Vísir - 04.04.1936, Blaðsíða 3

VISIR
Upplestur á
Framsagnarlist stendur á
mjög lágu stigi meðal Islend-
iuga, og þeir menn eru örfáir,
er kunna að lesa upp kvæði og
sögur af sannri list. Erlendis
kggja menn mjög kapp á þessa
íþrótt og framsagnarlist er kend
við ýmsa háskóla og leiklistar-
skóla. Fagurt kvæði losnar eins
og úr álögum, ef það er vel
flutt og listamaðurinn lifir og
hrærist með efni því, er liann
segir fram. Algert samræmi
verður milli efnis og framsagn-
ar, orðin streyma frjáls af vör-
um fram, vér heyrum slunur
stormsins og þyt trjánna,
skynjum sorg og gleði og all-
ar tilfinningar mannlegs lijarla,
alveg eins og þessar tilfinning-
ar bærðust í brjóstum vorum
á augnahliki fagurrar fram-
sagnar. Framsögn fagurra
ljóða er í raun og veru hámark
allrar orðsins listar, þvi að fög-
ur ljóð eru ætíð íklædd hátíða-
búningi málsins, efni ljóð-
anna liefir alment gildi, þótt
um lýsingar staðbundinna at-
riða sé að ræða, og hrynjandi
þeirra er eins og fagurt lag,
bundið lögmálum samræmis
og fegurðar. Framsagnarlist er
því hliðstæð sönglist og liljóm-
list, en hefir það til sins ágæt-
is, að liver einasti maður geti
notið liennar til fulls, ef hann
skilur efni þeirra ljóða, er á
þenna hátt eru flutt.
Hér er stödd í bænum þýsk
kona, fxm Elisabelh Göhlsdorf,
er lagt hefir fyrir sig þessa lisl
og hefir framsagnarkveld næst-
komandi þriðjud. kl. 8 (ilðnó),
Mun hún þar flytja á þenna
bátt nokkur þýsk kvæði, er
fleslum íslendingum eru kunn,
ýmist af þýðingum eða á fruin-
málihu, eins og „Álfakongur-
inn“ eftir Goetlie, „Gréta við
rokkinn“ úr „Faust“, „Kafar
ann“ og „Hanskann“ eftir
Schillex-, „Pílagrímsförina til
Kevelaas“ eftir Ileine, ýmis
kvæði eftir Mörike, Conr. Ferd.
Meyei-, og fleiri þýska snill
inga. Frúin las þessi kvæði ný
lega upp í háskólanum fyrir
nokkrum gestum, og voru
nienn sammála um, að húri
befði flutt þessi kvæði af mik-
illi list og sum af frábærri
snild. Má því vænta, að marga
nnmi fýsa að lilusta á upplest-
ur frúarinnar.
A. J.
Fák
og næstu ltappreiðar.
^ egna hinna vanalegu sunn-
lensku umhleypinga liér syðra
læíur Hestamannafélagið Fákur
sjaldan mikið á sér bæra á vet-
urna, cn í þess stað þýtur það
upp að vorinu, sem fifill i túni,
og út af þessum vana hefir fé-
lagið ekki i vetur brugðið, þó
tíðarfarið hér liafi mátt kallast
tilvalið lil útiiþrótta. ísalögméð
niesta móti; Iiefði því þess
vegna verið tilvalið að hafa liér
kappreiðar á is í vctur, en ótt-
inn við sunnlerisku umhleyp-
ingana dró dáð og fjör úr félag-
inu, nú i ár, sem að undanförnu.
bó hafa félagar Fáks oft og líll
1 vetur sprett úr spori, hæði liér
o Tjörninni og þá ekki síður á
Itauðavaini, sein er kjörinn
staður til að taka úr gæðingn-
u*n það besla, sem hanri' getur í
látið.
