Vísir - 11.01.1934, Blaðsíða 2

VÍSIR
Sími 1-2-3-4.
ERUM
BIRGIR AF:
Umbúðapappír.
Pappírspokum.
Gúmmíböndum
Elinja-garni.
Bindigarni.
Seglgarni.
Saumgarni.
Skógarni.
Símskeyti
—o—
Ottavva ío jan.
United Press. — FB.
Ástand og horfur í Canada.
Samkvæmt viðtali. sem United
Press hefir átt við fulltrúa cana-
disku ríkisstjórnarinnar, var svo
mikill atvinnu og' viðskifalífsbati
kominn til sögunnar i Canada á
siðasta fjórðungi síðast liðins árs,
að bjartsýni kaupsýslustéttarinn-
ar og fjármálamanna landsins hef-
ir mjög aukist, enda gcra þeir sér
nú vonir um, að árið 1934 verði
gott ár, að því er atvinnu og við-
skifti snertir. Þó náði kreppan há-
marki sínu í Canada á síbastliðnu
ári, en það var á fyrsta fjórðungi
þess. En síðan hefir stöðugt miðað
í rétta' átt og allar likur benda til,
að um framhald batans verði að
ræða á yfirstandandi ári. Skýrslur
eru enn ekki fyrir hendi um alt
árið 1933, en eftirfarandi atriði má
taka fram nú þegar:
1) Viðskiftasamningar þeir,
sem gerðir voru á bresku alrikis-
stefnunni hafa nú verið í gildi fult
ár og Canada haft hag af þeim.
þvi að af þeim leiddi aukin við-
skifti, þar sem þeirra var mest
þörf.
2) Afleiðingarnar af Uþp-
skerubrestinum í vesturfylkjunum
urðu ekki eins slæmar og búist
var við um skeið, sumpart vegna
alþjóðasamþyktarinnar, sem gerð
var, um hveitiframleiðslu og
hveitiútflutning. Canadamenn und-
irgengust að flytja ekki út yfir
200 milj. skeppa. Bændur fengu
hærra verð fyrir hveiti s. 1. ár en
i hitt eð fyrra. Hveitiframleiðsla
nain 270 milj. skeppa.
3) Námuframleiðslan gekk vel
allt árið og verð hækkandi, eink-
anlega á gulli. Atvinna hélst góö
í námuiðnaðinum.
4) Um stöðúga framleiðslu-
aukningu í flestum iðngreinum
hefir verið að ræða frá því í vor
sem leið. Hagskýrslur, sem fyrir
hendi eru, sanna ótvírætt, að
kreppan náði hámarki á fyrsta
fjórðungi árs 1933. Þ. 1. nóv. hafði
þeim, er hafa stöðuga atvinnu,
fjölgað um 300.000 frá því 1.
apríl.
5) 1. okt. 1933 nam útflutn-
ingur umfram innflutning undan-
gengna 12 mánuði $ 126.000.000,
1. okt. 1932 $ 52.000.000, 1. okt.
1931 $ 98.000.000 innflutt umfram
útflutt og 1. okt. 1930 $ 30.000.000
innflutt umfram útflutt.
6) ^Canada hefir liaft hag af
því, að Bandaríkjadollar féll í
verði, einkanlega að þvi er snert-
ir greiðslur afborgana og vaxta
af lánum, sem tekin hafa verið í
Bandaríkjunum af canadiska rík-
imt, félögum og einstaklingunt.
1
Leipzig, 10. janúar.
United Press. — FB.
vati der Lubbe háls-
höggvinn.
van der Lublie var hálshöggv-
inn i Lejpzig-fangelsimi kl. 7,30
i morgun.
Olafar Marteinssoa,
meistari í norrænum fræðum,
andaðist í gærmorgun í St. Jó-
sefsspítala í Hafnarfirði, eftir
stulta legu, en langa vanheilsu.
Hans verður nánara getið sið-
ar hér í blaðinu.
Síðari fregu: — Aftakan fór
fram í dögun i rikisfangelsinu,
i viðurvist vitna, sem vanalega
eru við aflökur. van der Lubbe
gekk undir fallöxina þögull og
sljólegur.
London, 10. jan.
Unitcd Press. —• FB.
Utanríkisverslun Breta.
