Vísir - 07.06.1936, Page 2

2
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
Á æskustöðvum Ingólfs Arnarsonar.
Dalur í Dalfiröi.
Eftir SVEIN JÓNSSON.
Fyrir nokkrum áruni fór eg
utan, ásamt konu ‘minni og
dóttir. Það sem sérstaklega olli
því, að eg lagði upp í þessa ferð
var það, að mig langaði að
koma í Dal á Fjöllum í Nor-
egi. (Þeir, scm hafa komið í
Dal i Dalfirði geta ekki verið í
vafa um, að nafnið „á Fjölum“
hlýtur að vera misritun fyrir
„á Fjöllum“. I einu handriti
Landnámu stendur lika neðan-
máls „á Fjöllum“. Sbr. Land-
náma Kbh. 1843).
Þegar eg kom á þessar slóðir
hafði eg skrifað töluvert um
Ingólf Arnarson frá eigin
brjósti, einnig skrifað upp allt,
er eg hafði fundið ritað um
hann, en kaflann um æsku-
stöðvar hans fanst mér ómögu-
legt að skrifa nema koma i Dal.
Eg leitaði mér allra upplýsinga
hér um Dalfjörð og Dal, áður
en eg sigldi, og varð þess vísari,
að í Dal í Dalfirði væri kirkja
og prestsselur og að 60 bæir
beyrðu kirkjusókninni til. Þeg-
ar til Kaupmanahafnar kom var
mér talin trú um, að þangað,
nefnilega að Dal í Dalfirði,
mundu sjálfsagt vera skipsferð-
ir frá Bergen, og þær ætlaði eg
að nota. Ferðinni var einnig
lieitið til Stdkkhólms og Osló,
og þaðan lil Bergen með járn-
braut. Þegar til Osló kom var
okkur ráðlagt, að ef við ætluð-
um til Dals í Dalfirði, skyldum
við ekki fara lil Bergen, en taka
heldur járnbrautarlest til Mýr-
dal, gista þar og fara svo eftir
Flomsdal og niður í Sognefjord
til Vadheim og þaðan til Sands
á Gaulum. Síðan kæmum við
til Bygstad, sem er þorp fyrir
botni Dalfjarðar. Þetta gerðum
við og héldum niður Dalfjörð
seint um kvöld á mótorbát, er
ætlaði ut til Atlaeyjar, sem er
fj'rir mynni fjarðarins.
Eg hefi sjaldan verið „spent-
ari“ á æfinni, en þá þrjá
klukkutima, sem við vorum á
leiðinni frá Dalfjarðarbotni og
lil þorpsins Dalur. Mig laugaði
til að vita hvorl eg á leiðinni
sæi bæjarstæði, sem hefði haft
eitthvað það til að bera, er slílc-
um höfðingja, sem Ingólfur var
hefði verið samboðið, að iitlili
og staðháttum. Og brátt komst
eg að raun um, að á leiðinni
voru mörg bæjarstæði, sem vel
gátu komið til greina nema að
einu undanskildu, þar sem mér
fanst mundi hafa vantað staði
fvrir skipin. Þetta fanst mér
sjálfsagt að hafa í huga, því
þess er getið i sögunum, að
venja var að setja skipin upp í
vetrarbyrjun. Það endaði því
svo, að eg fór fram hjá hverj-
um bænum á fætur öðrum, án
þess að láta mér detta i hug að
þar hefði Ingólfur, eða þeir
frændur búið. En jafn spentur
og eg var á leiðinni út fjörðinn,
eins varð eg glaður er við kom-
um lil Dals. Landið er fagurt
og bygðin hlómleg, og því sam-
boðin slíkum liöfðingja, sem
Ingólfur var. Vil eg því ráða
hverjum Islending, sem fer um
Bergen, að heimsækja Dal, þó
ekki væri nema í virðingar-
skym við Ingólf Arnarson, og
um leið lil að sjá stórkostlega
fallegan slað, máslce fallegasta
staðinn, sem Noregur hefir til
að bjóða, og er þá mikið sagt.
Það fór noklcuð á annan veg
um útlitið i Dal, en við bjugg-
umst við. Þar var enginn kot-
ungsbragur á neinu, en fagur
smábær með 600 íbúum. I allri
kirlcjusókninni eru 1945 manns
og heitir presturinn þar Kleppe-
stö. Prestakallið er nefnt Fjala-
prestakall og eru í þvi þrjár
kirkjur, Dalskirkja, Holmen-
dalskirkja og Guddalskirkja.
Þegar þessar þrjár kirkjur voru
gerðar að einu preslakalli, voru
menn í vafa um livað presta-
kallið- ætti að heita. Var þá leit-
að ráða til frk. Nikka Vonen —
sem var liámentuð kona, er um
margra áratugi starfrækti hús-
mæðraskóla í Dal, og fór mik-
ið orð af lienni, sem kennara.
Sagði hún að sér fyndist hest
að lála það heila Fjalir, því það
tæki yfir land j)að, sem svo var
nefnt til forna. I jaðri þorpsins
er prestssetrið, og lieim að því
liggja trjágöng, sem gróðursett
voru fyrir rúmum 100 árum, af
föður Nikka Vonen. Hér bjó
presturinn í mjög nýlegu húsi
og sérlega vistlegu.
I dalnum inn frá þorpinu eru
margir bæir. Bygðin var aðal-
lega við sjóinn og meðfram veg-
inum sem liggur inn dalinn —
cn liinn bygði dalur er nálægt
10 km. langur. í honum miðj-
um stendur stór og myndarleg-
SVEINN JÓNSSON.
ur barnaskóli, reistur úr stein-
steyj)u. Skömmu neðar er og
annað stórt og myndarlegt hús.
Það er gamahnennahæli. Önn-
ur tvö hús voru þar úr steini,
tvær verksmiðjur, önnur sög-
unarverksmiðja hin slcóverk-
smiðja. Eigéndur hennar búa í
Bergen og telja sig fá hér ó-
dýran vinnukraft.
Ur því kom inn fyrir miðjan
dalinn, fóru húsin meira að líkj-
asl bændabýlum, sem síst er að
undra, því allur fjöldinn af dal-
búum virtist mér lifa á sveila-
búskap, þó fara karlmenn eilt-
Iivað til sjávar, eða til Bergen,
til að leita sér atvinnu. Iðnað-
ur er töluverður í dalnum og
iðnaðarmenn margir. Eftir
Frli. á 6. síðu.
ÞAR PLÆGJA MENN NÚ AKRA SEM INGÓLFUR BJÓ FYR.