Vísir - 24.03.1935, Blaðsíða 2

VlSIR

^Siðjið kaupmaim yðar irni
.S
EENSDORP
Bussuh-Hoiuho
bbC===^<<iiu£^==ai4xi
Mjúlkarmáliö
á þingi.

BUSSUM - HOLLAND
Það er drýgst og best og því ódýrast
Fæst í pökkum með 1/8 og 1/4 kg.
og pokum með 5 kg.
Landbúnaðarnefnd neðri
deildar liefir nú lagt fram
breytingartillögur sínar við
frumvarp Péturs Otlesen um
mjólkursöluna og skilað nefnd-
aráliti. Vill minni hluti nefnd-
arinnar, B. Á., G. ísb. og J. P.
Heildsölubirgðir. lita J>amþykkia frumvarpiS
° með þessum breylingum, en at-
Miöít»4I»staða tveggja nefndarmanna
(P. Zoph. og Emils) er nokkuð
lnilriii snmkvípmf npfnrlar-
BerlinarfSr
breskn ráðherranna.
Viðræðurnar í Berlín hef jast á mánudag. Full-
trúar Breta, Frakka og ítala á eitt sáttir.
París, 23. mars. — FB.
Á fundi þeirra Lavals, Suvichs og Anthony Edens í dag, varð
það að samkomulagi, að því er United Press hefir fregnað, að
haldin vetði ráðstefna í Stresa þ. 11. apríl. Ennfremur var
ágreiningslaust samþykt á ráðstefnunni, að Litla bandalaginu
yrði boðið að taka þátt í ráðstefnu þessari. Enn varð samkomu-
lag um það, að Sir John Simon kæmi fram sem fulltrúi Breta
einna í viðræðu sinni við Hítler á mánudag. — (United Press).
London í gærkveldi. FC.
Anthony Eden, Laval og
Suvich áttu fund með sér í
París í dag, til viðræðu um
mál þau, er tekin verða til
meðferðar í Berlín. Fundurinn
stóð skamma stund og verður
það til þess, að Anthony Eden
getur farið til Berlínar ásamt
Sir Jolin Simon. Kemur hann
til fundar við hann á leiðinni
á morgun og munu þeir hefja
viðræður sínar við Hitler á
mánudag. Hitler er nú aftur
kominn til Berlínar.
Fregn, sem gefin var út í
London í gærkveldi. FC.
1 gær var afmæli fyrstu her-
sveitar fasista og héldu svart-
stakkar daginn liátíðlegan með
ýmsum hætti. Safnaðist múgur
manns saman fyrir framan höll
Mussolini, og ávarpaði hann
múginn með ræðu af svölum
hússinus.
Meðal annars komst hann
svo að orði: „Máttur okkar til
Nýstárlegur viðburður
á Tristan da Cuhna.
London í gærkveldi. FC.
í gærdag bar það við, sem
var afar nýstárlegur viðburð-
ur fyrir íbúa eyjunnar Tristan
da Cuhna, að tvö skip komu
þar til liafnar. Annað var hið
mikla eimskip Canadian Paci-
fic Railway-félgsins, Empress
og Australia, og hitt skipið var
hollenskur kafbátur. Empress
of Australia færði íbúunum
ýmislegar nauðsynjar og auk
þess voru allir íbúar eyjarinnar
læknisskoðaðir. Það ber við,
að heil ár líða, svo að ekkert
skip kemur til eyjarinnar.
París um klukkan 4,45 (ísl.
timi) í dag, segir, að liinir
frönsku, ítölsku og ensku full-
trúar hafi verið algerlega á eitl
sáttir um sjálf málefnin og
auk þess liefði verið ákveðið,
að annar fundur þeirra á milli
skyldi haldinn 11. april í Stre-
sa við Maggiori-vatn á Norð-
ur-ltalíu. Þegar heimsókn
þeirra Sir Jolin Simon og An-
thony Eden til Berlínar væri
lokið, enda mundi Antliony
Eden þá vera kominn aftur úr
för sinni til Rússlands, Pól-
lands og Tékkólsóvakíu.
þess að halda uppi friði bygg-
ist fyrst og fremst á nokkur-
um miljónum byssustingja, og
nú, þegar allur lieimurinn er
sokkinn í angist og ófriðar-
iiræðslu, er ítalska þjóðin ró-
leg. — Vér munum því ekki
verða óviðbúnir, hvað sem fyr-
ir kann að koma, og hvenær
sem það kemur“.
