Vísir - 11.07.1935, Blaðsíða 2

VlSífi
))tefm^©LSE!Nl((J
s
a
r
„O?
Wgs
3%
oí
jl
Ipl
llg
mm
irAO
%ilo
Sardínup
«
I
ÍS «5
ö «;
kSOOOOOOOOÍÍOOOOíXXÍOÖCOOOÍ XXKSOÍKK XXXXXXÍOOOÍXXÍOOOOOOOÍXX
Stypföld milli ítala og Abes—
siníumanna talin óhjá-
kvæmileg í nánustu framtíö.
Byltingar-tilraun ?
Osló, 10. júlí. FB.
Þær fregnir berast nú frá
Abessiniu, að horfurnar á, að
unt verði að varðveita friðinn
milli Ítalíu og Abessinu versni
stöðugt, og ekki sé annað sjá-
anlegt en svo kunni að fara, að
ófriðurinn brjótist út þá og
þegar. Abessiniufregnirnar
herma, að Italir sendbnú sem
ákafast öflugt lið til landamæra
Abessiniu. Abessiniustjórn hefir
þess vegna ákveðið, að senda af
stað herdeildir tafarlaust til
þess að verja landariiærin.
Undanfarinn sólarhring hafa
horfurnar versnað til stórmik-
illa muna og fréttaritarar Ev-
rópublaða í Abessiniu telja alveg
víst, að til vopnaviðskifta komi
Þjöðaratkvæði
I Grikklandi
um lýðveldi eða konungs-
veldi fer fram í sumar eða
snemma í haust.
Aþenuborg ii. júli. FB.
í Þjó5þingi8 hefir meö 158 at-
kvæSum gegn 49 heimilaö ríkis-
:stjórninni aö láta þjóöaratkvæöi
ítram f ara upr það, hvort Grikkland
skuli vera lýöveldi áfram eöa kon-
' ungsveldi komið á stofn í'landinu
;í stað lýðveldisins. Þjóðaratkvæöið
' fer fram fyrir 15. nóvember. —
;Með hve miklum meirihluta úr-
skurður þjóðarinnar verður gildur
talinri er lagt i vald stjómarinnar,
jen konungsveldi rná þó ekki end-
,urreisa nema rneira en helmingur
kjósenda í landinu sé því sam-
þykkur. Ennfremur er hugsanlegt.
■ verði endurreisn konungsveldisins
samþykt með sára litlum meiri-
.hlutá, að ríkisstjórnin hætti ekki
á að gera neitt frekara i málinu.
En um úrslit þjóðaratkvæðisins
verður annars engu spáð að svo
stöddu. (United Press).
Eldsvoöinn
á Hamn.
Osló, 10. júli. FB.
Eldsvoðinn á Harnri var lrinn
mesti, sem sögur fara af þar í
bæ. Ellefu stór verslunarhús
brunnu til kalcLra kola og auk
þeirra nokkur liús önnur.Tjónið
er áætlað hálf önnur miljón
króna. 28 fjölskyldur eða 116
manns er húsnæðislaust vegna
brunans. Pósthúsið brann til
kaldra kola, en skjöl, peningar
og annað, sem var geymt í
öryggisskápum pósthússins
skemdist ekki.
þá og þegar. Enskir og amerísk-
ir borgarar í Abessiniu liraða
sem mest þeir mega öllum und-
irbúningi undir brottför sína
og sumar enskar og amerískar
fjölskyldur eru þegar lagðar af
stað frá Abessiniu. Enn hafa
borist fregnir um það frá Tokio,
að Japanskeisari ætli að gera
tilraun til þess að miðla málum
í deilu Itala og Abessiniumanna.
Genf 11. júlí. FB.
Prófessor Jeze, hinn frakkneski
lögfræðilegi ráðnunautur Abessin-
iustjórnar í Schveningen hefir birt
skýrslu um störfin þar og lagt til
við Þjóðabandalagið, að ráöið taki
deiluna til meðferðar á ný. (Uni-
ted Press),
Berlín, 10. júlí. FB.
Atvinnuleysingjum fækkar í
Þýskalandi.
Tala atvinnuleysingja i Þýska-
landi þ. 30. júní var 1.877.000
samkvæmt skýrslum þýsku
stjórnarinnar — og hafði at-
vinnuleysingjunum fækkað um
142.000 frá því í maílok. (Uni-
ted Press).
