Vísir - 09.02.1937, Blaðsíða 3

VtSIR
Vegfarandi ritar:
Flestum, sem ferðast hafa í
útlöndum, ber saman um það,
ao hættulegra sé að ganga um
göturnar í Reykjavík en í stór-
borgum erlendis. Er hin mesta
furða að slysin hér skuli ekki
vera fleiri en þau eru, þegar
þess er gætt, hversu allar um-
ferðar-reglur eru hér þverbrotn-
ar af ganjgandi og akandi borg-
urum. ,
Mismunurinn á vegfarendum
hér og erlendis, er sá, að hér
fylgir fólkið engum reglum um
umferð á götunum en annars-
staðar er umferðar-siðum og
reglum fylgt svo að segja af
liverjum manni. Erlendis nema
börnin um leið og þau læra að
ganga, hvaða reglum þau eiga
að fylgja í umferðinni. En hér
er eklci við að búast að börn-
unum sé kent slíkt, þegar full-
orðna fólkið sýnir umferðar-
reglum bæjarins hina fullkomn-
ustu fyrirlitningu. Daglega rná
sjá á götum Reykjavíkur fólk
á öllum aldri ganga á miðjum
alcbrautunum, þar sem bifreiða-
umferðin er mest, án þess að
hirða nokkuð um það boð lög-
reglusamþyktarinnar, að gang-
andi fólk eigi að halda sig á
gangstéttinni. Þessir vegfarend-
ur treysta því að bifreiðastjór-
arnir verndi líf þeirra og limu.
Vafasamt er livort nokkurs-
, staðar í Evrópu, þar sem urn-
ferðarmentun almennings er á
jafnlágu stigi og liér, sé bifreið-
um ekið með slíkum hraða sem
í Reykjavík. Hér þjóta bifreið-
arnar um göturnar með helm-
ingi meiri liraða en lögreglu-
samþyktin lieimilar og blása i
sífellu á þá vegfarendur sem
ganga öruggir eftir akbrautinni,
eða hina, sem þramma yfir göt-
una án þess að líta til hægri eða
vinstri. Mörgum bifreiðarstjór-
anum finst liann vera í sínum
fulla rétti ef hann blæs nógu
duglega á þá, sem fyrir honum
eru. — Margir eiga góðum
bemlum að þakka að ekki hefir
oft beinbrot og líflát hlotist af
fyrir vegfarandann og margra
ára fangelsi fyrir þann sem við
stýrið sat. Eitt af þvi sem er
mjög áberandi hér og afar
hættulegt, er það hvernig menn
alment aka fyrir liorn. Ilér tíðk-
ast mjög sá siður, að bifreið-
arnar komi blásandi og með
miklum liraða fjTÍr homin, án
þess að nokkuð öryggi sé fyrir,
að ekki liljótist slys af ef ein-
Dögut iio.
Oryggid
sl götum
bæjarixis.
liver óvarkár gengur á miðri
götunni. Finst inörgum öku-
manni að honum sé heimilt að
aka hart ef gefið er liljóðmerki
um leið og ekið er fyrir hornið. !
í lögreglusamþyktinni er fyrir-
skipað, að hver bifreið í lög-
sagnarumdæmi Reykjavíkur
skuli hafa tæki til að gefa merki
um það til hvorrar handar bif-
reiðin ætli að beygja. Flestar
bifreiðar í bænum eru án þess-
ara tækja.