Scnn er vetur úr bæ, og loftið
að hýrna og blána, svo
t).jUandi líður ekki á löngu, þar
1 ^*aka leysir iir jörð, og tún
°6 engi |aj.a ag gróa. Þegar sii
stund rennur upp, þá þýtur
Fákur upp til lianda og fóta og
biður góðhesta-eigendur að taka
til óspiltra málanna með að
æfa gæðingana undir næstu
kappreiðar, sem verða lialdnar
á annan í hvítasunnu, eins og
venja hefir verið. ,
Það er tiltölulega lítill vandi
að æfa stökkhesta undir kapp-
reiðar, en vandinn er allur meiri
þegar um æfingu vekringa er
að gera. Þar þarf hugur og hönd
knapans að fylgjast að, ef alt á
vel að fara. í öðrum löndum er
lögð mikil vinna í að þjálfa hest
undir kappreiðar og öðrum elcki
fyrir því trúað en þeim mönn-
um, sem gott skyn bera á að
fara með hesta. Þar skilja menn
gildi þjálfunarinnar, vita, að án
hennar er lítil von um sigur.
Eins og eg tók fram hér að
framan er liltölulega lítill vandi
að þjálfa stökkliesta undir kapp-
reiðar, því þar veltur minna á
um taumhald, þó það að sjálf-
5u komi einnig þar til
greina, en öðru máli er að gegna
um taumhald á skeiðliestum;
þar má engu muna og ætla eg i
sambandi við það að segja frá
smá-atvilri, sem fyrir mig kom
á fyrstu kappreiðum sem Fákur
liélt liér.
Eg átti þá hrúnan liest, prýði-
lega riéttvakran, og mér hafði
sjaldan fatast við, að „lialda
honum niðri“, eg' taldi mig því
í þetta sinn liárvissan með að
krækja mér í verðlaun, en
margt fer öðruvísi en ætlað er,
og svo fór í þelta sinn, þvi þeg-
ar eg átti ófarna 25—30 metra,
misti eg af mér gleraugun, og
ósjálfrátt varð-mér á, að sleppa
hægri hendinni af beislistaum-
urium, til að gríjia þau, en um
leið „hriikk hesturinn upp“, og
eg misti af verðlaununum. Á
þessu fá ménn séð, að smá mis
tök sem þetta, á skeiðhesti, gela
valdið fjármuna- og' frama
missi. Y>að liggur því í augiím
uppi, að ekki megi kasta til
höndunum, þegar verið er að
þjálfa skeiðhesta undir kapp-
reiðar. (
Eftir hinum mörgu hestavis-
um að dæma, má glcgglega sjá,
að Islendingar hafa um langan
aldur haft mætur á skeiðhest-
um, og sell metnað sinn í að
ríða þiá sem best til vekuröar,
og enn þá er sögum lialdið á
loft um, að þessi eða hinn mað-
urinn hafi verið svo slyngur
reiðmaður, að hann hafi tekið
skeið úr hreinum klárhestum.
Þetta og annað eins er oftast
sagt af mönnum, sem ekki bera
skyn á gangtegundir liesta, o
stundum líka gert til þess, að
setja glans á framliðinn reið-
mann, scm þá er vcrið að tala
um. En þetla hvorutveggja lál-
um við inn um annað eyrað én
út um liitt, því eins og gefur að
skilja, er enguin mánni kleift,
liversu taumslyngur sem hann
er, að ná vekurð úr liesti, sem
ekki er hún i blóðið borin, en
hitt er víst, að laginn reiðmað-
ur getur aukið og fegrað skeið-
ið hjá hestinum með viturlegri
meðferð og langri þjálfan. En
hinsvegar er ykkur óhætt að
trúa því,að sá hestur, sem ekki
hefir nóg gangrými, getur aldrei
orðið hraðvakur, og er því
gagnslaust að vera að nauðga
slíkum hesti til vekurðar, nær
að glæða hjá honuin þarin gang,
sem honum er ljúfari.
Eg hefi oft séð reynda hér á
kappreiðunum hesta, sem eg
kalla tafsvakra og þeir hafa
undántekningarlaust verið ferð-
lágir. Það er heldrir ekki sjald-
gæft, að sjá þar kostvakra let-
ingja, sem fyrirfram var sjáan-
legl að áttu þangað ekkert er-
indi, annað en vera eigendunum
til armæðu.
