Vísir - 17.01.1934, Blaðsíða 3

vísin
a;ri, var búiö að eyöa öllu og' far-
IS að taka lán svo miljómun skifti,
ims lánstrausti ríkisins var stór-
spilt. Loks hrökluöust þessir menn
irá, en aðrir tóku viö ti! þess að
hjarga þjóðinni, atvinnuvegum
hennar og sæntd. Allan niðurlæg-
ingartímann í fjármálunum, þegar
Jónas réöi einn öllu í raun og veru.
voru socialistar samábyrgir honum
og hans liöi um stjórn landsins.
Þeir gátu ráðið því hvernig farið
var með fjármál landsins á þeim
tíma. Þeir gátu ,felt stjómina, þeg-
ar þeir vildu. Þeir höfðu öll henn-
ar ráð í hendi sér. En þeir gerðu
ekkert. Þeir létu Jónas Jónsson
ráða, eins og þeir vissulega ætla
sér aö láta hann ráöa, þegar hann
■er oröinn borgarstjóri, ef rauðu
flokkamir ná völdunum t sinar
hendur. Þeir scgja ósatt um þaö,
aö þeir geti útvegað öllum atvinnu
sem vilja vinna. Þeir segja ósatt
um þaö, aö framtíð bæjarins sé
undir bæjarútgerö komin, þegar |
eins cr í pottinn búiö og þeir vilja.
Og það er aö minsta kosti mjög
vafasamt, aö nokkuð sé aö marka
afneitun þcirra á Jónasi Jónssyni,
hinum gamla yfirleiötoga social-
ista. Og jafnvel þótt þeir segði þaö
satt, aö þeir vildi ekkert hafa sam-
an að sælda við Jónas Jónsson nú,
aí þvi að hann sé „fallinn maöur,“
jjá er sú afneitun ekkert annaö en
viðurkenning á því, aö hiö gamla
átrúnaöargoð jtcirra hafi ekki ver-
ið verðugt neins átrúnaðar. — ís-
lcnskir kjósendur eru ekki svo
skyni skorpnir, að þeir láti blekkj-
ast af myndum Alþýðublaðsins.
Þeir sjá aörar myndir — myndir.
sem ekki gleymast. Myndirnar af
því, hvcrnig komið var högum
lands og þjóðar af völdurn stjórn-
arfarsins í tíö Jónasar, Tryggva
og Einars, er socialistar gátu látið
stjórna vel og gætilega, ef þeir
hefði kært sig um. Þeir vildu þá
eins og nú hrun og eyöileggingu.
Myndirnar fi'á Jónasartímabilinu
eru ekki gleymdar. En það er
ósköp skiljanlegt, að socialistar
vilji nú taka þær út úr „albúminu"
og setja aörar í staðinn. - En
jafnvel j)ótt þeim takist að skifta
um myndir í „albúmi" litilsigld-
ustu kjósendanna — j)á gleymast
hinar ekki. 15. jan.
J. R.
Eimskipafélag íslands
20 ára.
Saga félagsins cr mönnum
svo kunn, að óþarft mun að
rekja hana mikið hér og ekki
mun það heldur orka tvímælis,
að starf þess hefir orðið þjóð-
inni eitt hið allra heilladrýgsta.
Svo er sagt, að enginn viti
„hvað átl hefir fyrr en mist
hefir“. Gæti það þvi kann ske
hjálpað niönnum til þess að
skilja hverja þýðingu Eim-
skipafélagið Iiefir fyrir þjóðina,
ef þeir lnigsuðu sér, hvað verða
mundi, ef öll skip félagsins yæði
alt i einu, einliverra hluta
vegna, að hverfa algerlega úr ís-
lenskri eign og félagið að hætta
að vera til, en að vér síðan yrð-
um að eiga undir högg að sækja,
til erlendra þjóða, með sam-
göngur allar, eins og áður var,
fyrr en Eimskipafélagið kæmi
til sögunnar. Enda þótt slíkar
bollaleggingar færu nú ekki svo
Jangt, að gera ráð fyrir nýjuni
Norðurálfuófriði í sama mund.
Það verður seint nógu ræki-
lega brýnt fyrir þjóðinni, að
þroski Eimskipafélagsins er
eitt af allra mikilvægustu sjálf-
stæðismálum hennar og hlýtur
því einnig að verða bæði metn-
aðarmál og hagsmuna. Eim-
skipafélagið er eitt af fjöreggj-
um íslands og það ekki hið
minst um verða.
