Vísir - 16.12.1934, Side 3

VÍSIR
Kven- og karlmannaskór
í stóru lírvali
Alt nýjap vöpup.
Nýjasta tíska.
Ritfregn.
Helga Sigurðardóttir: Lærið
að matbúa. Rvík MCMXXXIV.
Bók sú, sem hér ræðir um, er
matreiðslubók og ágrip af næring-
arefnafræði, og er höfundur henn-
ar, Helga Sigurðardóttir búnaðar-
málastjóra, löngu kunn um land
alt fyrir margar ágætar bækur
svipaðs efnis, sem komið hafa út
eftir hana á undanförnum 3—4 ár-
um. Fyrsta bókin var „Bökun í
heimahúsum". Kom hún út 1930
og er uppseld. Árið 1932 kom út
bókin „150 jurtaréttir" og seldist
upplagið alt á tiltölulega skömm-
um tíma. Báðar þessar bækur hafa
verið endurprentaðar. — í fyrra
kom út „Kaldir réttir og smurt
brauð“ og nú „Lærið að matbúa“.
Hin mikla sala á bókum H. S.
sýnir ljóst, að mikil þörf hefir
verið á bókum um þessi efni og
vinsældir bókanna sýna einnig
glögt, að henni hefir tekist að búa
þær svo úr garði, að almenningur
hefði þeirra full not. Uin tilgang-
inn með seinustu bókinni segir höf.
svo í formála m. a. „Tilgangurinn
með bók þessari er sá, að bæta úr
hinni miklu þörf, sem verið hefir
á kenslubók til notkunar við kenslu
í matreiðslu í barnaskóla-eldhúsun-
um. Erlendis hafa menn hinsvegar
lengi haft góðar kenslubækur í
matreiðslu, til notkunar i barna-
skólum. Hér hafa kennarar orðið
að notast við að gefa börnunum
fyrirsagnir um matreiðsluna, sem
þau hafa svo orðið að skrifa upp,
og hefir það starf gengið misjafn-
lega og seint. Af þessari ástæðu
hefi eg ráðist í að þefa út þessa
matreiðslúbók, sem aðallega er
sniðin fyrir kenslu í barnaskólun-
um, en á hinsvegar einnig að mega
nota við styttri námskeið og skóla
víðsvegar um land, og sem leiðar-
vísi fyrir konur, er vilja aíla sér
fræðslu í þessum efnum.“ — Við
samningu bókarinnar hefir verið
stuðst við kunnar erlendar bækur
um sama efni, en alstaðar tekið
tillit til íslenskra staðhátta og
]>eirra fæðuefna, sem aðallega' eru
notuð hér á landi. — Handrit bók-
arinnar var lagt fyrir fræðslumála-
stjóra og skólaráð barnaskóla
Reykjavíkur og leitaði það álits
sérfræðinga um bókina, og að því
fengnu mælti skólaráðið með henni
við kenslu í barnaskólum landsins.
Bókin er 160 bls. innbundin og
fæst hjá bóksölum hvarvetna.
a.
Landskjálfti.
London 15. des. FÚ.
Snemma í morgun tilkynti jarð-
skjálftarannsóknarstöðin í Kiew,
að vart hefði orðið við snöggan
jarðskjálftakipp og sex *mínútum
áður hafði orðið vart við jarð-
skjálfta í Bombay, og ætla menn,
að það sé sami jarðskjálftakipp-
urinn.
12. þ. m. urðu allmiklir jarð-
skjálftar á Leeward eyjum í Vest-
ur-Indium. Ekki er þess getið, að
menn hafi farist, en byggingar
skemdust allvíða.
Ad átta sig.
Útvarpserindi Ólafs Friðriks-
sonar fyrir nokkrum dögum, er
hann nefndi „Að villast“, var að
mörgu leyti merkilegt erindi og
staðreynd og þess vert, að það sé
athugað til frekari skilnings.
Fyrirbrigði þetta er svo algengt,
eins og flestir vita, bæði á landi og
sjó ekki síður, enda vita flestir
að uppfynding leiðarsteinsins var
með einhverjum mestu menningar-
framförum mannkynsins. Það sem
merkilegast er við þessa svoköll-
uðu villu, eru hringarnir eðahring-
ferðirnar sem viltir menn fara svo
iðulega, þó það sé auðvitað ekki
undantekningarlaust. Svo er þetta
einkennilega og ömurlega ástand,
sem viltir menn komast í, sem oft
er mjög örðugt að komast úr eða
losna við, þó þeir reyni að beita
skynfærum sínum, eins og þeir
geta, jafnvel mjög ilt að sannfæra
vilta menn um villu sína. Villan
kemur venjulegast fyrir þegar hið
líkamlega skynumhverfi hefir
]irengst að miklum mun, t. d. í
hríðarbyl eða þoku eða þéttum
skógi. Þetta villuástand hefir líka
komið yfir menn, án þess að það
hafi þrengst frá þvi venjulega; t.