Innflutningurinn 1933 nam 675.-
847.000 sterlingspundum en til
samanburðar skal þess getið ab
1932 nam innflutningurinn 703.-
132.725 stpd. —• Útflutningurinn
nam árið sem leið 416.502.000, en
1932 416.051.378 stpd.
B'erlín, to. jan.
United Press. — FB.
Atvinnuleysið í Þýskalandi.
Samkvæmt opinberum skýrslum
var tala atvinnuleysingja i landinu
1. jan. þ. á. 4.050.000 eða 350.000
hærri en i. des.
Genf, 10. jan.
United Press. — FB.
Fjárhagur Austurríkismanna fer
batnandi.
Ríkisstjórnin í Austurríki hefir
sent Þjóðabandalaginu uppkast að
tekjuhallalausu fjárlagafrumvarpj
fyrir 1934.
t
Bukarest, 10. jan.
United Press. — FB.
Titulescu útnefndur utanríkismála-
ráðherra Rúmeníu. Hann hefir
sennilega fengið öllum kröfum
sínum framgengt.
Titulescu hefir verið útnefndur
utanríkismálaráðherra og hefir
hann unnið cmbættiseið sinn.
*
Bukarest, 11. jan.
United Press. —• FB.
Útnefning Titulescu er talin
benda til, að þeir, sem efla vilja
frakknesk áhrif í landinu, hafi bor-
iö sigur úr býtum. Einnig er búist
við, að afleiðingin verði sú, að
Dumetri, einkaritara konungs,
verði falið annað starf en hann nú
hefir á hendi, eða sagt upp starfi
sínu, án loforðs um annað starf.
Hann mun hafa staðið i nánu
sambandi við þann hægriflokkinn,
sem lengst vill ganga í einræ^isátt.
í stuttu máli er búist við, að allar
kröfur Titulescu verði teknar* til
greina, m. a. að vikið verði úr
embættum iögreglustjóranum í
Bukarest og höfuðmanni ríkislög-
reglunnar, svo og öðrum kunnum
embættismönnum, sem hallast hafa
að eða haft samband við „járn-
varðliðið".
Kjósið C-listann! •'’Pff
BæjarútgerOin.
Vlsasti vegarinn til gjaldjireta bæjarsjððs.
Á bæjarstjórnarfundi, sem
haldinn var liér fvrir skömmu
siðan, báru bæjarfulllrúar al-
þýðuflokksins fram tillögur sín-
ar um bæjarútgerð og kröfðusl
þess að þá þegar yrði lekin
nokkur skip á leigu til ísfisk-
veiða. Fóru þeir mörgum orð-
um um það, livílikur búhnykk-
ur þetta nuindi reynast og full-
yrtu, að engin takmörk væri
fyrir þvi, hve mikið væri liægt
að selja af kældum og frystum
fiski í Englandi.
Þeir voru mintir á það á
fundinum, að þessu væri nú
einmitt ákveðin takmörk sett,
með innf lu tningsákvæðum
þeim, sem nú eru i gildi í Eng-
landi. En svo sem alkunnugt er,
þá liafa Bretar bannað innflutn-
ing á fiski, umfram ákveðinn
hundraðshlula af meðalinn-
flutningi hverrar þjóðar nokkur
undanfarin ár. Þannig er íslend-
ingum nú að eins heimilt að
flytja til Bretlands %0 hluta
þess meðalinnflutnings. Það er
þannig auðsætt, að j>ó að nú
væri bætt við fiskiflotann
nokkurum leiguskipum, þá
mundi fisksalan lil Englands
ekkert aukast, og útgerðartími
skipanna að eins verða þeim
mun styttri, sem þau vrðu
fleiri. Að þessu vrði þvi engin
atvinnubót.
Mjög svipuðu máli er að
gegna um bæjarútgerðina yfir-
leitt. Það er nú því miður svo,
að þvi eru takmörk sett, hve
mikinn fisk er unt að selja við
viðunandi verði. Með því að
auka skipastólinn, er mögulegt
að auka veiðina takmarka-
laust, það er auðsætt. En hvaða
gagn er að þvi, ef fiskurinn selst
ekki? — Það er alkunnugt, að
það hefir komið fyrir hvað eft-
ir annað, að fiskframleiðslan
hefir orðið of mikil, og af þvi
stafað stórkostlegt verðfall á
fiskinum. Og einmitt jx:ss
vegna hefir fiskiflotinn farið
minkandi. En þrátt fyrir þá
fækkun, sem orðið hefir á tog-
urunum, þá virðist fiskfram-
leiðslan stöðugt vera í hæsta.
