Vísir - 01.05.1934, Blaðsíða 2

VlSIR
BEHSDORP
Bu5SUM*HCLUMD
^Biðjið kaupmann yðar um
BUSSUM - HOLLAND
Það er drýgst og best og því ódýrast.
Fæst í pökkum með 1/8 og 1/4 kg.
og pokum með 5 kg. Heildsölubirgðir.
Siml 1234.
Símskeyti
—o---
Veröur afvopnunarráðstefnunni
f restað ?
Washington 30. apríl. FB.
Fregtiir hafa borist uni það
hingað, aö afvopnunarrá'ðstefnan
komi ekki saman þ. 29. mai, eins
og ráö hefir veriö gert fyrir. Að
svo stöddu veröur ckki sagt meö
áreiðanlegri vissu hvaö hæft er i
þéssum fregtium, en ltreski sendi-
herrann í Washington hefir látið
svo-um mælt, aö Bretastjórn muni
beita sér fyrir því eftir megni, aö
hinum ráögeröa fundi 29. mai
veröi ekki frestað. (United Press).
Nýtt stjórnarfyrirkomulag
í Austurríki.
Vínarborg 30. apríl. FB.
Þingið kom raman í dag kl. 10
árdegis og' samþykti 471 bráða-
birgðarlög og tilskipanir, sem rík-
isstjórnin hefir útgefið á undan-
förnum mánuðum. Ennfremur félst
þingið á ltina nýju stjórnarskrá,
en frá heiíni hef.ir þó ekki enn
verið gengið til fullnustu. I henni
er gert ráð fyrir algerðu trúar-
bragðafrelsi og að borgurunum sé
heimilt að Iáta i ljós skoðanir sín-
ar. innau þeirra takmarka, sem
Jög ákveða. Stjórn landsins verð-
ur skipuö fjórunt ráðurn, sent þvi
næst kjósa fimta ráðið, er kallast
sí'.mbandsráð, og getur þaö aöeins
samjtj'kt eöa hafnaö lög'um stjórn-
arinnar, en ekki gert á þeim breyt-
ingar. Með hinni nýju stjórnarskrá
er komiö á stjórnarfyrirkomulagi
í Austurríki, sem mjög er í ýmsu
sniðið eftir stjórnmálafyrirkomu-
laginu í Ítalíu nú. (United Press).
Spænska ríkisstjórnin og stefna
hennar í innanríkismálum.
Madrid, 1. maí. FB.
Að afstöðnum ráðherrafundi til-
kynti rikisstjórnin, að í innan-
landsmálum mundi hún fylgja
sönui stefnu og Lerroux-stjórnin,
og um fram alt Ieggja áherslu á.
aö varöveita friöinn í landintt. —
(United Press.).
Frá Þýskalandi. Nýtt ráðherraem-
bætti stofnað 0. fl.
Berlín, r. apríl. FB.
Innanríkisráöherra Þýskalands
hefir tilkynt, aö hann muni fram-
vegis einnig hafa á hendi störf
innanríkisráðherra Prússlands, en
Göhring hefir aö undanförnu haft
þaö með höndum. Er hér taliö, aö
um sé aö ræöa nýtt, stórt skref í
þá átt, að rýra vald hinna einstöku
ríkja. — Stofnað hefir verið
nýtt ráðuneyti þ. e. vísinda- og
mentamálaráðuneyti Þýskalands.
Rust, mentamálaráðherra Prúss-
lr.nds, hefir verið skipaður vísinda-
og mentamálaráðherra Þýskalands.
(United Press.).
Samningar milli Austurríkis og
og Páfaríkisins.
Vínarborg. 1. maí. F'B.
Fullnaðarsamþj'kt á samningi
þeim, sem gerður var milli Aust-
urrikis og Páfaríkisins, hefir nú
farið fram, bæði í Páfaríkinu og
Austurríki. (United Press).
Þjúðmálaskraf
á víð og dreif.
—o—
Villimenska.
Þegar stjórnarskiftin urðu
árið 1924, mátti ríkissjóður
teljasl fremur illa stæður. —
Framsóknarmenn höfðu þá átt
mikinn þátt i stjórn landsins
síðustu árin, og einliver helsíi
maður flokksins verið fjármála-
ráðlieira um sinn. Hann treyst-
ist þó ekki til þess, að gera nán-
ari grein fyrir hag ríkissjóðs en
svo, að munað gæti eitthvað
tveim—þrem miljónum króna
til eða frá, „eftir því hvaða töl-
ur væri notaður“. Honiun var
ómáttugt að koinasl nær liinu
rétta.
