Vísir - 17.02.1933, Síða 2

VISIR
CerenáBygggrjon
sob/n ínymjó/k verdð ð
5 minútum ad ágætum txeheánðfrdut
Dafni bamið ckki.qefið
þvi Cerena qraut á hverjum
deqi. þá forþað falleqar
rauðar kinnan
Mæður!
Alið upp hrausta syni og dæt-
ur, gefið börnum ykkar
CERGNA
bygggrjði.
imskeyt
Kalkútta 16. febr.
United Press. - FB.
Forvaxtalækkun.
Forvextir hafa verið lækkað-
ir um %% í 3%%.
Miami 16. febr.
United Press. - FB.
Tilræðið.
Talið er nokkurn veginn
sannað, að Valenti sé ekki á
nokkurn hátt meðsekur árás-
armanni Roosevelt, en hann er
enn í haldi hjá lögreglunni.
Miami, 17. febrúar.
United Press. - FB.
Samkvæmt seinustu skýrslu
um líðan Cermaks borgarstjóra
i Chicago, leið honum vel, eftir
atvikum, og hf hans ekki talið
i hættu.
Zangara var i gær leiddur
fyrir glæpamálaréttinn í Miami.
Lét hann svo um mælt við rann-
sóknardómarann:
„Þér getið gert hvað sem yð-
ur sýnist, en eg vil ekki, að mér
▼erði veitt nein aðstoð“.
Collins dómari ákvað eigi að
siður, að Zangara væri skipað-
ur verjandi. Því næst var mál-
inu frestað þangað til í dag.
Brflssel 16. febr.
United Press. - FB.
Stjórnin í Belgíu verður
áfram við völd.
Að afloknum viðræðufundi
De Broqueville, forsætisráð-
herra, og Alberts konungs, var
ákveðið á ráðherrafundi, að
halda lausnarbeiðni ríkis-
stjórnarinnar ekki til streitu.
Kovno 16. febr.
United Press. - FB.
Viðskifti Breta og Lithauga-
landsmanna.
Sainkv. áreiðanlegum heim-
ildum hefir United Press fregn-
að, að Bretar hafi tjáð sig fúsa
til þess að kaupa allar útflutn-
ingsafurðir Lithaugalandsbúa,
til þess að tryggja sér mark-
aðinn þar i landi. Hinsvegar
er ekki fullvíst, að Lithauga-
landsbúar fallist á að Iofa því
að kaupa í Bretlandi allar þær
iðnaðarvörur, sem flytja þarf
inn i landið.
London 16. febr.
United Press. - FB.
Viðskifti Breta og Norður-
landahúa.
Samkvæmt áreiðanlegum
heimildum er viðskiftasamn-
íngaumleitunum Breta og
Norðurlandaþjóðanna allra
gvo langt komið. að segja má,
að aðeins sé eftir að ganga frá
samningunum til fullnustu, þar
sem livert einstakt þessara
ríkja hefir gert uppkast að við-
skiftasamkomulagi við Bret-
land.
Washington 16. febr.
United Press - FR.
Afnám bannsins vestra.
öldungadeild þjóðþingsins
hefir samþykt afnám bannsins.
Frá Alþing!
í gær.
Fundir liófust i báðum deild-
um kl. 1, og var þá gengið til
nefndakosninga. Fóru þær sem
hér segir:
Efri deild.
1. Fjárhagsnefnd: Jón Þor-
láksson (S.). Ingvar Pálmason
og Jónas Jónsson (F.).
2. Fjárveitinganefnd: Haíl-
dór Steinsson og Bjarni Snæ-
björnsson (S.). Jón Jónsson,
Páll Hermannsson og Einar
Árnason (F.).
3. Samgöngumálan.: Hall-
dór Steinsson (S.). Páll Her-
mannsson og Einar Árnason
(F.).
4. Landbúnaðarnefnd: Pét-
ur Magnússon (S.). Jón Jóns-
son og Páll Hermannsson (F.).
