Vísir - 31.07.1935, Blaðsíða 2

VISIR
Tryggvi Þórhallsson
bankastjópi
andaðist kl. 9V2 i morgun í sjúkrahúsi Hvítabandsins hér í
bænum. Hann hafði verið á ferðalagi austur um sveitir fyrir
fám dögum og verið lasinn er heim kom. Var ekki talið að
nein hætta væri á ferðum, en í gærkveldi varð hann snögg-
lega mjög veikur og álitu læknar, að bilun í þörmum væri
orsökin. Þótti þá sýnt, að eina vonin um líf væri sú, að gera
á honum holskurð þegar í stað. Var Tr. Þ. þá fluttur í sjúkra-
hús og skurðurinn framkvæmdur. Er talið að sú læknisaðgerð
hafi hepnast vel, en þá bilaði hjarta sjúklingsins svo alvar-
lega, að lifi hans varð ekki bjargað.
Hæstiréttur.
Dómsmálaráðherra misbeitir lögunum um
aldurshámark embættismanna.
Gyíingum bannað
að flytja til Berlin.
London, 31. júli. — FB.
Vegna þess, að um 20.000
Gyðingar liafa sest að í Berlín á
undanförnum tveimur árum er
búist við því, samkvæmt heim-
ildum frá mönnum, sem hafa
náið samband við yfirvöldin, að
Gyðingum verði með öllu bann-
að að setjast að í Berlín. Undan-
farnar tvær vikur hafa að
minsta kosti 120 leiðtogar Gyð-
inga, kaþólskra manna og stál-
hjálmamanna verið handteknir
i Þýskalandi. (United Press).
Ný stjópn
í Hollandi.
/ Haag, 31. júlí. — FB.
Colijn hefir myndað stjórn
og hafa litlar breytingar verið
gerðaráskipun stjórnarinnarfrá
þvi fyrir stjómarskiftin. Colijn-
er sjálfur forsætisráðherra.
(United Press).
Flcg Solbergs
frá Labrador til Grænlands.
Osló, 30. júlí. — FB.
Samkvæmt loftskeyti frá Aft-
enposten frá Tlior Solberg, sent
frá Julianehaab, var veð-
ur mjög óhagstætt á leið-
inni þangað frá Labrodor, þvi
að hann lenti í þoku og varð að
fljúga i svartaþoku lengi. í átta
klukkustundir samfleytt sá
hann ekki sjó. Hann sá alt í einu
fjöllin hjá Julianehaab skamt
fyrir framan flugvélina. Loft-
skeytatækin vom í ólagi á leið-
inni og hafði hann því ekki sam-
band við umheiminn á leiðinni.
Solberg býst við, ef veður leyfir,
að komast til Bergen í vikulokin
(Tilk. frá sendiherra Dana
hermir, að Solberg hafi lagt af
stað frá Julianehaab áleiðis til
Angmagsalik kl. 14.15 í fyrra-
dag). 1
Færeyingai*
krefjast
sj álfstj órnar.
Osló, 30. júli. — FB.
Á mjög fjölmennum útifundi,
sem haldinn var í Þórshöfn í
Færeyjum í gær, flutti Paturs-
son kóngshóndi snjalt erindi. Að
fundinum loknum var samþykt
ályktun þess efnis, að krefjast
sjálfstjórnar fyrir Færeyjar.
Utan af landi.
FÚ. 30. júlí.
. Síldarslötun á Skagaströnd. .
í gær var fyrst byrjuð síld-
arsöltun á Skagaströnd, og voru
þá saltaðar 30—40 tunnur, en
í morgun 100 tunnur.
Þar eð bryggjan er ekki full-
gerð, varð togari frá að hverfa
í gær með 80 tunnur síldar.
Tíðarfar.
Þá segir fréttaritarinn að júlí-
mánuður hafi verið þar mjög
votviðrasamur, og töður víða
hrakist. Síðustu tvo daga liafa
þó hey náðst upp í Langadal,
og er sumstaðar búið að hirða
tún.
Róið frá Blönduósi.
Róið hefir verið til fiskjar á
Blönduósi síðustu daga og aflast
dálitið.
