Vísir - 13.02.1934, Qupperneq 3

VlSIR
uppi, að viðhaldið muni ekki
hafa verið mikið eða kosínaðar-
samt. Getur þvi varla verið, að
stórfé hafi farið i þann kostn-
aðarliðinn. Leigan mun og hafa
jjoldist sæmilega, þvi að hart
var gengið að sumum leigutök-
unum um það, að standa í skii-
um. —
Nú ber ekki á öðru, en að
húseigendur hafi komist af þol-
anlegað þ. e. að hús, sem þeir
hafa selt öðrum á leigu, liafi
borið sig í rekstri nokkurn veg-
inn og heldur orðið þeim til
hagnaðar en byrði. Þvi hafa al-
þýðuforkólfarnir að minsta
kosti haldið fram. Þeir liafa
rausað mikið um húsaleiguokr-
ið eða ósæmilega háan leigu-
mála, sem alþýðan yrði að sætta
sig við hjá öðrum. —
Þvi cr nú svo háttað um þessa
„aðra“, þ. e. húseigendur í bæn-
um, að þeir hafa ekki notið
neinna hlunninda í byggingar-
starfi sínu. Þeir hafa hvorki
haft ábyrgð bæjar eða ríkis og
þeir hafa ekki fengið lán með
hagstæðum vaxtakjörum. I>eir
hafa orðið að sætta sig við hina
háu bankavexti, sem liér hafa
verið heimtaðir. Þeir hafa ekki
safnað neinu hlutafé, sem orð-
ið gæti þeim að notum í bygg-
ingarstarfseminni. Og þeir hafa
ekki fengið neinar gjafir.
Aðstaða Byggingarféiags
Reykjavíkur (samviunuhluta-
ielags) hefir því verið öli önn-
ur og hagstæðari en einstak-
tinga, sem lagt hafa út í bygg-
mgu leigu-ibúða. Aðstöðumun-
urinn hefir verið svo mikiil. að
„Byggingarfélagið“ hefði átt að
geta grætt vel, þó að hinir töp-
uðu. —
Niðurstaðan verður þó sú, að
,3yggingarfélagið“ fer á haus-
ánn, en hinir fljóta, flestir að
minsta kosti.
Og þegar upp er staðið, er á-
standið þannig', að bæjarsjóður
verður að leggja fratn upp und-
ir 40 — fjörutíu — þúsund kr.,
ef nokkur von á um það að
vera, að hægt sé að fá fólk til
þess að búa í húsunum. Og ekki
nóg um það: Leigan verður líka
að lækka til mikilla muna.
Eg fæ ekki betur séð, en að
uauðsyn beri til, að hafin sé nú
þegar opinber rannsókn um
það, hvernig þessum ósköpum
víkur við. Það er full ástæða
iil að ætla, að eitthvað meira
<*n lítið hafi verið lx>gið við
stjórn „Byggingarfélagsins“ og
ráðsmensku alla með fjárreiður
■þess.
Hluthafarnir, sem lögðu fé i
i'yrirtækið, eiga heimtingu á því,
að þeim sé gerð full grein fyrir
því með réttarrannsókn, hvem-
ig á þvi stendur, að félaginu
iamaðist svona ilia undir stjórn
,,í'oringjanna“. — Þeir hafa tap-
að peningum sinum og þeir
munu krefjast þess, að full-
nægjandi grein sé fyrir því gerð,
hvers vegna þetta byggingar-
tyrirtæki, sem naut margskon-
ar hlunninda, gjafa og annara
t'ríðinda, gat ekki borið sig í
rekstri, að minsta kosti áiika
vel og byggingarfyrirtæki ein-
ístakra manna, sem engra gjafa
éða hlunninda nutu. Þó að fé-
laginu hefði verið stjómað frá-
munalega illa, hefði það átt að
geta borið sig. Með sæmilegri
stjórn hefði það átt að geta stór-
grætt. —
Hvernig vikur því við. að fé-
biginu farnaðist svo illa sem
raun varð á?
Þeirri spumingu verður að
svara. Lygar og' vifilengjur
■stjómandanna verða ekki tokn-
ar gildar, sem fullnægjandi
svar. —
Ráðsmenskan með fjárreiður
„Byggingarfélags Reykjavíkur“
er svo grunsamleg, að opinber
réttarrannsókn verður fram að
fara tafarlaust.
Eg orðlengi þetta ekki frek-
ara að sinni, en bíð átekta. En
verði kröfu minni um opinbera
réttarrannsókn ekki sint mjög
bráðlega, mun eg hafa fyrir
satt, að einhverju þurfi að leyna
og eitthvað að fela.
Hluthafi.
