Vísir - 19.10.1937, Blaðsíða 2

VlSIR
VfSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
\TSIR H.F.
Ritstj.: Páll Sleingrimsson
Skritstofi} Aœ.lurstr. 12
Og afgr. j
Símar:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 kr. á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
Vegurinn til
glötunar.
| fáum árurn getur eyðslu-
söm og andvaralaus ríkis-
stjórn, rejst þjóðinni hurðarás-
inn svo um öxl með skulda-
söfnun vegna ólióflegra út-
gjalda, að lamað verði alt
framkvæmalíf í landinu
mörg ár. Fátæk og fámenn
þjóð, eins og Islendingar, geta
ekki rekið þjóðarbúið ár eftir
ár með stórtapi. Vér höfum
engum auðlindum að ausa úr,
sem geta veitt ríkinu lán til að
standast reksturshallann frá ári
lil árs, eins og ýmsar þjóðir er
standa á merg mikilla auðæfa.
En jafnvel þær geta ekki leyft
sér það andvaraleysi, að relca
ríkisbúið með tapi. Hér getur
ríkissjóður að eins gengið i fé
sem framleiðsla og verslun
landsmanna þarf á að halda til
reksturs síns.
Næsta ár er gert ráð fyrir að
ríkissjóður safni lausa skuldum
er nemi 3000 kr. hvern einasta
dag alt árið. Líklegt er þó, að
skuldasöfnunin verði meiri.
Ef ekki verður tekið það
örþrifaráð, að hækka tolla
á öllum nauðsynjavörum, þá
er að eins ein leið fyrir ríkis-
sjóðinn til að greiða hinn mikla
tekjuhalla. Hún er sú að taka
peningana að láni í þjóðbank-
anum. Sú ríkisstjórn, sem nú
situr og rekið hefir þjóðarbúið
með stórtapi undanfarin ár,
hefir safnað lausaskuldum í
Landsbanlcanum er nema munu
samtals nálega 5 miljónum
króna. Þessi skuldasöfnun rik-
isstjórnarinnar í bankanum er
miklu meiri en lög bankans
heimila, og er gersamlega ó-
verjandi, hvernig sem á er litið.
Sýnir þetta betur en nokkuð
annað, hversu aðalpeningastofn-
un Iandsins er háð hinu póli-
tíslca valdi,meðnúverandi fyrir-
komulagi á skipun vfirstjórnar
bankans. Eyðslusöm ríkisstjórn
getur á fáum árum komið bank-
anum á kné um leið og liún
leggur fjárhag ríkisins í rústir,
með því að láta bankann lána
fé til að standast árlegan tekju-
halla.
Þetta ástand er óþolandi. Það
er beinn vegur til glötunar ef
áfram er haldið eins og nú
horfir. Það er hlutverk þeirra
sem með völdin fara, að sjá um
að þjóðarbúið sé rckið lialla-
laust frá ári til árs. Þess verour
að krefjast af þeim, að þeir séu
vaxnir þessu hlutverki sínu. Ef
þeir eru það ekki eiga þeir að
leggja niður völdin. Það hefir
verið vani duglausra og ábyrgð-
arvana ríkisstjórna á öllum öld-
um, að auka skattana á þegn-
unum jafnóðum og eyðslan og
reksturshallinn vex. Slíkar rík-
isstjórnir sjá aldrei annan veg
til að ná jöfnuði en að bæta við
nýjum og auknum tollum og
sköttum.
íslensku ríkisstjórninni fer á
sama veg. Útgjöld ríkisins vaxa
í höndum hcnnar eins og knött-
ur sem velt er í votum snjó.
Þetta er hein afleiðing af fjár-
málastefnu hennar. Hin opin-
bera styrkveitingastefna í ótal
myndum og útrýming einka-
framtaksins með þjóðnýting á
ýmsan hiátt, veldur vaxandi út-
gjöldum hins opinbera. Auk
þess liefir embættum og stöð-
um, leynt og ljóst, fjölgað mjög
mikið. Það er öllum ljóst, að sú
stjórn sem þessi útgjöld hefir
skapað, er ekki fær um að rifta
þeim. Bitlingana á liún erfitt
með að taka af þeim sem hún
hefir veilt þá. Og ríkisstjórnin
liefir því miður ekki manndóm
til að breyta um stefnu í opin-
berum fjármálum, þótt liún nú
kunni að sjá að stefna liennar
leiðir lil glötunar.
