Vísir - 28.06.1937, Side 3

VÍSIR
Vandrœði í herbúdum
sósialista.
-o-
Fopystusess olíukóngsins í Ixættu.
Rauðliðarnir í herbúðum sósíalista reyna nú alt
hvað þeir geta til að breiða yfir kosninga-
ósigurinn í Reykjavík 20. júní.
Blað sósíalista ber nú á borð fyrir almenning
Gróusögur af lélegustu tegund um áróður sjálfstæðis-
manna í kosningunum.
Þetta er hálmstráið, sem vikadrengir Héðins við
Alþýðublaðið grípa til að breiða yfir þá staðreynd, að
ásamt mörgu öðru, er það ekki síst ofstopi og frekja
Héðins Valdemarssonar og ritmenska Rúts Valde-
marssonar, sem valdið hefir óförum sósíalista.
Allur almenningur tekur
þessu skrifi og öðrum svipuð-
um skrifum sósíalista með fyr-
iríitningu.
Almenningur veit hvernig af-
staða Héðins Valdimarssonar er
nú í flokki sósíalista og hverj-
um augum nú er farið að líta á
málpípu hans, Rút Valdimars-
son o,g ritmensku Alþýðublaðs-
ins undanfarin ár.
Og þegar menn vita um þetta,
sjá þeir auðveldl'ega í gegn um
blekkingarnar og vita að Gróu-
sögur sósíalista um kosninga-
starf sjálfstæðismanna eru að
eins veik tilraun, lúaleg til-
raun Alþýðublaðsmannanna til
að leiða athyglina frá sinni eig-
in framkomu.
1 Kveldúlfkmálinu greindist
Alþýðuflokkurinn í tvo arma,
annan, sem fylgdi Héðni og
málþípu hans og hinn, sem
þrjóskaðist við að fylgja ofstopa
lians og persónulegu liatri. Héð-
inn sigraði i flökkinum og
undir hans forustu og með hans
mál efst á dagskrá gengu sósíal-
istar út í kosningabaráttuna í
Reykjavík.
Útkoman varð hraklegur ósig-
ur. Og eftir þennan ósigur hef-
ir andstæðingum Héðins í her-
búðum sósíalista aftur vaxið ás-
megin.
Forystusess olíukóngsins er í
hættu og málpípur hans við Al-
þýðublaðið óttast að þeim verði
útskúfað.
Þess vegna er gripið til þess
í Alþýðublaðinu í fyrradag, að
skrökva upp vísvitandi heilum
Ieikritum um viðræður manna
milli á kosningadag, sem eiga
að sýna að sjálfstæðismenn hafi
sigrað sósíalista á óheiðarlegan
liátt. Og sagan um kosninga-
smölunina á Kleppi gengur aft-
ur aukin og endurbætt.
Þetta er liálmstráið, — en ó-
lildegt er, að málpípur Héðins
bjargi sér á slíkum söguburði,
er flokksmennimir taka að
krefja þá reikningsskapar fyr-
ir framferði þeirra undanfarið.
Alþýðuflokksmennirnir bera
sig jafnvel upp undan því, að
blöð sjálfstæðismanna hafi ver-
ið „taumlaus“ og „svívirðileg“
í garð sósíalsta. ,
Rútur Val’dimarsson hefir
undanfarin ár haldið uppi, í
skjóli Héðins, þeirri ósvífnustu
blaðamensku, sem þekst hefir
á íslandi. Þar hefir einskis verið
svifist, ef um það liefir verið
að ræða, að sverta pólitíska and-
stæðinga. Einkalíf mann hefir
miskunnarlaust verið haft að
sko/tspæni o(g einskis látið ó-
freistað til að brennimerkja í
augum alinennings menn, sem
elckert annað liöfðu til saka
unnið en að vera í veginum fyr-
ir hagsmunum sósíalista, eða
skyldir einhverjum þeim mönn-
um, sem eru illa séðir i rauðu
herbúðunum. Stéttahatur eða
tortrygni hefir alt af veriS vatn
á mýlnu sósíalistabroddanna. —
þess vegna hefir það alt af verið
höfuðhlutverk Alþýðublaðs-
mannanna, að blása að þeim
lcolunum. Og nú bera sósíalistar
síg upp undan blaðaskrifum
sjálfstæðismanna!
