Alþýðublaðið - 30.06.1928, Blaðsíða 2

a
*life?ÐUBllAÐIÐ
ALÞÝÐUBLAÐEÐ j
kemur út á hverjum virkum degi. í
í 4fgreiðsla f Alpýðuhúsinu við
| Hverfisgötu 8 opin frá kl, 9 árd j
j til kl. 7 síðd.
J Skiifsiofa á sama stað opin kl. j
i 9* j— 10' , árd. og kl. 8 — 9 gíðd. t
< 31nnar: 988 (afgreiðslan) og 2384 ►
J ískrifstofan). t
J Verðlag: Askriftaiverð kr. 1.50 á I
< niánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 f
hver mm. eindálka. [
j Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan !
(i sama húsi, simi 1294). >
* r
/Enn um barnsmeðlögin.
Norgunblaðið ver gerðir ihalds-
ins i bæjarstjórninni.
Upp á síðkastið hafa peir
Guðm. Ásbjörnsson og Kn,ud
Zimsen borgarstjóri skrifað grein-
ar um bæjarmálefni í „Mgbl.“
Tneysta þeir ekki ritstjórunum til
bö halda svo á málunum, að eigi
verði til skaða fyrir borgarstjóra-
klíkuna. Við pessu er auðvitað
ekkert að segja. Zimsen og Guð-
mundur eru álíka pennafærír og
Valtýr, en hálfhjákátlegt er að sjá
greinar þeirra nafnlausar í blað-
inu — og skrítið er, að Valtýr
skuli leyfa að birta greinarnar
nafnlausar — pví sökóttur var
Valtýr, og ekki minka sakir hans
við almenning eftir að greinar tví-
menninganna eru komnar út.
Saga barnsmeðlagamálsins er
lesendum Alpýðublaðsins kunn.
Borgarstjóri og lið hans í bæjar-
stjóminni var svo manmúðlegt að
gera pær tilllögur til rikisstjórn-
ar, að meðlög með óskilgetnum
börnum lækkuðu úr 300 krónum
niður í 270 kr., eða um 30 krón-
ur. Alpýðublaðið v'tti borgar-
stjóra mjög fyrir pessa frám-
komu, og sýndi fram á, aðbarns-
meðlögin væru o/ lág og pað
væri mannúðarleysi að lækka pau.
Svar „Morgunblaðsins" við ávít-
unum voru fá — pað pagði lengi
vel. Enda vissu ritstjórar blaðs-
ins, að petta mál vakti mikla at-
nygli í bænum og aðstaða íhalds-
'ins í pví var mjög bág; töldupeir
pví happasælast að pegja. En pað
poldi Knútur ekki og sendi pví
Vísiskau pmanninn af stað með
grein í blaðið.
Þrátt fyrir alla talnakróka sína
tekst greinarböfundi ekki að sýna
fram á, að rétt hafi verið að lækka
meðlögin. Hann tekur visitölu
hagstofunnar og notar bana til
að byggja allar ályktanir sínar á.
En eins og kunnugt er, er pað
hæpdnn grundvöllur, pví vísitaian
er alls ekki réttlátur grunnfótur
til að reikna út eftir nauðsynleg
útgjöld fátæklinga. Verðlækkun
faiefir verið meiri á peim vöru-
tegundum er alpýða manna not-
ar sjaldan en peim, sem hún parf
á að halda daglega, en pó eru
favorar tveggju teknar með pegar
vísítala hagstofunnar er reU.nuð.
Gre’narhöfundur heldur pvi f. am,
ftð bamsmeðlögin séu 48 krðn-
um hærri en pau eigi í raun og
Tteru að vera. Þetta eru auðvitað
blekkángar. Þegar vísitala hag-
stofunnar er reiknuð, er húsaleiga
ekki tekín með, en eins og kunm-
ugt er, hefix hún hækkað síðan
1914 um 4,5 sinnum að minsta
kosti.
Stulka, er hafði fyrir ðskilgetnu
barni að sjá og leigði sér herbeirgi
fyrir 8 krónur á mánuði 1914,
parf nú að greiða fyrir sama
herbergi um 36 krónur, eða 432
krónur á ári. Þetta sannar fylli-
lega, að ekki er rétt að reikna
meðlögin eftir vísitölu hagstof-
unnar.
Það er undarlegt, hvað íhaldíð
getur verfö starblint í pessu máli.