Það er athyglisvert og tii
nokkurar upplýsingar, að ráð-
lierra þessi var að sumra dómi
merkasli og skilrikasti maður
flokksins, en auk þess þaulvan-
ur fjölbreyttum embættisstörf■
um. Samt tókst honum ekki að
komast nær sanni en þetta um
fjárhag ríkissjóðs. Hvernig
lialda menn nú, að ástalt hafi
verið um hina flokksmennina,
þá er minna vissu og enga liöfðu
reynsluna? — Framferði þeirra
siðar, er þeir komust til valda,
ber því nokkurt vitni.
Jón héitinn Magnússon varð
stjórnarforseti af nýju árið
1924 og gengu mcð honum í
stjórn þeir Jón Þorláksson og
Magnús Guðmundsson. .1. M.
andaðist sumarið 1926 og varð
þá J. Þ. forsætisráðherra. Manni
ar ekki bætt í stjórnina við l'rá-
fall J. M. og stjórnuðu þeir land-
inu i rúmt ár tveir einir, .1. Þ.
og M. G., eða fram yfir kosn-
ingar 1927. Þá urðu stjórnar-
skifti enn á ný og þá hefsl hin
mesta raunasaga þjóðarinnar,
síðan er hún hlaut fjárforræði.
Tímabilið 1924—1927 var
landinu stjórnað með þeim
hætti, að höfuð-áherslan var
lögð á það tvent, að grynna á
skuldum og halda í horfinu um
verklegar framkvæmdir. Og
hvorttveggja tóksl svo vel, að á
betra varð ekki kosið eflir at-
vikum. Skuldagréiðsluruar
munu hafa numið 7 til 8 mil-
jónum króna og verklegar
framkvæmdir fyrir rikisfé urðu
með langmesta móti. Þetta
tímabil reyndist því eitt iiið far-
sælasta, sem þjóðin hefir átt við
að búa. —
Jón Þorláksson, núverandi
borgarstjóri, var fjármálaráð-
lierra alt þetta tímabil og iær
stjórn lians á fjármálum lands-
ins vitni um hin mestu búhygg-
\ indi og glöggskygni. Það er og
alment viðurkent, jafnvel af
grimmustu fjandmönnum hans,
að liann hafi stjórnað fjármál-
um rikisins af mikilli prýði. Og
margir eru þeirrar skoðunar, að
jiað sé beinlínis þjóðarnauðsyn,
að hanti verði f jármálaráðherra
þegar á jiessu ári.
Þegar hinn svo kallaði Fram-
sóknarflokkur tók við stjórn
landsins, siðast í ágúst 1927,
skifti algerlega um.
Þá hófst hið æðisgengna og
brjálæðiskenda fjársukk, sem
óhjákvæmilega hefði leitt til
ríkisgjaldjirota, ef ekki hefði
verið lekið í taumana. — .1. J.
mátti heita einvaldur í stjórn-
inni, sérstaklega eftir að Magn-
ús iieitinn Kristjánsson féll i
valinn. Hann braut forsætisráð-
herrann undir sig og hafði al-
gerlega á valdi sínu, uns flokk-
urinn tók í taumana, er fjár-
hagurinn var kominn í þvílíkl
öngþveiti, að jafnvel staur-
blindir framsóknarmenn sáu
hrunið framundan. Þegar M. Kr.
andaðist, kom J. J. jiví til leið-
ar, að í stað liins látna fjármála-
ráðherra var tekinn bóndi norð-
an úr landi, þægðarmaður og
meinleysingi, sem enginn vissi
til, að gæddur væri neinum
jieim hæfileikum, sem f jármála-
ráðherra eru alveg nauðsvn-
legir.
Þóttisl .T. J. liafa sýslað liið
besta, er jietta var afrekað, og
bar jiá nú um skeið sinn í hvor-
um vasanum, forsætisráðherra
landsins og fjármálaráðherra.
Og nú var eytt og sóað af
kappi. Málalið af ýmsri gerð
dreif að hinu skringilega flokks-
ahnætti og allir fengu bita eða
sopa eða vænl bein í ginið, þeir
er líklegir þóttu til þess, að
hlýða dómgreindarlaust og án
tregðu, öllu því, er fyrir jiá
væri lagt.