Varsjá, 10. júli. FB.
Þingrof og nýjar kosningar í
Póllandi.
Moseicki ríkisforseti hefir —
samkvæmt binni nýju stjórn-
arskrá Póllands, er samþykt
var fyrir tveimur mánuðum,
rofið þingið. Nýjar, almennar
þingkosningar fara að líkind-
um fram um miðbik september-
mánaðar. (United Press).
„Furöuflugvélarnar" enn.
Oslo 9. júlí. FB.
Yfirmaður sænska herráösins
hefir tilkynt, að rannsóknir þær,
sem fram fóru í Norður-Svíþjóð
út af fregnum um flugvélar, sem
menn vissu ekki deili á, en sést
höfðu á flugi yfir héruðum Norð-
ur-Svíþjóðar og Noröur-Noregs,
hafi leitt í ljós, að það megi telja
sannað, að flugvélar, sem óvíst sé
hvaðan hafi verið, hafi flogið yfir
þessi héruð.
Árás á lystisnekkju.
Oslo 9. júlí. FB.
Úti fyrir ströndum Californiu
hefir að undanförnu legið lysti-
snekkja og hefir verið starfrækt
spilavíti í henni og hefir það
verið fjölsótt úr landi. Nú herma
fregnir, að sjóræningjar hafi gert
árás á snekkjuna og haft á brott
með sér peningabirgðirnar, er í
henni voru, ca. 22.000 dollara.
Það er vafalaust skoðun
margra manna, að lieriilaup
rauðu flokkanna 9. nóv. 1932
hafi í raun réttri verið tilraun til
þj óðféla gsbyl t i n ga r. Lögreglu-
stjórinn í Reykjavík lætur al-
gerlega undir höfuð leggjast, að
auka slyrk lögreglunnar, þó að
honum blyti að vera kunnugt
uin, að stofna ætti lil ófriðar í
sambandi við fund bæjarstjórn-
arinnar þcnna dag. Þvi hefir
verið haldið fram, að honum
liafi verið bent á liættuna, sem
gæti verið því samfara, að láta
reka á reiðanum um allan undir
búning til þess að mæta árásum
manngrúans. En lögreglustjóri
gerði ekkert til þess að tryggja
friðinn og var honum það þó
skylt. Hins vegar er það kunn-
ugt, að liann lét þess getið við
árásarmennina, þegar í óefni
var komið fyrir Jxiiin, sakir
drengilegrar og afburða vask-
lcgrar framkomu lögregluþjón-
anna, að nú væri þeirra augna-
blik liðið, þ. e. að upphlaups-
mennirnir liefði tapað orust-
unni. Þótti mörgum auðsætt
hvernig skilja bæri þetta ávarp
lögreglust j órans.
Það var og fráleitt tilviljun,
að einmitt jienna dag var kveð-
inn upp fangelsis-dómur yfir
dómsmálaráðherra landsins,
algerlega saklausum manni. Er
ekki ósennilega til getið, eins og
áður hefir verið tekið fram á
prenti, að hugsunin hafi verið
sú, að stjórn landsins mundu
fallast hendur, er árásarmenn
hefði misþyrmt lögreglunni og
meiri hluta bæjarstjórnar, en
dómsmálaráðherra samtímis
verið dæmdur i tugtliús sem
óbótamaður. Þegar svona væri
komið, mundi reynast auðvelt
að brjóla allan mólþróa á bak
aftur, svo að rauðir menn gæti
tekið stjórnartaumana í sínar
hendur. (
Það virðist nokkurn veginn
augljóst af sumu því, sem
fram hefir komið, síðan er
þetta gerðist, að úrslitin 9. nóv.
1932 liafi orðið i-auðum mönn-
um allmikil vonbrigði. Til dæm-
is að taka liefir Jónas frá
Hriflu barið Einar Olgeirsson
brigslum fyrir ódugnað og ræf-
ilshátt árásarliðsins og stjórn-
anda þess þenna umrædda dag.
Einari liefði átt að vera leikur
einn að koma byltingunni i
framkvæmd, er litið sé til þess
undirbúnings, sem fram hefði
farið, áður en látið var til skar-
ar skríða, ef hann liefði verið
maður lil þess, að standa í því-
Oslo 9. júlí. FB.
Snekkjan „Störtebeker“ talin af.
