Vísir - 09.06.1934, Qupperneq 2

VISIR
Hringavitleysa
Emils Jónssonar.
Terzlun Ben. S. Þðrarinssonar bfír bezt kanp.
Landskj álftar nir.
Emil Jónsson, bæjarstjóri í
Hafnarfiröi, flutti á dögunum
erindi í útvarpið, og hefir er-
indi þetta nú verið birt í Al-
býðublaðinu undir fyrirsögn-
inni: „Viðreisn atvinnuveg-
anna.“ —- Erindi þetta er at-
hygglisvert fyrir þá sök, live
vejl það lýsir starí'saðferðiun
þeirra „alþýðu“broddanna og
röksemdafærslu þeirra.
Bæjarstjórinn heldur því
fram, að „viðreisn atvinnuveg-
anna“ verði aðeins framkvæmd
„á grundvelli skipulagstillagna
Alþýðuflokksins“, samkvæmt
hinni frægu „fjögra ára áætl-
un“ hans. Hann tekur svo upp
fjóra liði þessarar áætlunar,
sem liann segir að visi leiðina
út úr ógöngunum, en liðirnir
eru þessir: að einkahagsmun-
ir víki fyrir hagsmunum heild-
arinnar, að einkaeign á fram-
leiðslutækjum og.landi liverfi,
að ríkið taki í sinar liendur
allan meiri háttar atvinnu-
rekstur, og að semja beri áætl-
un fyrir nokkurt árabil, er til-
taki þau verkefni, er unnin
verði! — Með þessum liætti
segir bæjarstjórinn, að auðvelt
sé að ráða bót á vandræðun-
um og reisa við atvinnuvegina.
En „því miður“, segir bæjar-
stjórinn, „er ómögulegt í þess-
ari stuttu grein að fara út i
einstök atriði þessa máls, en
eg verð að láta það eitt nægja,
að fullyrða, að alt er þet-ta ekki
einungis vel framkvæmanlegt,
heldur eina leiðin út úr ógöng-
unum“!! Og þetta segir liann
að sé ekki sagt „út í bláinn,
lieldur eftir nálcvæma atliug-
un og yfirvegun“!
Það má nú um þetta segja,
að bæjarstjórinn vinnur sér
létt, það sem hann tekur að
sér að vinna. Það er lika orð
á þvi gert, hve auðvelt honum
hafi veist að lcoma hag Hafn-
arfjarðarkaupstaðar í það horf,
sem hann nú er kominn í.
Það er „ömögulegt í þessari
stuttu grein“, að gera nánari
grein fyrir fyrirhuguðu við-
reisnarstarfi Alþýðuflokksins,
segir bæjarstjórinn. — En
hvers vegna liafði hann þá ekki
greinina lengri? „Þessi stutta
grein“ hans er ekkert annað en
staðlaust gaspur. Hvers vegna
sparaði hann sér ekki gaspr-
ið, svo að eitthvert rúm yrði
fyrir það, sem máli skiftir?
Bæjarstjórinn segir, að „hið
óskoraða og óskipulagsbundna
einstaklingsframtak“ sé að
standa á offramleiðslu. Þetta
segir hann að stafi af því, að
framleiðslutækin séu rekin
með einkahagsmuni fyrir aug-
um. —•Hvernig má það nú
vera, að einkahagsmunir út-
Jicimti offramleiðslu? Bæjar-
stjórinn segir, að verkam'enn
geti ekki og fái ekki notið of-
framleiðslunnar. En hvernig fá
framleiðendurnir, eigendur
framleiðslutækjanna notið
liennar? — Það er alveg ber-
sýnilegt, að offramleiðsla verð-
ur fyrst og fremst framleið-
endum til tjóns, þvi að liún
veldur verðfalli á allri fram-
leiðslunni. Þeir einu, sem á
nokkurn hátt geta „notið“ of-
framleiðslunnar, eru nú ein-
mitt verkamenirnir, meðan
þeir cru að vinna að lienni.
