Vísir - 07.10.1934, Síða 1

24. ár.
273. B. tbl.
VSSIR
Reykjavík, sunnudaginn 7. október 1934.
jBiðj ið kaupmaim yðar um
fÍ€4tá€ÍOf^p
V/
C0C04 /
^jjl^
BEM5D0RP
Bujsum-Holuho '■>)
y
BUSSUM - HOLLAND
Það er drýgst og best og því ódýrast.
Fæst í pökkum með 1/8 og 1/4 kg.
og pokum meö 5 kg. Heildsölubirgðir.
Síml 1234.
Sagan af
þrastarsReggja konungi
Frá því er sagt, að einu sinni
var konungur, sem átti sér dótt-
ur undurfríða sýnum, en svo
drambláta að lienni þótti enginn
biðill vera sér fullboðinn. Hún
hryggbraut hvern eftir annan
og gerði liáð að þeim í tilbót.
Einu sinni lét konungur fyrir-
búa liina veglegustu veislu og
ijauð lil öllum sem á kvonbæn-
ir liugðu. Yar þeim öllum rað-
að eftir stétt og virðingu, fyrst-
ir og fremstir voru konungar,
þar næst hertogar, furstar,
greifar og barónar, en aðals-
menn síðastir. Yar svo kóngs-
dóttir leidd eftir röðinni fyrir
livern og einn og bafði hún eitt-
livað að setja út á þá alla. Einn
þótti henni vera of digur, hann
kallaði hún „vínkeraldið“; ann-
ar var of langur, liann kallaði
liún slöttólf og slána. Þriðji var
of stutlur, hann kallaði hún
stúf og stubbaramenni. Fjórði
var fölleitur; „bleikur sem
Dauðinn sjálfur,“ sagði liún.
Fimli var of rauður; „haninn
með rauða kambinn,“ kallaði
liún hann. Sá sjötti var ekki
nógu beinvaxinn og likti hún
honum við birkikræklu skræln-
aða og í eldinn hæfa. Og svona
fann hún sitt að hverjum, en
einkum dró hún dár að einum
góðum konungi, sem stóð ofar-
lega i röðinni og liafði nokkuð
álkulega liöku. „Já, já,“ sagði
hún, „sá hefir höku sem þröst-
ur héfir nef,“ og var hann upp
frá því kallaður þrastarskeggi.
En er kóngurinn gamli sá, að
dóttir lians gerði ekki nema
háð og spott að mönnunum og
smáði biðlana alla, sem þar
voru saman komnir, þá reiddist
liann og sór þess dýran eið að
hann skyldi gifla liana þeim
fyrsta ölmusumanni, sem kæmi
að sinum dyrum.
Tveimur dögum síðar bar
svo lil að farandfiðlari nokkur
tók að syngja fyrir neðan hall-
argluggana; liann gerði það til
þess að fá ölmusu. Það heyrði
konungurinn og mælti: „Látið
hann koma upp liingað.“
Kemur nú fiðlarinn inn í sal-
inn, óhreinn og illa til fara og
leikur á fiðluna og syngur fyrir
konunginum og dóttur hans og
á eftir beiðist hann gjafar nokk-
urrar. Þá mælti konungur: „Af
svip þínum og ásýnd sé eg það,
að þú hefir góðan mann að
geyma og vil eg gifta þér dóttur
mina.“ i
Kóngsdótturinni varð liverft
við, en kóngurinn sagði:
„Eg hefi svarið, að gifta þig
þeim fyrsta förumanni, sem eg
bitti og þann eið skal eg lialda.“
Hér stoðaði engin bón, prest-
urinn var sóttur þegar í stað og
kóngsdóttirin varð að sætla sig
við að vera gefin saman við
fiðlarann. Að því búnu mælti
konungur:
„Héðan af sæmir ekki, að þú
sért lengur i höll minni; þú get-
ur nú farið héðan burt með
bónda þínum.“
Förumaðurinn fór nú af stað
með hana og komu þau í skóg
einn mikinn. Þá mælti hún:
„Æ, hver á skóginn þykkva
þann?“
„Hann þrastarskeggi kóngur
á hann,“ svaraði fiðlarinn og
bætti við:
„Nú ættirðu skóginn, ef sjóla
ei liefðir smáð.“
„Æ„ þess er eg aum, mér
þungt böl jók,
Að þrastarskeggja eg ekki
tók.“
Þvi næst lá leið þeirra yfir
flæmisvíðar engjar og spurði
hún þá aftur:
„Æ, hver á engjarnar þessar
þá?“
„Hann þrastarskeggi kóngur
þær á.
