Vísir - 05.12.1934, Síða 2

r
RikisstjArn Þýskalands
samþykkir mörg lög fjárhagslegs efnis og eykur
vald Schachts.
Berlín 5. des. FB.
Ríkisstjórnin hefir samþykt
mörg lög, fjárhagslegs efnis, er
öll miöa aS því aö auka vald
Schachts til [>ess aö fara meö fé
þjóöarinnar. — Einhver mikilvæg-
ustu lögin af þeim, sem hér er um
aö ræöa, eru lög um hvernig verja
skuli ágóðahlut. Hámark ágóða-
hlutar sem hlutahréfaeig'andi fær
á aö veröa 6% en það, sem um-
fram er á aö leggjast í banka í
sjóð, sem nota á til þess að skapa
atvinnu og létta þannig byrðar
kreppunnar, meðal annars með
auknum byggingum. Fjár þess, sem
rnenn þannig fá ekki umráð yfir,
geta menn ekki endurkrafist fyrr
en eftir 4 ár. (Uníted Press).
Frá Alþingi
í gær.
Neðri deild.
Þar voru 18 mál á dagskrá, en
ekki mun hafa tekist að afgreiða
nema 7 og atkvæðagreiðslu þó
frestað um. 2.
Umræður urðu ekki miklar. Um
t'ív. um bæjargjöld á Akureyri
urðu lítilsháttar orðaskifti milli
P. Z., Jak. M„ Stef. Jóh. Stef, og
Guðbr. ísberg- og virtust allir gera
ráð fyrir því að frv. yrði samþykt.
Úrslitin urðu þó þau, að fyrsta
grein frv. var feld með 15 atkv.
gegn 15, að viðhöfðu nafnakalli,
en 2 eða 3 þm. greiddu ekki at-
kvæði. Var frv. þar með fallið.
Allir stjórnarliðar, sem viðstaddir
vóru, greidtíu atkv. á móti frv.,
nema Sigfús Jónsson, sem lýst
hafði fylgi sínu við ]>að í fjárhags- j
nefnd. Ef þannig sýnt, að stjórn- I
arflokkarnir muni vera ráðnir í því j
að kíta við þáð’ sitja, að rýja bæj- j
arfélögin að tekjustöfnum og.láta !
ekkert koma í staöimi.
Frv. um sifdáíverksmiðjuf rík-
isins var afgreitt til éfri deiklar.
Samþykt var að formaður stjórn-
ar verksmiðjanna, sem ráöherra
skipar, skuli skípaður til jafn
langs tíma og aðrir stjórnarmeð-
limir (3 ár) en áður var svb mælt
fyrir að hann skyldi skipaður til
eins árs i senn. Auk þess voru
gerðar liokkráf smávægilégar
brcytingar á frv. til Jagfæringar.
Fr. til laga um br. á lögum um j
gjald af innlendum toifvörutegund- j
um var afgrejtt sem lög frá Al-
þingi.
Um frv. um gjaldeyrisverslun,
sem-nú kom tii 2: u.mræð.u urðu
sariia scm engar Umr. Jak- M, lýsti
vfir að þeir Olafur Tbors (minni
hluti fjárhagsnefndar) mundu bera
fram breytingartillögu við frv. til
3. umr. þéás,'efffi'3 áð"fella niður
ákvæði frv. um að leyfi gjaldeyr-
isnefndar þurfi til jnnflutnings á
yör'um, auk gjaldeyrisléyfi.S.
Að lokum nrðu allmikíar um-
ræður um trv. til 1. um ráðstaf-
anir végna kreppunnar og frv. um
breytingar á ýhisum lagaákvæðum,
er varða fasteignaveðlán landbún-
.aðarins. Er H'ið fyrra flutt af þm.
bændaflokksins • og kþm fram í
Ijyrjun þings, en landbúnaðarnefnd
hefir „legið á“ því síðan og nú
loks lagt til að vísa því frá. En
í stað þess flytur nefndin síðara
frv. og er það að sumu leyti sama
efnis. Voru bæði þessi mál til 2.
umr. og varð að fresta atkv.gr. um
þau, vegna fjarveru jnngmanna.
1
l
Efri deild.