Það miðar meðlögin núna við
meðlögin 1914 og segir að pau
séu betri. Það er nú sannað, að
pað er rangt. En pó svo væri, pá
sýnir pað ekki mikla proskun frá
fym árum á mannúðartilfinnimg-
um valdhafanna.
Með mjög einföldum reikningi
er hægt að sýna, að meðlögineru
alí of lág miðuð við parfir.
Viið skulum fara vægt í sakirn-
ar og segja, að stúlka með barn
á hándleggnum geti fengið her-
bergii fyrir 360 kr. á ári, mjólk
handa barninu 1 líter á dag á 44
aura kostar 160 kr'. á ári, fatn-
aður handa barninu 100 kr. á
ári. Alls kr. 620,00 á ári.
Allir vita, að petta eru ekki all-
ar parfir barnsins, og næstum
allar parfjr móðurinnar eru eftir.
Alpýðublaðiið álítur að réttara
sé að reikna pannig pegar ákveð-
ið er meðlagið, heldur en að taka
til hliðsjónar villandi tölur úr
Hagtiði n d u n um.
Hvaða ástæða er fyrir pjóðfé-
lagið að hlífa barnsföður við pvi
að sjá fullkomlega fyrir barni
sínu ?
Er ekki skylda hins opinbera
að vernda munaðarleysingjann
fyrir ræktarleysi föðurins?
Jú, sannarlega.
En pað virðist „Morgunblaðið“
ekki skilja eða vilja.
Máske tignun pess á einstak-
lingsfrelsihu nái einnig svo iangt
að láta feðurna sjálfráða?
Eða er petta alt samam sprottið
af umhyggju fyrir bæjarsjóði
Reyk javíkur ?
Fáir munu pó peir Reykvík-
ingar Tiera, er vilja, að útsvar sitt
lækkii á kostnað ómálga barna.
Kyndill,
blað ungra jafnaðarmanna, kemur
út í dag og verður selt á göt-
'iunumi í kvöld og á morgun. Efni
blaðsins er að pessu sinni: Al-
pýðusamband islands eftir ,.Son
aJpýðunnar“, Föðurlandsást, brot
úr sögu eftir 4nat°le France,
Karl Marx og Friedrich Engeis
eftir Árna Ágústsson, Kveðja frá
ungum jafnaðarmönnum í Dan-
mörku, Stitlabarátían eftir „Varg
í véum“, Næstu sporin eftir G.
P., ípróttir eftir K. G., „Fram-
sökn“ F ramsióknar-stjómarinnnr
effr „örnlnn unga“, Internationale
eftir G. P. Við eldana o. fl..
Blaðiið flytur hressamdi og
æskuprungið fjör til lesadajnms.
: Félagar í F. U. J. eru beðmir að
koma í Alpýðuhúsið kl. 5 í dag
og taka nokkur eintök til sölu.
Halldór Kiljan Laxness
i San Francisco.
Halldór Kiljan Laxness, > rithöf-
undurinn ungi, hefir dvalið hér í
San Francisco síðan u-m nýjár, og
skrifað af kappi eins og vant er.
Á pessum s-ama tíma hefir hann
einnig flutt marga fyrirlestra á
ensku, bæði hér og í nærliggj-
andi bæjum, Oakland og Berkley,
um Island. söpju og pjóð, bók-
mentir og listir, og hvarvetná
verið framúr'skarandi vel tekið,
emda er hér talsverður áhugi með-
al mentamanna að kynnast ís-
landi, og pað svo mjög, að ýmsir
hérlendir menln hafa í hyggju að
heimisækja ísland 1930. — Hanm
hefir einnig uninið að pýðihgu á
sögu sinni „Vefarimn mikli frá
Kasmír" á ensku ásamt kuniningja
sí-num hér, og mumu peir langt á
leið komnir með vsrkið.
Ýms af stórblöðunum, svo sem
„San Franeisco Chronicle", „San
Franciisco Call“, „Oakland Tribu-
ne“ og „Oakland Times“ hafa get-
ið fyrirlestra hans, drepið á æfi
hanis og stark, og haft samtöl við
hann, t. d. um skilnað íslend-
inga og Danm. „Bien“, blað Norð-
urlandamanna, hefir eftir hoinium,
að hann $á að semja tvær nýjar
bækur, sögu sem blaðið kallar
„De Udistödte“, en hana mun höf-
undur kalla „Fimtu stétt“ á ís-
lenzku, og f jallar hún um útskúf
og afhrök mannfélagsins. Sömu-
leiðis er hann að skrifa fræði-
rit í ritgerðaformi, sem fjallar
urn uppeldismál og menmingar.