Það er í frásögur færl, hversu
villimenn heg'ði sér hið fyrsta
sinn, er þeir komast í áfenga
drykki. Þeir jiamba vínið, uns
jieir vita ekki sitt rjúkandi ráð,
og liegða sér eins og band-vit-
lausir menn. — Framsóknar-
stjórninni fór nokkuð svipað,
er hún komst i ríkissjóðinn.
Hún bruðlaði með fé alþjóðar,
cins og hún væri hvergi nærri
með fullu viti.
Hún tók við ríkissjóðnum
skuldlitlum, en skildi við hann
í botnlausum skuldum. Þeg'ar
J. ,1. var rekinn úr stjórninni
fyrir fult og alt, voru skuldir
ríkissjóðs orðnar meira en 40
miljónir króna. Og samt hafði
sljórnin fengið eitthvað 16—17
(16.4) miljónir króna í góðær-
istekjum, scm vitanlega hafði
ekki verið gert ráð fyrir í fjár-
lögum. Þær miljónir voru því
eins og fundið fé. Stjórnin gerði
sér hægt um vik og eyddi þeim
öllum — hverri einustu krónu!
Og hún tók erlendis ókjaralán
um 15 miljónir samtals, og
eyddi því lika! Hún kunni sér
ekkert hóf, hruðlaði og brask-
aði — „sleikti alt í botn“. Sam-
tals mun eyðslan á eitthvað
þremur árum hafa numið 65—
70 miljónum króna! — Það er
hér um bil helmingi meiri
eyðsla en fjárlög gerðu ráð
fvrir.
„Stjórn Jónasar“ hegðaði sér
eins og hún hefði það ríkasl i
liuga, að breyta eftir þessum al-
kunnu orðum stórskáldsins:
„Við nögum landið niður
í grjól,
meðan nokkur snöp er til
á mosunum“.
Frh.
Verslunarskóla (slantls
var sagt upp í gær og fór at-
höfnin fratn i Oddíellowhúsinu.
}>vi aö í húsi skólans er húsrúni
altof lítiö fyrir alla ])á. sem viö-
staddir eru Skólauppsögn, nemend-
ur og aðstandendur jteirra. eldri
nemendur, gesti ýmsa o. s. frv.
—- Samkvæmt yfirliti skólastjóra
hefir aðsókn aö skólanum aldrei
verið meiri en nú og voru alls um
260 nemendur í honum í vetur.
Kennarar eru 29, en starfs-
nienn skólans alls 33. — 1 3. bekk
voru í vetur 43 nemendur.
— - I vetur var i fyrsta sinni starf-
rækt framhaldsdeild í skólanum.
í henni voru kendar ýmsar náms-
greinir, svo sem enska, jtýska,
hankafræöi, viöskiftafræöi o. fl.
Er hér um rnerka nýung að ræða,
sem stjórn skólans tehir sjálfsagt
aö halda áfram. — Skólastjóri
Verslunarskóla íslatids. Vilhjálm-
ur Þ. Gíslason, hefir aö makleik-
um hlotið lof fyrir stjórn sína á
skólanum. VirÖist skólinn eiga fyr-
ir sér aö stækka og eflast undir
handleiöslu hans. — Aö skólaupp-
sögn lokinni var sungiö kvæöi til
skólans eftir Þorsteinn Gíslason
skáld. meö nýju lagi eftir Sigurö
Þóröarson.
Ritfregn.
Ársrit Skógræktarfélags
íslands 1933—1934.
Ritstjóri M. Júl. Magn-
ús. —
Ársrit Skógræktarfélagsins
1933—1934 er nýlega komið úl,
vandað að frágangi og prýtt
mörgum myndum. Ritið hefst
á grein eftir M. Júl. Magnús
lækni, sem hann kallar „A víð
og dreif“. Ræðir hann í grein
jtessari þörfina á að halda úti
ársriti um starfsemi félagsins.