Allmikið þref varð um frv. til
1. um br. á 1. um atvinnu við vél-
gæslu á ísl. mótorskipum. í frv.,
eins og það upphaflega lá fyrir
n. d., var undanþága frá vélstjóra-
]>rófi við vélgæslu á ísl. mótor-
skipum heimiluð við vélar alt að
500 hestöfl. N. d. lækkaði hámark-
ið í 250 hestöfl. Nú hækkað e. d.
hestaflatöluna í 400 hestöfl skv.
tillögum sjávarútvegsnefndar. Var
hækkunin samþ. með 8:2. — Frh.
3 umr. var um frv. til 1. um fóst-
ureyðihgar o. s. frv. Var gerð
grein fyrir þeim-br. till., s'em fyrir
Iágu, en annars engar umræður. At-
kvæðagr. fór þannig að br.tillögur
Guðr. . Lárasd. voru aliar feldar.
Sömu leið fóru br.till. Jónsar Jóns-
sonar. Feld var rökstudd dagskrá
frá Magn. Jónssyni um að fresta
málinu til næsta þings, til þess að
gefa alþýðu kost á að kyftnast
því. Samþ. voru, orðabr.till.
frá Pétri Magnúss. og tillaga frá
Þorst. Briem, j)ess efnis, að tekiö
var fram í frv. að engurn skyldi
heimilt að veita leiöb. um varnir
geg'n því aö verða barnshafandi,
nema læknum. — Fundi var frest-
að kl. 4, en þegar hefja skyldi fund
að nýju kl. 5. ' „strækaði“ raf-
magnsljósið og varö ])á að fresta
.fimdi.
Skipskaðar í Noregí.
Oslo 4. des. —- FB.
Björgunartilraunum er hætt við
skipið Fridtjof Eide frá Hauga-
sundi,; sem, stra.ndaði við Rörvik,
Skip Nördenfjeldske, Kong Magn-
'us, strantíaði nýlega á Breviks-
nesi, Tromsö. —■ -Framlést skips-
ins hefir nú fylst af sjó, en stýri
skipsins brotnað.
Björgunarbáturinn Ula hefir
bjargað skipinu Romsdal og hefir
dregið það til Alasunds.
vts
Mitler
víkur Bruckner ríkisstjóra
í Schlesíu úr flokki þjóð-
ernisjafnaðarmanna.
Berlin 4. des. — FB.
Hitler hefir rekið Helmuth
Bruckuer ríkisstjóra i Schlesiu úr,
ílokki þjóðernisjafnaðarmanna,
fyrir aö hafa unriið gegn hags-
tnunnnj flokksins. — Bruckner var
:5tofnandi Schlesíu- deildar flökks-.
ins árið 1925 og hefir verið 'einhver
hinn róttækasti baráttumaður inn-
an flokksihs Ög hheigst mjög' aö ■
steft.iu socialista. Hann hefir h3.it
sig mjög. t frannrii gegn iðjuhöld-"'
,.um í. Schlesiu. (Uiiited., Press),
Vinnudeil-
umiaríNoFegi
Norska sjómannasamband-
ið |hefir í hyggju að stöðva
síldveiðiflotann, ef sam-
komulag næst ekki um
ágreiningsefnin.
Oslo 4. des. — FB.
Norsk Sjömandsforbund hefir
ákveðiö, vegna deilutmar um kjör
sjómantia á fiskiskipunum, að
stöðva fiskiflotann á komandi stór-
síldar- og vorsíldarvertíð, með þvi
að kotna í veg fyrir, að menn ráði
sig á skipin, nema samkomulag ná-
ist í deilunni. Ennfremur að stofna
til nauðsyidegra samúðarverkfalla,
eftir því sem fært þykir. — Sátta-
semjari hefir hinsvegar farið fram
á það við báða deiluaðila, að hefja
nýjar tilraunir til þess að ná sam-
komulagi.
Oslo 4. des. —• FB.
Búist er' við að til vinnustöðv-
unar komi næstkomandi föstudags-
kveld á gistihúsum og veitinga-
stöðum í Oslo. Fulltrúar starfs-
fólksins kröfðust 8 klst. vinnudags
fyrir þess hönd á fundi, sem hald-
inn var í gær, til'þess að reyna að
ná samkomulagi í deilunni. Deilan
um vinnustundafjöldanna er aðal-
ágreiningsefnið. — Um 82 fyrir-
tæki er að ræða og skifta starfs-
menn þeirra nokkurmn ])úsundum.
Samsæpi gegn
pússneskn
Fáðstj ÓFnmni
Yfir 70 menn handteknir í
Leningrad og Moskva.
Oslo 4. des. —1 FB.