lagi fyrir markaðinn, svo að
það kemur varla fyrir, að birgð-
ir frá fyrra ári spilli ekki meira
og miuna fyrir sölu á fram-
leiðslu yfirstandandi árs. Fisk-
framleiðslan er að verða of
mikil að staðaldri. Að nokkuru
le\rti stafar Jietta af því, að í
stað jieirra togara, sem gengið
hala úr, hafa komið ný skip af
annari gerð. Og J>að er alveg
víst að til jiessa má telja, að
fiskframleiðslan hafi farið vax-
andi ár frá ári. Hinsvegar
stækkar markaðurinn ekkert og
söluörðugleikar fara vaxandi
ár frá ári.
Af jiessu er uú auðsætl, að
það er ekki álitlegt, að auka út-
gerðina eins og nú er ástatt, og
að }>að muni koma að litlu
haldi, jafnvel fyrir atvinnuleys-
ingjana. Atvinnuleysið er held-
ur ekkerl sérstaklega islenskt
fyrirbrigði. Sennilega eru at-
vinnuleysisvandræðin hvergi
eins litil og hér. Og atvinnuleys-
ið meðal annara j>jóða stafar
ekki af því, að framleiðslútæk-
in séu ekki tii. Það stafar af þvi,
að framleiðslutækin cru ekki
starfrækt, vegna þess að það
borgar sig ekki, J>að sem fram-
leitt er selst ekki. —- Hvernig
er |>ví I. (1. varið um aðalfram-
Iciðslu Dana, kjötið? Það liorf-
ir til stórkostlegra vandræða,
vegna þess að framleitt ev
miklu meira af kjöti í Dan-
mörku lieldur en mögulegl er
að selja eða neyta. Svo ramt
kveður að j>essu, að sérstakar
ráðstafanir hafa verið gerðar til
þess að halda uppi kjötverðinu
innanlands og er j>að þó miklu
lægra en liér. — Hér er nú fisk-
verðið komið niður i, og raun-
ar vafalaust niður fyrir j>að
lágmark, sem framleiðslan-
j>olir til frambúðar. Ef hún yrði
aukin til muna, mundi af því
leiða cnn meiri lækkun á verð-
inu, eða þá, að útgerðartimi
skipanna vrði styttur, og yrði
j>á engin atvinnubót að fjölgun
skipanna til veiða í salt frekar
en til ísfisksveiðanna.
En lijer við bætist nú það, að
óvist er nema saltfisksmarkað-
urinn verði þrengdur til muna
frá því sem nú er. í símfregnum
frá Spáni, sem birst hafa í blöð-
unum imdanfarandi daga, er
sagt frá j>vi, að spænska stjóm-
in sé að ráðgera að segja upp
viðskiftasamningum við Norð-
urlönd og gera nýja samninga
á þeim gi'undvelli, sem nú tiðk-
ast mjög, að miðað sé við það,
hve mikið liver þjóð kaupir af
spænskum vörum. Ef úr þessu
yrði, þá má gera ráð fyrir því.
að innflutningur á íslenskum
fiski til Spánar yrði takmarkað-
ur að verulegum mim. Og
hvernig mundi þá afkoma is-
lenska fiskiflotans verða, þó að
liann yrði ekkert aukinn? Og
livar stæði þá Reykjavíkurbær,
ef hann væri búinn að kaupa
10 nýja togara, alla í skuld? —
Þá væri ekkert annað en gín-
andi gjaldþrot fyrir dyrum.
Jafnaðannenn státa af bæjar-
útgerðinni í Hafnarfirði. Vegna
þeirrar útgerðar hefir Hafnar-
fjörður safnað skuldum ár eftir
ár, svo að nú nemur það hundr-
uðum þúsunda. Það keniur að
því, að skil verður að gera á
l>essari skuld. En hún verður
ekki greidd nema með þvi að
fara dýpra í vasa borgaramui
heldur en jafnvcl jafnaðar-
mönnum mun þykja fýsilegt.