Það er rétt, að almenningi
hefir verið sýnt framan i suma
brodda sósíalista. Verk þeirra
hafa verið l'ögð á borðið, vegin
og fundin lieldur léttvæg. Það
hefir verið skýrt frá meðferð
sósíalista á opinberu fé, eyðslu
þeirar og sakki. Ýms verstu
lineykslin úr sósíalstaherbúðun-
um liafa verið dregin fram í
dagsljósið og gerð almenningi
lcunn. Og þessu mun verða hald-
ið svikalaust áfram, þvi nógu
er af að taka.
En Rútuír Valdimarsson og
aðrar málpípur Héðins eru nú
að uppskera laun sín fyrir bar-
dagaaðferðirnar, og í hræðslu
sinni um það, liver launin kunni
á endanum að verða, reyna þeir
að skella skuldinni á kosningaá-
róður sjálfstæðismanna og blöð
þeirra.
Það er augljóst, að ef Alþýðu-
flokkurinn á ekki algerlega að
liða undir lok, þá verður að
breyta um stefnu í þeim her-
búðum.
Átökin, sem nú eru innan
flokksins, eru einnig um þetta,
— hvort halda eigi áfram sama
ofstopanum og óbilgiminni —
hvort Héðinn og málpípur
hans eigi að verða mestu ráð-
andi í flokknum eða ekki.
Hvað ofan á verður er ekki
enn séð.
Mjög misjafnar skoðanir eru
rú uppi um það meðal sósíal-
ista, hvort þeir eigi að halda á-
fram samstarfinu við Fram-
sókn eða að reyna að rétta fylg-
ið við með því, að vera í stjórn-
arandstöðu á næstu árum.
Væntanlega verður úr því
slcorið bráðlega, hvora stefnima
þeir kjósa, en sennilegt er, að
Alþýðuflokkurinn eigi líf sitt í
framtiðinni algerlega undir þvi,
að afleiðingum kosningaósig-
ursins sé tekið á réttan hátt.
aðeins Loftup.
Fiskiflotioo.
Þess var getið hér í blaðinu
nýlcga, að i ársbyrjun 1936 Uafi
togaraeigu landsmanna verið
37 skip og hin saxna í lok ársins.
Einn togari hafði að vísu farist
á árinu (sokkið), en aimar
verið keyptur í skarðið. —
Svo er talið, að þátttaka í
veiðunum liafi verið einna mest
í maímánuði. Þá voru að veið-
um 722 skip — af ýmsri gerð
og stærð — með 5443 manna
áhöfn samlals. Á sama tíma ár-
ið áður (1935) voru mun fleiri
skip að veiðum, eða 832, með
5657 manna áhöfn. — Línu-
veiðurum hafði fækkað mikið,
hlutfallslega eða samanborið við
önnur skip. Opnurn vélbátum
hafði og fækkað til muna. Ætla
sumir, að útgerð línuveiðara til
þorskveiða (saltfiskveiða) muni
brátt úr sögunni.
Afli togaranna var lítill, sem
kunnugt er. Árið 1935 hafði
hann numið á „togdag“ 5.75
smálestum, en árið sem leið
einungis 4.4 smál. og mun það
öllu minna en áður hefir þekst
hér. Mestur afli togaranna hvern
togdag (meðaltal) hefir verið
6.6 smiál. (1933).
Vertíðin hér sunnanlands var
afleit yíirleilt, en þó ekki jafn
slæm alls staðar, heldur nokkuð
misjöfn i hínum ýmsu veiði-
stöðvum. —• Og sumstaðar, þar
sem afli var sæmilegur, var
afkomu sjómanna spilt með
verkföllum. Og afkomuhorfum
útgerðarmanna vitanlega slíkt
hið sama. Svo var t. d. í Vest-
mannaeyjum. Þar var sæmi-
legur afli og afkomuhorfur þol-
anlegar. Leist þá „foringjum“
alþýðunnar ekki á blikuna og
létu hefja verkfall, og stóð það
all-lengi. —
Á Akranesi og í Grindavík
aflaðist með langminsta móti
og liku máli gegnir um Kefla-
vík, Sandgerði og Njarðvíkur.