\ Það sem fyrst og fremst á að
taka upp hér til að auka um-
ferðaröryggið í bænum, er að
banna stranglega öllum bifreið-
um og bifhjólum að blása i
horn sín eða gefa nokkur hljóð-
merki. Umferðin á að þessu
leyti að vera gersamlega þögul
innan takmarka lögsagnarum-
dæmis Reykjavíkur. Það eru
engar ýkjur, að væri þetta upp
tekið, mundi umferðaröryggið
aukast um helming. Þetta hefir
þegar verið tekið upp í flestum
stórborgum Evrópu og gefist
svo vel að innan fárra ára verð-
ur það talinn ósiður að bifreið-
ar gefi frá sér hljóðmerki. Öll-
um kemur saman um að um-
ferðarslys hafi þverrað stórum
í þeim borgum, sem bannað
liafa bifreiðum að blása í horn
sín. Hér í Reykjavík er bifreiða-
blásturinn hreinasta plága. All-
an daginn kveður við blásturinn
og iðulega vakna menn við bif-
Norskur verslunarfulltrúi á
Cúba.
Samband norskra fiskútflytj-
enda liefir ákveðið, að skipa
fastan verslunarfulltrúa á Cúba
til þess að greiða fyrir fisksölu
Norðmanna þangað, og kynna
sér hvaða vörur komið gætu til
greina að Norðmenn keyptu frá
Cúba í skiftum fyrir fisk. (FÚ).
reiðarblástur um miðjar nætur.
Slíkt er með öllu óþolandi og
ættu háar sektir að liggja við
þeim ósið.
Ef bannað væri bifreiðum að
blása í liorn sín, þá mundi það
ekki aðeins gera hávaðann
ininni á götunum, heldur mundi
það og gera alla ökumenn miklu
varkárari í akstri, þvi þá er eklci
lengur hægt að liafa það sér til
afsökunar, ef illa fer, að vegfar-
andanum hafi verið gefið liljóð-
merki og liann þess vegna liefði
átt að geta forðað sér.
En þótt þessi aðferð mundi
stórum auka umferðaröryggið,
þá er þó liitt enn nauðsynlegra,
að kenna borgurunum að fara
eftir almennum og nauðsynleg-
um umferðarreglum.
Sjálfstæðismenn,
útbreiðið yðar eigin blöð.
Utanríkisverslun Breta 1936.
London. — FB.
Fullnaðarskýrslur eru nú fyr-
irhendi um utanríkisverslunina
árið sem leið. Skýrslurnar leiða
i ljós, að 1936 var mesta inn-
flutningsár frá árinu 1931, og að
útflutningurinn liefir ekki verið
meiri að verðmæti síðan 1930.
Miðað við árið sem leið nam
innflutningurinn 93.000.000
stpd. meira en þá, en útflutn-
ingurinn20.000.000 stpd., en
þar með er sagan sem betur fer
ekki öll sögð. Eru líkur til, að
þessi óhagstæði viðskiftajöfnuð-
ur vinnist upp að mestu eða
jafnvel öllu leyti á viðbótar-út-
flutningi, þ. e. „ósýnilegum út-
flutningi“ sem ekki er talinn
með í skýrslunum.
Undanfarin tvö ár hefir
enginn síldarútvegsmaður
fengið að senda út síld nema
hún væri seld fyrirfram álág-
marksverð ákveðið af Síldar-
útvegsnefnd. Skipin hafa ekki
íengið leyfi til að fara úr
höfn með síldina fyrr en út-
vegsmennirnir höfðu jgert
grein fyrir hverri krónu hins
erlenda gjaldeyris og sannað
að hann yrði greiddur til
bankanna.
I fyrravetur hafði firma í
Gautaborg að nafni Erlands-
son (yngri) síld í umboðssölu
fyrir íslenskt firma og var
ekki farið leynt með, að það
væri Kaupfélag Eyfirðinga.
Síldin var seld eftir hendinni
á gildandi markaðsverð, án
nokkurs tillits til lágmarks-
verðs Síldarútvegsnefndar.
I haust kom síldarfarmur
til Kaupmannahafnar, sem
talið er að Kaupfélag Eyfirð-
inga hafi átt. Sú síld var að
mestu óseld og virtist eigand-
inn geta ráðstafað henni að
öllu leyti eftir geðþótta sínum
án íhlutunar Síldarútvegs-
nefndar um hámarksverð og
gjaldeyrisskil. Yerður ekki
annað séð en að lög og reglur
hinnar virðulegu nefndar nái
ekki jafnt yfir alla. Utvegs-
mennirnir verða að. taka öllu
með þögn o,g þolinmæði.