Litla-bandalags þjóðirnar og
Balkanskagaþjóðirnar óttast
vígbúnað Þjóðverja.
London í gærkveldi. FC.
Litla bandalagsþjóðirnar og
þjóðirnar á Balkanskaga eru
meðal þeirra, sem mestar á-
hyggjur hafa af liinum nýju
vígbúnaðarákvörðunum Þjóð-
verja. Stjórnir þessara ríkja
hafa nú ákveðið, að halda fund
með sér í Belgrad, til þess að
koma sér saman um sameigin-
lega stjórnarstefnu gagnvart
Þýskalandi.
álitinu og skrifa þeir háðir und-
ir mcð fyrirvara.
Aðal-tillögur nefndarinnar
eru þær sömu sem Bjarni As-
geirsson bar fram á fundi
mjólkurbandalagsins á dögun-
um og áður liafa verið birtar
liér í biaðinu. Lúta þær aðallega
að því, að setja fyrirmæli um
það, hvernig stjórn bandalags-
ins skuli skipuð og hvernig hún
svo skuli skipa framkvæmda-
istjórn Mjólkursamsölumiar,
sem samkvæml frumvarpinu og
tillögum meiri Iiluta landbún-
aðarnefndar á að hverfa undir
umráð framleiðanda.
Það má nú telja liklegt, að
frumvarpið, með þessum breyt-
ingum, verði samþykt í neðri
deild En um endanleg afdrif
jæss í þinginu verður engu spáð
að svo stöddu.
Auk þessara tiliaga landbún-
aðarnefndar liafa komið fram
breytingarlillögur við frum-
varpið frá þremur þingmömi-
uAi Reykvíkinga í nd., [>eiin
Pétri Halldórssyni, Jakobi Möll-
er og Sig. Kr. Eru þær tillögur
þess efnis, að undanskiija verð-
jöfnunargjaldi alla mjólk, sem
framleidd er innan lögsagnar-
umdæmis sölustaðar og að
heimila framleiðöndum beina
sölu þeirrar mjóikur, að því
áskildu, að þeir fullnægi settum
hollustuskilyrðum, samkvæmt
reglugerð, er samin sé af bæjar-
stjórn og staðfest af ráðherra.
(SamkvæmL gildandi ákvæðum
semur mjólkursöiunefnd þá
reglugerð).
Þessar tillögur eru bornar
fram samkvæmt margendur-
teknum kröfum mjólkurfram-
leiðanda í Reykjavík og liafa
verið rökstuddar svo rækilega,
að ekki er þörf á að bæta þar
við, enda er að þessu vikið all-
rækilega í ræðu Jóns Þorláks-
sonar borgarstjóra, Jjeirri, sem
Vísir er að birta þessa dagana.
Hinsvegar mun {xiss nú varla
að vænta, að þessar tillögur
verði samþyktar, hvernig svo
sem um málið fer að öðru leyti.
Frá Alþingi
í gær.
Efri deild.
Frv. um löggilding verslun-
arstaðar i Hraunhöfn á Mel-
rakkasléttu, og frv. um breyt.
á póstlögum voru afgreidd sem
lög frá Alþingi.
Frv. um veitingu ríkisborg-
araréttar var afgreitt til neðri
deildar.
Frv. um meðferð, verkun og
útflutning á sjávarafurðum og
frv. um rannsóknarstofnun í
þarfir atvinnuveganna við Há-
skóla íslands voru samþykt til
2. umr. og nefnda.
Frv. um fangelsi og frv. um
verslunarlóðina í Hnífsdal
voru afgreidd til 3. umr.
Neðri deild.
Nokkur mál voru afgreidd
Her ítala reiðabúmn.
ítalska stjórnin getur með augnabliks fyrir-
vara sent 650.000 manna her til vígvalla, auk
hinna vopnuðu sveita faeista.
Rómaborg, 23. mars. — FB.