Nú æltirðu þær, ef sjóla ei
liefðir smáðl“
„Æ, þess er eg aum, mér
þungt böl jók
Að þrastarslceggja eg ekki
tók.“
Síðan fóru þau gegnum slór-
borg eina og spurði hún þá enn:
„Og hvers er stórfagri stað-
urinn sá?“
„Þann staðipn hann þrastar-
skeggi á,
Þú æltir hann nú, ef sjóla ei
hefðir smáð!“
„Æ, þess er eg aum, mér
þungt böl jók
Að þrastarskeggja eg ekki
tók.“
„Mér líkar ekki,“ sagði fiðl-
arinn, „að þú ert alt af að óska
eftir öðrum manni; er eg ekki
fullgóður handa þér?“
Lolcsins lcomu þau að litlu
húsi og varð henni að orði:
, „Æ, drottinn minn, hvílikt
húsakríli,
Hver skyldi eiga það verald-
arbýli ?“
„Það er liúsið okkar beggja,
þar sem við eigum að hýrast
saman,“ sagði fiðlarinn.
„Hvar eru þjónarnir?“ spurði
kóngsdóttir.
„Þjónarnir,“ svaraði maður-
inn, „það sem þú vilt að gert
sé, það verður þú sjálf að gera.
Kveiktu strax upp og láttu vatn
í pottinn og eldaðu handa mér
matinn; eg er svo dasaður eftir
ferðina.“ En konungsdóttir
kunni ekkert að eldamensku
eða matargerð og varð fiðlarinn
sjálfur að lijálpa til svo eitthvað
gengi. Þegar þau liöfðu snætt
kvöldverð, heldur lítilfjörlegan,
lögðust þau til hvíldar, en morg-
uninn eftir rak hann liana
snemma á fætur til innanhúss
starfa. Liðu svo fáeinir dagar,
að þau lifðu ofur einfalt og
eyddu því, er þau höfðu til.
Þá mælti maðurinn: „Elcki
tjáir þetta lengur, kona. Við
eyðum hér öllu og vinnum okk-
ur ekkert inn; þú verður að
fara að ríða karfir.“
Fór liún síðan út, skar píh-
viðarkvisti og kom heim með
þá.
„Það sé eg, að ekki lætur þér
þetta verk,“ mælti hann,
„reyndu lieldur að spinna, þú
kant það líklega betur.“
Settist liún þá við að spinna,
en þráðurinn spanst snarpur og
meiddi mjúka fingurna svo að
blæddi úr.
„Sérðu nú“ mælti maðurinn,
„þú ert liandónýt til allrar
vinnu, illa tókst til, að eg fór að
eiga þig. Nú ætla eg að reyna að
láta þig versla með leirker,
skaltu setjast á torgið og hafa
þar varning þinn á boðstólum.“
„Æ“, liugsaði hún með sér,
„þegar menn úr ríki föður mins
koma á torgið og sjá mig sitja
þar og selja, þá munu þeir hafa
mig að spotti“.
En hér var ekkert undanfæri,
hún varð að láta undan eða
að öðrum kosti deyja úr hungri.