Á Vestfjörðum aflaðist svo Ktið,
að menn þykjast varla muna
slíkt fiskilevsi. — Norðan lands
mátti heita aflalaust og austan
lands var aflinn næsta rýr. —
Má nærri geta, livernig aflcoma
útvegsmanna og sjómanna hefði
orðið, ef sildveiðarnar liefði líka
brugðist. — En síldin brást ekki
og bjargaði að þessu sinni. Veið-
in varð óvenjulega mikil og
verð á síld og síldarafurðum
með besta móti.
Viðtal viö Ingólf Davíðsson grasafræóing.
Isambandi við Atvinnudeild Háskólans er gert ráð fyrir
að bráðlega hefjist þýingarmiklar rannsóknir á'mat-
jurtaframleiðslunni í landinu — skilyrðum fyrir
aukningu hennar og vörnum gegn sjúkdómafaraldri í gróðr-
inum.
VlSIR hefir átt tal um þetta efni við Ingólf Davíðsson
grasafræðing, sem nú er ráðinn starfsmaður við Atvinnú-
deildina. Auk þess, sem Ingólfur stundaði nám við Hafnar-
liáskóla í grasafræði, slundaði hann einnig jafnframt nám við
landbúnaðarháskólann danska, sem talinn er slanda mjög
framarlega í röð slíkra skóla.
Verkefni atvinnudeildarinnar er
fyrst og fremst aö rannsaka
skilyröi fyrir meiri og betri rækt-
un á þeini matjurtategundum, sem
fyrir eru í landinu og bæta nýjum
viS, sagöi Ingólfur. Þessi starf-
semi miöar aö því, aö gera fæöu
landsmanna fjölbreyttari, auka
framleiöslu þessara hollu fæöu-
tegunda, en af mörgum þeirra
hefir ekki veriö framleitt likt því
nægilega mrkiö í landinu. Tak-
markiö hlýtur aö vera, aö lands-
menn geti framleitt nægilega mik-
iö af þessari fæöu handa sér sjálf-
ir og þurfi ekki að flytja þær inn
eöa vera án þeirra. Nóg er land-
rýmið og ræktunarskilyrði góö —
svo þaö getur ekki talist vansa-
laust, aö nota ekki þá möguleika.
HvaSa algengar matjurtir erh
það, sem þrífast á Norðurlöndum,
en lítið eða ekki eru ræktaðar hér?
Þaö er fyrst og fremst ýmsar
káltegundir. í nágrannalöndunum
þrífast ýms slik afbrigöi, sem á-
stæöa er til aö reyna hér. Ennþá
eru aö eins tiltölulega fáar tegund-
ir ræktaðar hér. Aöallega er hér
ræktaö svo sem 3—4 tegundir af
rófum og annað eins af kartöflum,
en nú þarf að reyna nýjar teg-
undir, til aö vita hvort ekki er
hægt aö bæta gæöin og auka
framleiðsluna. Eg geri t. d. til-
raunir nú meö 8 afbrigði. Á seinni
árum hefir garðyrkja farið vax-
andi hér og ýmsar nýjar tegundir
verið reyndar meö góöum árangri.
Má þar t. d. benda á hvítkál, blóm-
kál, spínat 0. m. f 1., sem náö hefir
fótfestu hér og hafa orðið til mik-
illa búdrýginda. Slíkri ræktun
þarf að halda áfram og mun starf-
semi Atvinnudeildarinnar geta
orðiö góöur þáttur í því. Annars
er ekkert ákveöiö uni hvaö reynt
veröi af nýjum tegundum, en þeg-
ar deildina er komin vel af staö,
mun þaö veröa tekið til nákvæmr-
ar athugunar.
Gróðurhúsin?
Ef gróðurhúsin eru tekin meö,
er það fjölda margt, sem hér má
iækta landsmönnum til gagns Og
góögætis. Mest eru þar ræktaðar
ýmsar kryddjurtir fyrir utan t. d.
vínber og tómata. Eg er ekki í
nokkurum vafa um, aö gróðurhús-
in eiga framtiö fyrir sér. Hverahit-
unin skapar okkur aöstööu, sem
er óþekt annarsstaÖar og beinlínis
getur oröið lil þess aö bæta okk-
ur upp stuttan sólargang og kulda.