En það virðist nú svo, sem
bæjarstjórinn sé ef til vill ekki
alveg viss um það, að um
nokkra offramleiðslu sé að
ræða i heiminum. Hann held-
ur því að minsta kosti fram,
að verðfallið á saltfiskinum
okkar stafi eingöngu af óskipu-
lögðu framboði. En hvað
mundi þá hafa valdið verðfall-
inu á síldinni á einksölutima-
bilinu? Þrátt fyrir „skipulagt“
framboð á sildinni, féll verðið
niður í ekki neitt! „Skipulag-
ið“ gerði það að verkum, að
markaðurinn var altaf að
þrengjast ár frá ári, af því að
keppinautarnir liöfðu aðstöðu
til þess að beita hinni frjálsu
samkepni. Og það furðulega
skeður, að markaðurinn stækk-
ar og verðið liælckar, þegar
horfið er frá „skipulagningu“
Alþýðuflokksins. Þess vegna
hefði það eklci verið úr vegi,
að bæjarstjórinn liefði gert
frekari grein fyrir blessun
þessarar skipulagningar, sem
reynslan virðist hafa sýnt, að
aðeins gerði ilt verra.
Það er rétt hjá bæjarstjóran-
um, að í Ameríku hefir ríkis-
valdið mjög látið til sín taka
um afskifti af atvinnumálum.
En væntanlega er bæjarstjór-
anum líka kunnugt um það, að
þær tilraunir hafa leitt af sér
sívaxandi vinnudeilur og vand-
ræði, og að líklegast þvkir, að
þær fari að lokum allar i mola,
af því að þær liafi verið bygð-
ár á vafasömum kennisetning-
um, svipuðum lcennisetningum
jafnaðarmanna. Af því hefði
nú bæjarstjórinn og aðrir jafn-
aðarmenn einmitt átt að geta
lært, að það er vissara að at-
liuga grandgæfilega, hvort slík-
ar kennisetningar. eru bygðar
á réttum rökum, áður en farið
er að byggja á þeim í fram-
kvæmdinni. En það er nú ein-
mitt það, sem bæjarstjórinn
segir að sé „ómögulegt í þess-
ari stuttu grein að fara út í“.
Sannleikurinn i þessu máli
er nú sá, að því fer mjög fjarri,
að hið óskoraða einstaklings-
framtak og frjáls samkepni sé
að sigla í strand. Á þessum
tímum er hvergi í heiminum
um óskorað einstaklings fram-
tak eða frjálsa samkepni að
ræða. Allskonar „skottulækn-
ar“ á sviði atvinnulífsins,meira
og minna innblásnir af kenn-
ingum jafnaðarmanna, hafa
náð alt of miklum tökum á
auðtrúa almenningi um víða
veröld og komið því til leiðar,
að margvislegar hömlur iiafa
verið lagðar á einslaklings-
framtakið og frjálsa samkepni.
Með tollmúrum og innflutn-
ingsbönnum er stuðlað að ó-
eðlilegri þróun atvinnulífsins,
og það eru slíkar ráðstafanir,
beint eða óbeint runnar undan
rifjum jafnaðarmanna, eða
bygðar á kennisetningum
þeirra, sem liamla því, að at-
vinnulífið komist aftur i eðli-
legt liorft, eftir þá röskun sem
heimsstyrjöldip olli.
Burt með alla slíka skoltu-
lækna og falsspámenn? Þá
verður viðreisn atvinnuveg-
anna tiltölulega auðveld, á
grundvelli óskoraðs einstak-
lingsframtaks og frjálsrar sam-
kepni.
Símskeyti
Samkomulag í Genf.
Genf, FB. 7. júní.
Barthou hefir boriö fram mála-
miölunarályktun, sem Eden, full-
trúi Breta, gerði uppkast aö, þess
efnis aö afvopnunarráöstefnunni1
veröi frestað aö svo stöddu, en
nefnd skipuð til þess aö athuga ör-
yggisráðstafanir i sambandi viö af-
vopnun. Eden, Henderson og
Davis tjáöu sig fyllilega samþykka
tillögunni. Fulltrúar ráöstefnunnar
hafa allir látið i ljós ósk um, aö
Þjóðverjar hefji á ný þátttöku í
störfum ráðstefnunnar. (United
Press).
Hitler og Mussolini.
Rómaborg, FB. 9. maí.
Fregnast hefir, að Hitler fari til
fundar viö Mussolini og hittist þeir
i Fcneyjum á mánudag. Fer Hitler
þangaö í boöi Ivíússolini. (United
Press).