í dag var gefin út opinber tilkynning þess efnis, að allur ár-
gangurinn 1911 hefði verið kvaddur til vopna. ítalir geta því nú
svo að segja fyrirvaralaust sent 650.000 manna her til vígvall-
anna og með litlum fyrirvara miljónaher. Blöðin á Ítalíu ræða
þessar ákvarðanir í dag og telja, að knýjandi nauðsyn sé, að
ítalir sé við öllu búnir, og bæði í blöðunum og fregnum stjóm-
arinnar kemur það glögt fram, að þessar ráðstafanir sé að eins
gerðar í varúðar skyni, vegna þess hve horfurnar sé alvarlegar.
I (Cnited Press).
í neðri deild umræðulítið eða
umræðulaust. Til 2. umr. og
nefnda var vísað frv. um^ný-
hýli og samvinnubygðir, frv.
um lögreglusamþyktir ’ utan
kaupstaðanna, frv. um hreyt. á
sparisjóðslögunum, frv. um út-
flutning á kjöti og frv. um
breytingu á lögum urn fiski-
málanefnd o. fl.
Um Skuldaskilasjóði vélbáta-
eigenda urðu enn langar um-
ræður, en þetla frv. var til 2.
umræðu. Verða þessar umræð-
ur raktar frckara þegar um-
ræðunni er alveg lokið.
N átíúpufræð-
ingupinn.
Eftir fráfall Guðm. pröf.
Bárðarsonar er Árni náttúru-
fræðingur Friðriksson einn út-
gefandi „Náttúrufræðingsins“,
hins alþýðlega og vinsæla nátt-
úrufræðirits. Árni Friðriksson
er hinn mesti áhugamaður í
fræðigrein sinni og skemtilegur
náttúrufræðipgur. Hann elskar
alla „náttúruna“, ef svo mætti
að orði kveða. Þess vegna eru
frásagnir lians um náttúru-
fræðileg efni einatt gæddar
þeim yl, sem gerir þær aðlað-
andi. Á. F. ætti að temja sér að
rita betra mál en hann gerir. Þá
yrði enn þá ánægjulegra að lesa
ritgerðir lians, þó að sá lestur
sé raunar ávalt ánægjulegur. En
lengi getur „gott batnað“ og það
ætti að vera metnaður hverjum
manni, sem eitthvað lætur frá
sér fara á prenti, að vanda mál-
far sitt. ,
Því hefir nú reyndar verið
haldið fram, að íslenskan — hin
lifandi þjóðtunga — væri dag-
le'ga málið sem talað er liér á
strætum og gatnamótum. Hið
óvandaða götuhjal og skraf al-
mennings hvar sem stæði, væri
hin eiginlega íslenska. Það mál
ætti og að komast í bækur og
blöð. Það væri tunga þjóðarinn-
ar — það væri íslenskan!
Það er nú ekki kunnugt, að
nokkur hagur maður eða
smekkvís, sem við ritstörf fæst,
liafi fallist á þessar kenningar.
Það er elcki heldur kunnugt, að
nokkur maður, sem vitað er
uiii að geti ritað fagra íslensku,
hafi leitast við að tileinka sér
þær. Þær eru fram bornar og
á loft haldið af mönnum,
sem lítinn skilning virðast hafa
á þvi, Iivað fagurt geti talist eða
sómasamiegt í þessum efnum. -
Þeir láta sér nægja að sullast
áfram einhvern veginn.
Árni Friðriksson þykir
manna skemtilegastur í „út-
varpi“. Sá sem þetta ritar,
hefir að vísu sjaldan lieyrt til
hans þar, en svo segja þeir, sem
einatt hlusta á útvörpun fróð-
legra erinda, að þeir hlaidd
jafnan til, er þeir eigi von á
því, að Á. F. láti til sin heyra.
— Sú tilhlökkun mun ekki
sprottin af því, að búist sé við
að búningur erindanna sé með
ágætum. Hitt er heldur, að
kvartað hefir verið yfir því, að
búningurinn svaraði að jafnaði
hvergi nærri til efnisins. Erindi
þessa ágæta náttúrufræðings
væri með öðrum orðum betri
að efni en búningi. — Um
útvarpserindi Á. F. að öðru
leyti eru víst ekki skiftar skoð-
anir. Þau eru talin bera af
flestu því, sem í útvarpi er flutt.