Hér eru nú margir gannn-
vakrir hestar, sem að eins vant-
ar þjálfan til þess að á milli
þeirra verði ekki séð. Það eru
skeiðhestarnir, sem eiga erindi
á skeiðvöllinn, og við þá verður
að gera vel. ,
Eigendur þessara hesta ættu
nú fyrir næstu kappreiðar að
laka sig til og þjálfa þá, því það
eru hestarnir, sem félagið
þarfnast, og þeim ber að fá
verðlaunin.
Þrált fyrir hina síumtöluðu
kreppu geri eg mér í hugarlund,
að Hestamannafélagið Fákur
nemi ekki við neglur sér verð-
laun til þeirra reiðhesta, sem
virkilega skara fram úr i vor.
Annars eiga Islendingar að
leggja rækt við skeiðið, ásamt
töltinu, það eru gangtegundir,
sem ekki mega niissa sig, ef um
reiðhest er-að ræða.
Dan. Daníelsson.
FátækrafFam-
fæpið í
Reykj avík,
Blöðin liafa nú flutt nokkrar
greinar urn fátækraframfærið
hér í bænum eða þó öllu heldur
um meðferðina á þurfamönn-
unum. Tvent hefir komið fram
þessum skrifum, sem efna-
litlu fólki og tekjulágu og lik-
lega öllum öðrum en þurfa-
mönnunum sjálfum, þykir und-
arlegt. Það er:
1. Að þurfamenn skuli hafa
peningaráð til þess, að halda úti
blaði með ærnum kostnaði og-
2. Að komið skuli geta fyr-
ír, að einu þurfamannaheimili
sé lagður styrkur úr bæjarsjóði,
er nemi árlega sem svarar árs-
tekjum tveggja til þriggja
verkamanna fjölskyldna.
Kostnaður við útgáfu styrk
þegablaðsins lilýtur að nenia
mörgum þúsundum króna á ári.
Hver kostar útgáfuna? —
Um þetta spyrja fleiri en eg.
Og menn hallast að þeirri skýr
ingu, að bæjarsjóður Reykja
víkur hljóti að gera það! —
Eg tala í nafni margra manna
og kvenna í þessum bæ, eink
um fátæka fólksins, sem baslar
fyrir sér lijálparlaust, þegar eg
spyr um það, livort farið sé svo
ráðlauslega með fé bæjarins, að
því sé bruðlað i útgáfu skamma-
blaðs, sem þykist að visu tala
máli styrkþeganna, en gerir það
ekki, því að það spillir fyrir
þeim og þeirra málstað í aug-
um allra þeirra, sem sanngjarn-
ir eru. — Eg spyr aftur:
— Er blað styrkþeganna,
„Fulltrúinn" ætla eg að það
lieiti, gefið út fyrir fé okkar
borgaranna, beint eða óbeint?
— Er bruðlað svo i þurfaling-
ana fé okkar, sem enn þá borg
um útsvör, að þeir hafi afgang
frá nauðsynjum síns daglega
lifs, til þess að lialda úti blaði,
er þeir senda frá sér vikulega?
Það væri gott að fá þessu
svarað, ekki ]ió af danska mann
inum, sem kallaður er ritstjóri
stvrkþegablaðsins eða öðrum
slíkum, heldur af fátækrafull-
trúunum og bæjarstjórn. —
Suniir hafa látið sér detta i
liug, að ríkissjóður kosti útgáf-
una og hafi lagt fram fjárfúlgu
í því skyni, en ckki getur það
talist sennilegt. — En liver veit?
