Vísir - 24.04.1934, Blaðsíða 2

HHIIINIIIillllllllllÍIÍIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
VISI R
)) HaTMHM & Olsew ((
IKRAFA
nejrtenda er að kjötið sé
flutt í kjötpokum til
kaupmannsins.
KJ0TPOKANAI
fáið þið hjá okkur.
Simi 1-2-3-4.
iiiiiiiiiiiiiimiiiiniiiiiii
........................................................................Illlllll.......
i Kven-sumarskórnir i
smekklegir og |
ódýrir. |
fyrir götu og I
sport. I
MUNIB: 10°|o afsláttnr gegn staðgrelðsln. 1
Stefán Onnnarsson, I
skdverslnn, Anstnrstræti 12. I
CHROME
Nikkel koparhúðun.
Oxydering.
Einasta fullkomna verk-
stæðið á íslandi. —
Björn Eiríksson,
Klapparslíg 18, Revkja-
vík. — Sími 3691.
Til Borgarfjarðar
í'er bíi! fimtudaginn 26.
Þorsteinn Jöhannesson,
Aðalstöðinnl. Simi: 1383.
Að sjð árum liðnum.
Full?elili8 út á við.
i.
Þegar íslendingar gerðu sátl,-
málann við Dani 1918, héldust
þrír meginþættir, er frá önd-
verðu höfðu verið ímynd
danskra yfirráða lxcr á landi:
konungurinn, þegnréttur Dana
á íslandi og umboð Danmerk-
ur til þess að fara með Utan-
rikismál vor.
Margir munu hafa litið svo á.
að þcssi alriði væri nú að eins
skuggi frá forlíðinni, er engiu
álirif hefði á andlegan eða efna-
legan þróska þjóðarinnar. Hitt
væri stórmenska og þjóðremb-
ingur, að heimla slitin öll bönd,
af þvi að þau minni á forn yfir-
ráð sambandsþjóðar vorrar.
Þarna raksl á métnaður þeirra,
sem stórhuga voru og hóglætí
hinna, sem þótti nóg'fengið. En
þótt menn væri elcki þá á eitl
sáttir um lausn sambandsmáls-
ins, er liitl víst, að þeim mönn-
um, sem 1918 hundu enda á
deilu vora við Dani, verður ald-
rei legið á hálsi fyrir samning
þann, sem gerður var, þótt ým-
islegt liefði mátt betur fara og
fullveldi vort éit á við ætti langt
i iand. Lengi hafði gengið þung-
lega að heimta rétt vorn lir
höndum Dana og það var að
mörgu leyti viturlegt, að taka
hvíld í j>eirri togstreitu, að
fengnum þeim réttindum, sem
felast í sambandslögunum. —
Stefnur taka stakkaskiftum. —
Nýjar skoðanir kollvarpa eld-
gömlum venjum og rótgrónum
hugsunarhætli. 1 deiglu timáns
mótast oft þrætuefnin svo, að
ekkert verður eftir lil þess að
deila um. Siðan samningurinn
var gerður hefir margt færst :
annað horf. Hugarfar þjóðanna
hvorrar gagnvart annari hefir
gerbreyst. Sá kali, sem ísíend-
ingar öldum saman hafa liorið
lil Dana og alls þess, sem danslct
var, liefir nú horfið að mestu
á 15 árum. Með þeim tiðaranda,
sem skapast hefir eftir styrjöld-
ina, má vafalaust telja víst, að
ekki verði mikil óánægja frá
Dana hálfu út af ákvörðun
þeirri, er íslendingar hljóta að
taka að samningstímanum
loknum.
II.
Samningurinn við Dani renn-
ur éit að sjö árum liðnum. --
Revnsla síðustu 15 ára bendir á,
að ekki sé iiklegl, að samning-
urinn verði framlengdur. Þró-
un þessára ára liefir sprengt
þann stakk, er jijóðinni var
sniðinn með sambandslögun-
um. Og þess gengur engi dul-
inn, sem að þessu gælir, að það
sem mest skortir á að viðun-
andi sé, er viðhorf utanríkis-
mála vorra. Samkvæmt sam-
bandslögunum fer Danmörk
með þau mál í umhoði íslands
og hin rétta leið allra slíkra
mála er því i gegnum utanrílds-
stjórnina dönsku. En þó hafa
íslensk stjórnarvöld nokkurum
sinnum samið beint við erlend-
ar þjóðir, og .það verður ljós-
ara með degi hverjum, að Is-
lendingum er nauðsynlegl að
fara að bvia sig undir það, að
taka utanríkismálin gersamlega
í sínar hendur.
Þetta er mikilvægara mál
sjálfstæði og afkomu þjóðar-
innar en menn alment gera sér
grein fyrir. Þegar rælt er um
fullveldi landsins iit á við, hætt-
ir mörgum við að taka því sem
saklausu oflátungstali, er veru-
leikanum sé óviðlvomandi. —
Sannast hér, að þjóð, sem lengi
; hefir lotið erlendum yfirráðum,
þykist venjulega hafa heimt
sjálfstæði sitt, er hún hefir feng-
ið í liendur öll innanlandsmál
sín. Getur Iiún þá lifað lifi sínu
á eigin spýtur án mikillar íhlut-
unar annara, meðan all fer með
feldu. Almenningur gefur lítinn
gaum að formi hins pólitiska
sambands, meðan það virðist
ekki hafa áhrif á afkomu þjóð-
arinnar til sjávar og sveita. En
hættulaust er ekki slíkt and-
varaleysi. Nú á tímum er inn-
lent sjálfstæði og erlen'd við-
skifti hvort öðru Iiáð, en sjald-
an hefir hið síðarnefnda verið
jafn stór þáttur i utanríkispóli-
tík þjóðanna, eins og nú, því
svo má segja, að um fátt ann-
að sé rætt.