Komist hefir upp um samsæri
g,egn sovét-stjórninni við rann-
sókn á Kirov-morðinu, en Ivirov
var einn af nánustu samverka-
mönnum Stalins. (Kiroy var myrt-
ur í Leningrad s. 1. laugardag). —
í Mo,skwa og Leningrad hafa yfir
70 ménn verið handteknir.
FjáFÍög
Frak:lílaiid.s
samþykt.
Ríkisstjórnin fastari í sessi.
París 5. cles. FB.
Fulltrúadeild þingsins hefir sam-
þykt frumvarp til fjárlaga fyrir
árið 1935. Hefir afgreiðsla þeirrag
í i deildinni gengið vonum framar
óg hefir það treyst aðstööu stjórn-
arinnar. (United Press).
Frá Danasig.:
Fyrrverandi nasisti hand-
tekinn.
Danzig 5. des. FB.
• Geo.r-g Streiter, fyrrverandi blaða-
fulltrúr' nazistastjórnarinnar, hef-
i’r verið handtekinn, án ])ess a’8
kæra hafi enn komið fram á hend*-
ur honum fyrir nokkuð sérstakt.
-—■ Nazistaflokkstjórnin hafði áður
gert hann flokksrækan fyrir að
þafa unnið gegn hagsmunum
flpkksins., .(Unitecl Press).
ÍR
Bágt er að
heyra!
f>að er bágt að heyra um
þessa útlendu socialista for-
ingja, sem Alþýðublaðið mint-
‘ist á núna fyrir stuttu. Þeir eru,
að því er Álþýðusambands-
þingið úrskurðaði, ærið fákunn-
andi og láta alveg undir liöfuð i
ieggjast, að kollvarpa þjóð- !
skipulaginu, þar sem þeir j
komast til valda. Það er ekki I
tíinusinni sú myndin á, að þeir •
fáist til þess að þjóðnýtá at- !
vinnuvegina. Þcir hegða sér j
hara blált áfram eins og þeir sé i
gæddir heilltrigðri skynsemi 1
og ekki vitundarögn „lieila- ;
signir“. — Þeir eru lika á j
móti einokun og allri þesshátt- !
ar vitleysu.
Þá er og kvartað yfir því, að
þeir svíkist um að „ráðast á“
atvinnuvegina, og enginn veit
til ]>ess, að þcir leggi í vana
sinn, að mölva húsgögn í fund-
arsölum og gera af vopn handa
æstum manngrúa. —
Það er svo sem engín von lil
þess, að alþýðuhurgeísunum
liérna lítist á svona píítai —
svona heybrækur og dáðleys-
ingja. — Og enginn veit til
þess, að hinir erlendu soeialista-
foringjar sé „leppar“ fyrir út-
lend stórgróðafyrirtæki eða
okri á nokkurri vörteguna. —
Það lætur að líkum, að þvílikt
dáðleysi muui ekki hækka þá í
augum íslenskra socialista.
Suniir éru þeirrar skoðimar,
að foringjarnir hérna verði að
skerast í leikinn og revna- að<
manna þessa erlendu og fáv.ísu
skoðanabræður. — Þeir gæti
reynt það, Héðinn og piltungar
lians, að tilkynna út um víða
veröíd, að „vaxtarhroddur“
socialismans sé nú hér við
Hverfisgötuna i Rcykjavik og
lijá oliugeymunum liérna iim
með sjónum. — Þangað yrði
allir að koma, þeir er öðlast
vildi hina einu og sönnu og
sáluhjálplegu fræðslu um það,
livílíkum fólskutökum skylt
sé að beíta alla þá menn, sem
eru svo ósvífnir, að leyfa sér
annað eins og það, að lialda
uppi heilbrigðum atviimu-
rekslri. (
Þá gætu þeir og, þessir vol-
uðu aumiugjar frá „útlandinu“,
sem sviliist liafá 11111 alt, sem
þeir áttu að gera, fengið tilsögn
í því, hvérnig æfa skyldi flokks-
hcri, sem áður hefði verið vopn-
aðir með stólfótum og borð-
lð'pþum. — Héðiim mundi að
sjálfsögðu verða fús til þess,
auðvitað gegn hæfilegri þókn-
un, að labha með þeim nokk-
ura liringi í K.-R.-húsinu — í
líkingu við svita-vafstur hans
þar liérna um árið. ,En sú her-N
ganga varð allfræg og er í minn-
um liöfð.