Veldur þar áreiðanlega miklu
um, hversu ljóst það kemur
fram, að hjarta höfundarins er
með í leiknum. Hann ann öllu,
sem hann lýsir. — Hann „veit
að alt er af einu fætt — að al*
heimsins líf er ein voldug ætt“,
, - * ' .
eins og stórskáldið kemst að
orði. —
Siðasta liefti „Náttúrufræð-
ings“ (8.—12. örk 1934) er
f jölbreytt að efni og hafa marg-
ir höf. lagt þar hönd að verki.
— Efnisyfirlitið er sem hér
segir: „Nýir gestir“ (B. Sæm.).
— „Mýrarnar tala“ (Sig. Þór.).
— „Nýjar lesbækur“ (A. S.). —
„Árangur íslenskra fuglamerk-
inga“ (M. B.). — „Nokkrar
jarðvegsathuganir“ (H. Muus
og H. Bjarnason). — „Skýrsla
um komuclaga farfugla o. s,
frv.“ (B. Guðm.). — „Áflog“
(B. Sk.). — „Heilsuhæli fyrir
dýr“ (Joseph Delmont). —
„Trjákubbarnir“ (G. G.). —
„Um veiðiskap fuglanna“ (B
Sk.). — „Gróður á Holtavörðu-
heiði“ (G. M.). — „Nolckur orð
um grágæsir og helsingja“ (M.
B.). — „Skeiðarársandur hækk-
ar“ (J. E.). — „Vörðufells-
vatnið“ (Pk E.). — „Þær voru
að átta sig“ (Ó. F.). — ,Bréf-
dufur villast“ (Á. F.). — „Mar-
svín rekin á land“ (B. Sæm.).
— „Rit og bækur“, „Tilkynn-
ing“, „Samtíningur“ o. fl.
Það er vist ekki gróðavegur
fyrir Árna Friðriksson að gefa
út „Náttúrufræðinginn“. Ct-
gáfukosnaður er mikill, en verði
ritsins mjög í lióf stilt, svo að
sem flestir geti eignast það. —
„Náttúrufræðingurinn“ hefir
flutt mikinn fjölda góðra og
þarllegra greina um ýmis nátt-
úrufræðileg efni og orðið vin-
sælt rit. Síðastliðið áx- fluttí
hann meðal annars greinir um:
Dýrafræði, mannfræði, læknis-
fræði, grasafræði, eðlisfræði,
jarðfræði, efnafræði o. fl. — Er
þar mikill fróðleikur saman
kominn og mörgum mundi
þykja verða skarð fyrir sldldi,
ef „Náttúrufræðingurinn“ hætti
að koma út. -—
; Ör rffiíu Jójis); Þorlákssoiiar’bortiarstjúra
umfmjólkurmáiið á hæjarstjórnarfundi 7.
mars s. I.
Framh.
Reykjavík sérstakt verðlags-
svæði.
Eg vil þá minna háttv. bæjar-
stjórn á það, að þannig er ástatt
um þennan bæ, aS hann er sjálfur
verðlagssvæði út af fyrir sig í svo
a'S segja öllum skilningi. Alt er
dýrara hér innan kaupstaSarins
beldur en þegar komiS er nokkurn
spöl út fyrir hann á hvaða veg
sem er. Kaupgjald er hér hærra
en þar, kröfur til lífsþæginda eru
rneiri, húsaleiga hærri, og yfir
höfuS alt verSlag. Á þessu byggist
líka þa'S, aS þaS er mögulegt aS
^elja hér vöru eins og mjólk, fyrir
töluvert miklu hærra verS heldur
en hægt er aS fá fyrir hana ann-
arsstSar á landinu, t. d. í öSrum
kaupstöSum landsins, sem ekki
l>úa heinlínis viS húsvelti aS því er
þetta snertjr.
Nú mega menn ekki halda, aS
þetta verSlag hér í Reykjavík, og
sú aukna kaupgeta á'S krónu- og
auratali, sem því fylgir sé hlutur,
sem komi svona alveg af sjálfu
sér. Þetta byggist auSvitaS ekki á
öSru en því, aS atvinnulíf bæjar-
ins geti borið verðlagið uppi. Nú
vitum vi'S, aS þaS þrengir aS at-
vinnulífi bæjarins 'til sjávarins um
þessar mundir. ÞaS eru mjög erf-
iSar horfur um sölu á aSalfram-
leiðslunni, saltfiskinum, og þaS er
jafnvel talaS um, aS komiS geti
fyrir, aS með opinberum ráSstöf-
unum verSi aS setja takmörkun á
þaS, hvaS megi framleiða mikiS
af þeirri vöru. Bærinn er i hröSum
vexti aS fólksfjölda, og eg þarf
aS sjálfsögSu ekki aS gera háttv.
bæjarfulltrúum grein fyrir því, aS
ástandiS er þannig, aS viS þolum
ekki, aS neinn atvinnuvegur bæjar-
ins verSi lagSur i rústir, hversu
smár sem liann kann aS virSast.