d. hafá* menn vilst í þektum hús-
um eða jafnvel í einstökum her-
bergjum. Þesskonar hefir lítils-
háttar komið íyrir mig og fanst
mér það alt annað en þægilegt á
meðan að það varaöi. Nú er það
auðvitað, að i byl eða jioku þreng-
ist skynsvæði mannsins mjög, hvað
hina líkamlegu " sjón snertir, og
kemur hún því ekki að haldi, en
það skýrir ekki hið ömurlega á-
stand sem viltir menn komast
venjulega í,, og því síður skýrir
það hr.ingferðirnar. Það sýnir að-
eins. að Jiessir menn eru ófærir að
sjá eða skynja leið, nema með sín-
um líkamlegu sjónfærum. • Aftur
virðast oft blindir menn hafa sjón-
skynjan án líkamlegra sjóntækja,
svo kallaða andlega sjónskynjun
og jafnvel sum dýr virðast standa
]>ar flestum mönnum mikið fram-
ar, t. d. í ratvisi.
Hringferðir viltra manna eru
sönnun þess, hvað við erum yfir-
leitt háð hringlínunni eða hring-
skynjuninni í þessum heimi; hún
birtist aðeins þarna í gleggri og á-
takanlegri myndj þegar umhverfið
hefir snögglega breytst vegna ó-
nógrar skynjunar. í venjulegu á-
standi er skynjunin víðtækari, en
samt fylgir hún í öllum grundvall-
aratriðum hringlínunni eða hnatt-
löguninni. Það sem viö segjum að
sé beint er aðeins partur úr hring-
línu. Við segjum, að hlutirnir séu
svona gerðir, já, það er satt, fyrir
okkar skynjan, en hún er ekki hin
endanlega eða fullkomnasta skynj-
un; sama umhverfið getur því ger-
breyst með breyttri skynjun, eða
horfið og annað komið í staðinn
og orðið jafn verulegt og hitt var
áður. Það er því engin nauðsyn,
að leita að eða ímynda sér aðra
tilveru eða skynheim langt fyrir
utan þennan.
Við tölum um villimenn eða
vilta Jijóðflokka. Hvað er nú meint
með þessu orði? Jú, það mun eiga
að þýða menn, sem hafa þröngan
skynheim, eru ekki enn búnir að
átta sig nema að litlu leyti á til-
verusviði sínu. Eru viltir. Það get-
ur verið að mörgum þeirra þyki
ástand sitt ekki slæmt. En séð frá
öðru sjónarmiði, t. d. hinu svo-
kallaða menningarsviði nú á dög-
um, verður að telja ástand sumra
þessara þjóðflokka mjög slæmt,
jafnvel hryllilegt. Þetta er að vera
viltur. Nú má spyrja: Erum við
þá ekki öll, eða mennirnir yfirleitt,
meira og minna vilt? Jú, það er
nú einmitt það sem við erum, og
gengur mörgum illa að átta sig
eða víkka skynhringinn, jafnvel
þó reynt sé að leiðbeina, alveg eins
og ilt er að fá viltan vegfaranda
til að átta sig og þiggja góð ráð.
Eins og flestir eru sammála um,
er maðurinn meira en líkaminn,
hann er andi — fyrst og fremst
andi — þess vegna verður, þegar
talað er um villuástand manna í
víðtækari merkingu, að gera grein-
armun á villu eða villimensku
manna, hvort hún beinist mest-
megnis eða eingöngu að hinu ver-
aldlega skynsviði eöa andlega
skynsviði. Þetta er auövitað aldrei
hægt að aðskilja til fulls, því öll
skynjun er i raun og verp andlegs
eðlis; en það má Jiroska hana eða
beina henni í tvær gagnstæðar átt-
ir; það mætti nefna aðra verald-
lega skynheimsstefnu en hina and-
legu skynheimsstefnu. Maðurinn
getur verið sæmilega að sér — eða
lítið viltur — í annari, þó hann sé
illa að sér — eða ramviltur — í
hinni. En ef annars þarf án að
vera, þá er hættuminna að hafa
aðþrengdan efnisleg^n skynheim,
heldur en andlegan, því það er sá
mikli munur á þessum skynhring-
um, aö efnisskynhring'urinn er al-
gerlega lokaður, og sá sem er hon-
um eingöngu háður, kemst aldrei
út úr hringavillunni, að öðru ó-
breyttu. En andlega skynheims-
stefnan er að vísu fyrir flestum
ennþá hringlína, en sá hringur er
ólokaður í áframhaldi og það gerir
muninn. Þar er möguleikinn að
opnast, að komast út úr hringavill-
unni, því hann er á leið að verða
að beinni skynlínu — eða full-
komnun — eða þeirri vídd, sem eg
nefni gildi — andlegt gildi.