Sú þjóð, sem ekki fer sjálf
með utanrikismál sin, getur
ekki talist fullvalda, nema á
pappírnum. Sú þjóð, sem nú á
timum þarf með annara auguin
að gæta hagsmuna sinna lijá cr -
lenduní þjóðum, stendur liöll-
um fæti i hinni liörðu baráttu,
sem nú cr liáð- og verða mim
um hríð, um að sjá utanrikis-
versluninni farborða. En án ut-
anríldsviðskifta geta fáar þjóð-
ir nú haldið liagsæld sinni.
Margir héldu því fram, er
samningurinn var gerður við
Dani, að sambandið við þá væri
oss nauðsynlegt, því að óliugs-
andi væri fyrir oss, að ráða ut-
anríkismálunum sjálfir. Ekki
var þeim bjartsýnin eða sjálfs-
traustið til byrði sem þella
sögðu. En lang't er síðan að bert
varð, að þessi spá mundi ósann-
ast. Þólt ekki sé langt siðan
samningurinn var gerður, mun
flestum vera orðið ljóst, að oss
er eigi mikill raunverulegur
stvrkur í sambandinu í ulan-
ríkis- og viðskiftamálum. Þegar
vandi hefir verið áumutanríkis-
mál vor, höfum vér leyst hann
sjáll'ir, á eigin spýtur. Þetta er
ekki sagl Dönum til lasls. Það
sýnir hyggindi þeirra, að láta
oss sjálfa bera ábyrgð á lausit
málanna, enda mun þeim mi
orðið kunnugl, að íslendingar
vilja jafnan vera sjálfráðir um
flesta iiluti. En þetla sýnir, að
oss hefir ekki verið jafn nauð-
synlegt og ýmsir liéldu fram,
að lialda við þeirri taug danskra
yfirráða, er felsl í umboðinu
til jiess, að fara með utanríkis-
mál vor. Niöurl.
Björn Ölafsson.
Símskeytl
—o—
Frá Spáni.
Allslierjarverkfallið víöast hvar til
lykta leitt.
Madrid 23. apríl. FB.
Allsherjarverkfalliö er víöast til
lykta leitt og alt meö kyrrum kjör-
um hvarvetna, nenia í Valencia,
San Sebastian og' Aranjuez, en jiar
var allsherjarverkfalli lýst )7fir
meSfram vegna þess. aö verkfalls-
deila frá því í fyrra mántröi hefir
ekki enn veriö til lykta leidd. — í
Valencia og’ San Sebastian standa
enn yfir mótmætaverkföll iit af
fasista og konung'ssinnafundinum
í Escórialhöll. (Lfnited Press).
Frægur landkönnuöur dáinn.
Oslo 23. apríl. FB.
Carsten Borchgrevink landkönn-
uöur er látinn eftir langa sjúkra-
húslegu. ýBorchgrevink var f. 1864
cg varö kunnur maöur fyrir rann-
sóknarferöir sínar á Suöurskauts-
svæöinu. Um rannsóknarleiöang-
urinn á Southern Cross skrifaði
lrann bókina' ..First on the Antarc-
tic Continent 1898—1900.“ sem
einnig kom út í norskri útgáfu).
Námuslysið viö Serajevo.
200 verkamenn fórust í náinu
viö Serajevo af vöfflum gassprehg-
ingar s. I, laugardag.
Breska útvarpið.
—o-—
London í april. FB.
Dagskrá útvarpsins fyrir apríl,
maí og' júní her þess' vott, aö tekiS
hefir veríö tillit til jiess hve út-
varpserindi fræöandi efnis eru vin-
sæl nieðal útvarpshlustenda. Þessa
mánuöi veröa vitanlega flutt hin
vanalegu utvarpserindi af frægum
gagnrýnendmn um Ieiklist, bækur,
kvikmyndir o. fl. Emifremur vpröa
flutt erindi um vísindi og menta-
mál. Meöal nýjunga er j>aö, aö á
hverju föstudagskveldi kl. 10 eöa
nokkuru síðar lesa kunnir höfund-
ar smásögur, sem ])eir hafa samiö
sérstaklega til uppíesturs í útvarp.
Meöal þeirra höfunda. sem néfna
má i þessu sambandi, eru Walter de
la Mare, Compton Mackenzie,
Doroth}- Sáyers og Ag'atha
Christie. Þá má nefna ])aö meðal
nýjunga, aö David Bone, kapt. á
línuskipinu Transylvania, flytur
crindi um líf breskra sjómanna og
breska kaupskiþaflotann. Enn-
fremur verða flutt erindi um bresk
fangelsi og hreskt skipulag í þeinr
greinunn. j t
(Úr blaðatilk. B'retastjórnar).
Utan af landi.
--O'—-
Sigluíiröi 23,. apríi. FÚ.
Hér á Síglufiröi er óvenjumikill
snjór eftir þvt sem venja er um
þetta. leytí' árs„ og mannhæöarháir
skaflar á götum. Bliöviöri og þtöa
er i dag.
Lestrar-
lampar
fjölda margar tegundir
nýkomnar.
Bæjarins iiesta úrval.
Verð við allra hæfi.
Skoðið í gluggann.
SkermaMðin
Laugavegi 15. — Simi: 2300.
t Steinhítsriklingurinn
3 cr 11Ú kominn á markaðinn
0 Beinlaus freðfiskur.
tc
3 Síld, söltuð og reykt.
o; Súr hvalur.
►"í
® Hakarl. 4
Páll Hallbjöpns.
Laugavegi 55. Sími: 3418.