Það er ekkert gaman að
hafa rangláta ríkisstjórn.
I
lngeborg Köber.
I rómverskum lögum var
bannað að beita i réttarrann-
sókn pindingum við frjálsa
menn. Það var þvi um mikla
siðferðislega afturför að ræða
þegar kristnar þjóðir Evrópu
leiddu i lög þessa grimdarfullu
aðferð við sakborninga. Eitt
land var þó í þessu efni undan-
tekning. í Noregi var óhæfa
þessi aldrei í lög leidd, og er það
mikill heiður fyrir liina norsku
þjóð og í góðu samræmi við
norrænt hugarfar. En þó hefir
þessum lieiðri nú undanfarið
verið ilia spilt. Á eg þar við
meðferðina á frú Ingeborg
Ivöber, dóttur L. Dalils, þæjar-
fógeta í Friðriksstað. Kona
þessi var sem miðillinn Inge-
borg, orðin heimskunn meðal
þeirra sem áhuga bafa á slík-
um efnum. Svo druknaði faðir
liennar og Ingeborg var sökuð
um að hún liefði drepið bann,
og liefir orðið að þola langt
varðliald og mikil réttarpróf.
Mcnn urðu þó að gefast upp
við að saka liana um föðurmorð,
en svo var upp á hana borið að
hún liefði verið sviksamlegur
miðill. Á því virðist enginn
vafi geta leikið, að Ingeborg
hefir liaft mjög merkilega mið-
ilshæfileika og þarf til þess að
sýna það ekki annað en Jóla-
bréfið sem hinn framliðni
Wierss-Jensen — ef eg man
nafnið rétt — skrifaði konu
sinni með hönd Ingeborgar i
miðilsástandi; var bréfið með
rithönd skáldsins. Dahl bæjarfó-
geti var sannfærður um miðils-
liæfileika dóttur sinnar, og var
liann óefað gáfaður maður og
ekki auðginnlur, eftir því sem
mér virðist mega ráða, eigi ein-
ungis af bókum hans lieldur
einnig af nokkrum bréfaskift-
um við hann. Mjög miklar líkur
virðast því vera til þess, aðeinn-
ig að því ermiðilsstarfiðsnertir,
liafi Ingeborg verið liöfð fyrir
rangri sök, og er þarna þá um
að ræða enn eitt dæmi þess
hvernig liin hryggilega fáfræði
um þessi efni, sem svo nauð-
synlegt er að vísindin fari að ná
fullum tökum á, hefir orðið til
þess að saklaus kona liefir verið
liart leilcin.
2. 2.
Frú Sigriðnr Helgadöttir
75 ára-
í tlag á 75 ára aímæli eiu af
merkiskonum þessa lands, frú
Sigríður Helgadóttir, ekkja
Skúla heitins Skúlasonar pró-
fasts i Odda á Rangárvöllum,
er var starfsmaður í stjórnar-
ráðinu * um mörg ár eftir að
hann lét af prestskap.
Fni Sigríður er fædd í Görð-
um á Álftanesi, dóttir sira
Helga Hálfdánarsonar, síðar
lektors við Prestaskólann,
og Þórhildar Tómasdóttur. Sig-
ríður giftist síra Skúla 1887, en
liann byrjaði prestskap í Odda
þá um vorið. Þar bjuggu þau i
yfir 30 ár, uns þau fluttust til
Reykjavikur (vorið 1918), en
þá varð sira Skúli starfsmaður í
fjármálaráðuneytinu og gegndi
því starfi til dauðadægurs (28.
febr. ’35).
Búslcapurinn í Odda var rek-
Helgi Pjeturss.
Vinnið 600 krónur!
