Vísir - 19.08.1935, Blaðsíða 4

VÍSIR
KliUSNÆtll
Almennar kosningar
fapa fram á Filipseyjum 17. sept. n.k;.
Einnig verður kosinn lýðveldisforseti til
6 ára. Eyjaskeggjar fá ekki fult sjálf-
stæði fyrr en að tíu árum liðnum. Og
síðan er Bandaríkjaþing samþykti lögin
um sjálfstæði Filipseyja hafa risið upp
ný vandamál, alþjóðalegs efnis, sem ekki
er ólíldegt að hafi mikil áhrif á framtíð
og gengi Filipseyjabúa.
KÖNUNGSFJ ÖLSKYLD AN
clanska, á svölum Amalíenborg þ.
29. júlí, er bændur söfnuöust ])ar
sáman, og fulltrúar
á fund konungs.
peirra gengu
Washington í ágúst. FB.
Ýms alþjó'ðavandamál, erfið úr-
lausnar, og hin aukna samkepni i
flugmálum tnilli stórþjóðanna hafa
leitt til þess, aö sjálfstæði Filips-
eyja er nú miklu meira rætt en
ella myndi og ýms mál í sambandi
viö þaö, vegna nijög breytts viö-
hórfs, frá þvt er samþykt var aö
~veita Filipseyjabúum sjálfstæöi
þaö, sem að yísu er ekki fult sjálf-
•stæöi, og ]>ar til nú, aö þetta hálf-
•sjálfstæöisthnabil er í þann veginn
■aö byrja þarna á eyjunum ;En áö-
ur fyrr var þáö svo, áö mestu
deilumálin — meöan sjálfstæöis-
mál Filipseyjabúa ollu m'estum
deilumálum á þjóöþingi Banda-
ríkjanna — voru um framleiöslu
eyjanna, sykur og kókosolíu o. fl.
Nú eru önnur og vandameiri mál
komin til sögunnar, sem 'stjórn-
málamennirnir og aörir telja nauö-
synlegt að athuga sérstaklega, meö
tilliti til hins fyrirhugaða sjálf-
stæðis Filipseyja. En af hverju or-
sakast hið breytta viðhorf? í
stuttu máli vegna þess, m. a. að
Japanar hafa sagt upp flotamála-
samn. og aö Bretar þar af leið-
andi hafa gefið til kynna, að ekki
verði unt að halda styrkleikahlut-
föllunum milii flotanna hinum
sömu og áður og' loks eru það hin.
auknu áform um flugferðir yfir
Kyrrahaf, með flugstöðvum á
‘eyjum hér o.g' þar, sem einnig
íkoma mjög ti! greina. Nú er þess
að geta, að ýmsar þjóðir, og vold-
ugar ráða yfir eyjutn í Kyrrahafi.
Japanar, Bretar, Bandaríkjamenn,
Rússar, Kínverjar, Hollendingar
og fleiri þjóðir eiga þar mikilla
hagsmuna að, gæta. Vegna hins
breytta viðhorfs hefir iBandaríkja-
stjórn gefið til kynna, að Jjegar
flotamálasanmingarnir séu gengn-
ir úr gildi, muni hún víggirða ýms-
ar eyjar sínar í Kvrrahafi, a. m.
k. ef aðrar þjóðir víggirði eyjar
þær, sem þær ráða yfir austur þar.
Flota- og hermálasérfræðingar
Itafa. tekið þessi mál öll til athug-
nnar, svo og hver áhrif þaö kann
.að hafa, að í þessa átt sveigist, á
jþeim árum, sem Filipseyjar njóta
.'íið eins hálfs sjált'stæðis, en eins
og kunnugt er hafa Bandaríkja-
menn rétt til að hafa flota-, her-
og flugstöðvar á Filipseyjum
pangað til eyjarnar fá fult sjálf-
stæði, eftir tíu ár. Nú er þaö ekki
nokkrum vafa bundið, að ef
Bandaríkjunum þykir það nauð-
synlegt vegna landvarnanna, að
hafa víggirtar eyjar í vesturhluta
Kyrrahafs, er það þeim tryggasta
vörnin, að hafa áfram flota- og
flugstöövar á Filipseyjum, en það
væri ekki í samræmi við þau lof-
orö, sem eyjarskeggjum hafa verið
gefin af stjórninni í Washington.