En þessi mjólkurframleiSsla er
ekki svo sérlega smár atvinnuveg-
ur, skilar hátt upp í eina miljón
kr. á ári. Eg veit ekki, hvaS mik-
’iö af því eru verkalaun; en þaS
getur ekki veriS minna en milli
helmings og ýj.
Hættur. — Árásir 1 vændum.
En nú er ekki bara þessi eini
atvinnuvegur í hættu. Því aS það
mega Reykvíkingar eiga alveg víst
aS ef þeir hafa ekki manndóm til
aS standa saman og vernda þennan
hluta af eigin framleiSslu, þá
verSur ekki numiS staSar þar. ÞaS
verSur haldiS áfram. Eg veit ekki,
hvaS næst viS tekur, en eg veit, aS
þaS verSur haldiS áfram og reynt
aS skera niður alla þá einkafram-
leiðslu í hænum, sem okkar kæru
nágrannar hér í sveitunum og
sýslunum í kring álíta, að þeir geti
tekið að sér fyrir okkur. Svo aS
eg nefni dæmi, þá hafa á síSustu
árum allmargir menn lagt töluvert
mikiS fé í aS koma á fót eggja-
framleiSslu, og hefir markaSurinn
fyrir hana veriS í bænum. HvaS
haldiS þiS, aS sú framleiSsla fái
aS vera lengi í friSi, ef viS látuin
drepa niður mjólkurframleiSsluna
i bænum, Bæjarbúar eru ofurlítiS
byrjaSir á garSrækt, og vona eg,
aS meS góSum tilstyrk bæjar-
stjórnar verSi framfarir á því sviSi
á næstu árum. HvaS haldiS þiS aS
Reykvíkingar fái að vera lengi í
friSi meS garða sína, án þess aS
lagt sé verSjöfnunargjald á kar-
töflur og verSi aS sækja um leyfi
til aS hafa garSholu o. s. frv., ef
viS látum viðgangast, aS byrjaS sé
aS höggva niður okkar atvinnu-
vegi ?
ViS höfum sjálfsagt gert minna
aS því en efni stóSu til hin undan-
förnu ár, aS veiSa handa okkur í
soSiS. En nú er aS vaxa upp út-
vegur, sem ekki er óhentugur til
þess. HvaS haldið þiS aS langt
verSi þangaS til menn taka þann
atvinnuveg og Ieggja verðjöfnun-
argjald á fiskinn, lieimta, aS sótt
sé um leyfi til þess, aS Reykvík-
ingar fái aS borSa þann fisk, sem
þeir hafa veitt sjálfir? Nei, eg segi
ySur þaS satt, góSir Reykvíkingar,
aS ef þiS látiS við gangast, að
kvistaður verSi niður einn at-
vinnuvegur, sem byrjaS er á í bæn-
um, þá verður haldiS áfram.
Hvað tiltækilegt muni að gera.
Nú þykir mér eðlilegt, aS spurt
verði: Hvað getur bæjarstjórn þá
gert? Já, hvaS getur hún gert eftir
að löggjafarvaldið er búiS aS
svifta hana svo aS segja öllum
rétti til afskifta af þessu máli?
Eg fyrir mitt leyti álít þó, aS enn-
þá standi henni tvær leiSir opnar.
Sú fyrri, sem eg vil fyrst og fremst
fara og reyna, er þaS aS fá meS
góðu samkomulagi þá menn, sem
hingaS til hafa veriS skiftavinir
okkar meS mjólk, til að fallast á
þaS, aS þaS er ekki þeirra réttur,
aS leggja höft og hömlur á þann
lítilfjörlega atvinnuveg Reykvík-
inga á sama sviSi. Eg geri mér
góðar vonir um, aS þeir muni
sansast á þetta, ef máliS er boriS