Þessar tvær skynheimsstefnur,
er eg hefi nefnt, þurfa helst að
þroskast nokkurn véginn jafnt, ef
*
vel á að fara, sérstaklega er hættu-
legt að vanrækja hina andlegu
skynheimsstefnu, eins og áður er
sagt, eða að hafa lokaðan hug og
fráhrindandi, frá öllum andlegum
sannleik, að eg’ ekki nefni þá ó-
skapastefnu, að temja sér vísvit-
andi blekkingar, hvort sem þær
beinast að eigin persónu eöa öðr-
um mönnum og málefnum, sem
umhverfa öllum sannleik. Slíkt á-
stand liggur út í þá hringavillu,
sem altaf þrengist, og að lokum
verður andlegur hringsnúningur á
sama stað. Þessu ömurlega ástandi
mætti líkja að einhverju leyti við
það, sem flestir þekkja og börn
hafa stundum að leik, að snúast
um sjálfan sig. Þá fer umhverfið
alt á ferð og flug, alt verður öfugt.
og snýst um eða stendur á höfði,
verður óþekkjanlegt eða illgrein-
anlegt, alt er á ferð og alt er öfugt.
Því grundvöllurinn var svikinn,
sem bygt var á.
Að endingu vil eg geta þess, að
villu eða villuástandi hefir oft ver-
ið kvartað undan af dánum mönn-
um, sem annars hafa getað sann-
að sig, og komið hafa fram við
miðilssambönd. Sjálfsagt er það á
mismunandi stigi og mismunandi
erfiðleikum háð þar, eins og hér,
að leiðrétta villu sína. En það
gefur fult tilefni til að líta
með meiri alvöru á þessa hlið
málsins, en gert er venjulega,
og reyna að átta sig í tíma. Það
er engan veginn víst, að það verði
auðveldara seinna.
* Þ. J. J.
VÍSIS KAFFIÐ
gerir alla glaða.
LÍTIfl í GLUGGANA
BRYNJU 1 DAG.
t \ V

Langar yður að elgnast
fagpan bíl? OPEL
er óvenjulega fagur bill — straumlínu lögun af
smekklegustu gerð sem nokkru sinni hefir sést
hér á landi. Hvergi farið út i öfgar. Erlend
blöð lofa Opel i hvívetna og telja hann feg-
ursta bílinn sem sýndur var á síðustu bila-sýn-
ingu nýlega.
púmgóðan bíl? OPEL
er sérlega rúmgóður — miklu rúmbetri en þér
haldið þegar þér lítið á hann að utan. Dyrnar
eru breiðar og auðvelt að ganga inn og út.
Vélin er framar en vanalega, og við það vinst
hið sama og að bíllinn væri allur lengii.
spapneytinn bíl? OPEL
er svo ódjT í rekstri að furðu gegnir um bíl af
þeirri stærð. Lítill skattur, bensin og olíu-
notkun svo hverfandi smá að einsdærni þykir.
Vélin er kraftgóð og liljóðlaus. Vökvahemlar
(bremsur), hnéliðsfjöðrun að framan og demp-
arar á afturfjöðrum sem verka á báðax fjaðr-
ir í senn svo bíllinn er framúrskarandí mjúkur
og slingrar ekki.
Ferðakista mjög rúmgóð sem komast má i
bæði að aftan og innan frá úr aftara sætinu.
Framsæti færanlegt til að vera við hvers
manns liæfi.
Vandaður frágangur i hvívetna, fagrir litir, fljót
afgreiðsla og lágt verð.
Adam Opel A.-G.
Russelsheim,
Umboðsmenn:
Jób, Ólafsson & Co., Reykjavík;,
Dýraverndun
Þegar mag. Árni Friðriksson
talaði í útvarpið um úrelt líffæri
og dáði jafnmikið og hann gerði
Darwins-kenninguna, hugsaði eg:
Tvennir verða tímarnir. lig man
þá tíð, að sú kenning var ekki
rnikið dáð. Oft var það svo, þegar
um hana var talað, að maður mátti
fyllilega búast við harðvitugri
orðasennu, og voru þá móthalds-
menn hennar margir um einn. Á.
F. sagði ekki, svo eg eða þeir sem
hlustuðu ásamt mér heyrðu, hver
skapað hefði fyrstu lífveruna.