Hvalveiðarnar byrjaðar.
Frá Patreksfirði simar frétta-
ritari útarpsins þar, að hval-
veiðabáturinn „Maryuies de
Estella“ hafi komið í gær til
Tálknafjarðar með fyrsta hval-
inn. Var það lítill reyðarhvalur,
aðeins 52 fet á lengd.
Síðastliðinn sunnudag kom
hvalbáturinn ,Jerv 1“ til
Tálknafjarðar frá Noregi, og
mun einnig stunda hvalveiðar
þaðan. Hann fer í fyrstu veiði-
för sína í kvöld.
I lögum um aldurshámark
embættismanna er veitt heim-
ild til þess að leysa embættis-
mann frá embætti, þegar hann
er orðinn 65 ára að aldri, ef
hann þykir ekki nógu ern, til
líkama og sálar, lil þess að
gegna því lengur.
Nú hefir Hermann Jónasson
dómsmálaráðherra lagt fyrir
hæstaréttardómarana, Eggert
Briem og Pál Einarsson, að beið-
ast lausnar frá embætti og vísar
um það til nefndra laga.
Eggert Briem er nú orðinn
68 ára, en Páll Einarsson 67.
Hvorugur þeirra fellur undir hið
undantekningarlausa ákvæði
laganna um aldurshámark em-
bættismanna, svo að þeir „megi
ekki“ gegna embætti lengur, en
það er bundið við 70 ára aldur.
Hermann Jónsson hefir þannig
tekið sér úrskurðarvald um það,
hvort þessir tveir dómarar séu
„nógu ernir“ til að gegna em-
bættum sínum.
Hermann Jónasson hefir gert
margt misjafnt, án þess að
„blikna eða blána“, en skyldi
hann kinnroðalaust geta sagt
það við þessa tvo menn, að þeir
séu ekki „nógu ernir“ orðnir
til sálarinnar, til þess að leysa
störf sín af hendi, t. d. til jafns
við hann sjálfan.
Eggert Briem er sá þessara
Iveggja dómara, sem eldri er,
og það skal liiklaust fullyrt, að
ekki einn einasti lögfræðingur,
sem nokkuð þekkir til dómara-
starfa lians, mundi láta sér um
munn fara orð í þá átt, að nokk-
ur ellimörk sé að finna í störf-
um hans. Og auðvitað kemur
ekki nokkrum manni til hugar,
að Hermann Jónasson þykist
liafa orðið slíks var. Það er
þannig ekki nokkur vafi á því,
að það er alt annað, sem ráðið
liefir þeirri ákvörðun ráðherr-
ans, að leggja það fyrir þessa
tvo dómara að beiðast lausnar,
heldur en að honum „þyki“ þeir
ekki „nægilega emir til líkama
og sálar“ til að gegna embætti
lengur. En því að eins, að sú
ástæða sé fyrir hendi, er nokk-
ur heimild til þess, samkvæmt
lögunum, að leysa þá frá em-
bætti.
Að lögum er það nú ef til
vill ráðherra, sem á að skera úr
um það, hvort embættismaður
„þyki“ nógu ern til að gegna
embætti sinu eftir að Iiann er
orðinn 65 ára. Annað úrskurð-
arvald er þó hugsanlegt. En ef
það er ráðherrann, sem á að
skera úr þessu, þá verður úr-
skurður hans að sjálfsögðu að
fara eftir þvi, hvað honum
„þykir“, hvað hann álítur sjálf-
ur um þetta. En mundi nú Her-
mann Jónasson vera reiðubú-
inn að staðfesta það með eiði,
að það sé skoðun sín, að þessir
tveir dómarar séu fyrir elli sak-
ir ekki færir um að gegna leng-
ur störfum?
Það virðist svo sem „Alþýðu-
blaðið“ kveinki sér við því, að
leggja þessa ábyrgð á ráðherr-
ann. Það er að reyna að koma
ábyrgðinni yfir á herðar „al-
mennings” i landinu“! Um leið
og það segir frá þvi, að dóms-
málaráðherrann hafi ákveðið að
leysa dómarana frá embætti,
með tilvísun til heimildarinnar
í lögunum um aldurshámark
embættismanna, segir blaðið,
að „almenningur í landinu muni
líta svo á“, að þeir séu ekki
„nógu emir, til líkama og sál-
ar“ til að gegna lengur embætti!