Afleiðingin verður því vafalaust
sú, vegna hins breytta viðhorfs, að
Bandaríkjamenn verða búnir að
víggirða eyjar sínar i Kyrrahafi,
þegr þeir fara að fullu og öllu frá
Filipseyjum. Og þeir koma sér upp
flota- og flugstöðvum, þar sem
þeim þykir þurfa. En jafnframt
munu þeir setja skilyrði fyrir því
og hafa eftirlit með því, að Filips-
eyjabúar sinni landvarnamálum
sínum. Þeir fá sjálfstæðiö með
þeim skilmálum, að þeir korni
landvörnum sínum í fullkomið
horf, undir eftirliti Bandaríkja-
manna. —• í þessu sambandi er
vert að geta þess, að Manila er
mjög mikilvæg flugstöð, og fyrir
Filipseyjaþingi eru einmitt nú mál
til úrlausnar, sem standa í sam-
bandi við flughöfnina i Manila og
áform Pan-American-Airways. —
Mikil samkepni í flugmálum er
þegar hafin á Kyrrahafsleiðum,
eöa réttara væri að segja undir-
búningur undir mikla samkepni,
milli Bandaríkjamanna, Breta,
Hollendinga og Japana.
En fréttir frá Manila nú herma,
að mikill pólitískur hiti sé hlaup-
inn í Filipseyjabúa, ]>ar sem kosn-
ingabaráttan sé þegar hafin en
kosningarnar fara fram um mið-
bik septembermánöar. Talið er
víst, að Manuel L. Quezön, Ieið-
togi sjálfstæðismanna, verði kos-
inn fyrsti forseti hins nýja lýð-
veldis (first president of the com-
monwealth), þess lýðveldis, sent aö
vísu býr ekki við fult sjálfs.tæði
fyrr en að tíu árutn liðnum.
Sjálfstæðismenn á eyjunum hafa
sameinast um forsetaefni, en flokk-
urinn er í raUninni tvískiftur. En
samkomulag varö um það, aö
bjóða fram sameiginleg forseta-
efni. Serio Osmena, fyrrverandi
andstæðingur Quezons, er varafor-
setaefnið. En þeir verða ekki kosn-
ir gagnsóknarlaust, því að Emilio
Aguinaldo hershöfðingi, sem 1896
var forseti „fyrsta Filipseyjalýð-
veldisins“ hefir boöið sig frarn.
Gregorio Aglipay, höfuðmaöur ó-
háðu kirkjunnar á Filipseyjum,
sem hafði og boðið sig fram, dró
sig í hlé, og kvaðst mundu styðja
Aguinaldo. — Forsetinn er kosinn
til 6 ára. Kosningarnar fara að
líkindum fram 17. sept. Gangi alt
Filipseyjabúum að óskum geta þeif
fengið fult sjálfstæði 4. júíí 1946.
En hvað gerist leiðir tíminn einn í
ljós, en það er ekki ólíklegt að
hið breytta viðliorf, sem að 'fram-
an var að vikiö, kúnni áð liafa sín
áhríf' a þau mál sém méstu ’varða
'Filipseyjabúa. (United Press).
Útvappsfpéttir.
Kaupm.höfn, 18. ágúst. FÚ.
Balbo verður yfirmaður ítalska
flughersins.
Eitt þúsund flugvélar eru
reiðubúnar til að hefja ái’ás á
Abessiniu, og er búist við að
Balbo verði fenginn lil að
stjórna árásinni. (Einkaskeyti
— FÚ.).
Kaupm.höfn, 18. ág. FÚ.
Lítil síldveiði í Noregi.
Frá Norðui'-Noregi kemur sú
fregn, að þar hafi mjög litið
veiðst af sild í sumar, og hafi
niðursuðuverksmiðjurnar liaft
lílið senx ekkert að gera, það
sem af er. (Einkaskeyti - FÚ.).
Berlin, 18. ág. FÚ.
Nazistar viðurkenna ekki
mannúðarlega tillilssemi í með-
ferð sakbornixxga.
Á 11. heimsþinginu um refsi-
rétlarlöggjöf, sem nú er lialdið i
Berlín, talaði dómsmálaráð-
lierra dr. Fi-ank í dag, um refsi-
rétt og dómsmál i þriðja ríki
national-socialismans. Sagði
hann þar að einkenni nazism-
ans þýska væri það, að hann
viðurkendi ekki neina mannúð-
arlega tillitssemi í meðferð
sakborninga. Nazistaríkið hefði
í því efni losað sig við alla
hleypidóma frjálslyndisins, sem
ríkti áður en nazistar tóku
völdin og það væri ekki feimið
við að nota hvaða ráð, sem
væru, í baráttunni við sína
pólitísku fjandmenn.
