Vísir - 16.02.1936, Page 6

c
VÍSIR SUNNUDAGSBLAD
Aö horfa fram ó lífsins lcið
oss iitið gagn fær veitt,
því tjaldið er svo þykkt og þétt,
sem þar er fyrir heritt.
Guðlaugur Guðnnnidssón.
Kvöldsólin var aÖ ganga und-
ir háa hnúkinn fyrir ofan hæinn
í Dal. Það var júnikvöld. Guö-
rún, einkadóttir hjónanna í
Dal, sat í litilli fjóluhlárri laut
uppi í hlíðinni. Þessi laut var
uppáhaldsstaður liennar. Hér
liafði hún oft leikið sér á harns-
aldri nieð Birni bróður sínum,
sem var tveimur ,árum eldri en
hún. Stór steinn var i miðri
lautinni og undan lionum opn-
ast upp lílil lind. Oft liafði Guð-
rún haft yndi af að hlusta á
liinn lága, þýða nið liennar. Hún
hallaði sér upp að steininum og
liorfði niður i lindinaogsámynd
sína speglast í henni. Sú mynd
var fögur æskumynd: Há og
grönn stúlka með mikið hár,
dökkjarpt og liðað, dökkar
augnabrúnir, dökkhlá augu,
fagran munn, skarð í höku og
bjartan yfirlit. Hún heyrði að
þröstur söng uppi í hlíðinni, og
fór þá að Iiugsa um eitl kvæði
Steingríms, sem hann kallar
„Lækur og lóa“. Það byrjar
svo: „I liminu lóan syngur, við
lækinn silfurbláa“. „Eg verð að
tala við foreldra mína, hvernig
sem það gengur“, sagði liún við
sjálfa sig. Aldrei höfðu þau lát-
ið neitt á móti lienni og frá þvi
bún var barn, hafði hún altaf
verið að læra á veturna, en á
sumrin þurfti hún ekki að
vinna, nema það sem hún vildi
sjálf.
Nú var hún nýkomin heim,
sunnan úr Reykjavík. Hún liafði
verið þar tvo undanfarna vetur
í 3. og 4. bekk Kvennaskólans.
Foreldrar liennar voru stórrík
og létu systkinin læra það, sem
þau vildu. Björn bróðir liennar
var útlærður af búnaðarskóla
og kvæntur fyrir nokkrum
dögum, ungri og ríkri bónda-
dóltur þar úr sveitinni. Þau
voru sest að í Dal. Guðrún vissi
að foreldrar liennar voru mjög
vel ánægð með þann ráðaliag.
Bara þau yrðu eins ánægð með
okkur Sigurð, hugsaði hún, en
livað geta þau haft á móti hon-
um. Jú, þetta, að liann er fátæk-
ur. Hún hafði trúlofast Sigurði
þenna síðastliðna vetur. Hann
hafði tekið embættispróf í guð-
fræði þetta vor. Foreldrar hans
voru bæði dáin, en móðursystir
m
hans, sem var búsell í Reykja-
vík hafði gefið lionurn að borða
allan skólatímann og liann
hafði unnið á sumrin fyrir föt-
um og hókum og altaf verið
góður námsmaður. Nú var
náminu lokið og hann átti ekk-
ert nema vonina um að ná í
preslakall einhversstaðar á
landinu, en lianri var ungur og
óreyndur maður, sem ekki gat
búist við miklu fyrsl um sinn,
])að var líklegt að hann myndi
lenda í tekjulitlu brauði, ef eitt-
bvað losnaði. Um trúlofun
þeirra og þessar vonir ætlaði
Guðrún að tala við foreldra
sina. I fvrsta sinni á æfinni sá
hún dimt ský sveima á lieið-
um vonahimni sínum. Lengi
hafði hún vitað það, að foreldr-
ar liennar vildu að liún giftist
Halli á IIóli, ungum og efnileg-
um manni á næsta bæ. Hann
átti líka ríka foreldra og mikil
vinátta var milli Dals- og Hóls-
lijóna, en hún skoðaði Hall að-
eins sem æskuvin sinn og leik-
hróður og vissi, að hann hugs-
aði sama um hana. Það var
önnur ung stúlka þar í sveil-
inni, sem hún vissi að Hallur
vildi eiga. Það var Signý á Leiti,
hesta vinstúlka liennar, en hún
var fátæk og því ekki víst að
foreldrar hans yrðu því með-
niælt, ef þau liugsuðu eins og
foreldrar liennar sjálfrar, því
það hafði hún oft heyrt þau
segja að ekkcrt vissu þau verra
en fátæktina.
En hvað um það, hún varð að
tala við þau. Ilún stóð upp og
liélt lieim.
Aldrei hafði henni fundist
eins fagurt lieima í sveitinni
sinni eins og þetta kvöld. Hin-
um megin við ána beint á móti
Dal var prestssetrið Hvammur.