Eftir því virðist það vera skoð-
un Alþýðublaðsins, að það sé í
rauninni „almenningur i land-
inu“, sem eigi að skera úr þvi
í liverju einstöku tilfelli, hvort
embættismenn sé starfhæfir
fyrir elli sakir, þegar þeir eru
orðnir 65 ára, eins og i lögunum
stæði: Ekki mega aðrir gegna
embætti,, eftir 65 ára aldur, en
þeir, sem að áliti almennings
„þykja til þess nógu ernir“ o.
s. frv. Virðist blaðið með þessu
vera að gefa það í skyn, að Her-
mann Jónass. hafi svo sem ekki
tekið þetta upp hjá sjálfum sér,
að leysa dómarana frá embætt-
um, heldur hafi hann gert það
af þvi einu, að „almenningur í
landinu liti svo á að það bæri
að gera það!“
Nú kynnu menn að spyrja
hvernig „almenningur i land-
inu“ hefði farið að því að birta
dómsmálaráðherranum þetta á-
lit sitt. Það er ekki kunnugt, að
nokkurt slikt álit almennings
hafi á nokkurn liátt verið látið
uppi. Það hefir ekki einu sinni,
svo vitað sé, verið gerð nokkur
tilraun til þess að leita álits al-
mennings í landinu um þetta.
Og í annan stað kynnu menn
að spyrja um það, hvort „al-
menningur í landinu“ hefði eig-
inlega nokkura aðstöðu til þess
að mynda sér'. nokkurt „álit“
uin þetta, svo að nokkurt mark
væri takandi á þvi. En að lokum
skal það líka fullyrt, að því fari
mjög fjarri, að það sé álit al-
mennings, að liæstaréttardóm-
aramir séu ekki fullfærir til að
gegna störfum sínum. Eða
mundi ráðherrann vilja gera til-
raun til að leiða það í ljós, t. d.
með almennri atkvæðagreiðslu!
Vill Alþýðublaðið beita sér fyr-
ir því, að það verði gert, til að
fá slaðfesta tilgátu sina um álit
almennings um þetta?
„Almenningur í landinu“ er
ákaflega handhægt skálkaskjól,
þegar eitthvað er gert, sem erf-
itt er að réttlæta. Og „rauðlið-
um“ er það ákaflega tamt, að
leita í þetta skálkaskjól. 1 nafni
almenningsálitsins krefjast þeir
þess að hverskonar rangindi
séu framin. En þegar þeir eru
krafðir sagna um það, hvaða
heimild þeir hafi til að gera
kröfur sínar í nafni almennings,
þá verður niðurstaðan ávalt sú,
að „almenningur í landinu“ eru
þeir einir, sem fylgja þeim að
málum og „álit almennings“ í
landinu er það eitt sem þeir
vilja vera láta.
Það er ekki nokkur fótur fyr-
ir því, að „almenningur í land-
inu“ krefjist þess að hæstarétt-
ardómararnir verði leystir frá
embættum. Þvi trúir heldur
enginn maður, að það sé gert
af því að þeir „þyki ekki nógu
ernir“ til að gegna embættum
sínum. Það vila allir, að ástæð-
an til þess er sú ein, að þeir eru
reyndir að því að dæma dóma
sína eftir lögum, en ekki eftir
geðþótta „rauðliða“. Rauðliðar
gera þá kröfu til hæstaréttar-
dómaranna, að þeir dæmi eftir
„áliti almennings“, alveg án til-
lits til þess hvað lög mæla fyrir.
0|g „álit almennings“ er það
eitt, sem forkólfar „rauðliða“
vilja una. Þó að Jónas frá
Hriflu eða Héðinn Valdimarsson
verði brotlegir við landslög, þá
er það „álit almennings“, að
þá eigi að dæma sýkna saka,
hvað sem tautar og raular. Ef
andstæðingur þeirra er kærður
af „rauðum“ valdhafa, þá á að
dæma hann sekan, þó að liann
hafi ekkert afbrot framið. Þeir
einir dómarar mega vera í
Hæstarétti, sem dæma þannig,
að það sé í samræmi við þetta
„almenningsálit“ og siðalögmál
rauðliða.