ötan af landi
Vænir dilkar.
Borgarnesi 18. ágúst. FÚ.
Frá Borgarnesi símar fréttarit-
ari útvarpsins þar, að þann 15. þ.
m. hafi verið slátrað þar í slátur-
húsi Kaupfélagsins óo dilkum, og
voru skrokkarnir frá 13)4 til 18
kg. að þyngd. Meðalþyngd var
15,3 kg. — Þá segir fréttaritarinn
að hirðing heyja hafi og gengið
sæmilega.
I
Úr Vestur-Skaftafellssýslu.
Vík í Mýrdal 18. ágúst. FÚ.
Frá Vík í Mýrdal skrifar frétta-
ritari útvarpsins, að sláttur hafi
byrjaö með seinna móti þar í sýsl-
unni. Grasspretta er tæplega í með-
allagi. í Mýrdal hefir gengið sæmi-
lega að ná inn heyjum enn sem
Skilvís hjón vantar stofu og
eldliús sem fyrst. — Fyrirfram-
greiðsla. Uppl. í sínxa 3896. —
(347
Reglusöm stúlka óskar eftir
heldur litlu herbergi með að-
gangi að baði. Tilboð merkt:
„Ó“ sendist afgr. blaðsins. (344
Til leigu í vesturbænum 3
lierbergi og eldhús með þæg-
indum 1. okt. Tilboð merkt:
„Rólegt S.“ leggist inn á afgr.
Vísis fyrir fimtudagskvöld. —
(342
■----;-----------------------1-
gjgr— 3 herbergi og eldhús,
auk stúlknaherbergis, til leigu á
Fjölnesveg 4. (341
Tvö herbergi og eldhús til
leigú. Öll þægindi. Laugavatns-
hiti. Að eins barnlaust fólk. —-
Uppl. Njálsgötu 80. (351
Herbergi með öllum þægind-
um til leigu 1. okt. í austurbæxx-
um. Tilboð xxxerkl: „Ábyggileg-
ur“. * (350
Vaxitar 1 stofu og eldhús i
góðu húsi, lielst 1. september.
Uppl. i, síma 3374. (349
Þrjú lierbergi, eldliús og bað
óskast frá 1. okt. nálægt xnið-
bænunx. Bai'nlaus lijón. Tilboð
nxerkt: „Fýrirframgreiðsla“
sendist afgr. Vísis. (348
2 stofur og eldliús til leigu. —
Uppl. hjá Þorvaldi Sigurðssyni,
Barónsstíg 12. (355
komið er. Annars hefir tíð veriö
mjög vætusöm það sem af er
slætti, sérstaklega í austurhluta
sýslunnar. Þá segir hann. að í
Kirkj ubæj arklaustursprestakalli á
Síðu hafi að lokinni messugerð að
Prestsbakka, sunnudaginn 4. þ. m.,
verið haldinn safnaðarfundur og
*
þar rædd ýms safnaðarmál, meðal
annars prestakallamálið, og var
samþykt í ])ví svohljóðandi tillaga
í einu hljóði:
„Almennur safnaðarfundur hald-
inn í Prestsbakkakirkju að lokinni
g-uðsþjónustu sunnudaginn 4. ág.
lýsir sig eindregið mótfallinn
])restakallasamstey])um yfirleitt og
beinir þeirri áskorun til Kirkju-
málaráðuneytisins, aö Kirkjubæj-
arklausturspréstakall verði auglýst
til umsóknar nú þegar.“
iKAUPSKAPUKl
Jólbær kýr lil sölu. Litlxx Hlíð,
Sogamýri. (345
Nokkrir tvísettir klæðaskáp-
ar til sölu ódýrt. — Viðgerðar-
vinnustofan, Bergstaðastr. 33.
(343
Fornsalan, Hafnarstræti 18,
selur nú með tækifæiásverði
dívana, borðstofuborð og önnur
borð, stóla, svefnlierbergissett
og margt fleira. Sími 3927.(290
HÚSGAGNAVERSL.
VIÐ DÓMKIRKJUNA.
selur yður
liúsgögnin.