Ef við mennirnir eigum að vera
komnir út af dýrunum, væri þá
ekki rétt að halda meira upp á
dýriu og fara betur með þau, en
gert er? Það vantar mikið á, að
vel sé yfirleitt farið með dýr. Auð-
vitaö eru til góðar undantekning-
•t-
ar, en þær eru ekki nógu margar,
það er áreiðanlegt.
Ff maður minnist á að illa sé
farið með dýrin, þá er ætíð sama
svarið, og svarið er þetta: „Það
er nú sem betur fer orðin mikið
betri meðferð á skepnum heldur en
var“ Það er nú satt.
En á meðaniSkepnur eru drepnar
úr hor í kringum Reykjavík, höf-
uðstað landsins,' finst mér ekki
hólsverð meðferðin. Hér í Reykja-
vík situr þó stjórn Dýraverndunar-
félags íslands. Verður manni á að
halda, að menn svo nærri stjórn-
inni hlífðust heldur við, að drepa
úr hor, nefnileg.a að þeir mundu
vera hræddir við að verða fyrir
hegningu,' en hva'ð. mun þá vera út
um lárid, þar sem skepnueigandi
hefir ekki mikið aö óttast í þessu
efni og áreiðanlega fer mörg
skepnan í fönn fyrir vanrækslu.
Menn eiga að smala fé sínu þegar
illviðri eru fyrirsjáanleg.
Hestarnir.
Hestarnir sem notaöir eru til |
mjólkurflutninga eru misjafnlega
meðfarnir. Það er hræðilegt að sjá,
hvernig þessir veslings hestar eru
látnir standa á götunum timunum
saman oft í vondum veðrum.
Mennirnir sem með þá eru fara
inn í hús og sölubúðir, liklega til
erinda, annað hvort fyrir sig sjálfa
eða húsbændur sína, og er þá við-
búið að hestunum verði of kalt, ef
þeir eru látnir standa mjög lengi.
Þessi ósiður ætti að falla niður, að
svo miklu leyti sem við verður kom-
ið. Þar að auki er börnum, sem iðu-
lega þyrpast utan um hestinn mik-
il hætta búin af þessu. Eg hefi séð
börnin skríða undir kvið hestsins,
er þá viðbúið að hann fælist, þar
sem hann stendur fvrir kerrunni.
Maður getur hugsað sér hvernig
]iá mundi fara um börnin eða barn-
ið. Slys væri óhjákvæmilegt eða
jafnvel bani.
Yfirbreiðslur á hestana.
Flestir eða allir menn, sem hafa
ökuhesta í brúkun, geta ef þeir
vilja, haft góðan, stóran poka und-
ir aktýgjunum á hestinum (ullar-
balla). Sagt er og sannað af eftir-
tektarsömum mönnum, að betra sé
fyrir hestinn þó rigning sé að hafa
pokann. Pokinn er rnikið skjól fyr-
ir kuldanum, bleytan fer úr honum
jafnóðum, furðu fljótt.
Yfir marga hesta er breytt og
suma vel, en oft er yfirbreiðslan
einfaldur strigi og er hann betri
en ekki neitt, en þó ekki fullnægj-
Eggert Glaessen
hæstaréttarmálaflutningsmaður
Skrifstofa: Oddfellowhúsinu,
Vonarstræti 10, austurdyr.
Sími: 1171.
Viðtalstími: 10—12 árd.
and í vbndum veðrum. Margir
hestar eru líka með bert bakið.
F.f pokinn nær aftur á lend hests-
ins, getur hann lika dregið úr sárs-
auka af svipuhöggiun ökumanna,
sem oft eru óþarflega vel úti lát-
in.
Eg ætla nú hvorki að vona eöa
biðja menn. Eg ætla hér með að
skora á stjórn Dýraverndunarfé-
lags íslands og meðstjórnendur
þess, að beita sér afdráttarlaust
fyrir því, að dýrunum líði betur.
Þó sáttgirnin sé góð, dugar ekki
altaf að sættast, og virða að engu
kærur, sem fram koma á menn
fyrir óforsvaranlega meðferð á
skepnum og láta kærurnar daga
uppi hingað og þangað, eða kann-
ast alls ekki við að þær hafi ver-
ið sendar til réttra aðila.
Ingunn Pálsdóttir
frá Akri.
Perur
nýkomnar.
Vers!. Vísir
Armbandsúr. Vasaúr.
Klukkur.
Fallegt úrval.
HARALDUR HAGAN.
Simi: 3890.
r Lestrarlampar.
Standlampar — Borðlampar —
Vegglampar. úr tré — járni —
bronee — leir. — Nýjasta
tíska.
Skermabúöin,
Laugavog 15.