Og ekki eru þær svo margar
,né styrkar stoðirnar, sem sjálf-
stæði vort stendur á, að vér
megum við því að veikja neina
þeirra meira en orðið er. Vert
er og að minnasl þess, að það
er einmitt Eimskipafélagið, sem
út á við bcr sjálfstæðismerki
hins islenska rilcis hæst og við-
ast.
Vart mun óþarft að minnast
þess einu sinni enn, að þegar
Lslendingar hættu að eiga skip
sjálfir, þau er sigla mætti á
millum landa, tók þjóðinni
brátt að hnigna. t frásögxmni
um Flóabardagann er Jæss get-
:ið líklega lil þess að sýna
rausn Kolbeins unga —- að
hann styaði sjálfur skipi því „er
nær var haffæranda“. Já, ekki
var skip höfðingjans J)ó nógu
mikið vexti til þess, að gerlegt
J)ætti að sigla þvi milli landa.
Þetta var árið 1244 og vita all-
ir, hversu mikið var sjálfstæði
íslensku J)jóðarinnar tuttugu ár-
um siðar.
Jafnvel í svartasta miðalda-
myrkrinu er þess við og við
getið, að einstaka höfðingi hafi
átt skip, sem haft var í förum
milli landa, og á stundum, J)eg-
ar íslenska J)jóðin tók f jörkippi
nokkura og átti sér mikilhæfa
forystumenn, eins og t. d. Guð-
hrand Hólabiskup, var talað
um, að íslendingar þyrftu að
j eiga skip haffæranda og annast
| siglingar sínar sjálfir, en jafn-
an lijöðnuðu slikar fram-
kvæmdir, áður mikið yrði að
gert. Er þvi að sjá, að liug-
myndiu hafi aldrei algerlega
dáið út, J)ótt oft liði nokkuð
langt á milli Jæss, að hún væri
endurvakin. „Þrj-svar brendu
J)rysvar borna .... Þó hon enn
Ffir.“ Þá má og geta mn Vestu-
útgerðina og umtalið um að
kaupa Tliorefélags skipin.
Loks kom að því, að tiltæki-
legt J)ótti að stofna innlent
eimskipafélag og gefa öllum ís-
lendingum kost á J)ví að gerast
hluthafar — treysta nú á J)egn-
skap þjóðarinnar. Auðvitað
voru þá til, eins og altaf hefir
vérið og er enn hjá okkar goð-
l)ornu J)jóð — nokkurir yfir-
yfir-spekingar, sem ekki leist
nú á þetta. — Og liann, þessi
eða Jæssi, sem hingað til hefir
nú vitað hvað hann svngur,
hafði slept þvi við einhvern,
hérna á dögunum, að „gott
mætti J)að vera, en ekki hefði
hann trú á þvi að svona nokkuð
gæti blessast“. Svo kunnu nú
sumir visupartinn hans Jónas-
ar (Hallgrímssonar): „Og ætli
nú að eignast skip. J)ó enginn
kunni að sigla.“
En það skal tekið fram, að
æssir yfir-vitringar voru, að
æssu sinni, furðulega fáir og
létu jafnframt óvenju lítið á sér
kræla. Bar J)að og til, að odd-
vitarnir voru öruggir og þjóðin
óvenjulega óskipt í málinu, svo
að ekki var árennilegt að freista
Jæss, að vekja sundrung og fá
menn til að missa sjónar á að-
al atriðinu, með J)ví að blinda
J)á með moldviðri aukaatrið-
anna. Má vist liklegt teljast, að
um nokkurar undanfarnar ald-
ir hafi vart verið nokkurt J)að
mál á dagskrá, sem Jæssi sund-
urlynda og sjálfala J)jóð, hafi
vexáð jafn eindregið einliuga
um að lirinda í fi’amkvæmd.
I stjórnmálum voru Islend-
ingar J)á skiftir eins og endi’a-
nær, en við stofnun Eimskipa-
félagsins sýndu forystumenn
flokka Jieirra, cr J)á voru uppi á
landi hér, svo mikinn J)roska,
að vel rnætti til fordæmis verða
komandi kynslóðum. Skjlt er
að vænta J)ess, að kynslóð sú,
sem nú er ráðandi, J)ekki svo vel
sinn vitjunartíma og muni svo
glögt hversu ómetanlegt gagn
Eimskipafélagið vann þjóðinni
á stríðsárunum, að liún Jrnrfi
ekki neinna áminninga við.