Og menn vita þá, hvers má
vænta af liinum nýju dómur-
um. Menn vita að minsta kosti
livaða kröfur verða gerðar til
þeirra. — Hitt vita menn ekki
ennþá, hverjir muni verða fáan-
legir til að setjast i dómarasæti
í Hæstarétti með skuldbindingu
um að dæma eftir siðalögmáli
rauðliða, eins og það er nú orð-
ið kunnugt öllum almenningi í
landinu. ,
Það virðist satt að segja lítið
eftirsóknarvert, að verða dóm-
ari í Hæstarétti, og mega eiga
von á því, hvenær sem dómur
fellur eitthvað á annan veg en
„almenningsáliti“ rauðliða geðj-
ast sem best, að verða fyrir
árásum og svívirðirigum, eins
og dóinarar Hæstaréttar liafa
orðið að þola fyrir að dæma
eftir landslögum.
Fjárhagup
Bretlands.
Þegar fjárlögin voru til þriöju
umræÖu í neöri málstofunni þ. 5.
júlí greiddu aö eins 11 þingmenn
atkvæöi á móti þeim. Fjárhagur
Bretlands hefir fariö hægt en ör-
ugglega batnandi síöan er þjóð-
stjórnin tók við völdum og við-
skiftatraust og öryggi hefir auk-
ist að miklum mun, svo mjög í
raun og veru, að öðrum þjóðum
er hið mesta öfundarefni. Þjóð-
stjómin hefir. komið fjárhag rík-
isins á traustan gmndvöll að nýju,
viðskifti hafa aukist og traust
þjóðarinnar, og það er þessvegna
ekkert kynlegt, þótt fáir þingmenn
íáist til þess að greiða atkvæði
móti fjárlagafrumvarpinu.
Eins og menn muna hafði orð-
ið að grípa til mjög víðtækra ráð-
stafana, til þess að bjarga við
fjárhag ríkisins. Þegar verst
gegndi horfði svo, eins og einn
af kunnustu stjórnmálamönnum
landsins komst að orði, aö af-
leiðingin hlyti að verða gjaldþrot
ríkisins, ef ekki væri tekið í taum-
ana og ný stefna tekin. Það var
skýrt tekið fram þá, að þjóðin
yrði að leggja á sig miklar byrð-
ar. En Bretar hafa aldrei bmgð-
ist þegar á reyndi og þeir gerðu
það heldur ekki að þessu sinni.
Meðal þeirra sparnaðarráðstafana,
sem varð að gera, var sú, að
lækka laun starfsmanna rikisins,
Slíkar launalækkanir em ávalt ó-
vinsælar og þarf t. d. ekki annað,
en benda á hvernig frakknesku
stjórninni hefir gengið með sín
sparnaðaráform í þessa átt. Starfs-
menn ríkisins hafa risið upp í
mótmælaskyni, hótað verkfalli eða
gert það, og haft sitt fram. Lav-
al-stjómin síðasta hefir aö vísu
komið fram margskonar sparnað-
aráformum og m. a. lækkun launa
starfsmanna ríkisins, en það varð
að grípa til mjög vitækra ráð-
stafana til þess að koma i veg fyr-
ir, að þeir hefði öfluga mótmæla-
baráttu. Starfsmenn ríkisins fengu
ekki einu sinni að halda mótmæla-
fundi. Hér kemur ekki til greina
að ræða um hversu réttmætt sé
að lækka laun starfsmanna hins
opinbera, sem oft hafa síður en
svo há laun, heldur hitt, að svo
getur verið ástatt, að slík lækk-
un sé alveg óhjákvæmileg — sem
einn liöur í víðtækri sparnaðará-
ætlun til björgunar fjárhags heill-
'ar þjóðar — og þegar svo ber
undir kemur í ljós hverjum kost-
uirí þegnamir búa yfir, hvort þeir
eru fórnfúsir og skylduræknir,
hvort þeir vilja láta hag ríkisins
sitja í fyrirrúmi í bili, vegna
knýjandi nauðsynjar þótt þeim
sjálfum veröi að blæða enn meira
— eða hvort þeir neita með öllu
að taka á sig auknar byrðar. Það
er um Breta að segja, að þeir
tóku á sig þessar auknu byrðar án
þess að mögla. Launalækkunin
bitnaði á um 1.200.000 starfs-
manna hins opinbera. En þeir
gerðu það í því trausti, að þjóð-
stjórnin væri á réttri 3eið, hún
væri raunverulega að rétta viö
fjárliag ríkisins. Það hefir kom-
ið í ljós, að skattaþegnamir gátu
borið fult traust til þjóðstjórnar-
innar, því að hún hefir reist við
fjárhaginn, lækkað skattana og
hækkað laun starfsmanna ríkisins
upp í það, sem þau vom áður.