Þess vegna verður þjóðin nú
að greiða eyðsluna, tekjuliall-
ann, með nýjum álögum.
ERLEND VlÐSJA:
Kvikmyndaiðnaður
Rússa í niðurlægingu.
Kvikmyndai'önaSur Sovét-Rúss-
lands hefir veriö í talsveröum upp-
gangi undangengin ár. Rússnesk-
um kvikmyndum hefir aö vísu
veriö misjafnlega tekiö erlendis,
en meginþorri þeirra kvikmynda,
sem sýndar hafa verið í Rúss-
landi er rússnesk framleiösla, og
fjölda mörg ný kvikmyndahús
hafa veriö reist í rússneskum
löndum. Nú er þó svo aö sjá, sem
kvikmyndaiönaður Rússa sé að
komast í niðurlægingu, og er of-
sóknaröld þeirri, sern nú er í
Rússlandi, um kent. Kvikmynda-
tökustjórar og aðrir „Ieiðandi
menn“ í þessari iðngrein hafa ver-
iö grunaðir eins og menn í öðrum
greinum um að vera Trotskysinn-
ar og afskifti stjórnarvaldanna og
hinnar svo kölluöu listanefndar i
Moskva hefir haft þau áhrif, að á
fyrra misseri yfirstandandi árs
hafa verið búnar til aðeins 4 nýj-
ar, stórar kvikmyndir í Rússlandi,
og að eins verið’ byrjað á 11 af 41,
sem ráðgert var að ljúka við á
þessu tímabili. Afleiðingar slíks
eru alvarlegri í Sovét-Rússlandi
en mundi í öðrum löndum, því að
Rússar flytja inn sára fáar erlend-
ar kvikmyndir. Kvikmyndahúsin í
Rússlandi hafa því neyðst til þess
að sýna gamlar kvikmyndir, en
aðsóknin að kvikmyndahúsunum
vitanlega stórminkað fyrir bragð-
ið, og þau eru nú flest rekin með
tapi. — Helsti maður kvikmynda-
iðnaðarins rússneska, Shumiatslcy,
lcorn til Hollywood 1935, og sagt
er, að kvikmyndatökustjórum. þar
hafi fundist mikið til um hversu
kvikmyndaiðnaðurinn rússneski
væri kominn á hátt stig, eftir lýs-
ingum hans að dæma, en eftir
heimkomuna lýsti Shumiatsky yf-
ir því, að hann ætlaði sér að inn-
leiða ýmsar nýjar kvikmynda-
tökuaðferðir að amerískri fyrir-
mynd og kvikmyndaframleiðslan,
sagði hann, yrði tvöfölduð á
tveimur árum. En hann sá ekki
fyrir, að ofsóknir og aftökur væri
í aðsigi. En ofsóknaröldin hefir,
sem fyrr segir, m. a. haft þær af-
leiðingar, að kvikmyndafram-
leiðslan má heita stöðvuð.
Dánarfregn.
17. þ. m. lést að heimili sínu
Guðbjörg Stefánsdóttir hús-
freyja að Garði við Mývatn, 74
ára að aldri. (FÚ.).
Hitler og Mossolini á ráðstetnom
át al sjáiiboðaliðonom á SpánL
Ribbentrop kvfiddui* lieim í skyndi
til viötals vid Mitlei*.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgim.
ÞÝSKUR HERFORINGI
GENGUR Á FUND BRETA-
KONUNGS.
London í morgun. FÚ.
Milch hershöfðingi, forseti
þýska flugforingjaráðsins er nú
staddur í Englandi og tóku
konungur og drotning á móti
lionum í Buckinghamhöll í gær-
kvekli. Fyr um daginn fór liann
í heimsókn til breska flugmála-
íáðherrans, Swintons lávarðar,
og voru lionum sýndir ýmsir
flugvellir Breta.