Ef þér hafið ekki þegar náð í laugardagsblaðið með verð-
launa-auglýsingunum, ættu þér að ná í blaðið nú þegar á
afgreiðslunni, áður en það selst upp. Áskrifendur geta sent
eins margar ráðningar og þeir óska en nota verður eyðublöð
þau sem prenluð eru liér i blaðinu.
VERÐLAUNASAMKEPPNI VÍSIS
laugardaginn 6. febrúar 1937.
1.......................................
2_______________________________________
3. ................------...............
4.......................................
5. .....................................
Nafn áskrifanda ....-..................
Heimili .........-.............—
Einkennisstafir ...............
Aðeins fyrir fasta kaupendur.
i
Enska útvarpið ákært
fyrir hlutdrægni.
Útvarp Breta og íitvarp okkar.
ið greiðum ekki af nota-
^ gjöld okkar til út-
varpsins til þess að útvarp-
að verði til okkar rauðum
eða öðruvísi litum áróðri.
Það er hryggilegt til þess að
vita, að rödd breska út-
varpsins, rödd Englands,
sem nær til ystu endimarka
jarðar, skuli vera notuð til
þess að flytja áróður fyrir
jafnaðarmenn og kommún-
ista.“
Þannig ritar enskur útvarps-
notandi til Lundúnablaðsins
Daily Mail, en það blað hefir
fyrir nokkru hafist handa gcgn
þvi sem það nefnir „rauði áróð-
urinn í útvarpinu“.
Daily Mail hefir fengið fjölda
bréfa frá lesendum sinum við-
víkjandi þessu máli og taka þeir
einróma undir gagnrýni blaðs-
ins á starfsemi útvarpsins.
I stuttu máli felst gagnrýni
hins enska blaðs í því, að út-
varpið, British Broadcasting
Company eða B. B. C. eins og
það er skammstafað, sýni áber-
andi hluldrægni i fréttaflutn-
ingi og öðrum dagskrárliðum,
þar sein því verður við komið,
og sú lilutdrægni fari í þá ált að
draga alstaðar taum kommún-
ista og sosíalista.
Blaðið bendir ekki á neina
sérslaka menn í stjórn útvarps-
ins, sem valdir séu að þessu, en
lætur sér nægja að draga dæm-
in fram og krefjast breytinga á
starfsliði útvarpsins. Fyrst og
fremst er fundið að fréttaflutn-
ingnum, og þá sérstaklega til-
færð dæmi um meðferð út-
varpsins á fréttum frá Spáni.
Því er haldið fram, að í útvarp-
inu sé sýnilega dreginn taumur
stjói’narliðsins á Spáni en andúð
gegn uppreistarmönnum komi
greinilega í lós. Fréttir séu fyrst
og fremst teknar eftir lieimild-
um stjórnarinnar, en þær liafa
elclci reynst neitt áreiðanlegri en
fréttir frá liinum aðiljanum,
nema siður sé. Það er viður-
kent að oft sé erfitt og ómögu-
legt að vita með vissu um sann-
leiksgildi frétta frá spænsku
vígstöðvunum. En því er líka
jafnframt lialdið fram, að út-
varpinu beri skylda til að gera
jafnan fyrirvara hvaðan sem
fréttirnar koma og nota þær
ekki til að setja atburðina i á-
kveðið stjórnmiálalegt Ijós, sem
lcomi fram sem áróður.
Þessi gagnrýni blaðsins á
flutningi Spánarfrétta er studd
með dæmum, sem virðast sýna
mjög ljóslega að ekki sé alt með
feldu um flutning fréttanna.
Þetta atriði er dálítið athugandi
fyrir oklcur íslendinga þvi
megnið af þeim fréttum um al-
lieimsviðburði, sem íslenska út-
varpið flytur er einmitt tekið
upp eftir enska útvarpinu.
Sé það rétt, að þær fregnir
séu ekki lilutlausar og jafnvel
töluvert litaðar oft og tíðum, þá
er það fullkomið atliugunarefni
fyrir útvarpshlutsendur liér.