Þýska snekkjan Störtebeker sem
tekur ])átt í kappsiglingunni frá
Bandaríkjunum til Noregs, er af
sumum talin af. Hefir ekkert til
hennar frést og alment óttast menn
mjög, að henni hafi hlekst á og
íarist.
Osló, 10. júlí. FB.
Eigna- og teknaaukning í Oslo.
* Skýrslur sýna, að eignir
manna í Osló hafa aukist úr
1423 miljónum króna 1934 í
1505 miljónir króna í ár. Skalt-
skyldar tekjur hafa á sama
tíma aukist úr 282.8 i 292,8
miljónir króna. ,
Vinnudeilurnar í Noregi.
Hvalveiðafélögin liafa nú til-
nefnt menn til þess að semja við
sjómannafélögin um launa og
vinnukjör á hvalveiðaskipunum
á næstu vertíð.
líkum stórræðum. En hann liafi
ekki dugað, þegar lil átti að
taka, og óvíst að bonum hepnist
betur síðar, er gera megi ráð
fyrir, að þjóðin verði varari um
sig. — Megi með sanni segja, að
hvorki hafi undirbúningurinn
verið meiri né betri i Rúss-
’landi 1917, er kommúnistar
byltu þar öllu við á svipstundu.
En þar liafi dugandi menn ver-
ið að verki og vitanlega hafi
það gert gæfumuninn. — Er
mælt að fátt hafi verið og kalt
með þeim Jónasi og Einari alla
stund síðan er þetta gerðist. —
Hafa þeir skrifast á „af krafti“
og stundum lítt vinsamlega.
Reynir Jónas þar að gera les-
öndum sínum, bændunum,
skiljanlegt, að hann sé mjög
andvigur kommúnistum og öllu
þeirra athæfi, en fáir munu
ætla, að það sé af alhug mælt.
Hefir Einar svarað fullum bálsi
og sýnt fram á óheilindi liins
gamla lærimeistara síns í þess-
um málum sem mörgum öðr-
um. — En Jónas hefir brugðist
illa við, gerst úfinn og styggur.
Er og skiljanlegt, að bonum
muni þykja sár fósturlaunin.
ígengni Japana
i Anstur-Asíu.
Atburðir þeir, sem i vor og sum-
ar hafa gerst í Norður-Kína hafa
íært Japana nær því marki, að ná
Austur-Asíu undir sín yfirráð.
Herstjórn Kínverja og herlið í
Norður-Kína hefir orðið að hverfa
á brott þaðan, en kínverskir em-
bættismenn, sem Japanar töldu sér
fjandsamlega, hafa orðið að víkja
úr embættum sínum. Kuonintang-
stjórn í Nanking hefir orðið að
lúta í lægra haldi og vart þorað
að malda í móinn, er Japanar báru
fram kröfur sínar. Kuonintang-
stjórnin og Chiang-kai-shek hers-
höfðingi hafa raunverulega glatað
yfirráðum yfir Hopei-, Shantung-,
Shansi-, Suiyuan- og Chahar-hér-
uðunum. Þessi fylki eða héruð ná
yfir svæði, sem samtals er stærra
að flatarmáli en Frakkland og
Svissland. Þau — eins og For-
mosa, Kórea og Mansjúkórikið —
lúta nú yfirráðum Japana. Auk
þess hefir Kínverska Turkestan og
innri Mongoíia ekki lengur lieint
samband við Mið- og Suður-Kína,
en jiessi tvö lönd eru að flatarmáli
álíka og Spánn og Portúgal. Jap-
anar munu án efa bera fram nýj-
ar kröfur, sem Kínverjar þora
ekki annað en verða við. Þessar
kröfur eru m. a.:
1) Að Nankingstjórnin viöur-
kenni að fullu Mansjúkóríkið, sem
Japanar komu á laggimar, þegar
þeir náðu yfirráðum Mansjúríu í
sínar hendur 1931. Alment er talið'
í Austur-Asíu, af kunnugum mönn-
um, að ef Nankingstjórnin — sem
að vísu er ólíklegt — neiti að við-
urkenna Mansjúkóríkið, setji Jap-
anar á stofn „kínverska stjórn“ í
Norður-Kína, sem láti viðurkenn-
inguna i té.
2) Að Japanar geri á nýjan leik
kröfur um það, að öllum samtök-
um í Mið-Kina og Suður-Kína um
að kaupa ekki japanskar vörur
verði hætt þegar í stað.