Dánapfregn..
í nótt andaðist aö heimili sínu,
Nýjabæ á Þingeyri, ValgcrSur
Þorsteinsdóttir, föSursystir Davíðs
Sch. lliorsteinssonar læknis. Hún
var á níunda ári yfir niraítt.
Allsberjarverkfalllnu
loliið i Frakklandi.
—o—
Osló, 12. í'ebr. FB.
Vegna allsherjarverkfallsins
koma frakkncsku blöðin ekki
út. Póst-, talsima- og ritsíma-
starfsemin liggur niðri.
París, 12. febrúar.
United Press. — FB.
Allsherjarverkfallið \irðist
ekki ætla að ná tilgangi sinum.
— Víðast hvar hefir vinna þó
stöðvast og kröfugöngur farið
friðsamlega fram. Lögreglan i
París hefir dreift kommúnist-
um, scm gerðu tilraunir lil Jkíss
að halda útifundi og kröfugöng-
ur i útjöðrum borgarinnar.
Paris, 13. febr.
United Press. — FB.
Frakkneska allsherjarverk-
fallinu lauk á miðnætti s. 1.
Allsherjarverfallinu lauk kyr-
látlega. Giskað er á, að á með-
an á því stóð hafi tveir menn
verið drepnir, en 300 særsl í
skærum í gervöllu landinu.
London i gærkveldi. F.U.
Óeirðir í Marseille.
í Marseille urðu i kveld alvarleg-
ar ócirðir. Múgurinn réðst á ýms-
ar sölubúðir og gerði þar talsverð-
an óskunda svo að búist var við
þvi, að kalla þyrfti á herlið til
þess að skakka lcikinn.
Madrid, 20. febrúar.
Unhed Press. — FB.
Frá tSpáni.
Enda þótt 30.000 starfsmenn
i byggingariðnaðinum hafi gert
verkfall, er, yfirleitt alt með
k>Trum kjörum í landinu. —- 1
Bilbao hafa koramúnistar þó
farið í kröfugöugur. Dreifði lög-
reglan fvlkingum þeirra.
Biibao, 13. febr.
Unitcd Press. — FB.
Verkfaliinu í Biibao iokið.
Verkfallinu lolrið. All með
kyrrum kjöruni.
Ranði Krossinn
á ðskudaginn.
Það er orðin föst venja, að
Rauði Kross íslands selji merki
á öskudaginn, í Reykjavík og
viðar, til ágóða fyrir líknar-
starfsemi sína.
Hjúkrunarkona félagsins lief-
ir fyrirfarandi mánuði baldið
uppi námskeiðiun í heima-
hjúkrun og bjálp í viðlög-
um, og hafa námskciðin ver-
ið vel sótt bæði í liöfuðstaðnum
Og úti um land. — Hjúkrunar-
konan er nú á förum til Sand-
gerðis, þar sem R. Kr. liefir í
mörg ár haft hjúkrun um ver-
tiðina. Félagið er nú að hefja
fjársöfnun og annan undirbim-
ing að bygging sjúkraskýlis og
baðhúss i Sandgerði, og hafa
sjómenn þar syðra lagt fram
nolckurn skerf til fyrirtækisins.
Félagið keypti á s. 1. ári uug-
lingablaðið „Unga lsland“.
Blaðið liefir verið stækkað að
imm, og er tilætlunin að það
flytji framvegis gagnlegar grein
ar um þrifnaðar- og heilbrigðis-
mál, \áð hæfi æskulýðsins. Fé-
lagið á von á kvikmvmdum frá
útlöndum, sem verða sýndar
viða um land, síðar í vetur og
vor. Efni þeirra verður um
ýmiskonar lieilsuvamir. R. Kr.
hefir kynt sér þörfina fyrir
baðhús lianda börnum í
Reykjavik, og má vel vera að
því fyrirtæki verði hrundið í
framkvæmd á næstunni. Loks
er félagið í þaim veginn að
festa kaup á nyrri sjúkrabif-
reið af fullkomnustu gerð. Af
Jiessu sem hér liefir verið talio
er augljóst, að Rauði Ki-ossinn
liefir margskonar nytasamleg
verkefni á prjónunum, og
treystir því almenningi til þess
að bregðast.vel við, jx'gar merk-
in verða seld á öskudaginn.
Til athugnnar.
—su-
Sjálísagt hefir mörgum fleírum
en mér íundist mikið til um íram-
kvæmdir, sem Slysavarnafélag ís-
lands hefir int af hendi á þeim
6 árum, sem þaö hefir starfað.