5. Sjávarútvegsnefnd: Jak-
ob Möller (S.). Ingvar Pálma-
son og Magnús Torfason (F.).
6. Iðnaðarnefnd: Jakob Möl-
ler (S.). Ingvar Pálmason og
Jónas Jónsson (F.).
7. Mentamálanefnd: Guð-
rún Lárusdóttir (S.). Jón Jóns-
son og Einar Árnason (F.).
8. Allsherjgrnefnd: Pétur
Magnússon (S.). Magnús Torfa-
son og Jónas Jónsson (F.).
Neðri deild.
1. Fjárhagsnefnd: Ólafur
Thors og Jón A. Jónsson (S.).
Bernharð Stefánsson, Hannes
Jónsson og Halldór Stefánsson
(F.).
2. Fjárveitinganefnd: Pétur
Ottesen og Pétur Halldórsson
(S.). Ingólfur Bjamarson,
Tryggvi Þórhallsson, Þorleifur
Jónsson, Björn Kristjánsson og
Jónas Þorbergsson (F.).
3. Samgöngumálanefnd: Jón
A. Jónsson og Jón Ólafsson
(S.) Sveinn Ólafsson, Sveinbj.
Högnason og Hannes Jónsson
(F.).
4. Landbúnaðarnefnd: Pét-
ur Ottesen og Guðbr. ísberg
(S.). Bjarni Ásgeirsson, Stein-
gr. Steinþórsson og Lárus
Helgason (F.).
5. Sjávarútvegsnefnd: Jó-
hann Jósefsson og ólafur Thors
(S.). Sveinn Ólafsson, Bjarni
Ásgeirsson og Bergur Jónsson
(F.).
6. lðnaðarnefnd: Magnús
Jónsson og Jón Ólafsson (S.).
Bergur Jónsson, Lárus Helga-
son og Steingr. Steinþórsson
(F.).
7. Mentamálanefnd: Magn-
ús Jónsson og Pétur Halldórs-
son (S.). Bernhard Stefánsson,
Halldór Stefánsson og Sveinbj.
Högnason (F.).
8. Allsherjarnefnd: Guðbr.
lsberg, Jóhann Jósefsson (S.).
Bergur Jónsson, Steingr. Stein-
þórsson og Sveinbjörn Högna-
son.
Jafnaðarmenn sátú hjá við
nefndakosningar, eins og á
undanförnum þingum.
Vígbúnaíur Pólverja.
Richard McMillan, fréttarit-
ari United Press, símar frá Var-
sjá þ. 19. jan. á þessa leið:
„Varsjá er höfuðborgin i
landi óttans og vígbúnaðarins.
Hvarvetna eru hermenn og aft-
ur hermenn. Sumstaðar verðui
ekki þverfótað fyrir þeim í
stóru borgunum. Fyrir 12 ár-
um, er Rússar og Pólverjar áttu
í ófriði, sáust ekki eins margir
hermenn á ferli, enda fjöldi
þeirra á vígstöðvum, en einnig
nú er fjöldi hermanna í nánd
við landamærin. Pólverjar
hafa nú stöðugt 250.000 manna
vel búinn her, reiðubúinn til
þess að fara til vígvallanna fyr-
irvaralaust, en á einu dægri
geta þeir komið sér upp öflug-
um her — miljónar her. Und-
ir yfirstjórn frakkneskra her-
verkfræðinga hefir verið bygð
röð virkja meðfram landamær-
um Póllands. En þrátt fyrir öll
virkin, sem reist hafa verið að
undirlagi Frakka, og þrátt fyr-
ir öflugan her, eru Pólverjar
smeykir yfirleitt og margir ótta-
slegnir, er þeir hugsa um fram-
tíðina. Þeir óttast Þjóðverja,
Lithaugalandsmenn og seinast
en ekki síst Rússa. En þeir geta
eignast fleiri óvini, ef stjórn-
málahorfurnar breytast í álf-
unni. Frakkar liafa lánað Pól-
verjum fé, og þeir hafa skipað
Pólverjum fyrir í hermálum.