\
Eftirlit nftð blaðaútgáfu á Spáni.
Madrid, FB. 9. júní.
Vegna þess aö yfirvöldin eru
mjög áhyggjufull út af undirróðri
sumra vinstri blaðanna að undan-
förnu hefir innanríkisráðherrann
fyrirskipað eftirlit meö lilaöaút-
gáfu.og öllu, sem prentað er. Yfir-
völdin telja ástandið þannig í Jaen-
héráði, aö liylting sé þar yfirvof-
andi. Standa æsingar þar i sam-
bandi við landbúnaðarverkfallið.
Allsherjarverkfalli hefir veriö lýst
yfir í Alcala Hebares, til samúðar
með landbúnaðarverkfallsmönnum.
(United Press).
Stjómarskifti í Lithauen.
Kovon, FB. 9. júní.
■ Ríkisstjórnin hefir Ireðist lausn-
ar, en forsetinn hefir beðið hana að
gegna störfum áfrarn, uns ný
stjórn hefir verið mynduð. (United
Press).
Framboðsfundum lokið 1
í Strandasýslu.
Framboðsfundur var í gær á
Borðeyri, og stóð yfir í 9—10
stundir. Fundurinn var allfjöl-
mennur þegar tillit er tekið til
strjálbýlis þar i grend. Fundinn
sóttu menn beggja megin Hrúta-
fjarðar'og nokkrir menn úr Borg-
arfirði og Dölum. Framboðsfund-
um er nú lokið í Strandasýslu.
Framboðsfundur í Eyjafirði.
Framboðsfundur var' í gær í
þinghúsi Hrafnagilshrepps í Eyja-
íirði. Fundurinn var fjölmennur og
umræður fjörugar. I dag ætluðu
frambjóðendur að hafa fund iþing-
húsi Glæsibæjarhrepps.
Hjálparstarfsemin útan Reykja-
víkur.
Utvarpinu barst í gærkveldi
svohljóðandi skeyti frá skip-
stjóranum á Deltifossi, Einari
Stefánssyni:
Sigurður Kristjánsson, rit-
stjóra Heimdallar, og síra Páll
Sigurðsson, Bolungarvík, á ferð
frá Reykjavík til ísafjarðar,
gengust fyrir fjársöfnun hjá
farþegum á Djeltifossi í gær, til
styrktar bágstöddum á Norður-
landi, er liafa orðið fyrir tjóni
vegna landskjálftanna. Uppliæð,
kr. 220.75 liefi eg, skipstjóri á
Dettifossi, mótttekið til afhend-
ingar.
Að tilhlutun Hallgrímsnefnd-
ar á Norðfirði er þar verið að
safna samskotafé lianda fólkinu
á landskjálftasvæðinu, og
liggja listar víða frammi. Skát-
ar ráðgera einnig samkomú-
hald í sama skyni.
Samskotanefndinni á Akur-
eyri, fyrir bágstadda á land-
skjálftasvæðinu verður vel á-
gengt. Hafa nú skátasveitir
bæjarins, „Fálkar“ og „Val-
kyrjur“ boðið' henni liðveislu
sína, og hófu fjársöfnun i gær,
með 30 skátum, í sendiferðum
um bæinn. Árangur er þegar
mjög góður. Einnig starfar
Verkamannafélag Akureyrar að
fjársöfnun í sama augnamiði.
Samkoma er haldin í kveld í
Nýja Bió í sama tilgangi.
Á fundi bæjarstjórnar Isa-
fjarðarkaupstaðar 6. júní voru
þeir Sigurgeir Sigurðsson pró-
fastur, Gunnar Andréw kenn-
ari og Jónas Tómasson bóksali,
kosnir til þess að hafa yfirum-
sjón með fjársöfnun þeirri, er
hafin er til lianda þeim, sem
orðið hafa fyrrir mestu tjóni af
völdum landskjálftanna á Norð-
urland.
í gær söfnuðust á Þingeyri
fullar 900 krónur til bágstaddra
á landskjálftasvæðinu norðan-
lands. Von um meira. Ókomið
úr sveitiuni. (FÓ.).
Frá Auslfjörðum.
Frá Áustfjörðum bárust þær
fregnir í gær, að vinna væri
hafin á ný í Hröarstunguvegi
og Fagradalsbraut. — Vinnu-
stöðvunartilraunir á Austur-
landi hafa því algerlega mis-
tekist.