í grein jiessari er m. a. um það
getið, að tekjum félagsins sé
varið á jirennan hátt: Til rekst-
urs félaginu og til myndunár
tveggja sjóða, stofnsjóðs og
gróðurselningarsjóðs. — Stofn-
sjóði, sem myndast af æfitillög-
um og skilyrðislausum gjöfum,
má verja „lil landkaupa og lil
jiess að koma upp trjáræktar-
stöðvum, að svo miklu levti sem
talið verður til stofnkostnaðar
þeirra“. — Þessi sjóður stend-
ur allur í skógræktarstöð félags-
ins í Fossvogi. Gróðursetningar-
sjóður myndast hins vcgar. af
gjöfum til sjóðsins og % af rík-
isstyrk félagsins. Tilgangur
jiessa sjóðs er að veita styrk til
kau])a á trjáplöntum, svo að
sem flestum gefist koslur á að
fá j>ær gegn vægu verði og
ennfremur má nola hann til
leiðbeiningarstarfsemi. Sjóð-
ur j)essi er enn smár — um
1000 kr. — en á væntanlega
fyrir sér að verða til mikils
stuðnings einstökum mönnum
og félögum við skógrækt. —
Næst er fróðleg grcin eftir
Kofoed-Hansen skógræktar-
stjóra: ,,Um stofnun skóglendis
og trjágarða“. Eru i grein þess-
ari mikilvægar leiðbeiningar. —
Þá er grein um „framtiðartré
islenskra skóga“, eftir Hákon
Bjarnason, ungan og efniíegan
skógfræðing, en hann er starfs-
maður Skógræktarfélags Is-
lands. í grein þessari er m. a.
bent á, að Norðmenn liefði afl-
að sér ýmislegs fræs frá Amer-
íku, en það reyndist misjafn-
lega. Til þess að ráða ból á
þessu var núverandi forstöðu-
Sjö-punkl reykjarpípan verndar
heilsu vðar frá hinum skaðlegu
áhrifum tóbaksins. Fæst víða.
maður tilraunastöðvarinnar
fyrir skógrækt í Bergen, Anton
Smitt, sendur vestur um haf
1918. „Ferðaðist hann aðallega
um þau héruð, er líkjast mest
Noregi hvað veðurfar snertir
eða frá syðri landmærum Can-
ada til Sitka í Alaska. Kom
hann heim með mikið af fræí
og útvegaði Norðmönnum ör-
ugg og ágæt fræsambönd.“ —
„Nú er útlit fyrir, að Norð-
menn hafi fengið trjátegundir,
sem vaxið geta um alla vestur-
strönd Noregs og klætt hana
skógi á nýjan leik. Og Jiessar
trjátegundir eru allar lirað-
vaxnari en liinar innlendu.
Þessi för til Ameriku hefir því
revnst einhver sá mesti bú-
hnykkur, sem Norðmenn hafa
nokkuru sinni unnið i þágu
skógræktarmála sinna.“ —
Telur H. B., að íslendingar
verði að sækja fræ til þeirra
staða, sem liggja enn norðar en
þeir, sem Norðmenn hafa sótt
til. Bendir hann að lokum á, að
rétt væri að senda mann vestur
um haf þessara erinda og þótt
það verði kostnaðarsaml að
senda mann svo langa leið,
mundu þó útgjöld af því verða
lítií „í samanburði við jiað gagn,
sem yrði af slíkri ferð“. Þá er
grein eftir Sigurð Sigurðsson
húnaðarmálastjóra um „trjá-
rækt kringum hæi og liús“.
Loks er starfsskýrsla Hákonar ý
Bjamason, reikningar o. fl. Er
þar aðallega skvrt frá stöð fé-
lagsins í Fossvogi, undirbún-
ingsstarfi j>ar, ferðalögum o. s.
frv. — Myndirnar í ritinu eru
hinar prýðilegustu. Sérstaka eft-
irtekt veknr mynd af tré úr
Vaglaskógi, 9,5 mtr. háu, mvnd
úr Bæjarstaðaskógi og mynd af
revniviði og birkitré við Skriðu
i Hörgárdal. — Væntanlega
verður slíkum trjálundum kom-
ið upp við sem flesta bæi á
landinu.
Skógrælctarfélag Islands var
stofnað 1930. Það er því ungt
félag og á enn erfitt uppdráttar,
en hefir þó komið talsverðu í
verk. Framtíð félagsins er öll
undir almennum stuðningi
landsmanna komin, og hann
fæst því meiri sem skilningur
manna á skógræktarmálunum
eykst. a.
Studebaker-vörubillinn er eins
ódýr og þeir ódýrustu, en samt
er hann sterkari en flestir aðr-
ir bílar. — Ivaupið Studebaker.
— Greiðsluskilmálar góðir.
Egiil Vilhjálmsson,
Laugaveg 118. Sími 1717.