Þetta gekk nú vel fyrst í
stað, því konan var frið og
keyptu menn fúslega af lienni
og borguðu eins og hún setti
upp; meira að segja borguðu
sumir fult verð og létu liana
lialda leirkerunum. Lifðu þau
nú í bráð á því sem henni inn-
hendist við söluna og keypti
maðurinn nýjar leirvÖrubirgð-
ir; settist konan þá á torghorn-
ið og raðaði leirkerunum í
kringum sig og bauð þau til
kaups. Þá kom alt i einu drukk-
inn riddari þeysandi yfir leir-
kerabreiðuna svo að alt fór í
þúsund mola. Fór liún þá að
gráta og vissi ekki í angist sinni
livað hún átli til bragðs að taka.
„Æ, hvernig á þetta að fara?“
kallaði hún upp, „hvað ætli
maðurinrt minn segi?“
Hljóp hún þá óðara lieim og
sagði lionum frá slysi sínu.
„En hvað varstu líka að
hugsa kona, að setjast á torg-
liornið með leirkeravarning ?“
sagði maðurinn, „en hættu að
gráta, eg sé að þér verður ekki
trúað fyrir nokkru verki svo
gagn sé að, en nú liefi eg leitast
fyrir í höllinni kóngsins okkar
og spurt þá, sem þar eru fyrir,
hvort þeir þurfi ekki á elda-
busku að halda og bafa þeir
lofað mér að taka þig til þess
starfa gegn því að þú fáir ó-
keypis fæði“.
Nú gerðist kóngsdóttirin elda-
buska og varð að ganga soð-
greifanum til handa og vinna
öll erfiðustu verkin. Tróð hún
tveimur krukkum niður í tvo
vasa innanldæða sinn hvoru
megin; lét liún í þær það sem
liún félck af matarleifum, fór
svo heim með það og á því lifðu
hjónin.
Nú bar svo til að vera skyldi
brúðlcaup elsta kóngssonarins;
gekk þá vesalings konan upp í
kóngshöllina, stóð fyrir sals-
dyrum og horfði á. Nú sem
kveikt var á öllum ljósmn og
menn tóku inn að ganga og hver
þeirra var öðrum fríðari og
glæsilegri og alt ljómaði af
ski'auti og viðhöfn, þá hugsaði
liún með hreldu hjarta um for-
lög sín og bölvaði hroka sínum
og ofdrambi, sem hafði steypt
henni í þessa niðurlægingu og
örbirgð. Af krásum þeim, sem
bornar voru inn og út aftur,
laumuðu þjónustumennirnir
ýmsu að henni, sínu sinni
hverju, og lét hún það í krukk-
ur sínar og ætlaði að fara heim
með það. Þá kemur þar alt í
einu kóngssonurinn í gull-
skreyttum klæðum og er hann
sér hina fríðu konu standa
þarna við dyrnar þá vill hann
dansa við hana og tekur í hönd
liennar. En hún vill það ekki og
verður hrædd, því liún sér að
þetta er enginn annar en þrast-
arskeggi konungur sem hafði
beðið liennar, en hún frávísað
með háði og spotti. En er hún
spertist i móti, þá dró hann
hana inn i salinn, en við það
raknaði bandið, sem hélt vösun-
um, svo krukkurnar ultu niður,
en súpan rann út á gólfið og
matarmolarnir fóru á víð og
dreif. Og er menn sáu þetta kom
upp lilátur mikill og var nú
dregið hið mesta dár að henni
og svo varð hún sneypt, að
heldur mundi hún hafa kosið
að vera komin langt niður í
jörðina en að verða fyrir annari
eins hneisu.
Hún hljóp af stað og út um
dyrnar og ætlaði að flýja, en
maður einn náði henni á riðinu
og kom með liana aftur, og er
hún virti hann fyrir sér þá sá
liún, að hann var þrastarslceggi
sjálfur. Talaði hann vingjarn-
lega til hennar og mælti:
„Vertu ólirædd; eg og fiðlar-
inn, sem bjó með þér í húskof-
anum, erum einn og sami mað-
ur. Það var af ást til þín sem eg
tók mér fiðlaragerfið og eg var
lika riddarinn, sem reið yfir
leirkerin þín, svo að þau brotn-
uðu. En þetta var alt til þess
gert að refsa þér fyrir það, að
þú sýndir slíkt drembilæti og
liæddir mig og spottaðir. En það
er búið sem vel er, skulum við
nú lialda brullaup okkar“.