Ella mundu þeir þegar vera
farnir til þess, að jafna þessu
tapi niður á borgarana. Og það
er hætt við þvi, að jafnvel þeir,
sem notið hafa atrinnu við
þetta fyrirtæki bæjarins, þykist
illa sviknir, Jægar þeir eiga að
fara að borga aftur það sem
j>eir eru búnir að fá greitt í
kaup, þó að ofgreitt hafi verið.
Vonleysi
Hermanns.
Þegar Reykvikingar kusu
Hermann Jónasson í bæjar-
stjóm fyrir fjórum árum, var
haun enn tiltölulega litið þekt-
ur í þessum bæ. Hann var þá
af ýmsum talinn röskur mað-
ur, sem mundi geta gert gagn í
bséjarstjórn meðal annars vegna
þess, að hann sem lögreglu-
stjóri kyntist margskonar mál-
um, er gott væri fyrir bæjar-
fulltrúa að hafa þekkiugu á. A
það var þó bent þegar í stað, að
þetta væri ekki rétt. Lögreglu-
stjórastaðan væri slík, að sá
sem í henni sæti, mætti ekki
vasast í stjórnmálum, þar sem
hann með þvi mundi missa það
hlutleysi, sem honum væri
nauðsynlegt til að geta gegnt
stöðu sinni svo að í lagi væri.
Ennfremur væru störf lög-
reglusljóra svo umfangsmikil,
að liann hefði ærið nóg að gera
við að sinna þeim, og mundi það
þess vegna óhjálcvæmilega
leiða til vanrækslu af lians
hálfu, ef hann bætti öðrum
störfum á sig.
Að þessu sinni hafa hæjarhú-
ar miklu mciri }>ekkiugu á Her-
manni Jónassyni en þeir höfðu
1930. Og nú hefir reynslan skor-
ið úr um það, hvort heppilegt sé
að lögx*eglustjóri sé jafnhliða
embættisstörfunum á kafi i
stjórnmálum. Segja má að
vísu, að reynslan cr fcfigist liafi
sé ekki algild, en svo mikið er
víst, að aí henni hefir megin-
þorri bæjarbúa sannfærst um,
að Hermann Jónasson er ekki
maður til að standa í þessu
tvennu samtímis svo að vel
fari.
A þessum fjórum árum hafa
bæjarbúar þurft að liorfa upp á
lögreglustjóra sinn vanrækja
gersamlega embaúti sitt vegna
stjórnmálaafskifta sinna og
fjárbralls. Lögreglustjórinn
hefir setið í bæjarstjóm, hann
hefir með hrossakaupum troðið
sér í bæjarráð, hann hefir með
undursamlegum hætti komist i
ríkisskattanefnd, hann hefir
verið i félögum og miðstjóm
Framsóknarflokksins, hann
hefir verið í margskonar fjár-
bralli, nú síðast aðalmaðurinn
i „bleðilsfyrirtækinu“ alræmda,
en embætti sitt hefir hann van
rækt. Aðrir menn hafa, upp á
ríkisins ko3tnað, orðið að gegna
embættisstörfum H. J., vegna
þess, að til þeirra hefir hann
engan tima haft, eða þá stund-
um afsalað sér þeim vegna
þess að lög böimuðu, að hann
færi með þau, þar sem hann,
vegna stjórn- og fjármálaaf-
skifta sinna var ekki framar
dómbær um þaíi. Það er al-
kunnugt t. d., að Hermann Jón-
asson lætur 1‘ulltrúa sína, en
þeir em launaðir af rikinu, fara
með hér um hil öll dómstörf
embættisins, j>au, sem sérstak-
ir setudómárar dæma ekki, þar
sem honmn . væri vitanlega
hægðarleikur, ef hann gæfi sig
að starfi sínu, að afgreiða sjálf-
ur mikinn hluta jæirra, svo
sem honum ber skylda til. Enn
verra en þetla er þó það, að þau
örfáu mál, sem Harmann Jón-
asson skiftir sér sjálfur af, eru
þau, sem hann vegna þólitískra
afskifta mætti síst nærri koma-
Nægir þar að rninna á, er liann
dæmdi dómsmálaráðherra
landsins alsaklausan í tugthús-
ið í fyrra. Frá þvi i vetur muna
menn eftir hótunarbréfa-
hneykslinu, þar sem Hermann
yfirheyrði sjálfur félaga sinn og
flokksbróður, slepti honum úr
varðhaldi áður setudómari tæki
við, og eyðilagði þannig eða
torveldaði verulega rannsókn