Meðal íslenskra útvarpsnot-
enda liefir þvi stundum verið
lireyft, einkum í seinni tíð, að
fréttirnar i islenska útvarpinu
væru ef til vill elclci sem hlut-
lausastar. Einkum þótti þetta
all áberandi meðan stríðið stóð
yfir milli ítala og Abessiniu-
manna. Þá var mjög greint frá
ósigrum ítala og misjöfnum
hernaðaraðferðum þeirra. Það
er ef til vill nokkuð sterkt til
orða tekið að segja, að manni,
sem ekki hafi fengið aðrar
frétlir en íslensku útvarpsfrétt-
irnar hafi komið það á óvart
þegar fregnin um töku Addis
Abeba var flutt i liátalaranum.
En það er þó dálítið i áttina.
Fregnirnar um ósigur og lirak-
föll hinna ítölsku árásarmanna
höfðu altaf verið svo áberandi
Það er elcki fjarri þvi að svipað
megi segja um fréttirnar af
styrjöldinni á Spáni. Hinar
ensku fréttir í útvarpinu okkar
greina mjög frá ósigrum upp-
reistarmanna, en hvort endir-
inn verður eins og i Abessiniu
að þeir sigra þó að lokum þrátt
fyrir alla ósigrana, leiðir sagan
í ljós. Þetta atriði er einmitt
gagnrýnt mjög mkið i Englandi
nú. Mikill fjöldi útvarpshlust-
enda telur fréttir útvarpsins
ekki sem áreiðanlegastar og að
þær lialli mjög hlut uppreistar-
inanna.
Það er nú svo komið, að á-
kveðinn þingmaður liefir verið
fenginn til að taka útvarpsmálin
upp til umræðu í breska þing-
inu. En það er ekki eingöngu
l'réttirnar sem fundið er að,
heldur er talið að „rauðum“ lit
slái á fleiri liði heldur en þær
einar. Jafnvel barnatímarnir eru
stundum pólitískir, segir gagn-
rýnin. Það er m. a. bent á dæmi
frá því fyrir fáum dögum. Á
dagskrá útvarpsins stóð að út-
varpa ætti skotslcum dag-
skrárlið, sem ætlaður væri
skólum. Efnið var þá þeg-
ar til kom fréttir frá Spáni,
sem haldið er fram, að hafi
verið mjög litaðar og þarnæst
komu árásir ó Þýskaland í sam-
bandi við brúðkaup Júliönu
Holllandsprinsessu.
Innanlandsfréttir eru einnig
taldar mjög litaðar. M. a. ér
bent á að verkföllum og vinnu-
deilum sé mjög haldið fram.
Sumir þykjast jafnvel geta
bent á dæmi þess að frásagnir
útvarpsins hafi valdið verkföll-
um, þar sem fréttirnar liafi
verið alveg sérstaklega lagaðaff
til að æsa lilustendur.
Gagnrýnin á útvarpinu mun
nú vera- það mál, sem einna
mest er umrætt meðal almenn-
ings í Bretlandi. Og það má bú-
ast við að nákvæm rannsókn
fari fram á þvi hvað liæft sé í
ásökunum þeim, sem bornar
hafa verið fram. Og reynist
l>ær á rökum bygðar er ekki að
efa að gripið verður í taumana.
Enskir hlustendur munu flest-
ir svo gerðir, að þeir láti ekki
bjóða sér hlutdrægt útvarpsefni,
hvort sem um fréttir eru að
ræða eða annað. Eftir því sem
frést hefir má búast við að
þingið taki mjög ákveðna af-
stöðu til málsins ög í vændum
séu breytingar ó stjórn útvarps-
ins, sem tryggi, að „hneykslið“,
eins og Englendingar nefna það,
verði upprætt og útvarpið gæti
framvegis fullkomins lilutleysis.