Komu þá herbergismeyjarnar
og færðu hana í dýrðlegustu
skrautldæði og faðir hennar
kom með alla sína birðsveit og
óskuðu allir henni til hamingju,
er hún skyldi giftast slikum
höfðingja sem þrastarskeggi
konungur var. Tókst nú hinn
mesti mannfagnaður og var
ákaflega mikið um dýrðir og
vildi eg óska þess, að við liefð-
um verið þar líka.
(Stgr. Th. þýddi.)
Reiðhjólalagtir.
LUCAS,
BOSCH,
MELAS,
BERKO og fleiri teg.
Nýjustu gerðir fyrirliggj-
andi í mestu úrvali liér á
landi.
Dynamólugtir kr. 3,25.
Battari og vasaljós í
feikna miklu úrvali ávalt
fyrirliggjandi.
Heildsala. Smásala.
Fálkinn,
Laugaveg 24.
Tvær bækup,
—o---
Tvær bækur fyrir börn og ungl-
inga hefir „Æskan“ nýlega gefi'S
út. Eru þaS bækurnar „Hetjan
unga“, eftir Mrs. Herbert Strang,
og hefir SigurtSur Skúlason, mag-
ister, þýtt þá bók, en hin bókin er
„Árni og Erna“, eftir Marie Henc-
kel, og er þýSandinn Margrét Jóns-
dóttir, ritstjóri.
Segir fyrnefnda bókin frá fjöl-
skyldu fátæks fiskimanns, sem býr
á afskektum staS og þarf aS neyta
allrar orku í baráttunni fyrir líf-
inu. Börnin hafa einnig sinnar
skyldu aS gæta í þeirri baráttu.
Er frásögnin öll svo skýr og lif-
andi, a'S lesandinn fylgir meS ó-
skiftri athygli hverju atviki, sem
i sögunni gerist. Munu stærri
drengir, sem þegar hafa einhver
kynni af sjónum, lifa sig ósjálfrátt
inn í frásögnina um feSgana tvo,
sem verSa aS „krusa“ á bátkænu
i myrkri, roki og stórsjó, rétt ut-
an viS brimiS og skerin, er þeir
verSa aS bíSa eftir ljósmerkinu í
landi, sem Tumi átti aS gefa þeim,
svo aS þeir gætu tekiS rétta lei'S
til lands. Einnig mun flestum börn-
um verSa hugsaS til sinnar eigin
mömmu, þegar fiskimannskonan
kemst -meidd til húsa aftur, meS
hjálp Margrétar litlu, eftir aS hafa
lent í lífshættu, en orSiS frá a'S
hverfa aS koma ljósinu á sinn staS,
svo aS feSgarnir úti á sjónum,
gætu séS þaS.
ASalpersónurnaf í sögunni eru
þó litlu systkinih, Tumi og
Margrét, yngsta fólkiS á bænum.
Tumi var ekki vondur strákur, en
lét, því miSur, stundum truflast frá
skyldustörfunum. Hann hafSi þaS
líka til, aS stríSa systur sinni, sem
ekki var eins kjarkmikil og hann
aS jafnaSi. Verst af öllu var þó
þaS, aS komiS gat fyrir aS hann
óhlýSnaSist mömmu sinni. Þess
vegna var líka voSinn á ferS kveld-
iS, sem sagan gerist. En þá var
þaS hetjan unga, hún Margrét litla,
tíu ára telpuhnokki, sem tók til
sinna rá'Sa.
AuSvitaS er sagan skáldsaga, en
hún er sönn mynd úr daglega líf-
inu, eins og þaS kemur fyrir. Og
þessi systkin munu ekiki gleymast
okkur aS loknum lestri bókarinn-
ar, þvi aS þau eru annaS og meira
cn tvö fátæk fiskimannsbörn á
Englandsströnd. Þau eru sígildar
persónur og finnast í öllum bygS-
arlögum hins mentaSa heims,“ seg-