Af Snæfellsnesi
bárust þær fregnir í gærkveldi,
að verkamenn ]iar liefði nú
neitað að taka þátt i vinnu-
stöðvun. Háfði Alþýðusam-
bandið snúið sér til verklýðs-
félagsins í Ólafsvík með kröfu
um að vinna yrði lögð niður,
en félagið neitaði því alger-
lega. Vegavinnumenn í Stykk-
ishólmsbraut neituðu einnig
að leggja niður vinnu.
/ Vík í Mýrdal
var fundur haldinn í gær, að
tilhlutan Gisla Sveinssonar
sýslumanns, til þess að ræða
vinnustöðvunina. Samþykt var
Útisamkoma við Austurvöll
í kveld.
Utisamkoma verður lialdin
við Austurvöll í kveld, að til-
hlutan samskotanefndarinnar
liér í bænum, og hefst liún kl.
8%. — Fyrst leikur Lúðrasveit
Reykjavíkur nokkur lög, en
kl. 8,45 ganga Skátar inn á
völlinn undir merkjum sínum.
Kl. 8,55 flydur Ásgeir Ásgeirs-
son forsætisráðherra ávarp af
svölum Alþingishússins. Kl.
9,05 leikur lúðrasveitin aftur
og nokkrir piltar úr glimufé-
laginu Ármanni sýna glímu
undir stjórn Jóns Þorsteinsson-
ar. — Á ineðan þetta fer fram
(kl. 9,05—9,45) safna Skátar
fé til styrktar bágstöddu fólki
á landskjálftasvæðinu. — Hafa
Skátar merki, sem þeir af-
henda þeim, sem láta fé af
hendi. — Merkin eru ekki
seld, lieldur eru þau nokkurs
konar kvittun til gefanda fyr-
ir framlagi lians til fólksins á
iandskjálftasvæðinu. — Með
þessari útisamkomu er öllum,
sem viðstaddir verða, gefinn
kostur á, að leggja eittlivað af
mörkum, og eru vitanlega smá-
gjafirnar jafn kærkomnar og
þær, sem stærri eru. Kl. 9,45
flytur formaður samskota-
nefndarinnar, sira Friðrik
Hallgrímsson, stutt ávarp, af
svölum Alþingishússins. Lýk-
nr svo útisainkomunni með
því, að lúðrasveitin leikur „Ó,
guð vors lands“.
Seinustu fregnir að norðan.
Eftirfarandi skeyti barst sam-
skotanefndinni Iiér í bænum í
morgun frá hjálparnefnd þeirri,
sem starfar nyrðra:
„Áframlialdaiidi góðviðri. Lið-
an fólksins góð eftir ástæðum.
Flcst alt fólk kemst undir þak
annað kveld, aðallega i bráða-
birgðaskýli og lítt eða ekki
skemdnm húsum. Hræringar
minkandi. Fólk sefur þó enn
mest í tjöldum af ótta. — Fjár-
söfnun á Akurey'ri gengur vel.
Ohusölurnar liafa gefið 1000 kr.
hver. Unnið er að því að meta
skemdir á húsum. Fjöldi smiða
við endurbælur. Almenn samúð
léttir alt hjálparstarf“.
á fundinum að liefja vinnu á
ný.‘ Samkvæmt upplýsingum
frá vegamálaskrifstofunni er
búist við, að vinna hefjist þar
aftur í dag og á mánudag.
Byrja framboðsfundir í dag (í
Litla Hvammi), og hefst vinn-
an i vdsturhluta Mýrdals ekki
fyrr en eftir helgi, en byrjað
verður í dag í nýja veginum í
austurhluta Mýrdals.
„Samúðarverkfallið“.
Vegavinnumennirnir í Sogs-
veginum létu loks til leiðasl í
gær að leggja niður vinnu, en
að þvi er hevrst hefir, ætla þeir
að hyrja vinnu á ný eflir helg-
ina.
Horfurnar
eru þvi þær, að Alþýðusam-
handinu verði ekkert ágengt
með að koma á allslierjar-
stöðvun við vegagerðir ríkis-
ins.
VinnostöövnnartiSraunir
Alþýðnsambandsins mistakast.