Þangað hafði liún oft lcomið til
kirkju bæði sem barn og ung-
lingur. Þar var fagurt, og hvert
sem hún horfði var fagurt, en
nú mátli liún ekki vera að
hugsa um það. Við foreldra sína
varð liún að tala, ekkert þýddi
að draga það lengur. Hún fór lil
þeirra og sagði þeim alt eins og
það (var. Valgerður húsfreyja
varp öndinni mæðilega og
sagði: „Að þú skyldir gela gjört
þetta án vilja og vitundar okk-
ar pabba þíns, Gunna mín“. „Já,
bvernig datt þér slíkt í hug“,
sagði Jón bóndi og horfði undr-
andi á Guðrúnu. „Eg ætla eltki
að fara neinar krókaleiðir, held-
ur segja þér það strax, að þú
færð aldrei samþykki mitt til
þessa ráðaliags. Heldur þú að
við mamma þín liorfum rólega
á það, að þú gangir út i mikla
fátækt og alla þá erfiðleika, sem
henni fylgja, því ekki getur ann-
að legið íyrir Sigurði en að
lenda á einhverju vesældar
brauðinu, cn þú erl alin upp við
auð og allsnægtir og þekkir ekki
annað en mikið eftirlæti“.
„Eg er alveg samdóma þvi,
sem pabbi þinn segir“, sagði
móðir hennar, „og vona að þú
liættir að liugsa um þessa
heimsku, þú veist við viljum
þér ekki annað en alt hið hesla.
„En ég get það ekki“, sagði Guð-
rún, „þvi mér finst betra yndi
en auður. „Já, aldeilis, við skul-
um ekki lala meira um þetta
nú“, sagði l'aðir hennar, og svo
var ekki minst á þetta liálfan
mánuð, en þá fékk Guðrún bréf
frá Sigurði. Hann sagði lienni
að hann gæti fengið preslakall
með haustinu langt norður í
landi, en það væri mjög tekju-
rýrt, en samt yrði hannaðganga
að þeim kosti,. Guðrún sagði
foreldrum sínum þetta, en þá
urðu þau því ákafari að telja
henni hughvarf. Hún sagði sér
þætti sárt að gjöra þeim á móti
skapi, en samt myndi liún
fylgja Sigurði til ævienda. Um
haustið fór hún suður til
Reykjavíkur. Sigurður tók
])restsvígslu. Þau giftust og fóru
svo norður. Þar beið veturinn
þeirra með fátækt við lilið sér,
en sóknarfólkið tók vel á móti
þeim og þau náðu fljótt hylli
þess, Guðrún hugsaði oft heim í
Dal og vonaði að foreldrar sínir
skiftu um skoðun. Hún skrifaði
þeim, en fékk aldrei svar. Eii1
Björn bróðir hennar skrifaði.
lienni oft og reyndi á allan hátt
að tala máli hennar við þau, en
þeim fanst Guðrún liafa svo al-J
gjörlega brugðist vonum þeirra
og sögðu oft við Björn, að þeim
fyndist liann nú vera eina barn-
ið þeirra. Það liefði litið vantað
á það, að þau stæðu á tindi ham-
ingjunnar með þessi tvö börn
sín, en þá hefðu þau mist Guð-
rúnu fyrir fult og alt, já, það
væri til lítils að horfa fram á
lífsleið barna sinna með von-
glöðum huga, því margt færi
öðru vísi en aetlað væri. Altaf
þráðu þau samt Guðrúnu, en
engan létu þau vita um það.
Þau voru of stolt til þess. Svona
leið tíminn. Þrjú ár voru liðin
síðan Guðrún fór að lieiman.
Nú sjáum við liana aftur. Hún
situr lieima á prestssetrinu á
dimmu og köldu vetrarkvöldi á-
samt manni sinum, þau lesa
bréf frá Birni bróður liennar.
Hann skrifar þeini, að síra Hall-
dór í Hvammi sé búinn að segja
af sér embættinu og gömlu
lijónin ætli að flytjast til
Reykjavíkur til barna sinna,
sem voru búsett þar. Björn
hvatti síra Sigurð mjög til að
sækja um Ilvamm, sem var á-
gætt hrauð. „Eg á enga ósk kær-
ari en þá, að þið lcomið sem
fyrsl og ég veit að sama er um
foreldra okkar að segja, þó þau
vilji ekki við það kannast við
neinn, ekki einu sinni mig. Við
Hallur á Ilóli gjörum alt sem
við getum fyrir vkkur. Hann er
nú giftur Signýju sinni og for-
eldrar hans láta sér það vel
líka“.
Svona fórust Birni orð og
ungu hjónunum fanst hréf hans
eiris og bjartur sólargeisli, sem
brýst fram úr dimmum skýj-
um. I Hvamnii myndi þeim liða
vel. Þau höfðu húið við milda
fátækt þessi þrjú ár, en samt
höfðu þau allaf verið ánægð.
Einskis gat Guðrún óskað sér
fremur, en aftur lieim á æsku-
stöðvarnar. Sira Sigurður sótti
um Hvannn og þau lifðu í von-
imri. Oft komu þessi orð i liuga
Guðrúnar: „Að vori með far-
fuglum feginn ég flýg lieim í
dalanna skaul“.
Tveir aðrir prestar sóttu um
Hvannn og höfðu þó nokkuð
fylgi hjá eldra fólkinu í sveit-
inni, en Björn og Hallur fengu
alt unga fólkið í lið með sér.
Kosningardagurinn rann upp.
Björn bað foreldra sína að
koma með sér og kjósa síra Sig-
urð, en faðir hans sagði:
„Gunna vildi ekki láta að að
nrinum orðum. Engjnn skal
RITA MASTENBROEK,
sundmærin liollenska (t. v.) og
danska sundmærin Tove Niel-
sen.