Kjötfars, fiskfars, heimatil-
búið, fæst daglega á Fríkirkju-
vegi 3. Sími 3227. — Sent heim.
(400
Hefi verið beðinn að kanpa
notaða eins tons vöi'ubifreið. —
Stefán Jóliannsson. Simi 2640.
(354
UJjjgT'- Léreftstuskur, lireinar,
eru keyptar hæsta verði í Stein-
dórsprenti, Aðalstræti. (356
kVINNAB
BENEDIKT GABRÍEL
BENEDIKTSSON, Freyjugötu
4, skrauti'itar ávöx-p og graf-
skriftir, og á skeyti, kort og
bækui', og semur ættartölur. —
Sími 2550. (335
Slúlka tekur að sér þvotta, —
Uppl. á Bergstaðastr. 17. (340
Nýir garðar. Ari Guðmunds-
son. Sínxi 4259. (186
tTILK/NNINCAPJ
VÍKINGS-fundur í kvöld. (346
Bálfarafélag Islands
Innritun nýrra félaga í Bókav. Snæ-
bjarnar Jónssonar. Árgjald kr. 3.00.
Æfilillag kr. 25.00. Gerist félagar.
Enginn kaupmaður slcyldi
hafa vörur sinar óvátrygðar
deginum Icngur. „Eagle Star“.
— Sínxi 1500. (706
FÉLAGSPRENTSMIÐJAN.
TANDRÆÐAMENN. 25
ingar, ef það er þér ekki á nxóti skapi, kæri
foringi. Okkur liefir mi græðst allmikið fé,
-síðan er við komuxxi liingað. Það má lxcita að
fjárhirslan sé nokkurn veginn full. — F11
livernig er ivxeð öryggi okkar sjálfra? Erum
við ekki i sífeldri hættu? Mig langar til að
lieyra álit vðar unx ]xað atriði.
— Hættu og hættu ekki. Það er nú eins og á
það er litið, inælti lxann seinlega. — í sam-
anbui'ði við það, sem við áttum við að etja hin-
um megin Atlantshafsins, er þetla hreinn leilc-
ur! Hugsaðu þig um, drengur minn. Við höf-
um „starfið’" í Marseille, og yfirgáfum þá ynd-
islegu borg ixieð næsturn þvx miljón franka
„hagnaði“ — og án þess að nokkrir erfiðleikar
steðjuðu að.
— Rélt er það, jankaði Meredith. — Hvað
viðvíkur Max'seille er þelta rétt — en Cannes?
Viotti stx'auk sér unx hökuna, áður cn hann
svaraði. Hann bafði það til stundum, að láta fé-
lagana biða eftir svarinu.
— Camiesbúar voru ekki eins góðir lieim að
sækja, mælti hann. En hvað sem unx það er, þá
má segja, að Nizza sé fyrirheitna landið alla
tíma árs. Monte Carlo liefir að eins eitt skenxt-
anatimabil á ári, og þess vegna fór eg hingað
núna. Og hvað höfunx við unnið við það? Það
segi eg ykkur, vinir minir, alveg afdráttai’laust,
að við höfunx hegðað okkur kænlega — fjandi
kænlega. Við liöfunx náð okkui' niðri á lið-
hlaupa, eða er ckki svo? Og svo heppilega vildi
til, að hann hafði nxikið fé í fórurn sínunx. Og
ekki létum við þar staðar numið. Meðan allur
báei’inn leitaði morðingjans, útveguðxmx við
ágætan „morðingja“, og slógum tvær flugur í
eipu böggi. Við könnuðumst líka við Sam
Gowley, hann var ekkert annað en bölvaður
liðhlaupi. — Viotti xxéri saman lxöndunum. —
Og svo var það sjálfur beimskinginn, enski lá-
varðurinn, sem gortaði af gróða sínum og
hyggjuvili. Hanii fann upp á því að merkja
seðlana sina, bjáninn sá arna. — Og svo var
hann sendur yfir unx — látinn bjóða góðar næt-
ur um liábjartan daginn!
— Vertu nú ekki of kampakátur, mælti
Staines. — Setjurn nú svo, að vinur bróðui'
þíns — atvinnudansai'inn — hefði verið tekinn
fastur og' liefði leyst frá skjóðunni, þá liefði
það orðið „niðurlag sögunnar“ lijá okkur.