En undir eins og framleiðslan
eykst, lækkar verðiö.
Ætlunin ei, að gróöurhús veröi
sett á laggirnar í sambandi viö
Atvinnudelildina. Slík gróöurhús
þyrftu líka aö koma upp í sam-
bandi viö skólana, að þaðan gæti
ræktun matjurta breiöst út meö-
a! almennings. Atvinnudeildin á
hér aö hafa forgönguna. Hún á aö
vísa veginn, bæði með tilrauna- og
upplýsingastarfsemi. í þessum efn-
um má heita óplægöur akur hér
á landi. Gróörarstööin hér í bæn-
um og Ræktunarfélag Noröurlands
hafa brotið ísinn, en svo þarf aö
halda áfram og skapa smám sam-
an mikla og arðasama innlenda
framleiöslu á hollum fæðutegund-
um fyrir landsmenn.
asgsseotfxm-i'
Hvemig er með rannsóknir á
sjúkdómum þeim sem hér hafa ver-
ið í nytjajurtum?
Rannsókn á þeim sjúkdómum er
hafin og er þess að vænta, aö hún
beri góöan árangur. Kartöflusýk-
in hefir gert mikinn skaða hér
sunnanlands, einkum 1935, en
raunar oft áður. Viö þessari sýki
og öörum svipuöum er hægt aö
hafa varnarlyf og halda þeim í
skefjum með ýmsum ráöum. Vot-
Italir í Abessiniu.
Eftir JOSEPH D. RAVOTTO, fréttarritara United Press.
Allur mótþrói bældur nið-
ur. Vegalagningar. Land-
búnaður.
í marsmanuði síðastl. var
svo komið, að allur mótþrói í
Abessiníu gegn ítölum var brot-
inn á bak aftur. Þegar svo var
lcomið, var liægt að snúa sér að
þvi af meira kappi en áður, að
vinna að framkvæmdum vega-
lagningarinnar mildu, en sain-
kvæmt henni verða vegir lagðir
um landið þvert og endilangt,
til námanna og milli aðalborg-
anna, ogverðurvegalagningunni
hagað þannig, að öll þau hér-
uð, sem best hafa skil'yrði að
rekinn sé búskapur með nú-
tíma vinnuaðferðum, fái gott
vegasamband. Italir hafa mörg
áform á prjónunum í Abessin-
íu, — það er leitað að olíu og
málmum o. s. frv. og alt verður
gert, sem unt er til þess að hag-
nýta allar auðlindir landsins, en
sérfræðingar ítölsku stjórnar-
innar hafa sannfærst um, að
hýggilegast sé að leggja höf-
uðáhersluna á, að efla landbún-
aðinn, til þess að geta notað
sem best hina frjóu jörð í Abes-
siníu, sem aldrei hefir verið nýtt
sem skyldi, og geymir milda
auðlegð frjóefna, en i Abessiníu
er vafal'aust hægt að rækta flest
það, sem ræktað er i Evrópu og
Suður-Ameriku. Mussolini hefir
ásett sér, að láta vinna að þvi
af miklu kappi, að koma jarð-
ræktinni i nútíma liorf, og gera
atatvinnuleysingjum frá Ítalíu
og uppgjafahennönnum kleift
að koma sér þar upp nýbýlum.
En fyrsta skilyrðið til að geta
rekið landbúnað á arðvænl'eg-
an hátt er að geta komið afurð-
unum gi-eiðlega á markað — og
til þess þarf góða vegi. Þess
vegna er fyrsti þátturinn í land-
búnaðarviðreisninni í Abessiníu
stórfeldar vegalagningar.
Námaauðlegðin minni en
ætlað var.
ítalskir námuverkamenn
liafa komist að raun um, að
talsvert af kolum, málmum ým-
iskonar og olíu finst í jörðu i
Abessiníu. En það er ýmislegt,
sem bendir til, að menn hafi
gert sér alt of glæsilegar vonir
um námaauðlegð landsins, þótt
ekki verði með neinni vissu
um þetta sagt enn sem komið
er. Vinsluskilyrði eru viða erfið.