Hafa og allir dugandi menn enn
sem komið er, forðast að draga
félagið inn í dægurj)rasið, sér
til framdráttar eða málefnum
sínum. Mundi og þeirra manna
skömm, er J)að gerðu, ekki
skjótlega fyrnast og að vonum
verða J)ví meiri, sem lengra
liði. Svo mikið er gengi Eim-
skipafélagsins })ó enn lijá ís-
lendigum, J)eim er J)vi nafni
vilja kallast.
Við hefir J)að borið, að orð
hafa heyrst falla um það, að
jafnan liafi ráðherrar og al-
J)ingismenn vikist rausnarlega
undir nauðsynjamál Eimskipa-
félagsins. — Þakka skyldi Jæim!
— Hins væri heldur að gela, að
í útlátum þeirra félaginu til
handa hefir á stundum „fylgt
böggull skammrifi“ — kvaðir
ýmsar, lítt nauðsynlegar, sem
gert hafa það að verkum, að
„góðverkið“ hefir tæplega getað
talist „Gullhringur i græðisdjúp
J)eyltur“, lieldur „Glófagur öng-
ull af sjálfselsku beittur“.
Það fer að líkum að smáþjóð,
sem J)ar lil rétl nýlega liefir að
kalla má lifað utan við um-
heiminn, geti á fáum sviðum
talistx jafnoki annara þjóða,
en J)ó munu J)eir, sem best
bera skyn á slíka hluti,
ekki telja íslenska sjómenn
standa neitl að baki stéttar-
bræðrum Jæirra í öðrum lönd-
um Norðurálfunnar. Og víst er
um Jiað, að ekki liefir Jieim ís-
lendingunum tekist síður giftu-
samlega en annara J)jóða mönn-
um að „leiða drekana lieila um
liaf“.
Víst væri verðugl að nefna
nöfn margra Jæirra gagnsemd-
armanna, sem helgað hafa
Eimskipafélaginu starfskrafta
sina, bæði á sjó og landi, en
ekki er Jiess koslur hér. Verður
1 slíkt að bíða J)ess, að saga fé-
lagsins verði rituð, J)ó sú bið
verði að likindum nokkurir
áratugir enn.
„Hægra er að styðja en reisa“.
» Þrátt fyrir ýmsa örðugleika
j undanfarinna ára, J)á er Eim-
| skipafélagið nú svo vel á legg
komið, að vart gelur neitl liéð-
an af orðið J)vi að grandi, annað
en J)að, að íslendingar bregðist
skvldu sinni við það. En von-
andi kemur aldrei til })ess.
Kjósið C-listann! "Hi
Bæj ar stj órnar-
kosningar.
Úrslit á Alcureyri.
Hpakfapip „pauðu ílokkanna<(.
Kosið var í hæjarstjórn á Akureyri i gær og höfðu komið
fram 6 listar. Úrslit urðu þessi:
Sjálfstæðisflokkurinn . . . 410
Kommúnistar ............... 406
Framsóknarfl............ 377
Listi Jóns Sveinssonar.... 355
Jafnaðarmenn ............ 210
Iðnaðarmannalistinn . . . 154
(Árið 1930 var að eins um 3
lista að velja. Listi sjálfstæðis-
manna fekk 620 atkv. og kom
að 5 bæjarfulltrúum, vcrka-
menn fengu 488 atkv. og komu
að þremur og framsóknarmenn
fengu 400 atkvæði og komu að
3. — Kommúnistar og jafnaðar-
menn liafa enn 3 sæti sameigin-
lega, en framsókn liefir mist 1
sæti. — Rauðu flokkamir hafa .
J)vi að eins fcngið 5 sæti af 11, I
en liöfðu 6 af 11 áður. Kosning I
þessi ber því, J)rátt fyrir })að, að |
sjálfslæðismenn slóðu ekki all- |
atkv. 3 bæjarfulltrua.
__ 0 ——
__ 2 ________
__ 2 —
— 1 ---------
— 1 —
ir að sama lisla, vott um mik-
ið og vaxandi fylgi Sjálfstæðis-
flokksins á Akm*eyri. Munu að
kalla einvörðungu sjálfstæðis-
menn hafa kosið lista Jóns
Sveinssonar, en menn af öllum
flokkum iðnaðarmannalistann.
— Brynleifur Tohíasson var
clslur á lista frainsóknarmanna,
en svo margir Jieirra, cr listann
kusu, strikuðu hann út, að hann
náði ekki kosningu. Vilhjálmur
Þór var annar maður á listan-
um).
Ógurlegir
landskj álft ar
á Indlandi.