Þá er lritt atriðið: Hvernig
geta fátækrafulltrúarnir og
bæjarráð og bæjarstjórn for-
svarað það fvrir okkur útsvars-
greiðendum, að láta styrkþega
vaða svo í sameiginlegum sjóði
borgaranna, að ein einasta fjöl-
skylda fái um 7000 króna styrk
á ári? Mér er það algert undr-
unarefni, að þess háttar skuli
geta átt sér stað. Og það er fá-
tækrafulltrúunum og öðrum,
sem að þessu standa, til liábor-
innar skammar, að fara svona
með fé það, sem pínt er af borg-
urunum. ,
Eg er einn þeirra, sem byrð-
arnar bera, þó að lítið muni um
mig að vísu. Tekjur minar síð-
astliðið ár námu rúmum 2800
krónum. Eg á þrjú liörn, öll í
ómegð.Eg liefi ekki leitað á náð-
ir bæjarins enn þá og hefi lagt
minn skerf í bæjarsjóðinn, því
að ekki liefir niðurjöfnunar-
nefndin gleymt mér. Mér finst
útsvarið ósanngjarnlega hátt.
Eg kvartaði ekki og liefi eg þó
ekki getað keypt mér spariföt í
þrjú ár.
Nii kann einliver að segja:
Hann er gamaldags þessi og:
hann vill kvelja styrkþegana.
Eg mundi láta mér i léttu rúmi
liggja ákærur og slettur í þá átt.
Það er fjarri því, að eg vilji
láta fara illa með þurfalinga.
Eg vil að þeim geti liðið sem
best. En eg get ómögulega fall-
ist á, að þeir sé rétthærri en eg
og nrinir likar.Eg er einn jieirra,
sem geng heldur margs á mis,
en að leita á náðir annara. Og
hvi skyldi eg, er svo slendur á,
laka því með þögn og þolin-
mæði, að hækkað sé á mér út-
svar ár frá ári, til þess að hægt
sé að láta þurfamanni í té alt
að 7 þúsundum krónum árlega.
Þurfamennirnir eiga ekki
neina heimtingu á því, að þeim
líði betur fjárhagslega en borg-
urunum, sem hafa þá á fram-
færi sínu.
En nú mun það svo, að pen-
ingahagur ýmsra, sem af sveit
þiggja, sé niiklu rífari en fjöl-
margra heimilisfeðra, sem
reyna að standa í skilum við
alla, reyna að verjast sveit og
neita sér og sínum um flest
þægindi. — Frekja sumra styrk-
þega er svo mikil, að furðu
gegnir. Þeir láta svo, sein þeir
eigi heimtingu á öllu, sem þeim
dettur í hug.
Þessi dæmalausa heimtu-
frekja er ávöxturinn af starfi
verstu manna þjóðfélagsins,
sem predikað hafa þann þokka-
lega boðskap hér á landi árum
saman, að allir eigi alt og eng-
inn neilt sérstaklega. Þvi liefir
jafnvel vefið haldið fram, að
sjálfsagt væri að drepa þá
menn, sem ekki léíi eigur sínar
því að þeir sé látnir setjast í
„lielgan stein“ og látið hakl-
ast upþi að hliðra sér hjá vinnu,
þegar þeir eru komnir á opin-
bert framfæri?
5. Er ekki kominn tími til
að líta eftir því betur en gert
hefir verið að þessu, að þeir sem
stjæks leita sé í raun og veru
þurfandi fyrir hjálp ? — I öðr-
um löndum þykir það vilja
brenna við að einstöku styrk-
þegar liafi nóg fyrir sig að
leggja — eigi t. d. fé í sparisjóði.
Stundum kemst það upp af til-
viljun, að þessu sé þannig var-
ið, en stundum vitnast það ekki
fyrr en eftir dauða styrkþegans.
Annarsstaðar mun þetta rann-
sakað gaumgæfilega í hverju
einstöku tilfelli, þ. e. þegar leit-
að cr :á náðir sveitarsjóðs í
fyrsla sinn. En hvað liður þessu
liér? Fer nokkur rannsókn
fram, svo að teljandi sé, á hag
styrkbeiðandans? Er ekki sögu-
sögn hans oftast tekin trúanleg
og svo kannske litið inn á heim-
ilið, svona til málamynda?
