Thoroddsen
er heimilt rúm hér í blaðinu til
andsvara. Ritstj.
Veðrið í morgun: í í
Hiti í Reykjavík i stig, ísafiröi
-r- 2, Akureyri -Fr o, Seyðisfirði
3, Vestmannaeyjum 2, Stykkis-
hól.mi o. Blönduósi 1, Raufarhöfn
-f- 1, Hólurn í Hornafirði 2,
Grindavik 1, Færeyjum 7, Júliane-
liaal) -f- 6, Angmagsalik -f-
Hjaltlandi 7, Tynemouth 7 stig.
(Skeyti vantar frá Jan Mayen).
Mestur hiti hén i grer 4 stig, minst-
ur -f- 3 stig. Úrkoma 4,2 mm. Yf-
irlit: Djúp lægð yfir austanvérðu
Islandi á hreyfingu austur eða
noröaustur eftir. Horfur : Suövest-
urland, Faxaflói, Breiöafjöröur:
Hvass norövestan og noröan.
Snjóél í dag, en léttir til í nótt.
Vestfirðir, Norðurland : Noröan og
norðaustan stormur með snjó-
koniu. Norðausturland, Austfirðir:
Hægviðri frarn eftir deginum, en
hvessir síðan á norðan með snjó-
komu. Suðausturland : Hvass norö-
austan. Léttir til.
Silfurbrúðkupsdag
eiga á morgun Páll Jónsson
innheimtumaöur hjá tollstjóra og
Steinunn Gísladóttir. Bjargi viö
Kaplaskjólsveg.
Karlakór K. F. U. M.
endurtekur samsöng sinn i
Gamla Bió annað kveld kl. 7)4-
Einsöngva syngja þeir Einar B.
Sigurösson, Garðar Þorsteinsson,
Kristján Kristjánsson og Óskar
Norðmann. Samsöngur þeirra á
sunnudaginn var mjög vel sóttur
og þótti takast meö afbrígðum
vel.
E.s. Gullfoss
fer héöan i kveld áleiðis til út-
landa.
* próf. Haggquists.
ylsiR
E.s. Dettifoss
kom að vestan og noröan i
morgun.
Þórólfur
kom frá Englandi í nótt.
Otur
kom frá Englandi í gærkveldi.
E.s. Súðin
fór héöan á hádegi í dag áleiðis
til Önundarfjarðar.
E.s. Lyra
kom til Bergen i gærmorgun.
G.s. ísland
fór frá Leith í gærkveldi áleiðis
hingað.
Alþýðufræðsla safnaðanna.
Þessa viku verða erindi flutt í
frakkneska spítalanum, sem hér
segir. Þriöjudagskveld kl. 8%
Gísli Sigurbjörnsson, frímerkja-
kaupm. Fimtudagskveld kl. 8J4,
Aðalsteinn Sigmundsson, kennari.
Lugardagskveld kl. 8Jó dr. Alex-
ander Jóhannesson, háskólakenn-
ari. Allir velkomnir. Á sunnudag-
inn kl. 3, veröur barnaguðsþjón-
usta haldin á sama staö. Öll börn
velkomin.
Iðnaðarmannafélagið
helclur fund annað kveld kl. 8J-->
í baðstþfunni. Sjá augl.
Gengið í dag.
Sterliúgspund........ kr. 22,15
Dollar .............. — 6,77%
100 ríkismörk .......— 161,17
— frakkn. fr.....— 26,65
— bclgur ........— 93,83
— svissn. fr....... — 130,49
— lírur.......... —- 34,83
— pesetar........— 55,72
— gylMni ........— 272,27
— tékkósl. kr....— 20,20
— sænskar kr.....— 118,17
— norskar kr. . . . 113,22
— danskar kr .... — 115,12
Gullverð
íslenskrar krónu er nú 55,06
Verslunarmannafélagið Merkúr
heldur skemtikveld á morgun á
Vífli kl. 8J/2 sd. Veröur þar margt
til skemtunar svo sem einsöngur,
gamanvísur, upplestur og síöast en
ekki síst dans fram eftir nóttu. Eru
skemtikveld Merkúrs ávalt vel
sótt, enda er þar altaf margt til
skemtunar og svo er Merkur nú
órð'iö eitt af fjölmennustu íélög-
um hér í bæ. — Aögangur aö
skemtikveldinu er ókeypis fyrir
íélagsmenn. S.
Heimatrúboð leikmanna,
Vatnsstíg 3. Altnenn samkoma í
kveld kl. 8.