Vitanlega verða allar auðlindir
landsins hagnýttar, en nú verð-
ur lögð höfuðáhersla á, að rækta
landið, og þótt margir efist um,
að ítalir muni nokkuru sinni
auðgast á námum Abessiníu, ef-
ast enginn um, að landbúnaðar-
skilyrði eru þar hin bestu víða
i landinu, en annarsstaðar mjög
sæmileg.
Miðbik landsins er lítt
kannað enn sem komið er.
Fjölda margir ítalskir land-
nemar eru nú komnir til Abes-
siníu og þeir hafa sumir hverjir
þegar tekið land til ræktunar,
flestir í liéruðunum suður af
Addis Aheba, og í nánd við aðr-
ar mikilvægar miðstöðvar í
landinu. Þar til vegir liafa verið
lagðir um landið, verður liald-
ið áfram að koma upp nýbý-
um í nánd við borgirnar, enda
þótt fjær þeim sé oft um miklu
betra land að ræða en i nánd
við þær.
Vegir 2000 enskar mílur á
lengd.
Samkvæmt vegalagningaáætl-
uninni miklu, verða lagðir veg-
ir samtals 2000 enskar mílur
á lengd. Vegir þessir verða
breiðir, og að öllu vel til þéirra
vandað. Áætlaður kostnaður er
1.400.000.000 lírur. Á vegalagn-
ingum þesum var byrjað í júni
1936. V'ar hafist handa um lagn-
ingu sjö vega frá höfuðborg
landsins, Addis Abeba. Lagn-
ingum þessara vega verður lok-
ið í sumar. Að þeim hafa unnið
30.000 ítalir, þar af 1000 verk-
fræðingar, og 70.000 innfæddir
menn.
Vegalagningarnar eru að
eins undirbúningsstarf-
semi — að þeim loknum
bíður annað og enn stærra
verkefni — að ryðja land-
ið og gera það hæft til
vinslu með nútíma land-
búnaðarvélum.
Þetta er nriklu meira hlutverk
en inenn í fljótu bragði gera
sér ljóst. Mikill hluti Abessiníu
er enn óræktað land. Mestur
hluti þess er enn i dag svipaður
útlits og á dögum drotningar-
innar af Saba. Það, sem gera
þarf, er að fella tré, ræsa fram
stór svæði og hlaða stíflugarða,
lilaða varnargarða við árnar og
breyta farvegi sumra þeirra o.
s. frv., alt í þeim tilgangi, að
gera meginliluta Abessiníu að
iæktuðu landi. Þar næst verður
unnið að þvi, að koma jarðrækt-
inni i nútíma horf. Eins og
slendur rækta Abessiníumenn
að eins það, sem þeir þurfa til
þess að komast af nokkurn veg-
inn. Þeir hirða ekki um að
leggja meira á sig en þörf kref-
ur — og nota villijurtir eftir því
sem þeir geta, til þess að rækta
sem allra minst. Það verður erf-
itt að koma þessari breytingu
á, að koma landbúnaðinum i
nýtisku horf. En ítölsku land-
nemunum er það hlutverk ætl-
að. Þá er þess að geta, að gripa-
rækt er öll á lægsta stigi í Abes-
siniu. Gripum sínum hafa Abes-
siníumenn aldrei sýnt neinn
sóma. Það þarf því einnig að
koma griparæktinni í nútíma
liorf. Alt þetta útheimtir mikla
vinnu og fé — fómfýsi og dugn-
að. Ilér er í rauninni áratuga
starf fyrir liöndum, þótt miðað
sé við það, að unnið verði að
þessu öll'u af hinu mesta kappi
og ekkert til sparað, að það geti
gengið sem greiðast.
Það mun taka langan tima,
markinu.
4 Það mun taka langan tima
að ná því marki, sem sett hefir
verið, þolinmæði og fé. Það þarf
mikinn mannafla, og Italía hef-
iv Iiann. Það þarf þekkingu og
áhuga og ítalir hafa hvort-
Þ'eggja, og þeir munu leggja
fram það fé, sem unt er, til þess
að gera Abessiníu, sem er sjö
sinnum stærri að flatarmáli en
Ítalía, að fyrirmyndar-nýlendu,
sem endurgjaldi það, sem frani
hefir verið lagt af fé og vinnu.
En það verður langt þangað til
— en ítalir vita, að þeir eru að
vinna fyrir framtiðina og munu
halda ótrauðir áfram að marlc-
inuu.