Verður pað mikið verk.
Tvent ségir H. K. L. að ha-fi
vakað fyrir sér, er hann kom
hingað til Bandaríkjanna: að
kynna sér kvikmyndir og upp-
eldii. I peim tilgangi dvaldi hann
fyrri part Vetrar í Hollywood og
hefir nú ritgerðirnar um kvik-
mymdirnar í undirbúningi. En hér
hefir hann verið að kynna sér
uppeldisstofnanir, kensluaðierðir
og önnur menniingartæki. Kveðst
hann vera ákveðinn í að helga
krafta sína íslenzkri menningu
hér eftir sem hingað til og er pað
vel farið. Það væri óbætanlegt
tjón að miissa svo ungan, áræð-
iinn og frumlegan anda úr íslenzk-
um bökmentum og mentalífi.
Málsins menn verðia enini að binda
sig við móðurmálið og pjáðernið.
-— Héðan frá Bandaríkjunum seg-
ir hann, að leið sín muni liggja
til Rússlands.
Fimta p. m. höíðum við landar
TERPSICHORE
LEDEREN
Vibenshusgade 4 Sitr.
TLF. RYVANG 1466.
29. — 5. — 28.
Þar- s-em mér umdirrituðum hefir
boriist tij eyrma, að við dvöl heí«a
Viggo Hartmanns í Reykjavík,
hafi birst opinberlega greimir riV
aðar ,í peim tilgamgi, að ófrægja
hamn sem danzara 'og danzkenn-
ara, ,skal ég leyfa mér að taka
eftirfarandi fram:
Sem formaður sambandsins
,,Terps:ichore“*) hefi ég s. I. 3
ár haft sérstakt tækifæri til þess
að sjá nememdur herra Hart-
manns danza á hiimni miklu ár-
Iegu danzsýtnimgu okkar í Odd-
Feliow hölliinmi. Þar sem að eins
hið bezta er sýnt á sýningúm:
pessum, er pað full trygging pess,
að nememdur herra Hartmanms
hafa kumnað pá hluti, sem kraf-
ist var, og að herra Hartmamn
hefir getað kent pá. Á sérsýnmgu
danzkennara hefir herra H. og
meðdanzari hams ávalt sýnt ræki-
lega, að hann er smekklegur ný-
tízkudanzari.
Herra Hartmann, sem hefir haft
um hö,nd danzkenzlu í yfir 10
ár, er mjög pektur danzkennari
og heíir hann sérstaka stóra dan-z-
stofnun á Austurhrú, með nýtízku:
útbúnaði
í greinum pessum ,sem getið-
er hér að ofan og eru ritaðar af
konu, sem iært hefir í skóla Paul-
Petersen, kveðst hiutaðeigandi
kona vera hær um að dæma hæfi-
leika herra Hartmanns. Verð ég
að leyfa mér að gefa p-ær upp-
lýsingar, að ungfrú Paul-Peter-
sen hefir í viðtali við mig látið
pess getið, að í skóla h-emnar væri
danz aukanámsgrein og að ný-
tízkudamz væri mæstum alls ekki
I kendur, að eins nauðsynlegustu
undirstöðúatriði. Skýrimg pessi
var mér látin í té sem ástæða
fyrir pví, að ungfrú Paul-Peter-
sem óskaði ekki að gerast meðlim-
ur í danz kcnnara s a m ban d inu.
„Terpsichore“.
Sú staðreynd, að herra Hart-
mann hefir geta(ð haft skóla í
meira en 10 ár í -sama bæjarhluta,
er full sönnun pess, að hanm hefir
fjölmennan hóp viðskiftamanna,
sem halda trygð við hann.
Virðingarfylst.
Georg Berthelsen,
kgl. ballettdanzari.
Formaður - danzkennara-
sambamdsins „Terpsi:hore“
*) Sambandsfélag danzkennara í
Kaupmannahöfn og stærsta danz-
kennarasamband á Norðurlöndum.
hér í San Francisco pá ánægju
að hlýöa á skáldiö lesa upp
nokkra kafla úr verkum sínum,
söguna af Ljónharði Pipin í Vef-
smásögu frá Nýja Is-
landi, er birtist í Heims-kringlu
á síðasta ári, ein af snjallari smá-
sögum, sem skrifuð hefir verið