U. M. F. Velvakandi
heldur fund í Kaup]>ingssalnum
í kveld kl. 9.
Bethania.
Biblíulestur í kveld kl. 8, Bjarni
Jónsson kennari útskýrir. Allir
velkomnir.
Útvarpið í dag.
10,00 Veðurfregnir.
12.15 Iládegisútvarp.
16,00 Veðurfrcgnir.
19,05 Fyrirlestur: Áfengis-lög-
gjöf þjóðanna. (Felix
Guðmundsson).
19.30 Veðurfregnir.
19,40 Tilkynningar. Tónleikar.
20,00 Klukkusláttur.
Fréttir.
20.30 Erindi: Um hraðritun.
(Ilelgi Tryggvason).
21,00 Tónleikar: — Píanósóló.
(Emil Thoroddsen).
21.15 Upplestur. (Margrét
Jónsdóttur).
21,35 Graxnmófóntónleikar:
Kvartett í G-dúr, eftir
Haydn.
Búhnykkur ?
Það var fyrir nokkrum dögum,
sem eg las ]>að í einu víölesn-
asta blaði hér, aö e.s. „Súðin" væri
komin til Noregs og ætti aö ferma
hana tilbúnum áburði.
Þegar eg las þessa auglýsingu
gramdist mér svo, að eg gat ekki
annaö en varpað af mér „þagnar-
hjúpnum", hvort sem ]>að ber])ann
árangur, sem eg vildi óska, eöa
ekki.
Matjurtareitir þeir, sem eg gat
um i greinum mínum í ,,Vísi“ í
sumar gáfu uppskeru svo sem hér
segir:
Nitróposka bletturinn skilaöi
630 kg. jarðepla. Sáö var i liann
40 kg. = 15 föld uppskera.
' Síldarbletturinn skilaði 420 kg.
jaröepla. Sáö var 25 kg. == 16 föld
uppskera.
Þessa viöleitni mína má ckki
skoða sem rannsókn, er hægt sé
að byggja á öruggar staðreyndir!
Veikindi mín í vor, meðal ann-
ars, hömluðu því, aö þetta gæti
oröiö í því lag-i sem eg vildi, og
]>aö ]>urfti að vera.
Ekki veit eg meö vissu, hversu
margar smálestir áburðar eiga að
koma núria með ,,Súöinni“ en fyr-
ir ])á upphæð, sem eytt var til
útlendra áburöakaupa 1930 mun
láta nærri aö gera hefði mátt út
40 síldveiðagufuskip í fulla tvo
mánuöi. Á þeim flota hefði aö
minsta kosti 720 sjómenn fcngiö
atvinnu. Mér er sem eg' sjái þann
fríöa harðgerða flokk samankom-
inn við orustuvöllinn.
Þeir, sem eitthvaö þekkja til
sildarvinuu, bæöi viö söltun og
verksmiðjur, geta gert sér í hugar-
lund hvilíkur fjöldi karla og
kvenna heföi fengiö atvinnu viö
afgiæiðslu alls þess afla, sem floti
]iessi hefði á land lagt.
Síldarmjölið hefir nú þegar
fengið maklegt lof, sem fóður hjá
bændum, hvort seni Búnaðarfélag
íslands hefir átt frumkvæðið aö
þeirri notkun eða einhver víðsýnn
og framtaksamur bóndi.
En því tel eg sterkar líkur fyr-
ir, aö síldarmjöl þaö, sem nú er
uotaö til fóðurs, sé ekki eins heppi-
legt til áburöar. Veldur því að lik-
indum, meðal annars. þurkunin.
Það bendir sumt til þess, aö á-
burðarmjöl eigi aö vera lýsisborn-
ara og blandað fiskimjöli eða ])ví
innlendu efni, sem eykur köfnun-
arefni þess. Hve mikið þarf að
vera, í prósentutali, er enn ekki
nóg rannsakað.
En best gæti eg trúaö ])vi, aö
flestir hinir gætnari bændur ’þessa
lands, sem hengingaról skuldanna
cr nú, of viöa, næstum að kyrkja,
(svo spurning er hvort heimili
sumra þeirra liggja ekki nærri
hungri í vetur), væri „spámönn-
um“ sínum þakklátari fyrir ]>á ráö-
stöfun hefðu þeir nú séö um að
Súöin flytti til þeirra matvöru meö
hagkvæmum greiösluskilmálum, en
léti þá fremur nýræktarviðhaldið
veröa, aö einhverjú leyti, útundan
næsta sumar. Það veröur lítiö um
hinn útlenda áburðaraustur. ])eg-
ar efnalegur þróttur bændanna er
stór lamaöur, eða horfinn.