Bradley var asni, og það fór fyrir honum, senx
öðrurn ösnum, sem reyna að elda grátt silfur
við okkur. — En gleymuin því ekki, að liinir
rnerktu seðlar hans höfðu næstum þvi orðið
okkur að falli!
Paul Viotti brosti. , >
— Bróður mínunx skjátlast aldi’ei, kæru
vinir, mælti hann. — Hann myndi aldrei hafa
valið mann, senx kynni ekki að þegja. Enginn
lifandi nxaður hefði getað fengið Frocfuet til
að segja annað en það, að þeningarnir væri frá
.Tacks og engum öðrum, og enginn hefði getað
afsannað það. Sú staðhæfing liefði ekki orðið
hrakin né afsönnuð. Það er örugt.
— Vei-a nxá að þetta hafi við eittlivað að
styðjast, nxælti Tom Mereditli. — En þá er það
liin spurningin: Heldur þú — eða einhver vkk-
ar hinna — að ungi Vesturlieimsmaðurinn i
Monle Cai’lo, Roger Sloane, hafi grun á ein-
hverjum okkar?
Nú varð stutt þögn. Að eins Pierre Viotti
lireyfði sig órólega á stólnum og di’ó andann
ótt og títt.
—- Þann mann þekki eg ekki liið allra niinsta,
mælti Paul Viotti. — Eg slarfa að eins að
tjaldabaki.
— Að nxínu áliti vofir engin liætta yfir okkur
fyrst um sinn, hvorki af hálfu Sloanes eða vin-
ar hans Ei’skine lávarðar, mælti Staines. — En
cg held að þá skorti ekki viljann til að koll-
varpa fyrirætlununx okkar, og þeir eru ekki
eins heimskir og þeir líta út fyrir að vera. Ef
liðsmaður olckar i vélbátnum liefði að eins
komið stundarfjórðungi síðar á vettvang, þá
liefðu þeir baft hanu á braut með sér. Það er
engunx efa undirorpið, að þeir vita að flokkxxr
manna — „gIæpamannaflokkur“ eins og þeir
kalla það, er að verki hér við Miðjarðarhafið,
en þeir vita engin deili á okkur.
— Þetla er einnig mín skoðun, mælti Markus
Constantine og var hugsi. — En á hinn bóg-
inn verðunx við að hafa það lxugfast, að þeir
geta orðið bættulegir. Þeir eru báðir efnáðir,
og hafa enga fasta atvinnu: Þeir spila ekki
fjái'liættuspil og skifta sér ekki af kvenfólki.
Þeir tefja sig ekki á slíku og liafa því góðan
tima til að æfa liugvit sitt. Þar að auki þjást
þeir mjög af hinni engilsaxnesku sýki, að skifta
sér af málefnunx annara, jafnskjótl senx mála-
í'eksturinn er ekki í fullu samræmi við hug-
myndir þeirra um „æruna“ og „velsæmið“.
Paxd Viotti lu'eyfði sig óþolinmóðlega i stólu-
um.
— Hætlu þessu, hreytti hann út úr séi\ —
Svo mörg eru þau orð! Eg skil þig betúr, þeg-
ai’ þú ert stultorður og gagnorður.
— Ágætt, nxælti Slaines og hló. — Eg skal
vera stuttoi'ður og gagnorður. Roger Sloane
getui' orðið okkur skeinuliættur, hvenær senx
vera skal. Hann er fæddur þefari, lielvítið að
tarna! Eins og sakir standa nú, er liann ekki
þess vú’ði að við leggjum okkur i lxætlu lians
vegna. En ef við liittum hann einhvern tinxa
með mikla peninga í fórxun sinum — hvort
sem liann á þá sjálfur eða frænka lians — þá
væri það okkur í hag, að hann hyrfi snögglega
úr þessum lxeimi. ,
Síminn hringdi ákaft. Paul Violti lók lieyrn-
artólið, hlustaði urn stund og sagði því næst
nokkur orð á ítölsku. Þá rauf liann sambandið
og í'eis á fætur.
— Félagar og vinir, mælti liann. — Við verð-
unx nú þegar að gefa gætur að gestum okkar
í herbergi nr. 14. Hefir einhver ykkar tillögn
fram að bei'a, áður en við höldum þangað?
—- Stelpuskrattinn verður að sjálfsögðu örð-
ug viðureignar, mælti Mai'kus Constantine. —
Það er hægðarleikur að fá karlmenn til að