Þ
,að vekur gífurlega at-
hygli, að von Ribb-
entrop hefir í skyndi
verið kvaddur til Þýska-
iands, til þess að ræða við
Hitler um afstöðu þýsku
stjórnarinnar í hlutleysis-
nefndinni, en undirnefnd
hennar kemur saman á
fund síðdegis í dag. von
Ribbentrop, sendiherra
| Þjóðverja í London, fór
loftleiðis til Þýskalands, en
fundur var haldinn í
Berchtsgaden, sumarheim-
ili Hitlers, þar sem hann
hefir tekið flestar sínar
mikilvægustu ákvarðanir.
Þá vekur það og athygli í sambandi við þessi mál,
að ítalska stjórnin kom saman á fund í morgun.
Eigi er búist við neinni fullnaðarákvörðun í hlut-
leysisnefndinni í dag, en hinsvegar að störf hennar og
viðræður muni gera ljósara hvað ofan á verður.
I
HITLER,
ríkisleiðtogi Þýskalands.
Lundúna-dagblöðin, sem út
komu í morgun eru á einu máli
um að neita að fallast á, að það
sé rétt, sem ítalir halda fram í
opinberri tilkynningu, að þeir
hafi aðeins 40.000 manna her á
Spáni.
Blöðin halda því fram, að þeir
hafi þar frá 80.000—100.000
manna her.
Er og alls ekki búist við, að
undirnefnd hlutleysisnefndar-
innar muni fallast á, að ræða
brottflutning sjálfboðaliðanna á
þeim grundvelli, sem Mussolini
vill.
United Press.
kiHegt Eagslgs j EsÉÉjnagm.
Nitján menn farast.
EÍNKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í moro-un.
Fregnir frá Salt Lake City, Utah-fylki herma, að
ægilegt flugslys hafi orðið þar í nótt. Flugvél
frá United Airways var nýlögð af stað frá
Salt Lake City áleiðis til San Francisco, er hún rakst á
fjallshlíð í 10 þús. feta hæð yfir sjávarmál. Allir, sem
í flugvélinni voru, fórust. Með flugvélinni voru 16 far-
þegar og þriggja manna áhöfn. — United Press.
SJÓORUSTA.
London í morgun. FU.
Frétt frá Gibraltar hermir,
að í gær hafi einn af fallbyssu-
bátum upreistarmanna komið
til Cadiz, illa laskaður, og með
marga særða menn og dauða
innbyrðis. Það er álitið að hann
muni liafa orðið fyrir skotum
úr einum af tundurspillum
spönsku stjórnarinnar.
hUs sprengd í loft upp
í GYÐINGALANDI.
London í morgun. FU.
Undanfarna daga liafa her-
menn sprengt í loft upp nokk-
ur hús í Palestina, sem voru
eign manna sem beitt höfðu
sér fyrir hryðjuverkum. Þar á
rneðal voru tvö hús í Lydda,
sem eyðilögð voru í liefndar-
skyni vegna liúsbrunanna við
Lydda-flugvöllinn.
Silfurbrúðkaup
eiga í dag frú Þorgerður Guð-
mundsdóttir og Jens Kristjáns-
son, Merkurgötu 10 í Hafnar-
firði. (FÚ.).
Bændaskólinn á Hólum
í Hjaltadal
var settur síðastliðinn laugar-
dag. — Guðbrandur prófastur
Björnsson flutti guðsþjónustu
að viðstöddu fjölmenni. —
Skólann sækja 40 nemendur. —
Sláíurtíð er nú að verða lokið
á Sauðárkróki, og er fé í vænna
lagi. Mæðiveikinnar hefir ekki
orðið vart. Heyfengur og nýting
er í lakasta Iagi og garðávextir
viða mjög litlir. Tregur afli lief-
ir verið á Skagafirði í haust, en
talsverð millisíld veiðst við
Sauðárkrók. Mikið lxefir sést
þar af í’júpum.
Slys á Siglufirði.
SíSastliðinn fimtudag var Jón
iBjörnsson stúdent á SiglufirSi við
vinnu uppi á þaki SRN-verk-
smiöjunnar. Þakib er bratt og var
hált eftir nýafstaðna regnskúr.