I>að er vitanlega öldungis
ófært, að socialista-foringjar i
ýmsum löndum hcims, skuli
vera svo fákænir og vanmátí-
ugir í hinu illa, að þeir Iáti und-
ir „Íiöfuð leggjast“, að „x-áðast
á“ alt hcilhrigt og lífvænt, hver
með sinni þjóð. Það er svo sem
von að alþýðusamhandsþinginu
blöskri önnur eins ósköp! —
Þeir þjóðnýta ekki a,tvinnuveg-
ina, þessir útlendu aumingjar,
þeir „ráðast ekki á“ atvinnu-
rekendur og - þeir Ioggja ekki
eina einustu alvinnugrein í
rústir! — Eins og nokkur
hemjá sé á slíku!
Það kann ekki góðri lukku að
stýra, eins og liver maður.get-
ur séð, að hegða sér eins og
skynsamnr maður með vak’andi
ábyrgðartilf inningu!—■ ,
Þetta sjá þeir og skilja, so-
cialistaforingjarnir íslensku. —
Og hvað er þá eðlilegra en þaö,
að þeir reyni að koma vitinu
fyrir þessa erlendu bjálfa og
stefni þeim hingað til „læring-
ar?“
Ritfregn.
Kristmann Guðmundsson:
Bjartar nætur. Skáld-
saga, Reykjavík 1934. —
Kristmann Guðmundsson er
orðinn svo kunnur skáldsagna-
höfundur og vinsæll, hér á
landi, um öll Norðurlönd og
víðar, að þess er bcðjð með eft-
irvæntingu, er von er nýrrar
skáldsögu frá lians hendi. Hami
fórTmgur máður til Noregs og
hefir hrotið sér þar braut til j
frægðar af miklum dugnaði og'
liann er vel að frægð sinni kom-
inn. Iíristmann er í flokki
þeirra höfunda, sem er listin
helg. Hann er vandur að virð-
ingu sinni og hann hefir verið
trúr köllun sinni. Stíll hans er
lipur og viðkunnanlegur og
lýsingar hans, bæði náttúru- og
mannlýsingarnar oftast góðar.
Efnið í skáldsögur Kristmanns
er sótt lil íslands og það leynir
sér hvergi, að það cr hugur og
hönd islensks manns, senr er að \
verki. Er og ekkert sem bendir j
til annars en að Kristmann
munj Iialdá áfrám að þroskast
í listinni við að fást við íslensk
yrkisefni. Sú var tiðin, að marg-
ir lágu þeim islenskum höfirnd-
iini á Iiálsi fyrir það, cr leit-
uðu til annara landa til þess
að geta lielgað sig skáldskap-
aéstörfum. Yitanlega væri æski-
Iegast, að þjóðin gæti sjálf alið
við brjóst sín alla þá hæfileika-
menn, sem hún eignast, á
svíði skáldskapar sem öðrum,
en svo er enn eigi, og þvi verð-
ur þeim með rétlu eigi láð, er
freista að hrjóta sér veg með
öðrum þjóðum. Er og þeirra
sæmd allrar þjóðarinnar.
Bækur Krislmaims Guð-
mundssonar liafa selst með af-
brigðum vel erlendis, sem kunn-
ugt er, og þeim hcfir og verið
vel tekið liér á landi. Er það
þess vert, að þvi sé á lofti liald-
ið, að þessi seinasta skáldsaga
Kristmanns, „Bjartar nætur“,
kom að kalla má samlímis út á
íslensku og norsku og má þakka
það hinum ötula bókaútgef-
anda, Ólafi Erlingssyni,, sciu
Iiefir gefið út margar>'göðar
hækur, ’og liefir nú, að þvi er
virðist tekið Kristmann að séf
hér heima fyrir, og væri ósk-
andi, að Ólafi mætti auðnast að
koma öllum verkum Ivrist-
rnanns Guðmundssoiiar út
framvegis, jafnóðum og þau
koma á hókamarkaðiim erlend-
is. —-
Efni. himiar nýju skáldsögu
K. G. verður ekki rakið, hér að
þessLi sinni, ' en væntanlega
verður tækifæri til þess að
ræða ítarlega um verk lians síð1
ar. En fullyft skal, að sagan
liafi sömu kosli til að hera og
það hesta, sem frá höfundiiium
hefir áður komið. I>ýðinguna
hefir gert Ármann Ilalldórssou
og virðist hún lipur og vand-
virknislega af hendi leyst. Mumi
svo flestir mæla, að þeir. geti
eigi kosið sér öllu betri skamm-
. degislestur en „Bjartar nætur“.