10.000 menn farast. Heil liérud leggjast í auðn,
Flóð valda feikna tlónl
Caleulta, 17. jan.
United Press. — FB.
Flogið liefir verið yfir svæði
J)að, sem tjón hefir orðið á af
völdum landskjálfta, aðallega
Muzaffaporc-svæðið. Land-
skjálftarnir gerðu mcstan usla í
gær. Fullvíst er talið, að 8,000—
10,000 manns hafi farisl af
völdum })eirra. — Stærsti kipp-
urinn stóð yfir i 8 mínútur og
lagði í rúslir fjölda J)orpa og
lærga í Punjab, Bengal og Mið-
Indlandi. Mikil fíóð liafa komið
í Binarhéraði, J)ar sem öll þorp
og bæir liafa gersamlega sópast
burtu, en mikill liluti íbúanna
farist.
\
Útvarpsumræður
um bæjarmál fara enn fram
i kveld, og er þar með lokið að
þessu sinni. 1 gærkveldi töluðu
J)eir Jakob Möller og' Guðmund-
ur Ásbjörnsson af hálfu Sjálf-
stæðisflokksins og tætlu sund-
ur blekkingavef og þvætling
þeirra Stefán Jóhánns, Her-
manns, Jónasar og annara and-
stæðinga. — Þólti frammistaða
„rauðbða“ öll hin aumlegasta
og samboðin málstaðnum. -—
Vonleysi rauða liðsins vcx nú
með degi hverjum og vita Jxúr
ekki hvað til bragðs skuli taka.
Þeir ætluðu að fara leynt með
þá ráðagerð sina, að Jónas frá
Hriflu skyldi verða borgar-
stjóri í Reykjavik, ef J)eim yrði
sigurs auðið. — En fregn um
þetta siaðist þó út meðal kjós-
anda og leist þeim ekki á blik-
una. Margt höfðu þeir orðið að
sætta sig við af hálfu forsprakk-
anna, en Jætta ætluðu Jæir ekki
að láta bjóða sér. Og nú er talið,
að fylgið lirynji af „i-auðliðum“
daglega. Fer það mjög að von-
um, þvi að J)að verður óhjá-
kvæmilega „bani flokks og
manns“, er til lengdar lætur, að
beita Jónasi fvrir hið pólitíska
æki.
Veðrið í morgun:
Hiti i Reykjavik 3 stig', ísaíirði 1,
Akureyri 5. Seyðisfiröi .-— 2.
Vestmannaeyjum 1. Grimsey — 1.
Stvkkishólmi — 1. Blönduósi — 7,
Hólum í Hornafiröi — 1, Grinda-
vík 1, Færeyjtun 5, Julianehaab —
12, Jan Mayen — 7, Angmagsalik
-- 14. Mestur hiti hér í gær 3 stig,
minstur o. — Yfirlit: LægS milli
íslands og Skotlands á hreyfingu
norðaustur eftir. Horfur: SuSvest-
urland: Allhvass á norðaustan.
Víðast úrkomulaust. íFaxaflói,
Breiðafjörður: Austankaldi 1 dag,
en stinningskaldi á norðaustan í
nótt. Úrkomulaust. Vestfirðir,
NorSurland: Austan og sí'ðar norS-
austanátt, allhvass í nótt. Elja-
gangur. Norðausturland, Austfirð-
ir: Vaxandi austan og norðaustan-
átt. Snjókoma eða slydda. SuS-
austurland: Allhvass austan og'
norSaustan. Snjókoma eða slydda.
Rafmagnsverðið.
A fundi bæjarráðs 12. þ. m. var
lagt fram bréf frá rafmagnsstjóra
vjSvíkjandi gjaldskrá rafmagns-
veitunnar. en borgarstjóri hafðí
faliö rafmagnsstjóra að gera til-
lögur um ])etta. Var gefið fvrir-
heit um það. er ákveðið var aS
stækka ElliSaárstöSina að lækka
rafmagnsverSið eitthvaS. Á bæjar-
ráSsfundinum var samþykt tillaga
frá Jakob Möller um að fela raf-
mágnsstjóra að gera senr fyrst
tillögur um breytingar á gjald-
skránni.
Aflasölur.
Tryggvi gamli hefir selt 2000
körfur ísfiskjar í Grimsby fyrir
1637 stpd. og Belgaum 1700 körf-
ur, einnig í Grimsbv, fyrir 1629
st[>d.
Næturlæknir
er í nótt Halldór Stefánsson,
Lækjargötu 4. Sími 2234.