Þeir hafa ekki eingöngu bygt
virki þeirra á landamærunum;
þeir hafa æft her þeirra. Pól-
verjar eru nú öflugustu banda-
menn Frakka, þeir bandamenn
þeirra, sem víst er, að ekki
bregðast. Ef til styrjaldar
kæmi, myndi Pólland ekki
hilca, né heldur Júgóslavía og
Rúmenía. Með Frökkum og
Pólverjum er tryggasta hern-
aðarbandalagið í álfunni. Á
meðan það stendur, og á með-
an veldi Frakka er hið sama
og nú, óttast pólskir stjórn-
málamenn ekki svo mjög, því
að þá munu Frakkar koma i
veg fyrir endurskoðun Versala-
friðarsamninganna. En fari
veldi Frakka rénandi og tak-
ist þeim ekki að koma í veg
fyrir endurskoðun samning-
anna, mun óttinn verða öflugri.
Pólverjar urðu mjög skelkað-
ir, er radikalir og jafnaðarmenn
unnu í þingkosningunum i
Frakklandi.
Þeir héldu, að Herriot mundi
afneita hernaðarbandalaginu.
En vitanlega datt Herriot ekki
neitt slikt í hug. Pólverjar eru
svipaðrar skoðunar í afvopn-
unarmálunum og Frakkar. En
sá munurinn, að Pólverjar eiga
í rauninni miklu óhægri að-
æææææææææææææa
8EFFLE
bátamótorar
4-120 iia.
œ
00 Sterk og einföld bygging, gangvissir, traustir og end- 88
gg ast vel. Nota ekki vatn. Sparneytnir á hráolíu og smurn- æ
£30! ingsoliu. Hafa kúlu- og keflalegur auk margra annara æ
00 yfirburða. æ
00 Verðið er afar lágt. — Hagkvæmir skilmálar. æ
æ S8
œ Umboðsmenn Þópöur Sveinsson & Co. 00
Reykjavík. ^
K.F.U.K.
A.—D.
Fundur i kveld kl. 8%. —
Síra Friðrik Hallgrímsson talar.
Alt kvenfólk velkomið.
stöðu til þess að verja land sitt
en Frakkar Frakkland. Pól-
land byggja nú 30 miljónir
manna. Þjóðirnar, sem réðu
hvernig Versalasamningarnir
voru úr garði gerðir, sköpuðu
hið nýja Pólland, en þetta fórst
þeim illa úr hendi, því aðskiln-
aður Austur-Prússlands frá
Þýskalandi stendur i vegi fyr-
ir þvi, að samkomulag náist um
landamærin milli Þjóðverja og
Pólverja. En Pólverjar þykjast
vera sú þjóðin ,sem kemur í
veg fyrir, að kommúnisminn
breiðist út vestur á bóginn, en
Þjóðverjar og Litliaugalands-
menn ásaka Pólverja fyrir á-
gengni. í augum þeirra eru Pól-
verjar mesta harðstjórnarþjóð
i Austur-Evrópu. Lithauga-
landsbúar segja, að Pólverjar
hafi lagt undir sig 60.000 fer-
mílur lands með valdi, er þeir
lögðu undir sig Vilna 1920, og
héraðið þar í kring. Pólverjar
segja, að hið hertekna svæði
sé landfræðislega hluti aí’ Pól-
landi.Lithaugalandsbúarsegja,
að það sé hluti af Lithauga-
landi. Þeir eru smáþjóð, veik
fyrir, enda er ríki þeirra eitt
verk þeirra, sem réðu gerð
Versala-samninganna. Lit-
liaugalandsbúar áttu ekki ann-
ars úrkosti en að skjóta mál-
inu til þjóðabandalagsins. Og
það hefir liaft það til meðferð-
ar, en ekkert gert í því, sem
Lithaugalandsbúum hefir kom-
ið að nokkru gagni.