3) Að japönsk verslunarfyrir-
tæki fái sömu forréttindi i Norð-
ur-Kína og í Mansjúkóríkinu.
4) Loks er búist við, þegar Jap-
anar eru búnir að fá Kínverja til
þess að verða við öllum þessum
kröfum, að japanska stjórnin fari
írani á, að aðrar þjóðir viðurkenni
umráðarétt Japana yfir Noröur-
Kína, að viðurkendur verði „rétt-
ur“ Japana til þess að halda
Kyrrahafseyjum þeim, sem þeir
fengu umráð yfir frá Þjóðabanda-
laginu, enda þótt Japanar séu nú
gengnir úr því, og loks, að Jap-
anar skuli hafa forréttindi fram
yfir aðrar þjóðir í Austur-Asiu.
Japanar áforma, að koma járn-
brautunum í Norður-Kína í beint
samband við járnbrautir Mansjú-
kóríkisins . og leggja nýjar járn-
brautir víða. — Fyrir Japönum
vakir að ná algerlega á sitt vald
hinu mikla landsvæði milli Gula-
fljóts í Kína norður til Sibiríu og
það eru engar horfur á öðru en að
þeim takist það.
Fyrirspurn.
Þá befir’nú liæstiréttur dæmt
í uppblaupsmálunum frá 9. nóv.
1932 og tekið vægilega á söku-
dólgunum. Og svo hefir dómsr-
málaráðherrann, Hermann fyrv.
lögreglustjóri, hlaupið undir
baggann og náðað allan hópinn,
skilorðsbundið þó. Honum liefir
líklega ekki verið mjög leitt 9.
nóvember og ekki þótt ofbeldis-
mennirnir aðfinsluverðir til
muna fyrir framferði sitt. Jæja,
hann um það, maður sá. Það er
gott að Hermann skyldi snúast
svona í málinu nú, því að það
lýsir honum að nokkuru og
segir til um það, hvers lögreglu-
þjónarriir eiga að vænta úr
þeirri átt. Þeir muna það kann-
ske sumir lengur en í dag og
á morgun. Þeir vita líka hver
átli sök á því, að þeir stóðu uppi
fámennir og hjálparlausir, þeg'-
ar æðisgenginn hópur manna
með barefli í höndum réðist á
þá í stjórnlausu grimdaræði. —
Það er sagt að sumir hafi kom-
ið vopnaðir að heiman, en aðrir
náð sér í barefli í fundarhúsinu
og umhvérfis það. Suma vopn-
aði Héðinn Yaldimarsson, sem
kunnugt er, og mun skömm
hans lengi uppi fyrir það til-
tæki. —
Blöð stjórnarinnar bafa ráð-
ist mjög dónalega á hæstarétt
fyrir það, bversu þunga refs-
ingu bann liafi dæmt afbrota-
mönnunum. Rektor Mentaskól-
ans, skólastjóri Austurbæjar-
barnaskólans og formaður
skólanefndarinnar í Reykjavík
bafa lýst yfir því, að dómur
hæstaréttar væri eiginlega f jarri
öllum Sanni eða í alla staði
óréttmætur, eins ög fólk þetta
komst að orði. Já, ykkur geri
eg að vita það!! — Það er ann-
ars dálitið einkennilegt, að þetta
skólafólk, skuli leggja út i það,
án allrar íhugunar um það,
hvað lög bjóði í þessum efnum,
að fara að kveða upp þvílíkan
dóm. Það er tæplega hugsanlegt,
að „fólkið1 hafi ekki heyrt það
einhverntíma, eins og allir aðr-
ir, að dómendur eigi að dæma
eftir lögunum, en ekki eftir
geðþótta hinna og annara. Það
er nú áreiðanlegt, að hæstiréttur
hefir dæmt samkvæmt lögum í
þessum málum sem öðrum.
Það er ákaflega ótrúlegt að bið
áðurnefnda skólafólk viti jietta
ekki i raun og veru, en ef það
veit það, þá hefir það með yfir-
lýsjngu sinni eða ávarpi látið í
Ijós vanþóknan sína á því, að
dæmt sé að lögum, að minstaN
kosti þegar samberjar þess og
félagar eigi blut að máli.