Eg býst viö að unnendur hins
útlenda áburöarefnis svari því til,
að bændur hafi ekki fremur pen-
inga til síldarmjölskaupa en útl.
áburðar, en það held eg sé ekki
rétt. Svo íramarlega sem ekki er
hægt að selja út úr landinu kjöt,
er jafngildi aö fjárhæð hinum út-
lendu áburöarkaupum, þá finst
mér þetta vafasöm lciö. Útgeröin
öll og einstaklingar kauptúnanna
þurfa geysi mikið kjöt og hvort
þaö væri heldur ríkisverksmiöja
eöa verksmiöja einstakra manna.
ætti að geta farið þarna fram
nokkurskonar vöruskifti.
Ef þjóöin væri orðin svo
þroskuð í mataræöi sínu, aö áætla
mætti 1 síldartunnu á hverjá 5
menn landsmanna. væru þar 20,
000 saltsíldartunna. Það er meðal
afli (saltsildaraf 1 i) 5 gufuskipa
yfir 2ja máanöa tíma.
Ef drottning kvenþjóðarinn-
ar, tískan, vildi meö einhverjum
brögöum koma síldar og garð-
ávaxtaneyslunni inn í ,,móöinn“
hjá ambáttum sínum og þrælum,
eins og Lúðvík 14. gerði forðum,
með kartöflublómið, væri ])essu
])arfa máli sigurinn vís.
í miðgrein minni um þetta efni
leyföi eg mér að beina þeirri
spurningu til háttv. landsstjórnar, .
aö hún stuðlaöi aö því að Efna-
rannsóknarstofu ríkisins og okkar
snjöllu fiskifræ'ðingum væri falið
að leita nú þegar aö innlendu á-
burðarefni. en hefi enn ekki feng-
ið svar.
Gömlu bændurnir voru vanir að
ncfna „búhnykk" þau verk, er
stefndu búskap þeirra til hagsælda.
Hvað mundu þeir hafa taliö áburð-
arinnkaup vor, sum síöast liðin ár?
Sjaldan hefir oss verið meiri þörf
á hollráöum en nú, og einnig að
muna vel spaklegu orðin eins
skáldsins okkar snjalla og fram-
faramannsins viðsýna, aö „hvernig
sem stríðið þá og þá er blandið,
það er aö elska, byggja og treysta
á landið," og mið þess.
Magnús Lárusson,
Útvarpsfréttir.
—O— ' A*
Berlín, kl. 11% í dag. FÚ.
Enn liefir ekki fengist lausn
á því, livort Hitler niuni taka a&
sér kanslarastöðuna eða ekki.
Bréf það, cr hann sendi rik-
isritaranum dr. Meissneri í gær,
inniheldur aðallega fyrirspurn-
ir viðvíkjandi ýmsum skilvrð-
um, sem Hindenhurg hefir sett
við því, að Hitler verði kansl-
ari. Skilyrði þessi eru fyrst og
fremst í sambandi við persón-
ur ráðherranna og áskilur
Hindenburg sér rétt lil þess að
liafna mönnum, sem Hitler
kunni að bcra fram. —- Auk
þess krefst Hindenburg að
Ilitler birti skýra stefnuskrá
um meðferð sína á fjármálum
ríkisins. — 1 þriðja lagi krefst
Hindenburg þess, að 48. grein
stjórnarskrárinnar verði ekki
breytt. Dr. Meissner mun
svara hréfi Hitlers i dag og má
þá húast við svari. — Það er
tekið fram af hálfu stjórnar-
valdanna, að allar getgátur við-
víkjandi stjórnarmyndun Hit-
lers séu skaðlegar og t. d. sé
þvi lialdið fram, að tilhoð Hind-
enburgs sé ekki meint alvar-
lega og þess vegna setji liann
Hitler skilyrði, sem óaðgengi-
leg séu og sé þctta gert að ráð-
um von Papens. — Öllum þess-
um getgátum afneitar ])ýska
stjórnin.
Norskar loftskeytafregnir.
—o---
Osló, 21. nóv.
NRP. - FB.
Grænlandsdeilur.
Fulltrúar Norðmanna og
Dana komu til Haag á laúgar-
dag siðastl. Málflutningurinn
hefst seinni hluta dags i dag.
Málflvljendúr Dana taka fyrst
til máls, og er búist við að mál-
flutningur þeirra standi yfir
alla þessa viku. í>vi næst verð-
ur tveggja daga hlé, en að svo