Umræður um þetta efni á sunnu-
dagskveldið 28. janúar s. 1. voru
svo grcinagóðar og vekjandi, að
þær ættu ekki að líða neinum úr
minni, sem á þær hlýddu. Eins og
sakir standa, vantar mikið á að
þessum málitm sé komið ,í trygga
höfn. Það er ekki mín meining
með þcssum línum, að gera gleggri
grein fyrir starfi Slysavarnafé-
lags íslands en hinir háttvirtu
ræðumenn hafa gert. Mig minnir
að Þorsteinn Þorstcinsson nefndi
í ræðu sinni, hve mikil nauðsyn
\æri á þvi, að bönuitn væri kent
sund t skólunum. Um þessa nauð-
syn held eg að allir gcti orðið
sammála, hvað scm öðrum ágrein-
ingsatriðum líður. Þessi iþrótt er
ein hin allra hollasta og bjargvæn-
legasta, sem æfð er. Eitt atriði
aetla eg að nefna hér, sem eg hefi
aldrei heyrt minst á, hvorki í
ræðu né riti; atriði sem eg er lengi
búinn að velta fyrir mér og sann-
færist eg altaf betur og l>etur um
í’.auðsyn þess, að það komist sem
fyrst i framkvæmd. Það er þetta:
að það verði gert að skyidunáms-
grein. f>Tst i barnáskólmn og svo
i öðrum skólum. að æfa börn og
aðra skólanenta, að skjóta úr línu-
hyssum. Það er ekki nóg, að einn
maður í hverri björgunarstöð
kunni það; hann getur verið veik-
ur eða fjarverandi, þegar slys ber
að höndum. Væri því æskilegt, að
sem flestir kynnu að fara með svo-
leiðis áhöld og yrði til ómetanlegr-
ar blessunar. Mér finst auövelt að
koma þessu i framkvæmd, án þess
að íþyngja börnunum við' námið;
Jtað mætti sleppa öðrum ónauð-
synlegri leikæfingum, en láta þetta
kotna í staðinn. Eg vona aö mér
meiri menn taki þessa bendingu til
íhugunar, því þeim er betur treyst-
andi til að athuga það á heppilegri
hátt.
Mig hefði langað til að benda
börnum og unglingutn á heppilega
leið til að styrkja Slysavarnafélag
íslands sér að skaölausu fjár-
hagslega, en læt ]>að bíða seinni
tíma, því það yrði of langt mál.
Útvarpshlustandi.
Föstuguðsþjónusta
verður i dómkirkjunni ann-
að kveld kl. Sy^. Síra Bjarni
Jónsson prédikar. Atliygli skal
vakin á því, að guðsþjónustu-
timinn er kl. 81/* (ekki kl. 6).
FöstugTiðsþjónusta
i frikirkjunni kl. 8V2 annað
kveld. Sira Ami Sigurðsson pré-
dikar.
Veðrið í morgun.
Hiti í Reykjavík 3 st., lsafirði
1, Akureyri 4, Séyðisfirði 5, Vest-
mannaeyjum 4, Grímsey 3, Stykk-
ishólmi 1, Blönduósi 1, Raufarhöfu
1. Hólum i Hornafirði 4, Grinda-
vík 3 Jan Mayen 1 st.. Færeyjum
9, Julianehaab — 11 st. — Mestur
hiti hér í gær 9 st., minstur 1 st.
Úrkoma 3,5 mm. — Yfirlit: Laigb-
ir fyrir vestan og norðan land, en
hæð yfir Bretlandseyjum og'Norð-
urlöndum. Horfur: Suðvesturland,
Faxaflói, Breiðafjörður, Vestfirð-
ir: Suðvestan kaldi. Snjó- eða
siyddu él. Norðurland: Suðvestan
kaldi. Dálítil úrkoma vestan til.
Norðausturland, Austfirðir: Suð-
vestan kaldi. Bjartviðri. Suðaust-
nrland: Suðvestan kaldi. Sumstað-
ar dálítil tirkoma.
Almenu fjársöfnun
fyrir Hallgrímskirkju í 'Saurbæ
er nú hafin hér i bæ og verður
þeim, sem hafa fjársöfnunarstarfið
með höndum, væntaniega vel tek-
ið hvarvetna. —• I’ess skal getiö,
að af vangá hefir slæSst villa iun
í grein þá, sem birtist í Vísi s. 1.
sunnudag, þar sem rætt er um
Minningabókina, en í hana verða
skráSar ævisögur Jæirra, sem gjaf-
ir eru gefnar til miimingar um,
en ekki gefandanna eins og af van-
gá stendur í greininni.
75 ára afmæli
á i dag frú Þóra Gamalíelsdótt-
ir Bárugötu 29.
64 ára
varS í gær Margrét Jónsdóttir,
Grettisgötu 46.