Misti Jón taks og rann nibur þak-
ið og fram af því, en kom stand-
andi niður á vélarhúsþak SR 30-
verksmiSjunnar. Var falli'S svo
þungt, aS hælbein brotnuðu á báiS-
um fótum. LíSan Jóns var slæm
í fyrstu, en er nú sæmileg.
er liann sagði, að ítalir rnundu aldirei láta kommúnismann
sigra á Spáni.
Silfuppefíi* lceyptii* frá Nor-
eyi fyi*ÍF 90 þús, kp.
1 dag með e. s. Lyra
koma hingað 90 silfurrefir,
sem keyptir hafa verið
handa ýmsum refabúum
hér á landi, til þess að bæta
þann stofn sem fyrir er.
Ilefir verið undinn mjög
bráður bugur að kaupum
þessum sökum þess að bú-
ist er við að bannaður verði
útflutningur silfurrefa frá
Noregi mjög bráðlega.
Gert er ráð fyrir að lands-
menn þurfi ekki að bæta
við stofn sinn með inn-
flutningi refa, eftir að feng-
in er sendingin sem kemur
með Lyra í dag.
Refum þeim, sem koma á e.s.
Lyi’a í dag, mun verða skift á
milíi refabúa á ýmsum stöðum
á landinu, en fullnaðarákvarð-
anir um skiftinguna munu enn
ekki liafa verið teknar.
Áhugi hænda fyrir refarækt
er stöðugt að aukast, einkanlega
í þeim héruðum, sem mæðiveiki
í sauðfé hefir gengið, enda er
bændurn i þessitm héruðum lífs-
nauðsyn að afla sér tekna með
einhverju móti, þar sem af
sauðf járræktinni verður æ vafa-
samari ágóði, vegna mæðiveik-
innar, en sumir bændur hafa
þegar mist alt fé sitt eða mestan
hluta þess. Refaræktin er mjög
arðberandi atvinnuvegur, þegar
vel gengur, og vcrður nú lögð
áhersla á að koma refaræktinni
í landinu á sem tryggastan
grundvöll, stuðningur veittur af
liinu opinbera, sérstakur ráðu-
nautur hefir verið skipaður til
þess að leiðbeina bændum o.
s. frv.
í Þoi'kelshólshreppi í Húna-
vatnssýslu er verið að stofna fé-
lag til þess að koma upp refa-
búi og Andkílingar eru að koma
upp allmiklu búi að Hvanneyri.
Víðar er verið að stofna félög
til þess að korna upp refabúum.
Svai*
við grein Finns Jónssonar
um Póllandsviðskifti matés-
síldareinkasölunnar birtist í
blaSinu á mo,rgun. Yerður
þar sagt frá ýmsu sögulegu
í sambandi við Gyðinginn
Saul Finkelstein, Fritz Kjart-
ansson og Finn Jónsson.
Er áliuginn fj’rir refaræktinni
almennur orðinn, en mestur
sem fyrr var getið, í mæðiveiki-
héruðunum, og einnig í nánd
við Rej'kjavík.
(slenskur sjðmaðnr
hrerfur í Þýskalandi.
Togarinn Brimir
kom í morgun til Norðfjarðar
frá Þýskalandi, þar sem liann
seldi afla sinn fyrir 22.695 i’íkis-
mörk. Meðan skipið lá í Cux-
haven hvarf einn liáseti, Jóliann
Þórðarson, frá Norðfirði. Var
lians leitað, en árangurslaust og
er talið víst að hann liafi drukn-
að í liöfninni. Jóhann hefir fyr-
ir fjölskyldu að sjá,.þar á með-
al tveimur börnurn ungum. FÚ.
M.S. DRONNING ALEXANDR-
ÍNE LENTI í OFVIÐRI A
HAFI Á LEIÐ SINNI TIL
LANDSINS.
Skipið brotnaði talsvert ofan-
þilja. Þrír bátar brotnuðu og
eru ósjófærir og báta-„davidar“
bognuðu. Þá urðu skemdir á
bátaþilfari og farþegaþilfari, en
rúður brolnuðu í gluggum á
káetum yfirmanna skipsins.
Skoðun á skemdunum fór fram
í dag. M.s. Dronning Alexand-
rine mun sjaldan eða aldrei
bafa fengið verra veður á leið
til landsins en að þessu sinni.