En það verður þó sennilega
ekki þetta deilumál, sem nýr
ófriður kviknar af þar eystra,
heldur deilumálin við Þjóð-
verja, því að Þjóðverjar geta
vitanlega aldrei unað öðrum
málalokum en þeim, að Aust-
ur-Prússland sameinist alger-
lega Þýskalandi á ný. Þjóðverj-
ar segjast vilja koma fram |
kröfum sínum i þessu efni með
friðsamlegu móti. Pólverjar
segja sem svo: „Ef við drög-
um úr vígbúnaði okkar, munu
Þjóðverjar beita valdi.“ Þjóð-
verjar margir segja: „Innan
eins áratugs verður íbúatala
Póllands 50 miljónir og eftir
25 ár verður Pólland Þýska-
landi voldugra. Fari svo, sem
nú horfir, verður Pólland vold-
ugasta riki í Austur- og Mið-
Evrópu. Og það eru þvi mið-
ur, ef svo fer, engar horfur á,
að þeir muni beita valdi sínu
vel.“
Gustav Frenssen.
Það þykir jafnan nokkur við-
burður í heimi bókmenta Norð-
urálfunnar, er þýska skáldið,
Gustav Frenssen, sendir frá sér
nýja bók. Sem rithöfundur er
hann fæddur fullburða í þeim
skilningi, að fyrsta bók hans,
„Die Sandgráfin“, sem út kom
1896, sló því föstu, að hér væri
mikill rithöfundur á ferðum.
Bækur lians hafa verið þýddar
á Norðurlandamál svo að segja
jafnóðum og þær hafa komið
út og hafa átt þar miklum vin-
sældum að fagna. Fyrir nokk-
uru kom út á dönsku allstór
skáldsaga eftir Frenssen, og
nefnist hún Hans klaufi (Klods
Hans).
Gustav Frenssen er átthaga-
skáld; hann er gróinn við torf-
una i bestu merkingu þess orð-
tækis, þvi að hann skortir
hvorki þá mentun né andlegu
víðsýn, sem átthagaskáld þarfn-
ast. Sveitin hans og menning
hennar hafa ekki gert hann ó-
frjóan né þröngsýnan.
Hann er fæddur í Barlt í
Þéttmerski og er trésmiðssonur.
Hann var settur til menta og las
guðfræði í Túbingen, Berlin og
Kiel. En sá er hátlur þýskra
stúdenta, að dveljast við ýmsa
háskóla þar í landi á námsárum
sínum. Við það öðlast þeir fjöl-
breyttari mentun og verða fyrir
margvíslegri menningaráhrif-
um en þeir, sem verða að binda
sig við eina mentastofnun.
Frenssen gerðist prestur 29
vetra gamall í Hemme á norð-
anverðu Þéttmerski. Árið 1902
lét hann af embætti til þess að
geta gefið sig óskiftur við rit-
störfum. Frægasta bók hans er
| vafalaust skáldsagan Jörn Uhl,
sem hefir verið þýdd á ýms
mál. Með þeirri bók komst
Frenssen í tölu þjóðskálda
Þýskalands og hefir lialdið
þeim sessi síðan með fullri
virðingu, enda þótt eigi hafi
allar bækur hans notið óskiftra
vinsælda, siður en svo.
Hin nýja skáldsaga G. Frens-
sens, Hans klaufi, gerist í Þétt-
merski,átthögum skáldsins. Þajp
er sagt frá bóndasyni einum,
Bendix Groth að nafni. Hann
á að þvi leyti sammerkt við
Hans klaufa H. C. Andersens
og kolbitina í íslenskum þjóð-
sögum, að samtiðarmenn hans
halda, að hann sé fifl. En sú
verður hér raunin á, að hann
er þeim vitrari og hyggnarL
Foreldrar hans eru smábændur
og verða að þræla fyrir dagleg-
um nauðsynjum. Faðir piltsins
er skikkanlegheitamaður, en
lætur þó tengdamóður sina
koma sér til að kveikja i kofan-
um, sem hann býr í, til þess að
reyna að ná i háa vátryggingu.
En alt fer í handaskolum eins