60 ára
er í dag Ásbjörn Eyjólísson, tré-
smiSur, Ránargötu 17.
Sjaldgæft
heiðursmerki hér á landi. Korseti
þýska rauða krossins, hertoginn
Carl Eduard von Sachsen Koburg-
Gotha, hefir i samráði viö forseta
})ýska ríkisins, von Hindenburg.
sæmt Theodor Siemsen hei'ðurs-
merki rauSa krossins, í þakklætis-
skyni fyrir- starf hans i þágu
særðra hennanna á stríSsárunum.
Þýski ræöismaðurinn, hr. W. Hau-
boid. afhenti lionum lieiöurskross-
Tnngnmálanám.
—s-—
Merkilegl tilboð.
Það munu vist engar ýlcjur,
að með fám þjóðum muni jafn-
mikO kunnátta erlendra mála
og með íslendingum. Trúlegt er,
að hér muni hlutfallslega mest
um kunnáttumenn í þeim efn-
um. Nærri er að ætla, að 35—40
af hundraði hverju geti lesið
eitthvað erlent mál. Er þar
einkum til að dreifa germönsk-
um málum, dönsku, norsku,
þýsku og ensku og svo e. t. v.
að einhverju leyti sænsku og
hollensku. Eigi allfáir munu
kunna rómönsk mál, fyrst og
fremst frakknesku og spænsku
og auk þeirra ítölsku og portúr
gölsku. Nokkurir kunna sér að
gagni rússnesku og lékknesku
og e. t. v. fleiri slavnesk mál.
Hér eru einnig lærðir menn í
arabískum og hebreskum fræð-
um, og dæmi eru til að menn
hafi lært persnesku og sans-
krít. — Auðvitað að ótöldum
grísku og latinu. Velflestir liafa
lært þessi mál í skólum, margir
í einkatimmn og smnir við dvöl
erlendis. Fjöldi manna hefir þó
ekki átt kost á því og liafa lært
málin mestmegnis af eigin
rammleik. Slíkt „sjálfsnám“
var áður fyrr erfitt mjög, en
eftir að Linguaphone-stofnunin
í Lundúnum lióf framleiðslu
málaplatna, er ekki sambærileg
fyrirhöfnin. Nú geta menn fyrir
tiltölulega lítið verð hlýtt á mál
helstu málfræðiiiga stórþjóð-
anna og lærl hrcinastan fram-
burð sem til er i hverju ináti.
Við höfum nú ákveðið að lækka
verð Linguaphone-námsskeið-
anna að mikluin mun, um 25—
30 krónur liverl námsskeið,
meðan útsalan stendur yfir hjá
okkur. Auk þess lækkum við
Htigophone-námsskeiðin niður
í 25 krónur. ÖUum námsskeið-
unum fylgir textabók. Við selj-
um einnig á útsölunni orðabæk-
ur helstu menningarinálanna
frá 2 krónum. Þeir, sem vilja
notfæra sér þetta cinstaka tæki-
færi, ættu að leggja leið sina
inn til okkar og lcita sér upplýs-
inga um námsskeiðin og aðferð-
iraar og fá verðtilboð. Virðing-
arfylst, Hlj óðfæraliús Reykja-
víkur, Bankastsræti 7; Atlabúð.
Laugavegi 38.
Ins.
inn siöastl. sunnudag í vfðurvist
íormanns Germania, hr. JuL
Schopka konsúls, og annara hér
búsettra Þjóðverja. X.
Bamaverndarnefnd.
Á fimdi bæjarstjóraarinnar 1.
þ. m. voru þessir menn kosnir
í barnavemdarnefnd Reykja-
víkm*, til næstu fjögurra ára-
Frú Aðalbjörg Sigur'ðardóttir,
f>Tv. bæjarfulltrúi (endurkos-
in). Frú Guðrún Jónasson, bæj-
arfulltrúi (endurkosin). Frú
Guðný Jónsdóttir, hjúkrunar-
kona. Hallgrímur Jónsson, yfir-
kennari (endurkosinn). Jón
Pálsson, fyrv. bankaféhirðir
(endurkosinn). Maggi Júl.
Magnús, læknir (endurkosinu)
Sigurður Jónsson. skólastjór:
(endurkosinn). Formaður
nefndarinnar er Jón Pálssou
(endurkosinn). Hallgrímur
Jónsson varaiörmaður. Sig-
urður Jónsson. ritari. Venju-
lega fundi sína heldur nefndin ú
miðvikudögum, kl. 1 e. h.
Boissin,
frakkneski sendikennarinn, held-
rr fyrirlestur i kveld kl. 8, á vonju-
k-gnm stað.