Um þetta verður að sjálf-
sögðu margt skrifað, því að
ávirðingar þessa umrædda
skólafólks eru þess eðlis og svo
alvarlegar, að ekki virðist geta
niður fallið við svo búið.
Það hefir heyrst úr lierbúð-
um stjómarsinna, að Einar
Arnórsson muni hafa samið
dóminn í óeirðamálunum. Hann
sé yngsti dómandinn og það sé
liklegt, einmitt þess vegna, að
hann liafi samið dóminn, en
liinir dómararnir fallist á hann
óbreyttan. Þetta fær þó líklega
ekki staðist, því að E. A. mun
hafa vikið sæti í málinu, vegna
þess að hann var bæjarfulltrúi
7. júlí 1932, þegar fyrra upp-
hlaupið varð. Það mun rétt
vera, að E. A. liafi þá átt sæti í
bæjarstjórn, og þá var vitanlega
alveg sjálfsagt að liann viki
sæti.
En hver tók þá sæti hans í
réttinum? Marga langar til að
að vita það, þvi að líldegast
þykir, að sá maður hafi samið
dóininn, en livorki Eggert
Briem né Páll Einarsson. Hins
vegar hafa þeir að sjálfsögðu
fallist á dómsniðurstöðuna,
annar hvor eða báðir.
Það er bersýnilegt, áð dóm-
ari sá, sem dæmt liefir í upp-
lilaups málunum í hæstarétti,
hefir haft það liugfast að halla
ekki á sakborningana, því að
dómurinn er mjög vægur, lík-
lega eins vægur og fært þótti að
lögmn, þó að skólamanna-
þrenningin áður nefnda hafí
flónskað sig á því að kveða upp
þann ósæmilega og heimskulega
„dóm“, að dómur bæstaréttar sé
í alla staði óréttmætur.
En hver samdi hinn væga
hæstaréttardóm? Hver dæmdi?
, L.
Alþjððaráðstefnnr
í Brussel.
Dagan 15.—22. júlí verða haldn-
ar hér tvær alþjóðaráðstefnur,
sem verða nijög fjölsóttar af
helstu mönnum þjóðanna, þeim,
sem hafa forgöngu í barnavernd-
armálum. A annari ráðstefnunni
inæta dómarar í dómstólum þeim,
sem stofnaðir hafa verið til þess
að taka til meðferðar afbrot barna
og unglinga. Hin er ráðstefna Al-
þjóðasambandsins til verndar
börnum. Fimtán lönd senda full'-
trúa á dómararáðstefnuna, þ. e.
þessi: Belgía, Brazilia, Kína,
Tékkóslóvakía, Frakkland, Þýska-
land, Stóra Bretland, Ungverja-
land, ítalia, Japan, Pólland, Portu-
gal, Spánn, Bandaríkin og Jugo-
slavia. — Á dómararástefnunni
verða fluttar ræður og lesin skjöl
og mun sumt af því vekja alheims-
athygli. Einkum mun vekja mikla
eftirtekt skýrsla Pierre de Nemeth,
ungverska fulltrúans, um áhrif
kreppunnar á afbrotaaukningu,
meðal barna. Sömuleiðis bíða menn
með óþreyju skýrslu Mme. Woy-
towics-Grabinska, pólsks fulltrúa
á ráðstefnunni, en hún er fyrsta
konan, sem skipuð var dómari í
unglingadómstóli í Póllandi. Hún
er nú lögfræðilegur ráðunautur
velferðarmálastarfsemi pólska rík-
isins. Talið er, að hún hafi meiri
kunnugleik af málum, sem varðá
afbrot barna og unglinga, en aðr-
ir, í suðurhluta álfunriar. — Að
niinsta kosti tuttugu þjóðir taka
þátt í hinni ráðstefnunni tií vernct-
ar börnum (The International
Association for the Protection of
Minors). Ráðstefna þessi var fyrst
skipulögð í ‘Brússel 1921. Flestar
Evrópuþjóðir og margar Suður-
Ameríkuþjóðir taka ]iátt í félags-
skap þeim, sem að ráðstefnunni
stendur. Áráðstefnunni verður rætt
um velferð barna yfirleitt, heil-
brigði barna og lagasetningu börn-
um til verndar og mentun barna.
Er því haldiö fram, að mentun
barna í sveitahéruðum ýmissa
þjóða 'sá mjög vanrækt. Ennfrem-
ur, að þess sé víða hvergi nærri
/