Fjárhagur Bretlands stendur nú
traustari fótum en flestra annara
ríkja. Þar liefir ekki verið ráðist
i stórfeldar áætlanir, þriggja og
fimm ára áætlanir til ýiniskonar
framkvæmda, sem með þessum
orðum er þó alls ekki verið að
lasta, heldur unnið hægt og bít-
andi að viðreisninni. Aðferð Bret-
ans liefir verið öll önnur. Hann
liefir ekki tekið stór stökk — og
því aldrei þurft að stökkva til
baka, lieldur stöðugt getað sótt
fram og unnið margt til nytja og
íramfara um leið og íjárhagnum
var komið á traustan grundvöll,
með þeim árangri, að flestum
þjóðum er nú öfundarefni. Bret-
ar hafa með öðrum orðum fylgt
hinni gætilegu fjármálastefnu,
sem oss íslendingum heíir oftlega
verið bent á, að nauðsynlegt væri
að fylgja, svo framarlega, sem hér
getur verið um nokkura fjárhags-
lega og viðskiftalega endurreisn
að ræða. Hér hefir verið haldið
í gagnstæða átt, með þeim árangri
að aldrei hefir fjárhagur ríkisins
verið bágbornari og fjárhags- og
viðskiftalíf þjóðarinnar staðið á ó-
traustari grundvelli.
r.
„Klausak‘.
Bréf það, sem liér fer á eflir,
mmi mörgum þykja ærið skor-
inort — líklega óþarflega skor-
inort. Höfundur þess er ungur,
íslenskur læknir, sem dvalist
hefir í Winnipeg að undan-
förnu. Bréfið er svo hressilegt
að efni og orðfæri, að Vísir birt-
ir það með ánægju. — Höf.
virðist ætla, að það sé svo magn-
að, að hann verði látinn gjalda
þess, ef það komi fyrir almenn-
ingssjónir. Sá ótti er vist ger-
samlega ástæðulaus. — Tilefni
bréfsins er það, að Ríkisútvarp-
ið hefir notað orðið „klausa“ í
frétt að vestan um skáldkonuna
Jakobínu Johnson. Visir fær
ekki séð, að orðið „klausa“ sé á
nokkurn hátt meiðandi eða
móðgandi. Það hefir verið notað
um stuttorðar frásagnir áratug-
um saman og engum þótt það
móðgandi eða „dónalegt“, svo
að vitað sé, nema hinum unga
lækni, er nú fær ekki orða bund-
ist og kveðst hafa orðið að
„hella úr skálum reiði“ sinnar.
— Og þá tekst ekki betur til en
svo, að liann „hellir úr skálun-
um“ á röngum slað — „bellir“
yfir blöðin í staðinn fyrir út-
varpið. Stendur þó skýrum
stöfum yfir „klausunni“, að hún
sé frá F.U., þ. e. fréttastofu út-
varpsins. ,
Ritstj.
The Winnipeg General Hospi-
tal, 18. júni ’35.
Hr. ritstjóri „Vísis“!
Eg var að lesa blað yðar frá
27. maí s. 1. Mér sárnaði svo al-
varlega þegar eg las greinina
um Jakobínu Johnson, þar sem
þið þurfið endilega að nota orð-