ö. Eg er nii svo mikill jafn-
aðarmaður, að eg á bágt með
að sætta mi-g við þá hugsun, að
frekustu styrkþegunum sé ef til
vill ívilnað á kostnað hinna hóg-
væru og óframfærnu. — Það á
ekki að verðlauna ósvífni og
frekju.
7. Eg tek undir þá kröfu,
að styrkþegaskrá verði birt ár-
lega. — Skrá um siðastliðið ár
ælti að birta nii þegar. — Skatt-
þegnarnir eiga hcimtingu á því
að fá að vita, hvernig farið er
með fé það, sem af þeim er
heimtað til fátækraframfærslu.
— Það mun nú nema um eða
yfir hálfa aðra miljón kr. á ári
og fer hraðvaxandi.;
Skattþegn.
Mafinr
í fastri atvinnu
óskar eftir 1—2 Iierbergjum og
eldhúsi. 3 í lieimili. Fyrirfram-
greiðsla. Uppl. í síma 1981.
Sölusamlags-
fuRdadnn.
Framh.
af hendi umyrðalaust. Er nú
von að vel fari i slíku þjóðfé-
lagi? — Er von að vel fari, þar
sem fólkinu er innrætt sú kenn-
ing, að það geri svo sem ekkerl
til, hvort það vinni fyrir sér
sjálft eða láti sveitina sjá sér
fyrir öllum daglegum þörfum?
Að lokum þetta:
1. Hcfir 7000 króna maður-
inn ekki aflað sér neinna tekna
af vinnu árið sem leið? Hefir
hann vcrið algerlega iðjulaus
allan ársins liring? — Getur
bann ekkert gerl eða hirðir
hann ekki um að leggja fram
sinn skerf lil bjargar sér og sín-
um?
2. Hafa fátækrafulltrúarnir
tök á þvi, að ganga úr skugga
um atvinnutekjur þurfamanna ?
Eitthvað hlýtur allur þorrinn
að vinna sér inn. Og þá er auð-
vitað sjálfsagt, að |ieir peningar
sé hafðir í huga við úlhlutun fá-
tækraframfærisins, þ. e. dregn-
ir frá fullu meðlagi.
3. Verður ekki lilédræga og
prúða fólkið út undan við út-
hlutun fátækrastyrks? Allir vila
livílík kvöl það er sómakæru
og heiðarlegu fólki, að verða
upp á opinbera hjálp komið.
Það má ekki eiga sér stað, að
slikt fólk beri lægra lilut frá
borði en það freka og óbil-
gjarna. —
4. Það er alveg augljóst mál,
að lialda verður styrkþegum til
vinnu eflir þvi sem lieilsa þeirra
leyfir og aðrar éstæður og við
vcrður komið. Hvaða vit er í
fyrir sig, i hvaða ástandi sem
hann er. Einnig telur fundurinn
að framkv.stjórar félagsins liafi
betri skilyrði til þess að leysa
sölu vel af hendi og með lióf-
legum kostnaði fyrir fiskeig-
endur. Felur þvi fundurinn
stjórninni að undirbúá og
leggja fyrir næsta aðalfund þær
breytingar á félagslögunum, að
S. í. F. skuli sjá um sölu fisk-
íramleiðslu félaga sinna, í
hverju verkunarástandi sem
er.“
Samþykt með svipuðu at-
kvæðamagni. Þá var tillaga frá
S. Kr. um úlflutningsgjald,
þess efnis, að skora á Alþingi,
að afnema útflutningsgjald á
fiski. Var hún samþykt með
samliljóða atkvæðum.
Tillaga frá Jóni Auðuni Jóns-
syni þess efnis, að skora á rík-
isstjórnin að áhyrgjast fiskeig-
endum tjón af gengisfaíli og
greiðslutöfum, þannig, að fisk-
eigendur gæti fengið fiskinn
greiddan strax við afliendingu,
var samþykt með samhljóða at-
kvæðum.
Fundinum verður slitið síð-
degis í dag'.