* a.
Ignaee
Paderevslo,
pólski píanistinn heimsfrægi, hefir
eins og knnnugt er tívalist í „út-
leg8“ í 10 ár, meðfram vegna á-
greinings viö Pilstulski, en Pader-
ewski hafði mikil afskifti af stofn-
un hins pólska lýðveltíis og þaS var
eigi minst alþjó'Savinsæltíum hans
og starfi aS þakka, a'S Pólverjar
sáu sjálfstæðisclrauma sína rætast-
Að því er Parísarblöðin herma
vakir það fyrir þeim, sem vilja fá
Paderewski heim, að sættá Pils-
ucIskiflokkaHa og- antístæðinga-
flokkana, og telja erigan mann
.geta -gert. nenia Itytlerewski.
Meðal Pólverja fnim eiiginn riú-
lifandi inaður vera eins vinsæll og
Paclerewski, neiria ef það væri -þá
Pilsudski, eii fyígísmenn hins.síð-
arnqfntía. hafa sumir látið í ljós,
aö sjálfságt vær-i að' íagna Pader-
ewski sem hest, er hann kæmi
heim, en hanm ætti ekki að hefja
þátttöku i stj órnmálum á ný. Er
])ví litið svo á sem Pilsudski vilji
ekki fá Patíerewski inn í stjóm-
málin aftur. — Paclerewski hefir
tívalist lengi í Californiu, en er nú
sem stendur — e®a var nýlega —
í Morges á Svjsslandi. — Jan
Ignace Paderewski er f- 18. nóv.
1860 i Podolia, Póllandi. Hann var
fyrsti forsætisráðherra pólska lýð-
veldisins (1919) og; fulltrúi Pól-
verja í Þjóðal)andalaginu (1920).
Árið J921 hætti hann stjórnmála.-,
j)átttöku og hefir sSSaax feriSast
víða um heitn.
Norræn
samvinna «
í verslunarmálum.
FB„ x. des.
Eins og áður hefir verið frá
skýrt gekst Norræna félagtð fyrir
því í fyrrasumar, að athuguð væri
skilyrði fyrir auknu samstarfi
Norðurlanda á sviði viðskifta. Fé-
Iagið srferí sér til allra ríkisstjórna
á Norðurlöndum, að Flnnlancli
undanteknu, með óskum um, að
þær tæki þetta mál til athugunar.
Ut af þessum málaleitunum fé-
lagsins héldu utanríkisráðherrar
Noröttrlanda fund með sér í haust
Stokkhólmi þar sem þeir Iýstu
sig eindregið fylgjandi því, að gert
yrði ])að, sem hægt væri, til þess
að atika viðskifti Norðurlanda. —
Nú ha’fa' utanríkisráðherrár' Norð-
manna og Svía skipað, hvor um
sig, fiiiim manna, nefud, og.ifá
iiefndir þessar það ■frlutvérk í
hendur að gera tillögur um, á
hvern hátt megi attka viðskifti
milli Norðurlanda innbyrðis, svo
og viðskifti þeirra við önnur lönck
— Um leið og utanríkisráðherra
Svía skipaði nefndiau 'gaf hann
henni ýmsar bendjjigar um hvern-
ig hun ætti að haga störfum sín-
tun. Sagði hann m. a„ að störf
nefndarinnar ætti ekki aðeins að
vera þau, aö vintia að vfðtækum
rannsóktíurii, heldur ætti hún að
reyna að' koma auga á þau við-
fangsefni, sem héfði liagkvæma
þýðingu fyrir viðskiftalíf Noröur-
landa, og reyna að koma þeim við-
skiftum sem fyrst í framkvæmd.
Upplýsinga og aðfetoðar bæri
riefndinrii; að afla sér hjá opinber-
. um stofriunum og einkafyrirtækj-
úm ög einnig standa i sambandi
við aðíár samskonar nefndir á
hitium Norðurlöndunum. Taldi
ráðherrann líklegt,- að allmikil
aukning mundi geta átt sér. stað
í innbyrðis viðskiftuiri Norður-
landa. Nauðsynlegt taldi hann, að
nefndirriar eða fulltrúár fyrir þær,
kæmi saman á fundi, þegar þær
hefði fyrst athúgað málin, hvér í
sínu landi. (Tilkynning frá Nor-
ræna félaginu).
f