Messur á morgun.
I dómkirkjunrii kl. 11, síra
Friðrik Hallgrímsson; kl. 5,
síra Bjarni Jónsson. —- Við báð-
ar messurnar verður tekið á
móti samskotum til kristni-
boðsstarfsins.
1 fríkirkjunni kl. 2, síra Árni
Sigurðsson.
1 Hafnarfjarðarkirkju kl. 2,
ekki útvarpsmessa, sira Garðar
Þorsteinsson.
Veðrið í rnorgun.
í Reykjavík 6 stig, Bolung-
arvik 2, Akureyri — 8, Skála-
nesi — 4, Vestmarinaeyjum 5,
Sandi 6, Kvígindisdal 5, Hest-
eyri 4, Gjögri 4, Blönduósi 3,
Siglunesi 7, Grímsey 0, Raufar-
höfn 1, Fagradal — 4, Hólum í
Hornafirði 1, Fagurhólsmýri 3,
Reykjanesi 6 stig. Mestur hiti
hér í gær 5 stig, minstur — 1.
Urkoma 0,0 mm. — Yfirlit: Há-
þrýstisvæði yfir íslandi, en
grunn lægð yfir vestanverðu
Grænlandi. — Horfur: Suð-
vesturlarid, Faxaflói: Hægviðri.
Milt og úrkomulaust. Breiða-
fjörður, Vestfirðir, Norðurland:
Hæg suðvestan átt. Þiðviðri og
dálítil rigning i nótt. Norðaust-
urland, Austfirðir: Ilægviðri.
Úrkomulaust. Illýrra. Su'ðaust-
urland: Stilt og bjart veður.
Skipafregnir.
Gullfoss fer frá Kaupmanna-
böfn í dag áleiðis til Leitli.
Dettifoss var á Palreksfirði í
morgun. Brúarfoss var í Stykk-
ishólmi í morgun. Goðafoss er í
Hamborg. Lagarfoss er í Kaup-
mannaliöfn. Selfoss er á leið til
Vestmannaeyja frá Gautaborg.
Esja fór i hringferð i gærkveldi.
Af veiðum hafa komið Max
3emberton með tæpar 140 tn.
og Kári (með um 100 tn.).
Nokkur liluti aflans er upsi.
Kosningarnar í Noregi n. k.
haust. i
Osló 3. apríl.
Alf Mjöen, leiðtogi róttæka
þjóðflokksins (radikale folke-
parti) hefir tilkynt, að hann
ætli ekki að bjóða sig fram ti
þings í næstu kosningum. (NRP
—FB).
Njósnarmálin.
Yfirheyrslur byrjuðu aftur í
dag, siðdegis.
Hjónaefni.
Nýlega liafa opinherað trú-
lofun sína ungfrú Ingibjörg Ól-
afs og Guðm. K. Eiriksson, vél-
setjari í Félagsprent^miðjunni.
66 ára
er i dag Lúðvik Jakobsson,
bókbindari, Njálsgötu 72.
Heimilisiðnaðarfélag íslands
hefir nú lokið saumanámskeiði,
sém staðið hefir yfir einn mán-
uð. Kent var í 4 tíma á dag. Á
morgiin (sunnudag) verður
sýning á því, sérii unnið liefir
verið á námskeiðinu, á Hverf-
isgötu 4, efstu hæð. Allir vel-
komnir. Ókeypis aðgangur.
Vegna mikillar aðsóknar,
verða enn haldin saumanám-
skeið eftir páska. Hefjast þau
miðvikud. 11. þ. m. Verða það
eins og að undanförnu dagnám-
skeið fyrir ungar stúlkur og
kvöldnámskeið fyrir konur.
Enn geta nokkrar k-omist að.
Upplýsingar gefur forstöðukon-
an frii Guðrún Pétursdóttir,
Skólavörðustig 11.
Dansleikur
verður i K. R. húsinu annað
kveld kl. 10 e. h. Sjá augl.
Gullverð
ísl. krónu er nú 49.45.